Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Bài 1: Phong cách Hồ Chí Minh (Lê Anh Trà)

Ngày Soạn : 16/ 8/2009 
Ngày giảng: 17/8/2009
Bài 1: PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
 (Lê Anh Trà )
Tiết 1- 2 : Đọc - Hiểu văn bản.
 A. Mục tiêu cần đạt.
 1. Kiến thức:
 * Giúp học sinh:
 +Thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, thanh cao và giản dị.
 2.Kĩ năng:
+Từ lòng kính yêu tự hào về Bác học sinh có ý thức tu dưỡng, học tập ,rèn luyện theo gương Bác.
+Bước đầu có ý niệm về văn bản thuyết minh kết hợp với lập luận.
 3. Thái độ:
+Nhận thức về vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh,.
+Bồi dưỡng cho các em tình cảm yêu mến , kính trọng Chủ tịch nước Hồ Chí Minh.
+Có ý thức rèn luyện theo phong cách cao đẹp của Người.
B.Chuẩn bị.
- Giáo viên: Soạn bài tham khảo tài liệu, những mẩu chuyện về Chủ tịch Hồ Chí Minh.
- Học sinh: Chuẩn bị bài theo hướng dẫn, sưu tầm những câu chuyện viết về Bác.
- Ôn lại kiến thức về đặc điểm của văn bản nhật dụng đã được học ở các lớp trước
C.Tiến trình tổ chức các hoạt động .
 1: Kiểm tra chuẩn bị bài của học sinh. (1’ )
2 Tổ chức dạy học bài mới
* Giới thiệu bài. ( 2 ‘ )
 Hồ Chí Minh không chỉ là anh hùng dân tộc mà còn là một danh nhân văn hoá thế giới ( Người được UNESCO phong tặng danh hiệu này năm 1990). Bởi vậy phong cách sống và làm việc của Bác không chỉ là phong cách sống và làm việc của người anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn là của một nhà văn hoá lớn, một con người của nền văn hoá tương lai.
 * Bài mới ( 84’)
.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của
học sinh
Nội dung cần đạt
Hoạt động I
GV nêu yêu cầu đọc.
GV đọc từ đầu đến rất hiện đại.
-Yêu cầu h/s đọc tiếp
?Văn bản được trích từ tác phẩm nào? Nói văn bản Phong cáh Hồ Chí Minh là một VB nhật dụng vì sao?
?Giải thích ý nghĩa của các từ Phong cách, uyên thâm, di dưỡng tinh thần?
?Văn bản được chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần?
Hoạt động II
GV định hướng h/s phân tích.
GV yêu cầu h/s đọc phần 1.
?Phần 1 đề cập đến vấn đề gì
Qua đọc phần 1 ta thấy tác giả đã đề cập đến vốn kiến thức sâu rộng của Bác.
?Vốn tri thức văn hoá nhân loại của Chủ tịch Hồ Chí Minh sâu, rộng như thế nào?
?Làm cách nào để Bác có được vốn tri thức và văn hoá nhân loại?
?Bác đã tiếp thu các nền văn hoá đó như thế nào?
?Qua các chi tiết trên em suy nghĩ gì về ý thức tiếp thu các nền văn hoá của Bác?
?Tác giả đã dùng nghệ thuật gì để làm nổi bật phong cách tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại của Bác?
?Hãy lấy dẫn chứng để minh hoạ cho các nét nghệ thuật đó?
?Phân tích nghệ thuật đối lập trong phần 1?
?Em hãy rút ra Phong cách Hồ Chí Minh trong việc tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại ? 
?Từ Phong cách chúng ta rút ra được bài học gì trong sự hội nhập với thế giới hiện nay?
-Nghe
-Đọc
-Nhận xét
-Giải thích
- Nhận xét
- chia bố cục
-Nghe
-Đọc
-Phát hiện
-Phân tích
-Nhận xét
-Khái quát
-Nhậnxét, phân tích
-Phát hiện
-Lấy dẫn chứng
-Phân tích.
-Khái quát
-Liên hệ bản thân
I. Đọc- tiếp xúc văn bản
*Đọc.
-Đọc giọng chậm , bình tĩnh khúc chiết, rõ ràng
-Xuất sứ VB: Văn bản được trích trong Phong cách Hồ Chí Minh cái vĩ đạí với cái giản dị, trong Hồ Chi Minh và văn hoá Việt Nam.
-Là văn bản nhật dụng vì: Nó mang ý nghĩa cập nhật bên cạnh ý nghĩa lâu dài.
+Văn bản đề cập đến một vấn đề về sự hội nhập với thế gíơi và giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
*Từ khó:
-Phong cách:là cái riêng của một người hay một tầng lớp người nào đó về lối sống,cách sinh hoạt làm việc, ứng xử...
-Uyên thâm: có trình độ kiến thức sâu...
-Di dưỡng tinh thần: bồi bổ cho sảng khoái tinh thần.
* Cấu trúc văn bản .
-Bố cục hai phần.
+Phần 1: Từ đầu đến hiện đại Hồ Chí Minh với sự tiếp thu văn hoá nhân loại.
 +Phần 2: còn lại những nét đẹp trong lối sống của Hồ Chí Minh.
II. Đọc - Hiểu văn bản.
1.Phong cách Hồ Chí Minh về sự tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại.
-Người biết nói, viết nhiều thứ tiếng, tiếp xúc với nhiều nền văn hoá, làm nhiều nghề...
-Cách tiếp thu:
+Nắm vững phương tiện giao tiếp là ngôn ngữ.
+Học hỏi, tìm hiểu sâu sắc qua công việc.
-Tiếp thu mọi cái đẹp, cái hay, phê phán những tiêu cực của CNTB.
-Các nền văn hoá đó không làm lung lay cái gốc văn hoá dân tộc của Bác.
-Bác tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hoá nước ngoài.
-Không chịu ảnh hưởng thụ động.
-Trên nền tảng văn hoá dân tộc mà mà tiếp thu những ảnh hưởng văn hoá
- Nghệ thụât kể, nhận định, bình luận, nghệ thuật đối lập.
+Trong cuộc đời nhiều truân chuyên...
+Nhưng điều kì lạ...
-Hồ Chí Minh tiếp xúc nhiều nền văn hoá nhưng không hề bị lai căng mà ngược lại người vẫn giữ được cái gốc dân tộc để trở thành một nhân cách một lối sống rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng rất hiện đại.
-Bác tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hoá nước ngoài.
-Không chịu ảnh hưởng thụ động.
-Trên nền tảng văn hoá dân tộc mà mà tiếp thu những ảnh hưởng văn hoá.
-Chúng ta nên tiếp thu những cái đẹp, cái hay của nhân loại, phê phán cái tiêu cực trái với thuần phong mĩ tục của dân tộc Việt Nam, giữ được bản sắc của dân tộc mình trong lối sống và cách ứng xử hàng ngày.
* Đánh giá:
*Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà. ( 1’)
-Đọc lại bài, sưu tầm thêm những mẩu chuyện nói về lối sống giản dị của Bác.
-Cách sống của Bác gợi cho em những tình cảm nào về Bác.
Tiết 2 : Đọc - Hiểu văn bản
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của
học sinh
Nội dung cần đạt
Tiết 2: Phần 2 Phong cách về lối sống của Bác.
-Luyện tập.
GV yêu cầu h/s đọc phần 2.
?Phần 2 đã nêu lên điều gì về phong cách của Bác?
?Lối sống của Bác được tác giả giới thiệu qua những khía cạnh nào?
?Có ý kiến nhận xét rằng lối sống của Bác rất bình dị Việt Nam ý kiến nhận xét đó có đúng không? em hãy chứng minh?
?Qua đây em hiểu gì về phong cách sống của Bác?
?Em cảm nhận gì về lối sống này?
?Vì sao có thể nói lối sống của Bác là sự kết hợp giữa giản dị và thanh cao?
?Sau khi kể về lối sống của Bác tác giả đã bình luận và so sánh lối sống của Bác với các vị hiền triết xưa như thế nào?
?Lời bình luận này đã dùng cách lập luận gì ?
?Lời bình luận đó có ý nghĩa gì?
Hoạt động III
?Qua tìm hiểu văn bản em nhận xét gì về cách lựa chọn chi tiết,phương thức thể hiện trong văn bản,nghệ thuật lập luận?
?Em học tập được phong cách gì của Hồ Chí Minh?
Hoạt động IV
-Đọc
-Phát hiện
-Trình bày
-Chứng minh
-Nhận xét
-Cảm nhận
-Giải thích
-Phát hiện
-Phân tích, nhận xét .
-Nhận xét
-Khái quát 
-Suy nghĩ cảm nhận.
2.Phong cách Hồ Chí Minh về lối sống.
-Kể về việc ăn, mặc, sinh hoạt, của Bác.
-Nơi ở: Ngôi nhà nhỏ, ao cá...đồ đạc đơn sơ.
-Trang phục:áo bà ba nâu, áo trấn thủ, đôi dép lốp thô sơ...
-Sinh hoạt:ăn uống đạm bạc cá kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối...
-Phong cách sống của Bác vô cùng giản dị, nơi ở và làm việc đơn sơ, trang phục giản dị, ăn uống đạm bạc.
-Lối sống giản dị ,thanh cao, sang trọng.
-Đây không phải là lối sống khắc khổ của những người tự vui trong cảnh nghèo khó.
-Đó không phải là cách tự thần thánh hoá, tự làm khác cho đời.
-Cách sống có văn hoá, giản dị, tự nhiên, một quan niệm thẩm mĩ,một hình thứuc di dưỡng tinh thần cao đẹp.
-Tôi dám chắc không có một vị.......và thể xác.
-Cách lập luận khẳng định và liên tưởng, dùng lối phản bác không phải là....mà đây là.
-Lời bình luận làm rõ ý nghĩa cao cả của lối sông giản dị, thanh cao của Bác.
III.Tổng kết.
*Nghệ thuật.
-Chi tiết được chọn lọc tiêu biểu.
-Kể, bình luận đan xen nhau.
-Sử dụng nghệ thuật đối lập.
*Nội dung.
-Phong cách về sự tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại.
-Phong cách về lối sống.
-Tiếp thu tinh hoa văn hoá có chọn lọc...
-Bản sắc văn hoá của dân tộc.
IV.Luyện tập.
-Đọc lại văn bản.
-Kể một câu chuyện về lối sống giản dị mà cao đẹp của Bác.
-Hát một bài hát về Bác.
*Đánh giá. ( 1’)
-Đọc lại bài, sưu tầm thêm những mẩu chuyện nói về lối sống giản dị của Bác.
-Cách sống của Bác gợi cho em những tình cảm nào về Bác.
D. Hướng dẫn hoạt động tiếp nối (1’)
-Chuẩn bị bài: Các phương châm hội thoại