25 Đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ văn

ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10
 MÔN: NGỮ VĂN
 ( Thời gian 120 phút, không kể thời gian giao đề )
ĐỀ SỐ 1.
Câu 1: ( 1,5 điểm )
Phân tích ý nghĩa của các từ láy trong đoạn thơ:
" Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang
Sè sè nắm đất bên đường,
Rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh "
(Trích Truyện Kiều - Nguyễn Du)
Câu 1: ( 1,5 điểm)
Chép lại ba câu thơ cuối trong bài thơ Đồng chí của Chính Hữu và phân tích ý nghĩa của hình ảnh kết thúc bài thơ. 
Câu 2: ( 7 điểm )
Nêu suy nghĩ của em về nhân vật anh thanh niên trong Lặng lẽ Sa Pa của nhà văn Nguyễn Thành Long.
GỢI Ý TRẢ LỜI
Câu 1: ( 1,5 điểm)
Học sinh phát hiện các từ láy nao nao, nho nhỏ, sè sè, rầu rầu và thấy tác dụng của chúng : vừa chính xác, tinh tế, vừa có tác dụng gợi nhiều cảm xúc trong người đọc. Các từ láy vừa gợi tả hình ảnh của sự vật vừa thể hiện tâm trạng con người.
- Từ láy ở hai dòng đầu : gợi cảnh sắc mùa xuân lúc chiều tà sau buổi hội vẫn mang cái nét thanh tao trong trẻo của mùa xuân nhưng nhẹ nhàng tĩnh lặng và nhuốm đầy tâm trạng. Từ láy "nao nao" gợi sự xao xuyến bâng khuâng về một ngày vui xuân đang còn mà sự linh cảm về điều gì đó sắp xảy ra đã xuất hiện.
- Từ láy ở hai câu sau báo hiệu cảnh sắc thay đổi nhuốm màu u ám thê lương. Các từ gợi tả được hình ảnh nấm mồ lẻ loi đơn độc lạc lõng giữa ngày lễ tảo mộ thật đáng tội nghiệp khiến Kiều động lòng và chuẩn bị cho sự xuất hiện của hàng loạt những hình ảnh của âm khí nặng nề trong những câu thơ tiếp theo.
Câu 2: ( 1,5 điểm)
Chép chính xác 3 dòng thơ được 0,5 điểm, nếu sai 2 lỗi về chính tả hoặc từ ngữ trừ 0,25 điểm :
"Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo".
(Đồng chí - Chính Hữu)
Phân tích ý nghĩa của hình ảnh "đầu súng trăng treo" được 1 điểm.
Học sinh cần làm rõ giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ như sau :
- Cảnh thực của núi rừng trong thời chiến khốc liệt hiện lên qua các hình
ảnh : rừng hoang, sương muối. Người lính vẫn sát cánh cùng đồng đội : đứng cạnh bên nhau, mai phục chờ giặc.
- Trong phút giây giải lao bên người đồng chí của mình, các anh đã nhận ra vẻ đẹp của vầng trăng lung linh treo lơ lửng trên đầu súng : Đầu súng trăng treo. Hình ảnh trăng treo trên đầu súng vừa có ý nghĩa tả thực, vừa có tính biểu trưng của tình đồng đội và tâm hồn bay bổng lãng mạn của người chiến sĩ. Phút giây xuất thần ấy làm tâm hồn người lính lạc quan thêm tin tưởng vào cuộc chiến đấu và mơ ước đến tương lai hoà bình. Chất thép và chất tình hoà quện trong tâm tưởng đột phá thành hình tượng thơ đầy sáng tạo của Chính Hữu.
Câu 3: ( 7 điểm)
Học sinh vận dụng cách làm văn nghị luận về nhân vật văn học để viết bài cảm nghĩ về anh thanh niên trong Lặng lẽ Sa Pa - là nhân vật điển hình cho tấm gương lao động trí thức trong những năm đất nước còn 
chiến tranh :
a. Đề tài về tinh thần yêu nước và ý thức cống hiến của lớp trẻ là một đề tài thú vị và hấp dẫn của văn học kháng chiến chống Mĩ mà Lặng lẽ Sa Pa là một tác phẩm tiêu biểu.
b. Phân tích những phẩm chất tốt đẹp của anh thanh niên :
- Trẻ tuổi, yêu nghề và trách nhiệm cao với công việc. Các dẫn chứng tiêu biểu : một mình trên đỉnh núi cao chịu áp lực của cuộc sống cô độc nhưng anh luôn nhận thấy mình với công việc là đôi, một giờ sáng đi ốp nhưng anh không bỏ buổi nào thể hiện ý thức quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ rất cao.
- Cởi mở, chân thành, nhiệt tình chu đáo với khách và rất lịch sự khiêm tốn (nói chuyện rất hồn nhiên, hái hoa tặng khách, tặng quà cho họ mang theo ăn đường, khiêm nhường khi nói về mình mà giới thiệu những tấm gương khác).
- Con người trí thức luôn tìm cách học hỏi nâng cao trình độ và cải tạo cuộc sống của mình tốt đẹp hơn : không gian nơi anh ở đẹp đẽ, tủ sách với những trang sách đang mở, vườn hoa đàn gà... là những sản phẩm tự tay anh làm đã nói lên điều đó.
c. Hình ảnh anh thanh niên là bức chân dung điển hình về con người lao động trí thức lặng lẽ dâng cho đời đáng được ngợi ca, trân trọng.
ĐỀ SỐ 2.
Câu 1. ( 3 điểm)
Trong bài Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải viết :
"Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa."
Kết thúc bài Viếng lăng Bác, Viễn Phương có viết :
"Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác."
a. Hai bài thơ của hai tác giả viết về đề tài khác nhau nhưng có chung chủ đề. Hãy chỉ ra tư tưởng chung đó.
b. Viết 1 đoạn văn khoảng 5 câu phát biểu cảm nghĩ về 1 trong hai đoạn thơ trên.
Câu 2: ( 7 điểm )
Môi trường sống của chúng ta đang kêu cứu. Dựa vào những hiểu biết của em về môi trường, viết một bài văn trình bày quan điểm của em và cách cải tạo môi trường sống ngày một tốt đẹp hơn.
GỢI Ý TRẢ LỜI
Câu 1: ( 3 điểm)
a. Khác nhau và giống nhau :
- Khác nhau :
+ Thanh Hải viết về đề tài thiên nhiên đất nước và khát vọng hoà nhập dâng hiến cho cuộc đời.
+ Viễn Phương viết về đề tài lãnh tụ, thể hiện niềm xúc động thiêng liêng, tấm lòng tha thiết thành kính khi tác giả từ miền Nam vừa được giải phóng ra viếng Bác Hồ.
- Giống nhau :
+ Cả hai đoạn thơ đều thể hiện ước nguyện chân thành, tha thiết được hoà nhập, cống hiến cho cuộc đời, cho đất nước, nhân dân... Ước nguyện khiêm nhường, bình dị muốn được góp phần dù nhỏ bé vào cuộc đời chung.
+ Các nhà thơ đều dùng những hình ảnh đẹp của thiên nhiên là biểu tượng thể hiện ước nguyện của mình.
b. HS tự chọn đoạn thơ để viết nhằm nổi bật thể thơ, giọng điệu thơ và ý tưởng thể hiện trong đoạn thơ.
Đoạn thơ của Thanh Hải sử dụng thể thơ 5 chữ gần với các điệu dân ca , đặc biệt là dân ca miền Trung, có âm hưởng nhẹ nhàng tha thiết. Giọng điệu thể hiện đúng tâm trạng và cảm xúc của tác giả : trầm lắng, hơi trang nghiêm mà tha thiết khi bộc bạch những tâm niệm của mình. Đoạn thơ thể hiện niềm mong muốn được sống có ích, cống hiến cho đời một cách tự nhiên như con chim mang đến tiếng hót. Nét riêng trong những câu thơ của Thanh Hải là đề cập đến một vấn đề lớn : ý nghĩa của đời sống cá nhân trong quan hệ với cộng đồng. 
Đoạn thơ của Viễn Phương sử dụng thể thơ 8 chữ, nhịp thơ vừa phải với điệp từ muốn làm, giọng điệu phù hợp với nội dung tình cảm, cảm xúc. Đó là giọng điệu vừa trang nghiêm, sâu lắng, vừa thiết tha thể hiện đúng tâm trạng lưu luyến của nhà thơ khi phải xa Bác. Tâm trạng lưu luyến của nhà thơ muốn mãi ở bên lăng Bác và chỉ biết gửi tấm lòng mình bằng cách hoá thân hoà nhập vào những cảnh vật bên lăng : làm con chim cất tiếng hót.
Câu 2: ( 7 điểm)
Nêu vấn đề và triển khai thành bài văn nghị luận gồm các ý cơ bản sau :
a. Nêu vấn đề nghị luận : Môi trường sống của chúng ta thực tế đang bị ô nhiễm và con người chưa có ý thức bảo vệ.
b. Biểu hiện và phân tích tác hại : 
- Ô nhiễm môi trường làm hại đến sự sống.
- Ô nhiễm môi trường làm cảnh quan bị ảnh hưởng.
c. Đánh giá :
- Những việc làm đó là thiếu ý thức bảo vệ môi trường, phá huỷ môi trường sống tốt đẹp.
- Phê phán và cần có cách xử phạt nghiêm khắc.
d. Hướng giải quyết :
- Tuyên truyền để mỗi người tự rèn cho mình ý thức bảo vệ 
môi trường.
- Coi đó là vấn đề cấp bách của toàn xã hội.
BÀI VĂN MẪU
 	Ngày nay, trên thế giới, môi trường là vấn đề được quan tâm hàng đầu . Ở các quốc gia tiên tiến , vấn đề giữ gìn vệ sinh môi trường được quan tâm thường xuyên nên việc xả rác và nước thải bừa bãi hầu như không còn nữa . Người dân được giáo dục rất kỹ về ý thức bảo vệ môi trường sống xanh – sạch – đẹp . Đáng buồn thay nước ta có một hiện tượng phổ biến là vứt rác ra đường hoặc những nơi công cộng , không giữ gìn vệ sinh đường phố . Việc làm đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường mà cụ thể ở đây là gây ô nhiễm môi trường . 
 	Hiện tượng không giữ gìn vệ sinh đường phố có rất nhiều biểu hiện nhưng phổ biến nhất là vứt rác ra đường hoặc nơi công cộng . Ăn xong một que lem hay một chiếc kẹo , người ta vứt que, vứt giấy xuống đất . Uống xong một lon nước ngọt hay một chai nước suối , vứt lon , vứt chai ngay tại chỗ vừa ngồi mặc dù thùng rác để cách đó rất gần . Tuy vậy , họ vẫn thản nhiên , vô tư không có gì áy náy .Đáng sợ hơn, ở một số dòng sông những người sống trong những con đò đậu ngay trên sông có những việc làm gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Họ vô tư xả rác trên đò xuống sông, đi tiêu đi tiểu xuống sông rồi ngay lập tức lại lấy nước dưới sông lên tắm gội, giặc giũ thậm chí là nấu nướng. Thế nhưng hiện tượng xả rác đó còn lan sâu vào một tầng lớp trí thức trẻ ngày nay. Biểu hiện cụ thể ở một số sinh viên làm gia sư. Họ thường đứng ở các ngã ba, ngã tư đường để phát tờ rơi quảng cáo nhóm gia sư của mình một cách bừa bãi khiến khắp đường phố rải rác đầy những tờ rơi.
 	Những việc làm trên tuy nhỏ nhưng lại gây tác hại vô cùng to lớn .Phải chăng dọn dẹp sạch sẽ nhà mình từ phòng khách đến nhà ăn, từ trong nhà ra ngoài vườn là tốt?Còn việc vứt rác bừa bãi, bạ đâu quăng đó cả những nơi công cộng là không cần thiết, không quan tâm không ảnh hưởng gì đến mình, đến gia đình mình.Điều này, mỗi chúng ta cần suy nghĩ lại.Bạn nghĩ sao khi một thành phố văn minh,giàu đẹp lại ngập tràn trong biển rác? Nó thể hiện hành vi của người vô văn hóa, vô ý thức, gây mất vệ sinh và ảnh hưởng đến sức khỏe con ngươì. Người ta vô tư vứt rác xuống sông nhưng họ có nghĩ rằng bao nhiêu người sử dụng nguồn nước này để ăn uống, tắm giặt?Nước không sạch,con người sử dụng, ăn uống, sức khỏe sẽ ra sao? Không có sức khỏe tốt thì lực lượng con người sẽ cống hiến như thế nào cho đất nước khi bước vào thiên niên kỉ mới với nền kinh tế công nghiệp , hiện đại . Không ở đâu xa , ngay trong thành phố của chúng ta – nơi con sông Bạch Đằng chảy qua phải chịu bao rác rưởi dơ bẩn . Công viên ven bờ sông là nơi sinh hoạt thể dục thể thao của các cụ ông , cụ bà và cả các thanh thiếu niên. Mọi người đến để thư giãn , hóng mát nhưng nhìn xuống dòng nước ven bờ , nước bẩn theo cống vẫn từng ngày từng giờ ung dung đổ xuống , bao ni lông bị ném xuống trôi bồng bềnh gây phản cảm , mất mĩ quan cả dòng sông . Còn đối với những ghế đá vô tội vạ bị những người vô ý thức trét bã kẹo cao su , khi có một người nào đó vô tình ngổi lên thì việc gì sẽ xảy ra ? Bã kẹo sẽ dính chặt vào quần áo của người đó không những làm bẩn quần áo mà còn gây sự khó chịu . Và sẽ ra sao khi người ngồi trên ghế đá kia có một cuộc hẹn quan trọng ? Bạn thấy đó , chỉ cần có một hành động vô ý thức đó mà gây ảnh hưởng đến công việc của người khác . 
 	Ngày nay , đi đến đâu cũng có nhiều người tự hào khoe khu phố mình đang sống là một khu phố văn hóa . Thế nhưng , được đặt bảng khu phố văn hóa mà rác rưởi vương vãi khắp nơi gây phản cảm cho người đi đường . Như vậy họ chẳng khác gì tự mình mỉa mai mình , tự đánh mất thể diện mình và cả khu phố . Cỏ mọc um tùm là điều kiện thuận lợi cho sinh sôi nảy nở của loài muỗi . Từ đó phát sinh dịch bệnh sốt xuất huyết – căn bệnh nguy hiểm đến tính mạng của con người . 
 	Và việc một số tài xế đổ gạch đá phế thải ra ngoài đường thì sao ? Một con đường đang sạch đẹp bỗng d ... m¾t, nh÷ng giät n­íc m¾t tñi phËn, võa th­¬ng cho m×nh, võa th­¬ng cho cha vµ em, võa c¨m tøc cuéc ®êi ngang tr¸i ®· ®æ Ëp tai ho¹ xuèng gia ®×nh nµng.
 - Kh«ng nh÷ng vËy t©m tr¹ng nµng lóc nµy cßn lµ sù e ng¹i, ng­îng ngïng: “ng¹i ngïng dÝn giã e s­¬ng – nh×n hoa bãng thÑn tr«ng g­¬ng mÆt dµy”.
 Lµ mét thiÕu n÷ sinh ra vµ lín lªn trong gia ®×nh gia gi¸o, sèng trong c¶nh “ªm ®Òm tr­íng rñ mµn che”. ThÕ mµ giê s¾c tµi cña nµng ph¶i chÊp nhËn ®Ó cho ng­êi ta xem xÐt, v¹ch vßi, thö, Ðp. Nµng v« cïng tñi hæ, e thÑn. Nh×n hoa mµ thÑn víi hoa, nh×n thÊy g­¬ng mµ nh­ c¶m thÊy da mÆt m×nh dµy lªn. §iÒu ®ã thÓ hiÖn nµng ®· ý thøc rÊt râ vÒ nh©n phÈm cña m×nh nh­ng v× c¶nh ngé gia ®×nh, sù sèng cña cha vµ em, nµng ®µnh chÊp nhËn, h×nh ¶nh nµng lóc nµy gièng c¸i bãng lÆng c©m nhoÌ dÇn tr­íc ¸nh s¸ng cña ®ång tiÒn: “Mèi cµng vÐn tãc b¾t tay”. S¾c ®Ñp “nghiªng n­íc nghiªng thµnh”, vÎ t­¬i t¾n nh­ hoa H¶i §­êng m¬n mën giê nh­ mãn hµng cho mô mèi vÐn tãc b¾t tay, co kÐo, chµo mêi, n©ng lªn h¹ xuèng. Bëi vËy t©m tr¹ng nµng: “NÐt buån nh­ cóc ®iÖu gÇy nh­ mai”. Víi bót ph¸p so s¸nh vµ h×nh ¶nh ­íc lÖ, nh­ng ng­êi ®äc vÉn nhËn râ t©m tr¹ng nµng lóc nµy, ®ã lµ nçi buån, tñi hËn xãt xa. H×nh ¶nh nµng chØ lµ b«ng hoa cóc óa tµn, chØ lµ cµnh mai gÇy gi÷a g«ng b·o cña cuéc ®êi.
 C- KÕt bµi :
 Th«ng qua viÖc miªu t¶ tam tr¹ng nµng KiÒu, ®o¹n th¬ ®· ph¶n ¸nh mét hiÖn thùc lín cña lÞch sö lóc ®ã, nh÷ng ng­êi phô n÷ trong x· héi phong kiÕn ®· trë thµnh mét thø hµng ho¸. Nh÷ng tªn nh­ kÎ b¸n t¬ vu oan, tªn qua xö kiÖn bÊt chÊp c«ng lÝ, tªn bu«n ng­êi v« l­¬ng t©m, vµ søc m¹nh cña ®ång tiÒn ®· g©y ra bÊt h¹nh Êy cho ng­êi phô n÷. Nhµ th¬ ®· lªn ¸n, phª ph¸n nh÷ng kÎ tµn b¹o ®ã, ®ång thêi biÓu hiÖn niÒm xãt ®au víi nµng kiÒu. Nhµ th¬ ®· cïng c¶m th«ng chia sÎ. NÕu tr­íc «ng tõng tr©n träng tµi s¾c cña nµng bao nhiªu th× giê «ng cµng ®au xãt cho s¾c tµi bÞ sØ nhôc, bëi vËy ®©y chÝnh lµ tiÕng kªu cøu cña nhµ th¬ bªnh vùc quyÒn sèng cho ng­êi phô n÷. §o¹n th¬ còng nh­ toµn t¸c phÈm võa mang gi¸ trÞ hiÖn thùc, võa mang gi¸ trÞ nh©n ®¹o s©u s¾c.
®Ò 24
 C©u 1. 
 Trong bµi Mïa xu©n nho nhá, Thanh H¶i viÕt :
Ta lµm con chim hãt
Ta lµm mét cµnh hoa.
 KÕt thóc bµi ViÕng l¨ng B¸c, ViÔn Ph­¬ng cã viÕt :
Mai vÒ MiÒn Nam th­¬ng trµo n­íc m¾t
Muèn lµm con chim hãt quanh l¨ng B¸c.
Hai bµi th¬ cña hai t¸c gi¶ viÕt vÒ ®Ò tµi kh¸c nhau nh­ng cã chung chñ ®Ò. H·y chØ ra t­ t­ëng chung ®ã.
ViÕt mét ®o¹n v¨n kho¶ng 5 c©u ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ 1 trong hai ®o¹n th¬ trªn.
 C©u 2.
 Trong truyÖn “LÆng lÏ Sa Pa”, NguyÔn Thµnh Long cã kÓ vÒ cuéc gÆp gì víi anh thanh niªn lµm c«ng t¸c khÝ t­îng ®· khiÕn cho c« kÜ s­ trÎ tuæi c¶m thÊy nh­ nhËn ®­îc, cïng víi bã hoa t­¬i anh h¸i tÆng c« “mét bã hoa nµo kh¸c n÷a, bã hoa cña nh÷ng h¸o høc vµ m¬ méng”.
 H·y ph©n tÝch ®Ó lµm râ : V× sao c« g¸i trong truyÖn cã thÓ nhËn ®­îc sù “h¸o høc vµ m¬ méng” tõ mét anh thanh niªn rÊt ®çi b×nh th­êng, lµm mét c«ng viÖc thËt ®¬n ®iÖu gi÷a chèn nói rõng quanh n¨m lÆng lÏ.
Gîi ý:
C©u 1: a. Kh¸c nhau vµ gièng nhau:
 - Kh¸c nhau :
 + Thanh H¶i viÕt vÒ ®Ò tµi thiªn nhiªn ®Êt n­íc vµ kh¸t väng hoµ nhËp d©ng hiÕn cho cuéc ®êi.
 + ViÔn Ph­¬ng viÕt vÒ ®Ò tµi l·nh tô, thÓ hiÖn niÒm xóc ®éng thiªng liªng, tÊm lßng tha thiÕt thµnh kÝnh khi t¸c gi¶ tõ MiÒn nam võa ®­îc gi¶i phãng ra viÕng l¨ng B¸c.
 - Gièng nhau :
 + C¶ hai ®o¹n th¬ ®Òu thÓ hiÖn ­íc nguyÖn ch©n thµnh, tha thiÕt ®­îc hoµ nhËp, cèng hiÕn cho cuéc ®êi, cho ®Êt n­íc, nh©n d©n ¦íc nguyÖn khiªm nh­êng, b×nh dÞ muèn ®­îc gãp phÇn dï nhá bÐ vµo cuéc ®êi chung.
 + C¸c nhµ th¬ ®Òu dïng nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp cña thiªn nhiªn lµ biÓu t­îng thÓ hiÖn ­íc nguyÖn cña m×nh.
 b. HS chän ®o¹n th¬ ®Ó viÕt nh»m lµm næi bËt thÓ th¬, giäng ®iÖu th¬ vµ ý t­ëng thÓ hiÖn trong ®o¹n th¬.
 - §o¹n th¬ cña Thanh H¶i sö dông thÓ th¬ 5 ch÷ gÇn víi c¸c ®iÖu d©n ca, ®Æc biÖt lµ d©n ca miÒn Trung, cã ©m h­ëng nhÑ nhµng tha thiÕt. Giäng ®iÖu thÓ hiÖn ®óng t©m tr¹ng vµ c¶m xóc cña t¸c gi¶ : trÇm l¾ng, h¬i trang nghiªm mµ tha thiÕt khi béc ¹ch nh÷ng t©m niÖm cña m×nh. §o¹n th¬ thÓ hiÖn niÒm mong muèn ®­îc cèng hiÕn cho ®êi mét c¸ch tù nhiªn nh­ con chim mang ®Õn tiÕng hãt. NÐt riªng trong nh÷ng c©u th¬ cña Thanh H¶i lµ ®Ì cËp ®Õn mét vÊn ®Ò lín : ý nghÜa cña ®êi sèng c¸ nh©n trong quan hÖ víi céng ®ång.
 - §o¹n th¬ cña ViÔn Ph­¬ng sö dông thÓ th¬ 8 ch÷, nhÞp th¬ võa ph¶i víi ®iÖp tõ muèn lµm, giéng ®iÖu phï hîp víi néi dung t×nh c¶m, c¶m xóc. §ã lµ giäng ®iÖu võa nghiªm trang, s©u l¾ng, võa thiÕt tha th hiÖn ®óng t©m tr¹ng l­u luyÕn cña nhµ th¬ khi ph¶i xa B¸c. T©m tr¹ng l­u luyÕn cña nhµ th¬ muèn ë m·i bªn l¨ng B¸c vµ chØ biÕt göi tÊm lßng m×nh b»ng c¸ch ho¸ th©n hoµ nhËp vµo nh÷ng c¶nh vËt bªn l¨ng : lµm con chim cÊt tiÕng hãt
 I/ T×m hiÓu ®Ò
 - Nªn hiÓu h¸o høc vµ m¬ méng chÝnh lµ hai tÝnh c¸ch t©m hån ®¸ng mÕn ë nh©n vËt anh thanh niªn lµm c«ng t¸c khÝ t­îng trong truyÖn “LÆng lÏ Sa Pa”, hai ®Æc ®iÓm dÔ g©y xóc ®éng cho ng­êi kh¸c khi tiÕp xóc víi anh.
 - Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy ®­îc biÓu hiÖn trong t©m sù ch©n thµnh vÒ c«ng viÖc, vÒ ý nghÜa cuéc sèng, ë nh©n vËt anh thanh niªn vµ sù suy ngÉm cña c« kÜ s­. CÇn ph¸t hiÖn ®Ó ph©n tÝch.
 - T¸c gi¶ thÓ hiÖn nh©n vËt chÝnh, anh thanh niªn, qua suy nghÜ, c¶m xóc cña nh©n vËt c« kÜ s­ n«ng nghiÖp míi ra tr­êng. §©y lµ bót ph¸p ®éc ®¸o cña NguyÔn Thµnh Long trong truyÖn nµy. CÇn ph©n tÝch t¸c dông cña c¸ch viÕt ®ã.
 II/ Dµn ý ®¹i c­¬ng
 A- Më bµi :
 - Giíi thiÖu chñ ®Ò cña truyÖn LÆng lÏ Sa Pa vµ nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt chÝnh cña NguyÔn Thµnh Long.
 - Nªu suy nghÜ cña c« kÜ s­ n«ng nghiÖp (xem ®Ò bµi).
 B- Th©n bµi :
 1. Anh lu«n h¸o høc vµ m¬ méng trong c«ng viÖc
 - TÝnh chÊt céng viÖc cã vÎ ®¬n ®iÖu nhµm ch¸n, l¹i ph¶i lµm mét m×nh.
 - H¨ng h¸i nhËn nhiÖm vô, lµm viÖc hÕt m×nh, lu«n v­¬n lªn nh÷ng kÕt qu¶ cao h¬n.
 - Lóc nµo còng m¬ ­íc, say s­a vÒ c«ng viÖc, g¾n bã víi nã th¾m thiÕt.
 2. Anh lu«n h¸o høc vµ m¬ méng trong cuéc sèng
 - H¨m hë, s«i næi, hån nhiªn khi tiÕp xóc víi mäi ng­êi
 - Sèng ®Çy méng m¬ : Mét m×nh mµ trång c¶ mét v­ên hoa to, trß chuyÖn víi s¸ch nh­ víi b¹n, c­ xö tinh tÕ, sèng cã chiÒu s©u (nhiÒu suy ngÉm, triÕt lÝ vÒ cuéc ®êi, vÒ quan hÖ víi cuéc sèng chiÕn ®Êu, s¶n xuÊt cña c¶ n­íc,)
 3. Nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã ë anh kh«ng chØ dÔ g©y xóc ®éng mµ cßn khiÕn ng­êi kh¸c khi tiÕp xóc víi anh ph¶i suy nghÜ.
 - Nh÷ng suy nghÜ, nhËn xÐt cña b¸c l¸i xe.
 - Nh÷ng suy nghÜ vµ lêi høa quay trë l¹i víi anh cña «ng ho¹ sÜ.
 - NhÊt lµ nh÷ng suy nghÜ rót ra bµi häc vµo ®êi cña c« g¸i.
 4. C¸ch x©y dùng nh©n vËt cã chiÒu s©u cña t¸c gi¶
 - Ngoµi viÖc ®Ó nh©n vËt tù biÓu hiÖn, cßn ®Ó nh©n vËt hiÖn lªn qua suy nghÜ cña nh©n vËt kh¸c.
 - T¸c dông : Sù ®¸nh gi¸ kh¸ch quan vµ s©u s¾c.
 C- KÕt bµi
 - Cuéc gÆp gì chØ trong nöa giê, ®­îc nhµ v¨n kÓ thËt dung dÞ qua nh÷ng lêi t©m sù, suy ngÉm, ®èi tho¹i.
 - Qua ®ã thÓ hiÖn thËt sinh ®éng nh©n vËt chÝn vµ chñ ®Ò cña truyÖn tù hiÖn ra nhÑ nhµng, s©u l¾ng
®Ò 25
C©u 1. 
 NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt t¶ ng­êi cña NguyÔn Du qua ®o¹n trÝch “M· Gi¸m Sinh mua KiÒu”.
C©u 2: VÎ ®Ñp trong lèi sèng, t©m hån cña nh©n vËt anh thanh niªn trong “LÆng lÏ Sa Pa” cña NguyÔn Thµnh Long vµ nh©n vËt Ph­¬ng §Þnh trong “Nh÷ng ng«i sao xa x«i” cña NguyÔn Minh Khuª
Gîi ý:
C©u 1: NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt t¶ ng­êi cña NguyÔn Du qua ®o¹n trÝch M· Gi¸m Sinh mua KiÒu cÇn ®¹t ®­îc c¸c ý c¬ b¶n sau:
 - Bót ph¸p t¶ thùc ®­îc NguyÔn Du sö dông ®Ó miªu t¶ nh©n vËt M· Gi¸m Sinh. B»ng bót ph¸p nµy, ch©n dung nh©n vËt hiÖn lªn rÊt cô thÓ vµ toµn diÖn :
 + Trang phôc : ¸o quÇn b¶nh bao
 + DiÖn m¹o : mµy r©u nh½n nhôi
 + Lêi nãi xÊc x­îc, v« lÔ, céc lèc “M· Gi¸m Sinh”.
 + Cö chØ h¸ch dÞch : ngåi tãt sç sµng 
 TÊt c¶ lµm hiÖn râ bé mÆt trai l¬ ®Óu gi¶, tr¬ trÏn vµ lè bÞch cña tªn bu«n thÞt b¸n ng­êi gi¶ danh trÝ thøc.
 - Trong TruyÖn KiÒu, t¸c gi¶ sö dông bót ph¸p t¶ thùc ®Ó miªu t¶ c¸c nh©n vËt ph¶n diÖn nh­ M· Gi¸m Sinh, Tó Bµ, Së Khanh, Hå T«n HiÕn ph¬i bµy bé mÆt thËt cña bän chóng trong x· héi ®­¬ng thêi, nh»m tè c¸o, lªn ¸n x· héi phong kiÕn víi nh÷ng con ng­êi bØ æi, ®ª tiÖn ®ã.
C©u 2:
 a. Giíi thiÖu s¬l­îc vÒ®Ò tµi viÕt vÒ nh÷ng con ng­êi sèng, cèng hiÕn cho dÊt n­íc trong v¨n häc. Nªu tªn 2 t¸c gi¶ vµ 2 t¸c phÈm cïng nh­ngc vÎ ®Ñp cña anh thanh niªn vµ Ph­¬ng §Þnh.
 b. VÎ ®Ñp cña 2 nh©n vËt trong hai t¸c phÈm :
 * vÎ ®Ñp trong c¸ch sèng :
 + Nh©n vËt anh thanh niªn : trong LÆng lÏ Sa Pa
 - Hoµn c¶nh sèng vµ lµm viÖc : mét m×nh trªn nói cao, quanh n¨m suèt th¸ng gi÷a c©y cá vµ m©y nói Sa Pa. C«ng viÖc lµ ®o giã, ®o m­a ®o n¨ng, tÝnh m©y, ®o chÊn ®éng mÆt ®Êt
 - Anh lµm viÖc víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao, cô thÓ, tØ mØ, chÝnh x¸c, ®óng giê èp th× dï cho m­a tuyÕt, gi¸ l¹nh thÕ nµo anh còng trë ®Ëy ra ngoµi trêi lµm viÖc ®óng giê quy ®Þnh.
 - Anh ®· v­ît qua sù c« ®¬n v¾ng vÎ quanh n¨m suèt th¸ng trªn ®Ønh nói cao kh«ng mét bãng ng­êi.
 - Sù cëi më ch©n thµnh, quý träng mäi ng­êi, khao kh¸t ®­îc gÆp gì, trß chuyÖn víi mäi ng­êi.
- Tæ chøc s¾p xÕp cuéc sèng cña m×nh mét c¸ch ng¨n n¾p, chñ ®éng : trång hoa, nu«i gµ, tù häc
+ C« xung phong Ph­¬ng §Þnh:
- Hoµn c¶nh sèng vµ chiÕn ®Êu: ë trªn cao ®iÓm gi÷a mét vïng träng ®iÓm trªn tuyÕn ®­êng Tr­êng S¬n, n¬i tËp trung nhÊt bom ®¹n vµ sù nguy hiÓm, ¸c liÖt. C«ng viÖc ®Æc biÖt nguy hiÓm: Ch¹y trªn cao ®iÓm gi÷a ban ngµy, ph¬i m×nh trong vïng m¸y bay ®Þch bÞ b¾n ph¸, ­íc l­îng khèi l­îng ®Êt ®¸, ®Õm bom, ph¸ bom.
- Yªu mÕn ®ång ®éi, yªu mÕn vµ c¶m phôc tÊt c¶ nh÷ng chiÕn sÜ mµ c« gÆp trªn tuyÕn ®­êng Tr­êng S¬n.
- Cã nh÷ng ®øc tÝnh ®¸ng quý, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc, b×nh tÜnh, tù tin, dòng c¶m
* VÎ ®Ñp t©m hån:
+ Anh thanh niªn trong LÆng lÏ Sa Pa:
- Anh ý thøc vÒ c«ng viÖc cña m×nh vµ lßng yªu nghÒ khiÕn anh thÊy ®­îc c«ng viÖc thÇm lÆng Êy cã Ých cho cuéc sèng, cho mäi ng­êi.
- Anh ®· cã suy nghÜ thËt ®óng vµ s©u s¾c vÒ c«ng viÖc vµ nh÷ng ®ãng gãp cña m×nh rÊt nhá bÐ.
- C¶m thÊy cuéc sèng kh«ng c« d¬n buån tÎ v× cã mét nguån vui, ®ã lµ niÒm vui ®äc s¸ch mµ lóc nµo anh còng thÊy nh­ cã b¹n ®Ó trß chuyÖn.
- Lµ ng­êi nh©n hËu, ch©n thµnh, gi¶n dÞ.
+ C« thanh niªn Ph­¬ng §Þnh:
- Cã thêi häc sinh hån nhiªn v« t­, vµo chiÕn tr­êng vÉn gi÷ ®­îc sù hån nhiªn.
- Lµ c« g¸i nh¹y c¶m, m¬ méng, thÝch h¸t, tinh tÕ, quan t©m vµ tù hµo vÒ vÎ ®Ñp cña m×nh.
- KÝn ®¸o trong t×nh c¶m vµ tù träng vÒ b¶n th©n m×nh.
	C¸c t¸c gi¶ miªu t¶ sinh ®éng, ch©n thùc t©m lÝ nh©n vËt lµm hiÖn lªn mét thÕ giíi t©m hån phong phó, trong s¸ng vµ ®Ñp ®Ï cao t­îng cña nh©n vËt ngay trong hoµn c¶nh chiÕn ®Êu ®Çy hi sinh gian khæ.
c. §¸nh gi¸, liªn hÖ.
- Hai t¸c phÈm ®Òu kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn ngîi ca vÎ ®Ñp t©m hån con ng­êi ViÖt Nam trong lao ®éng vµ trong chiÕn ®Êu.
- VÎ ®Ñp cña c¸c nh©n vËt ®Òu mang mµu s¾c lÝ t­ëng, hä lµ h×nh ¶nh cña con ng­êi ViÖt Nam mang vÎ ®Ñp cña thêi k× lÞch sö gian khæ hµo hïng vµ l·ng m¹n cña d©n téc.
	Liªn hÖ víi lèi sèng, t©m hån cña thanh niªn trong giai ®o¹n hiÖn nay.