Bài soạn môn Ngữ văn khối 9 - Tiết 11 đến tiết 15

Tuần 3 – Tiết 11 Ngày soạn:
Văn bản
Tuyên bố thế giới về sự sống còn ,
quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em 
A.Mục tiêu : Qua tiết học, HS có thể :
- Thấy được phần nào thực trạng cuộc sống của trẻ em trên thế giới hiện nay và
 tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em.
- Rèn kĩ năng đọc, tìm hiểu và phân tích VB nhật dụng- nghị luận.
 	- Giáo dục học sinh ý thức được sự quan tâm sâu sắc của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em. Từ đó có ý thức học tập, rèn luyện cho tốt.
B. Chuẩn bị :
- GV:Sgv, sgk, giáo án , tài liệu
- HS: Đọc văn bản và trả lời câu hỏi
C. Tiến trình dạy - học
- ổn định tổ chức : 
 - KTBC : ? Em hãy cho biết suy nghĩ của mình về cuộc chạy đua chiến tranh
 hạt nhân?
 - Bài mới:
? Cho biết vị trí và xuất xứ của đoạn trích trên?
G/v giới thiệu cách đọc 
G/v đọc mẫu. Học sinh đọc, G/v nhận xét . 
? Giải thích từ khó, chú thích sgk. 
? Văn bản này gồm 17 mục được chia thành mấy phần? Nội dung của từng phần?
? Phân tích tính hợp lí, chặt chẽ của bố cục văn bản ?
- HS theo dõi mục 1, 2 phần mở đầu.
? Trong phần mở đầu, bản tuyên bố cho ta thấy trẻ em có những đặc điểm gì nổi bật?
? Trẻ em trên thế giới có quyền sống ntn?
? Theo em đó là những quyền ntn?
? Em có suy nghĩ gì về cách nhìn của cộng đồng thế giới đối với trẻ em.
? Hãy nêu cảm nghĩ về lời tuyên bố của cộng đồng quốc tế: “ Hãy đảm bảo cho tất cả trẻ em một tương lai tốt đẹp hơn”.
? Em có nhận xét gì về cách lập luận trong đoạn trích này?
I . Giới thiệu chung
- Là phần đầu của Tuyên bố thế giới về sự sống.... Tại hội nghị cấp cao thế giới họp tại chủ sở LHQở Niu óc ngày 30- 9 – 1990 in trong cuốn Văn học và các văn kiện quốc tế về quyền trẻ em xuất bản năm 1997
II . Đọc - Hiểu văn bản.
1. Đọc- chú thích.
- Đọc mạch lạc, rõ ràng, khúc triết từng mục. 
2. Bố cục.
- P1. Mở đầu:Lí do của bản tuyên bố (1,2).
- P2. Sự thách thức: Thực tế cuộc sống và những hiểm hoạ của trẻ em trên toàn thế giới (3-> 7).
- P3. Cơ hội : Những điều kiện thuận lợi để bảo vệ quyền trẻ em( 8-> 9).
- P4. Nhiệm vụ của cộng đồng quốc tế về việc bảo vệ quyền trẻ em (10-> 17).
=>Rõ ràng, mạch lạc, liên kết giữa các phần chặt chẽ. 
3. Phân tích.
* Đặc điểm tâm, sinh lý của trẻ em:
- Trong trắng, ham hiểu biết, ham hoạt động, đầy ước vọng
- Dễ bị tổn thương và còn phụ thuộc.
* Quyền sống của trẻ em:
- Phải được sống trong vui tươi, thanh bình, được chơi, được học và phát triển.
->Đây là những quyền cơ bản nhất, tối thiểu nhất cần được bảo vệ.
- Cách nhìn đầy tin yêu và trách nhiệm đối với trẻ em, với tương lai của thế giới. Đó chính là sự quan tâm đặc biệt.
+ Hs thảo luận, phát biểu
+ Gv chốt:
- Quyền sống của trẻ em là vấn đề quan trọng và cấp thiết trong thế giới hiện đại.Trẻ em thế giới có quyền kỳ vọng về những lời tuyên bố này.
- Cách nêu vấn đề gọn, rõ, có tính chất khẳng định.
D . Củng cố - Hướng dẫn
? Tại sao cộng đồng quốc tế phải ra tuyên bố về sự sống còn, quyền được bảo
 vệ và phát triển của trẻ em?	
	- Học bài, chuẩn bị tiếp các phần còn lại.
	- Soạn tiếp bài; làm bài tập 2,3 sách bài tập.
______________________________________
Tuần 3 - Tiết 12 Ngày soạn:
Văn bản
Tuyên bố thế giới về sự sống còn,
quyền được bảo vệvà phát triển của trẻ em
A. Mục tiêu. Giúp học sinh : 
- Thấy được phần nào thực trạng cuộc sống của trẻ em trên toàn thế giới hiện
 nay, tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em.
- Rèn kĩ năng đọc, tìm hiểu và phân tích văn bản nhật dụng- nghị luận chính trị
 xã hội.
- Giáo dục học sinh ý thức được sự quan tâm sâu sắc của cộng đồng quốc tế đối
 với vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em. Từ đó có ý thức học tập, rèn luyện cho tốt.	
B. Chuẩn bị :
- GV:Sgv, sgk, giáo án , tài liệu
- HS: Đọc văn bản và trả lời câu hỏi
C. Tiến trình dạy - học
- ổn định tổ chức : 
 - KTBC : ? Tại sao cộng đồng quốc tế phải ra tuyên bố về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em?
 - Bài mới: 
- HS theo dõi các mục 3-> 7 phần : Thách thức.
? Trong bản tuyên bố đã nêu lên thực tế sống của trẻ em trên thế giới ra sao?
? Đó là những bấ hạnh nào?
? Theo em, nỗi bất hạnh nào lớn nhất đối với trẻ em?
? Em có nhận xét gì về những lí lẽ và dẫn chứng mà tác giả đưa ra?
? Qua đó giúp em cảm nhận gì về thực tế của trẻ em?
? Những nỗi bất hạnh đó có thể giải thoát bằng cách nào?
? Để loại bỏ được những bất hạnh đó thì thách thức đối với các nhà lãnh đạo chính trị là gì?
? Tổ chức Liên hợp quốc đã có thái độ như thế nào trước nỗi bất hạnh của các em?
? Khi học xong phần này em đã nhận thức được điều gì?
- HS theo dõi mục 8, 9 
? Em hãy tóm tắt các điều kiện thuận lợi cơ bản để cộng đồng quốc tế hiện nay có thể đẩy mạnh việc chăm sóc, bảo vệ trẻ em?
? Em có nhận xét gì về những cơ hội mà bản tuyên bố đã nêu?
? ở VN có những cơ họi nào? Quyền trẻ em có được coi trọng không?
? Vậy trẻ em VN nói riêng, quốc tế nói chung được hưởng những quyền lợi gì?
? Đứng trước những cơ hội và thử thách trên, nhân loại đã nhận thức được những nhiệm vụ quan trọng vì sự sống còn và phát triển của trẻ em.
? ở phần nhiệm vụ gồm có mấy nội dung?
? Hãy tóm tắt nội dung chính của phần nhiệm vụ cụ thể?
? Theo em nhiệm vụ nào là quan trọng nhất? Vì sao?
? Em có nhận xét gì về những nhiệm vụ được nêu ra?
? Biện pháp được nêu ra trong tuyên bố này là gì? Có ý nghĩa ntn?
? Qua 4 phầncủa văn bản, em có nhận xét gì về ngôn ngữ, lí lẽ, cách lập luận, bố cục của văn bản?
? Tính mạch lạc của văn bản này thể hiện ở những yếu tố nào?
? Qua bản tuyên bố, em nhận thức được điều gì về tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em, về sự quan tâm của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề này?
+ Giáo viên gọi HS đọc ghi nhớ
? Nhiệm vụ được đặt ra trong bản tuyên bố ntn?
3. Phân tích ( tiếp)
b. Sự thách thức ( những khó khăn)
* Thực tế: trẻ em trên toàn thế giới đang phải chịu bao nhiêu nỗi bất hạnh:
- Nạn nhân của chiến tranh ,bạo lực, phân biệt chủng tộc, thôn tính
- Nạn nhân của đói nghèo, dịch bệnh, mù chữ.
- Nạn nhân của suy sinh dưỡng, bệnh tật
+ Hs thảo luận, phát biểu.
+ Gv chốt: - Chiến tranh, bạo lực, phân biệt
 chủng tộc
-> Lí lẽ và dẫn chứng khá ngắn gọn nhưng cụ thể chi tiết và khá đầy đủ.
=> Cuộc sống khổ cực về nhiều mặ, có nguy cơ bị rơi vào các hiểm hoạ: nạn buôn bán trẻ em, mắc HIV, phạm tội. 
+ Hs thảo luận, phát biểu.
+ Gv chốt: loại bỏ chiến tranh bạo lực, xoá bỏ đói nghèo, bệnh tật, mù chữ
* Thách thức: 
- Đối mặt với thực tế khó khăn trước mắt
- Phải quyết tâm để vượt qua.
- Nhận thức rõ thực trạng đau khổ của trẻ em trong cuộc sống.
- Quyết tâm giúp các em vượt qua những nỗi bất hạnh.
* HS tự bộc lộ. 
- Liên hệ thực tế ở VN và các nước trên thế giới về thực trạng trẻ em: nạn buôn bán trẻ em,mắc HIV, sớm phạm tội, trẻ em ở các nước Nam á sau trận động đất , sóng thần
c. Những cơ hội 
+ Điều kiện thuận lợi:
- Các nước có đủ phương tiện và kiến thức để bảo vệ sinh mệnh của các em.
- Công ước quốc tế về quyền của trẻ em.
- Xu hướng hợp tác và đoàn kết quốc tế đang phát triển.
-> Đây là những cơ hội thuận lợi hơn bao giờ hết kể từ trước đến nay. Là điều kiện thuận lợi để bảo vệ trẻ em và giúp trẻ em phát triển toàn diện.
* Thảo luận nhóm:
- Nước ta có đủ phương tiện và kiến thức( thông tin, y tế, trường học)
- Trẻ em nước ta được chăm sóc và tôn trọng( Các lớp học mầm non, phổ cập tiểu học, bệnh viện nhi, nhà văn hoá thiếu nhi, các chiến dịch tiêm phòng, trại hè)
- Chính trị ổn định, kinh tế tăng trưởng đều, hợp tác quốc tế ngày càng mở rộng
-> Trẻ em được hưởng những quyền: nhu cầu ăn mặc, học tập, vui chơi, được bảo vệ, được tôn trọng và được phát triển toàn diện
d. Nhiệm vụ.
- Hai nội dung:
 + Nhiệm vụ cụ thể.
 + Biện pháp thực hiện. 
* Nhịêm vụ cụ thể:
- Tăng cường sức khoẻ và chế độ dinh dưỡng.
- Quan tâm nhiều hơn đến trẻ em tàn tật và có hoàn cảnh sống đặc biệt.
- Bình đẳng giữa gái và trai
- Phổ cập hết bậc THCS.
- Bảo đảm an toàn cho các bà mẹ khi mang thai và sinh đẻ.
- Với trẻ sống tha hương cần tạo cơ hộitrông nom các em.
+ HS tự bộc lộ:
-> Vừa cụ thể vừa toàn diện và vừa mang tính cấp thiết đáp ứng được yêu cầu của thực tế hiện nay.
* Biện pháp cụ thể:
- Đảm bảo tăng trưởng và phát triển kinh tế đều đặn
- Sự nỗ lực của các quốc gia, sự phối hợp quốc tế
-> Góp phần thực hiện các nhiệm vụ, sát thực bảo vệ được quyền của trẻ em.
- NT: Lời văn rõ ràng, dứt khoát, đanh thép. Lập luận, lí lẽ rất khoa học, chặt chẽ và tự nhiên. Bố cục hài hoà, mối liên kết giữa các phần trong văn bản rất lô gíc và khoa học.
III. Tổng kết.
1. Nghệ thuật.
- Trình bày ngắn gọn các luận điểm theo một hệ thống.
- Lý lẽ đơn giản kết hợp với chứng cứ xác thực làm cho lời tuyên bố gần gũi, dễ hiểu với đại chúng.
2. Nội dung.
- HS dựa vào nội dung mục ghi nhớ để trả lời.
- Trẻ em là tương lai của mỗi quốc gia, của nhân loại.
- Bảo vệ, chăm sóc trẻ em là nhiệm vụ.
IV. Luyện tập.
Bài tập
A. Cụ thể và toàn diện.
B. Chưa đầy đủ.
C.Không có tính khả thi.
D.Không phù hợp với thực tế.
D . Củng cố- Hướng dẫn.
	? Tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em, sự quan tâm của cộng đồng quốc tế hiện nay?- Đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của từng nước, của cả cộng đồng quốc tế vì nó liên quan đến tương lai của đất nước, nhân loại , trẻ em hôm nay thế giới ngày mai..
+ Qua vấn đề này còn thể hiện trình độ văn minh của một đất nước, 1 xh,1 thể chế chính trị cao hay thấp, tiến bộ hay lạc hậu, nhân đạo hay vô nhân đạo.	
	- Học bài, nắm chắc nội dung.
- Soạn bài : Chuyện người con gái Nam Xương.
______________________________________
Tuần 3 - Tiết 13 Ngày soạn:
Tiếng Việt
Các phương châm hội thoại
A. Mục tiêu.
	 - Giúp học sinh : Nắm được mối quan hệ chặt chẽ giữa phương châm hội thoại và tình huống giao tiếp.Hiểu được phương châm hội thoại không phải là những quy định bắt buộc trong mọi tình huống giao tiếp. Vì nhiều lí do khác nhau, các phương châm hội thoại có khi không được tuân thủ.
 - Rèn kĩ năng vận dụng có hiệu quả các phương châm hội thoại vào thực tế giao tiếp xã hội.
B. Chuẩn bị :
- GV:Sgv, sgk, giáo án , tài liệu
- HS: Đọc văn bản và trả lời câu hỏi
C. Tiến trình dạy - học
- ổn định tổ chức : 
 - KTBC : ? Trong giao tiếp cần tuân thủ những phương châm hội thoại nào?
 ? Sưu tầm 3 câu nói vi phạm phương châm hội thoại?
 - Bài mới: 
- Học sinh đọc ngữ liệu sgk.
? Nhân vật chàng rể có tuân thủ đúng phương châm lịch sự không? Vì sao? 
? Lấy ví dụ khác và so sánh?
? Vậy em rút ra bài học gì qua câu chuyện này?
? Vậy PCHT với tình huống giao tiếp có quan hệ với nhau ntn?
- Học sinh đọc lại những ví dụ đã học về các phương châm hội thoại đã học.
? Trong những tình huống nào phương châm hội thoại không được tuân thủ?
? Vậy em rút ra nhận xét gì trong những trường hợp trên? 
- Hs đọc ví dụ
? Câu trả lời của Ba có đáp ứng nhu cầu thông tin đúng như An mong muốn hay không?
? Câu trả lời của ba đã vi phạm PCHT nào?
? Vì sao ba lại không tuân thủ PCLS?
? Vì sao lại có sự vvi phạm đó?
? Khi bác sĩ khám cho một bệnh nhân mắc bệnh nan y thì có nên nói thật hay không? Vì sao?
? Khi nói như vậy bác sĩ sẽ không tuân thủ PCHT nào?
? Biết là vi phạm nhưng vì sao bác sĩ vẫn làm như vậy?
? Hãy tìm những tình huống như vậy?
? Em rút ra bài học gì trong tình huống này?
? Khi nói Tiền bạc chỉ là tiền bạc thì có phải người nói không tuân thủ PCVL không?
? Vậy phải hiểu ý nghĩa của câu này ntn?
? Tìm thêm những cách nói tương tự như vậy?
? Tại sao có những cách nói như vậy?
? Qua các ví dụ trên em rút ra bài học gì?
- Hs đọc yêu cầu bài 1
? Câu nói của người bố vi phạm PCHT nào?
? Phân tích để làm rõ sự vi phạm ấy?
? Thái độ của Chân , tay, Tai, Mắt, Miệng đã vi phạm PCHT nào?
? Lí do có chính đáng không? Vì sao?
I. Quan hệ giữa phương châm hội thoại với tình huống giao tiếp.
1. Ví dụ.
- Truyện cười: Chào hỏi
2. Nhận xét.
- Chàng rể trong trường hợp này không tuân thủ phương châm lịch sự. Vì chàng rể đã làm một việc là quấy rối và gây phiền hà cho người khác.
- Hs thực hiện.
-> Khi giao tiếp cần chú ý đến đặc điểm của tình huống giao tiếp. Vì câu nói có thể thích hợp trong tình huống này nhưng không thích hợp trong tình huống khác.
3. Ghi nhớ.
- Hs đọc Sgk tr 36.
II.Những trương hợp không tuân thủ phương châm hội thoại.
1. Ví dụ1.
- Tất cả các tình huống giao tiếp đã học đều không tuân thủ phương châm hội thoại.( trừ phương châm lịch sự).
 - Các tình huống giao tiếp trong thực tế vì nhiều lí do mà các PCHT nhiều khi không được thực hiện.
2. Ví dụ 2
- Không đáp ứng đúng yêu cầu thông tin như mong muốn.
- Vi phạm PCVL vì không cung cấp đủ lượng thông tin như ta mong muốn
- Vì: không biết chính xác để tuân thủ PCVC nên đã trả lời một cách chung chung.
-> Khi phải ưu tiên cho một PCHT khác buộc phải vi phạm.
3. Ví dụ 3
- Không nên nói thật. Vì có thể khiến bệnh nhân hoảng sợ, tuyệt vọng
- Không tuân thủ PCVC
- Vì đây là một việc làm nhân đạo và cần thiết. Việc làm đó không đáng chê trách mà đáng quí
- VD: Khi đánh giá về tuổi tác
 Khi nhận xét về học lực của bạn 
-> Nếu có một yêu cầu nào đó quan trọng hơn thì PCHT có thể không được tuân thủ.
4. Ví dụ 4.
- Xét về nghĩa tường minh: Vi phạm PCVL, vì không cung cấp đủ thông tin.
- Xét về nghĩa hàm ý: tuân thủ phương châm về lượng.
- Nghĩa là: Tiền bạc chỉ là phương tiện để chao đổi, để duy trì cuộc sống chứ không phải là mục đích cuối cùng.
- Răn dạy: đừng vì tiền bạc mà quên đi những thứ khác quan trọng hơn, thiêng liêng hơn.
+ Ví dụ: Chiến tranh là chiến tranh
 Nó vẫn là nó.
-> Gây sự chú ý ấn tượng
* Ghi nhớ.
- Hs phát biểu, Gv chốt.
IV. Luyện tập
Bài tập 1
- Không tuân thủ phương châm cách thức. Vì: Đứa bé còn quá nhỏ chưa có thể nhận biết được đâu là Tuyển tập Nam Cao -> cách nói không rõ ràng, không thấy bóng.
 Bài tập 2
- Vi phạm PCLS
- Không có lí do chính đáng, không thích hợp với tình huống giao tiếp, không đúng với nghi thức giao tiếp.
- Vì lí do mà họ đưa ra là rất vô lí. 
D . Củng cố - Hướng dẫn.
	? Trong những tình huống giao tiếp ntn thì các phương châm hội thoại không được tuân thủ?
 ? Những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại ?	
	- Học bài , nắm chắc các phương châm hội thoại đã học.
 - Xem trước: Xưng hô trong hội thoại.
 - Chuẩn bị: Viết bài làm văn số 1
Tuần 3 - Tiết 14+15 Ngày soạn:
Tập làm văn
Viết bài tập làm văn số 1- văn thuyết minh
A. Mục tiêu.
	 - Giúp học sinh viết được bài văn thuyết minh theo yêu cầu có sử dụng biện pháp nghệ thuật và miêu tả một cách hợp lí và có hiệu quả nhưng vẫn đảm bảo yêu cầu thuyết minh : khoa học ,. chính xác, mạch lạc.
 - Rèn kĩ năng thu thập thông tin, tài liệu, hệ thống, chọn lọc tài liệu,viết văn bản thuyết minh có sử dụng yếu tố miêu tả, gồm đủ ba phần: MB, Thân bài Kết bài. 
B. Chuẩn bị :
- GV:Sgv, sgk, giáo án , thống nhất đề
- HS: Ôn lại văn thuyết minh, giấy, bút
C. Tiến trình dạy - học
- ổn định tổ chức : 
 - KTBC : Kiểm tra việc chuẩn bị của hs
 - Bài mới: 
I- Đề bài:
Cây lúa với đời sống người Việt Nam.
II - Tìm hiểu đề:
1. Kiểu bài: thuyết minh.
2. Đối tượng thuyết minh: cây lúa.
3. Nội dung: Thuyết minh về các đặc điểm nổi bật của cây lúa trong đời sống người Việt Nam. Có sử dụng BPNT và yếu tố miêu tả.
III. Dàn bài
1. Mở bài:
	IV. Thang điểm:
D- Hướng dẫn:
	1. Củng cố:
	G/v thu bài , kiểm tra số bài.
	Nhận xét giờ viết bài.
	2. Hướng dẫn:
	Xem lại văn thuyết minh.
	Làm lại bài văn vào vở bài tập .
	Chuẩn bị văn bản : Chuyện người con gái Nam Xương.