Bài soạn Ngữ văn 9 - Tiết 116: Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải)

Tuần 24
Tiết :116 
Ngày :28/02/08 MÙA XUÂN NHO NHỎ 
 (Thanh Hải)
A/ Mục tiêu:-Cảm nhận được cảm xúc của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên của đất nước và khát vọng đẹp đẽ muốn làm một mùa xân nho nhỏ dâng cho đời 
 -Thấy được những đặt sắc trong hình ảnh tứ thơ và giọng điệu của bài thơ
-Rèn luyện kỷ năng cảm thụ thơ ,gợi ra những suy nghĩ về ý nghĩa giá trị cuộ sống của mỗi cá nhân là sống có ích,cống hiến cho đời nói chung 
B/ Chuẩn bị- Gv: giáo án tài liệu tham khảo,bảng phụ
 -Xem bài ở nhà,chuẩn bị bài hát “Mùa xuân nho nhỏ’’,được phổ nhạc từ bài thơ
C/Tiến trình
1/Ổn định lớp
2/Ktbc
3/Bài mới
 Phương pháp
 Nội dung 
 Bổ sung
HD1
?Hãy giới thiệu đôi nét về tác giả ,tác phẩm 
-Tên khai sinh Phạm Bá Ngoãn(1930-1980)
-Quê: Huế
-Là một những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng MN từ những ngày đầu 
-Năm 1965 đc tặng Giải thương văn học NĐChiểu
-Giọng thơ Thanh Hải là tiếng thét căm thù tội ác quân xâm lược là những khúc tâm tình tha thiết của dồng bào chiến sĩ MN gởi ra Bắc 
? Nêu thời điểm sáng tác bài thơ,bài thơ sáng tác theo thể thơ nào 
-Thể thơ 5 chữ,được sáng tác tháng 11/1980 đây là sáng tác cuối cùng của ông 
-Hướng dẫn đọc và tìm hiểu chú thích 
-Hs đọc văn bản ,gv nhận xét
?Hãy tìm bố cục của văn bản 
-P1:khổ1 cảm xúc trước mùa xuân của đất trời
-p2:khổ2+3 hình ảnh mùa xuân đất nước 
-p3: khổ 4+5 suy nghĩ ước nguyện của nhà thơ
-p4: khổ 6 ca ngợi quê hương đất nước 
*Theo mạch cảm xúc của tác giả ta có thể chia làm hai phần 
-p1:3 khổ đầu → mùa xuân của thiên nhiên và mùa xuân của đất nước 
-p2; 3 khổ thơ sau→ tâm niệm của nhà thơ
HD2:
?Hình ảnh thiên nhiên đất trời vào xuân được phát hoa qua những câu thơ nào
“Mọcsông xanh
 Hót chi mà vang trời’’
?Hãy tìm những hình ảnh, từ ngữ, biện pháp nghệ thuật được sử dụng 
-Từ ngữ chọn lọc tiêu biểu điển hình cho mùa xuân 
?Từ “mọc’’ ở đầu câu có dụng ý gì,tg đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào 
?Cách sử dụng màu ,sắc âm thanh có gì đặc biệt 
?Không gian gợi ra như thế nào 
-Không gian bay bỗng nhưng đầm thắm tươi tắn 
?Cảm giác của nhà thơ như thế nào 
-Say sưa ngây ngất 
?Em có nhận xét thế nào về câu “Từng giọt long lanh rơi,tôi đưa tay tôi hứng’’
-Ở đây có sự chuyển đổi cảm giác :Thính giác →thị giác và xúc giác,tác giả cảm nhận bằng tâm hồn 
?Qua câu thơ tôi đưa tay tôi hứng ,em có suy nghĩ gì
-Thái độ trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên ,đồng cảm với thiên nhiên 
?Tìm những chi tiết miệu tả con người đất nước vào xuân 
?Những câu thơ ấy nói lên điều gì,lộc ở đây được hiểu như thế nào 
-Lộc là hình ảnh tượng trưng thể hiện sức sống của con người
Hình ảnh tả thực : Mùa xuân là mùa ra quân,mùa chiến thắng ,mùa của những người nông dân ra đồng 
?Từ hình ảnh tả thực đó cho ta suy nghĩ gì 
-Nêu ra hai nhiệm vụ :xây dựng và bảo vệ đất nước 
?Biện pháp nghệ thuật được sử dụng qua đoạn thơ “tất trước ’’,tác dụng của nó
?Trước không khí tưng bừng vào xuân như thế nhà thơ có ước nguyện gì,nghệ thuật được sử dụng 
-“Ta làm ’’được lặp lại nhiều lần ,nhấn mạnh sự tự nguyện cống hiến của tg
-“Dù là’’:sự bất chấp thời gian không gian nghịch cảnh,với ước nguyện chân thành :cống hiến mùa xuân nho nhỏ của cuộc đời mình cho mùa xuân của dt,đất nước 
→Một sự cống hiến chân thành nhưng vẫn giữ được bản sắc riêng “nốt trầm xao xuyến ’’,bài thơ được sáng tác vào lúc cuối đời của tg thể hiện khát vọng sống ,cống hiến của tg thật đáng trân trọng 
Hd3: Hd tổng kết
?để thể hiện thành công cảm xúc /nội dung tư tưởng của bài thơ tác giả đã sử dụng và sáng tạo những phương tiện và thủ pháp như thế nào 
-Thể thơ 5 chữ gần với các điệu dân ca ,âm hưởng nhẹ nhàng tha thiết 
-Hình ảnh tự nhiên ,giàu ý nghĩa biểu trưng khái quát 
-Giọng điệu có sự biến đổi phù hợp với tâm trạng cảm xúc của tác giả 
?Em hiểu thế nào về nhan đề bài thơ và chủ đề tác phẩm 
-Mùa xuân nho nhỏ là một sáng tạo độc đáo và mới mẻ của Thanh Hải ,nhà thơ tự nguyện làm một mùa xuân ,nghĩa là sống đẹp ,sống với tất cả sức sống tươi trẻ của mình nhưng rất khiêm nhường ,là một mùa xuân nho nhỏ góp vào mùa xuân lớn đất nước của cuộc đời chung 
-Hs đọc ghi nhớ
I/Tìm hiểu chung 
1/Tác giả ,tác phẩm
a/Tác giả
-Tên thật : Phạm Bá Ngoãn
-Sgk/56
b/ Tác phẩm
-Được sáng tác từ tháng 11/1980 khi ông đang nằm trên giường bệnh 
2/ Đọc và tìm hiểu chú thích 
a/ Đọc 
b/Chú thích
3/ Bố cục
II/Đọc và tìm hiểu chi tiết 
1/Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên và mùa xuân đất nước 
-Biện pháp đảo ngữ nhấn mạnh ,khắc họa sự khỏe khoắn ,bông hoa hiện lên lung linh,sống động tràn đầy sức xuân 
-Màu sắc hài hòa nhẹ nhàng tươi tắn với màu xanh ,màu tím biếc (đặc trưng của xứ Huế)
-Các từ than gọi “ơi’’,chi mà’’tạo cảm giác say sưa ngây ngất ,xốn xang rạo rực trước âm thanh vang vọng của tiếng chim
→Mùa xuân với nét dịu dàng đầm thắm thể hiện đặc trưng xứ Huế
“Từng ..rơi
Tôi đưa tay hứng’’
→Tác giả cảm nhận bằng tâm hồn thông qua sự chuyển đổi cảm giác ,với thái độ trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên 
“Mùa.mạ’’
-Mùa xuân :Mùa ra quân, mùa trồng lúa ,dự báo một mùa bội thu,đồng thời nêu ra hai nhiệm vụ :xây dựng và bảo vệ đất nước 
-Bpnt:Điệp từ,từ láy→2 nhiện vụ ấy được thực hiện một cách khẩn trương
-Hình ảnh so sánh: Đất nước như vì sao→trường tồn vĩnh cửu của dân tộc
-Là niềm tin của tg vào tương lai của dt
2/Ước nguyện của nhà thơ
-“Taxuyến ’’
- “Dù là.tóc bạc’’
-Sự cống hiến chân thành thầm lặng của tác giả,dù là đôi mươi hay tóc bạc,bất chấp nghịch cảnh.Tác giả muốn cống hiến mùa xuân nho nhỏ của đời mình vào mùa xuân chung của dt
III/Tổng kết 
1/Nghệ thuật 
-Thể thơ 5 chữ gần với các điệu dân ca
-Sáng tạo hình ảnh giàu ý nghĩa tượng trưng ,khái quát 
-Điệp ngữ,từ lái,giọng điệu biến đổi phù hợp với tâm trạng cảm xúc
2/Nội dung (sgk/58)
`
*Củng cố : -Trình bày nội dung văn bản 
*Dặn dò -Học thuộc bài,xem bài mới “Viếng lăng Bác’’
 -Đọc văn bản,câu hỏi tìm hiểu,bố cục
*Rút kinh nghiệm 
....