Các bài văn hay trong chương trình Văn 9 (phân tích thơ Việt Nam hiện đại)

Các bài văn hay trong chương trình Văn 9 (phân tích thơ Việt Nam hiện đại)

Phân tích: Viếng lăng Bác (Viễn Phương)

 Trong chương trình ngữ văn trung học cơ sở, em được đọc và học một số bài thơ rất hay viết về Bác Hồ kính yêu của dân tộc . Nhưng có lẽ bài thơ gây cho em ấn tượng nhất, xúc động nhất là bài thơ Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương. Bài thơ viết về Bác, sau khi Bác đã đi xa. Bằng tình cảm thành kính và bao nhiêu năm mong mỏi nay bỗng bật dậy trào dâng và được thể hiện trong những vần thơ vô cùng sâu sắc. ( dẫn cả bài thơ )

 Bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương thể hiện niềm xúc động, thiêng liêng thành kính, lòng biết ơn và tự hào pha lẫn nỗi xót đau khi tác giả từ miền Nam ra viếng lăng Bác. Bài thơ gọn chỉ có 4 khổ, 16 dòng nhưng đã kết hợp giữa miêu tả và biểu hiện cảm xúc tâm trạng.

 Mở đầu bài thơ tác giả viết:

“ Con ở miền nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam

Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng .”

 Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác, câu thơ mở đầu ngắn gọn như một lời thông báo nhưng lại gợi ra rất nhiều điều: có thể nghĩ đó là tâm trạng xúc động của một người từ chiến trường miền Nam sau bao năm mong mỏi bây giờ mới được ra viếng Bác. Câu thơ vừa ấm áp tình người với cách xưng hô thân mật Con – Bác. bởi tất cả chúng ta đều là những người con của Bác. “ Người là Cha là Bác là Anh - Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ .” Nhà thơ đã tạo nên một không khí ấm áp, gần gũi, thân thiết .

 Hòa vào dòng người xếp hàng vào lăng viếng Bác, Viễn Phương có dịp quan sát khung cảnh xung quanh lăng Người. Hình ảnh đầu tiên mà tác giả thấy được và cũng là ấn tượng đậm nét về cảnh quan quanh lăng Bác là hàng tre . Cây tre từ bao đời là hình ảnh thân thuộc của đất nước Việt Nam. Nhắc đến tre ta lại nghỉ về đất nước, về dân tộc Việt Nam với bao đức tính cao quí. tre anh hùng trong chiến đấu, tre yêu thương giúp đỡ dân tộc, tre hi sinh cho thế hệ mai sau. và tre cũng rất kiên cường, bât khuất.

Nòi tre đâu chịu mọc cong

Chưa lên đã nhọn như chông lạ thừơng”

 

doc 23 trang Người đăng honghoa45 Lượt xem 684Lượt tải 0 Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Các bài văn hay trong chương trình Văn 9 (phân tích thơ Việt Nam hiện đại)", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
C¸c bµi v¨n hay trong ch­¬ng tr×nh v¨n 9
( Ph©n tÝch th¬ viƯt nam hiƯn ®¹i)
Phân tích: Viếng lăng Bác (Viễn Phương) 
 Trong chương trình ngữ văn trung học cơ sở, em được đọc và học một số bài thơ rất hay viết về Bác Hồ kính yêu của dân tộc . Nhưng có lẽ bài thơ gây cho em ấn tượng nhất, xúc động nhất là bài thơ Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương. Bài thơ viết về Bác, sau khi Bác đã đi xa. Bằng tình cảm thành kính và bao nhiêu năm mong mỏi nay bỗng bật dậy trào dâng và được thể hiện trong những vần thơ vô cùng sâu sắc. ( dẫn cả bài thơ ) 
 Bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương thể hiện niềm xúc động, thiêng liêng thành kính, lòng biết ơn và tự hào pha lẫn nỗi xót đau khi tác giả từ miền Nam ra viếng lăng Bác. Bài thơ gọn chỉ có 4 khổ, 16 dòng nhưng đã kết hợp giữa miêu tả và biểu hiện cảm xúc tâm trạng.
 Mở đầu bài thơ tác giả viết: 
“ Con ở miền nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôâi hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bãûo táp mưa sa đứng thẳng hàng .”
 Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác, câu thơ mở đầu ngắn gọn như một lời thông báo nhưng lại gợi ra rất nhiều điều: có thể nghĩ đó là tâm trạng xúc động của một người từ chiến trường miền Nam sau bao năm mong mỏi bây giờ mới được ra viếng Bác. Câu thơ vừa ấm áp tình người với cách xưng hô thân mật Con – Bác. bởi tất cả chúng ta đều là những người con của Bác. “ Người là Cha là Bác là Anh - Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ .” Nhà thơ đã tạo nên một không khí ấm áp, gần gũi, thân thiết .
 Hòa vào dòng người xếp hàng vào lăng viếng Bác, Viễn Phương có dịp quan sát khung cảnh xung quanh lăng Người. Hình ảnh đầu tiên mà tác giả thấy được và cũng là ấn tượng đậm nét về cảnh quan quanh lăng Bác là hàng tre . Cây tre từ bao đời là hình ảnh thân thuộc của đất nước Việt Nam. Nhắc đến tre ta lại nghỉ về đất nước, về dân tộc Việt Nam với bao đức tính cao quí. tre anh hùng trong chiến đấu, tre yêu thương giúp đỡ dân tộc, tre hi sinh cho thế hệ mai sau. và tre cũng rất kiên cường, bâùt khuất.
Nòi tre đâu chịu mọc cong
Chưa lên đã nhọn như chông lạ thừơng”
 Có thể nói cây tre Việt Nam là biểu tượng sức sống biền bỉ , kiên cường của dân tộc Việt Nam bão táp mưa sa đứng thẳng hàng . Mặc cho bão táp mưa sa tre vẫn thanh thản bình yên đúng đó thẳng hàng như những vệ binh đứng gác bảo vệ lăng Người .
 Theo đoàn người vào lăng viếng Bác nhà thơ đã cảm nhận được .
“ Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ .”
 Mặt trời ngày ngày đi qua trên lăng là hình ảnh thực : mặt trời của đất , nguồn ánh sáng lớn nhất , rực rỡ nhất và vĩnh viễn trên thế gian . Mặt trời trong lăng rất đỏ là một hình ảnh ẩn dụ , nhà thơ muốn nói Bác Hồ chúng ta là mặt trời . Mặt trời đỏ chiếu sáng con đường chúng ta đang đi bằng sự nghiệp vĩ đại của người . Có phải chăng đây là niềm tôn kính của nhà thơ , cũng là của nhân dân đối với Bác , vừa là lời ca ngợi sự vĩ đại của Bác chúng ta. 
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân .
 Hình ảnh dòng người vào lăng viếng Bác được tác giả ví như những tràng hoa dâng lên Bác . Cách so sánh ngầm này vừa thích hợp vừa mới lạ , diễn tả được tình cảm thương nhớ , tôn kính của nhân dân đối với Bác.
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vần trăng sáng diệu hiền .
 Hai câu thơ bộc lộ cảm xúc và suy nghĩ của nhà thơ khi vào trong lăng thăm Bác. Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên giữa một vùng trăng sáng diệu hiền nhè nhẹ. Aùnh sáng ấy từ nơi Bác tỏa ra tưởng chừng như không khí thanh tĩnh ngưng kết cả thời gian và không gian ở bên trong lăng Người. Có thể nói bằng hình ảnh “Vầng trăng sáng diu hiền” nhà thơ muốn tạo ra môït hình ảnh vũ trụ để ví với Bác. Người có lúc như mặt trời ấm áp, có lúc diäu hiền như ánh trăng rằm và cũng có lúc Bác là trời xanh yên ả. Hình ảnh ẩn dụ như đểû nói cái trường tồn vĩnh hằng không bao giờ mất của Bác. 
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim.
 Những cái mênh mông bao la của vũ trụ được tác giả ví như cái bao la rộng lớn trong tình thương của Bác . Đó cũng là biểu hiện sự vĩ đại cao siêu của con người Bác . trong mỗi chúng ta ai cũng biết rằng Bác Hồ sống mãi với non sông đất nước. Sống mãi trong tâm trí nhân dân như bầu trời xanh vĩnh viễn trên cao . Nhưng Viễn Phương vẫn không khỏi thấy nhói đau trong lòng khi đứng trước thi thể của Người “ Mà sao nghe nhói ở trong tim.” Nỗi đau như hàng ngàn mũi kim châm vào trái tim thổn thức của nhà thơ. Đây chính là sự rung động mãnh liệt chân thành của Viễn Phương .
 Mặ dù hiện tại nhà thơ đang đứng bên lăng Người, trong lăng Người nhưng khi nghĩ đến những ngày phải rời miền Bắc , ngày xa Bác Viễn Phương thấy bịn rịn không muốn rời. Tình cảm trong những ngày được sống bên Bác luôn luôn sâu lắng từng giây từng phút . Tác giả không thể nào ngăn được nữa những dòng nước mắt trào dâng và tha thiết . 
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
 Câu thơ thật bình dị nhưng chứa chan tình thươngấp ủ sâu lắng tận đáy lòng làm cho mỗi chúng ta khi đọc lên cảm thấy vô cùng xúc động. Đây là một cách nói không hoa mỹ mà là một cách nói rất chân thành của người dân Nam Bộ nhưng lại lắng đọng trong lòng người không gì có thể nói và tả được . Cũng xuất phát từ tình cảm đó cho nên nhà thơ có ước nguyện thành kính và đây có thể là ước vọng chung của tất cả mọi người đã một lần hoặc chưa một lần gặp Bác .
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này .
 Điệp ngữ “ Muốn làm ” được nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong đoạn thơ thể hiện ước nguyện muốn tự nguyện tự giác của Viễn Phương . nhà thơ muốn làm con chim hót dâng tiếng hót vui . Muốn làm bông hoa dâng hương thơm và sắc đẹp . muốn làm cây tre trung hiếu canh giữ cho lăng Bác ngày đêm . Hình ảnh cây tre lại xuất hiệnở đoạn cuối bài thơ làm nhiệm vụ khép lại bài thơ một cách khéo léo , tạo cho người đọc một ấn tượng mạnh mẽ khó phai mờ 
 Ước vọng của nhà thơ thể hiện tình cảm thành kính thiêng liêng của người con Nam Bộ đối với Bác Hồ. Ước muốn đó cũng là tình cảm của mỗi người dân Việt Nam đối với Bác Hồ . Những người đã về lăng Bác “Kết tràng hoa dâng 79 mùa xuân ” và những ai chưa đến lăng nhưng lòng vẫõn thành tâm hướng về Bác.
 Viếng lăng Bác, bài thơ gây một xúc cảm đặc biệt , thành công trước hết phải nói là nhờ cảm xúc hết sức chân thành và sâu sắc của Viễn Phương. Xúc cảm đó được “ cộng hưởng” bởi tình cảm thiêng liêng mà Bác dành cho nhân đân miền Nam và tình cảm thành kính , ngưỡng mộ mà toàn dân tộc Việt Nam dành cho Bác . Cảm ơn nhà thơ đã truyền cảm xúc của mình đến với người đọc . Chúng ta con cháu của Bác xin nguyện như nhà thơ Viễn Phương làm tiếng chim hót , làm bông hoa đẹp , làm cây tre trung hiếu và sẵn sàng làm muôn ngàn công việc tốt để kính dâng Người .
Phân tích: Sang thu 
 ( Hữu Thỉnh )
 Mùa thu thường là đề tài của các thi nhân Việt Nam. Bởi mùa thu là thời điểm giao cảm của tâm hồn con người với thiên nhiên tạo thành một truyền thống thi ca của mùa thu . Cũng viết về mùa thu nhưng mỗi nhà thơ viết về một thời điểm khác nhau . Nguyễn Khuyến viết “ Thu điếu ” vào thời điểm trong thu. Xuân Diệu viết “ Đây mùa thu tới ” ở thời điểm cuối thu . Còn nhà thơ Hữu Thỉnh viết “ Sang thu” ở thời điểm chớm thu . bài thơ là sự cảm nhận của nhà thơ về sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu . 
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi .
Thật vậy , bài thơ sang thu tuy ngắn nhưng có nhiều hình ảnh đặc sắc , gợi cảm về thời điểm giao mùa từ hạ sang thu ở nông thôn vùng đồng bằng Bắc Bộ . Mở đầu bài thơ tác giả viết : 
“ Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về .”
 Ta thấy tác giả cảm nhận không gian làng quê sang thu thật bất ngờ . “ Bỗng nhận ra hương ổi ” , từ bỗng thể hiện sự đột ngột , bất ngờ nhưng cái bất ngờ mới nên thơ làm sao ! Bất ngờ nhận ra những dấu hiệu thiên nhiên khi mùa thu về . Đó là hương ổi thoang thoảng thơm trong gió thu se lạnh . Từ phả có thể thay bằng các từ thổi , đưa , bay ,lan , tan  Nhưng cả bấy nhiêu từ đều không có cái nghĩa đột ngột , bất ngờ . Mùa quả chín , mùa ổi đã trỡ thành nhan đề cho cả một bộ phim truyện nổi tiếng , giờ đây đã trở thành mùi hươngcủa mùa thu miền Bắc Việt Nam .
 Ta thấy nhà thơ Hữu Thỉnh sử dụng từ ngữ rất đắt ở hai câu thơ “ Sương chùng chình qua ngõ - hình n hư thu đã về ” . chùng chình là từ láy gợi hình , có thể thay bằng từ dềnh dàng , đủng đỉnh , chầm chậm , lững thững . .. Dùng chùng chình có cái hay riêng . tác giảđã nhân hóa làn sương . nó đi qua ngõ nhà có vẻ cố ý chậm hơn mọi ngày . Ta thấy có cái gì đó thật duyên dáng , thật yểu điệu của một làn sương , một hình bóng thiếu nữ , một người bạn â gái nào đó Và tất cả chưa thật rõ ràng , hay vì quá đột ngột mà tác giả chưa nhận ra . Từ hình như thể hiện cái ngỡ ngàng , ngạc nhiên đó . Từ cảm nhận này ta có thể hiểu được tâm hồn nhạy cảm , yêu thiên nhiên , yêu thời tiết thu và cuộc sống nơi làng quê, cao hơn nữa đó là tình yêu dân tộc .
 Cùng với không gian làng quê sang thu , ta còn thấy tác giả cảm nhận không gian đất trời vào thu .
Sông được lúc dềnh dàng
C ...  đời người lính cách mạng . Câu thơ mang một ý nghĩa cao đẹp trong cuộc chiến đấu bảo vệ tổ quốc của anh bộ đội cụ Hồ . 
 Bài thơ Đồng chí của Chính Hữu rất hàm súc , mộc mạc , chân thực và có sức gợi tả khái quát cao , đã khắc họa được một trong những phẩm chất đẹp của anh bộ đội cụ Hồ . Đớ là mối tình đồng chí đồng đội gắn bó keo sơn , gian khổ có nhau , sóg chết có nhau . Bài thơ có thực có hư tạo nên vẻ đẹp hài hòa , gây cho người đọc những suy tư sâu sắc , những xúc động sâu lắng . Có thể nói bài thơ Đồng chí là một tượng đài chiến sĩ tráng lệ , mộc mạc , bình dị cao cả và thiêng liêng . 
Phân Tích Bài Thơ : Mùa Xuân Nho Nhỏ 
 Mùa xuân vốn là đề tài qưen thuộc trong thi ca nói riêng , văn học nghệ thuật nói chung . Cái tiết trời ấm áp , thiên nhiên tươi sáng , vạn vật sinh sôi nảy nở của mùa xuân đã đi vào trong thơ của các thi sĩ một cách tự nhiên . Vì vậy đã không ít những bài thơ đặc sắc viết về mùa xuân như : Mùa xuân chín của Hàn Mặc Tử . Xuân của Chế Lan Viên , một nhành xuân của Tố Hữu . Thế nhưng hễ nhắc đến mùa xuân hình như mỗi chúng ta lại không thể không nhớ tới một mùa xuân khiêm nhường , cảm động trong bài thơ Mùa Xuân Nho Nhỏ của nhà thơ Thanh Hải . Bài thơ diễn tả mùa xuân thiên nhiên đất nước , con người trong chiến đấu và lao động . Nhưng có lẽ hay và đặc sắc hơn cả vẫn là những lời tâm nguyện cảm đông thiết tha của nhà thơ . Đó là ước nguyện hiến dâng cuộc đời mình cho mùa xuân đất nước .
 Thật vậy , Bài thơ Mùa Xuân Nho Nhỏ viết theo thể thơ năm chữ ngắn gọn , nhịp nhàng , lời ít mà gợi nhiều . Mở đầu bài thơ là đôi nét phác họa về bức tranh của mùa xuân thiên nhiên xứ Huế .
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
 Nhà thơ có nói gì nhiều đâu chỉ một bông hoa tím mọc giữa dòng sông xanh và tiếng chim chiền chiện hót vang trời cũng đủ cho ta thấy được mùa xuân đất trời ở vẻ đẹp , ở sức sống và niềm vui rạo rực . Từ chỗ cảm nhận nhà thơ cảm xúc tràn đầy , mở rộng tâm hồn để đón nhận để ngây ngất trước cảnh vật mùa xuân . Từ cảm thán ơi và mấy tiếng hót chi mà thể hiện sự yêu thương thiết tha , cảm xúc say sưa ngây gất đó .
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng
 Giọt gì long lanh rơi ? Gịot mưa , giọt nắng , gịot ánh sáng, giọt mùa xuân , giọt hạnh phúc hay giọt tiếng chim mà nhà tơ đưa tay hứng một cách nâng niu trân trọng . Rõ ràng tiếng chim chiền chiện hót vang trời mà nhà thơ nghe được đó nó đang đọng thành giọt mà tác giả nhìn thấy được và hứng được . Như vậy ta thấy có sự chuyển đổi cảm giác mang tính chủ quan của nhà thơ . Hình ảnh thơ có tính chất phi lí nhưng có thể chấp nhận được vì đây là biểu hiện sự say sưa ngây ngất của nhà thơ trước cảnh đất trời vào xuân .
 Từ mùa xuân thiên nhiên nhà thơ nghĩ về con người trong khổ thơ này tác giả đưa ra hai hình ảnh đối xứng giữa người lính và người nông dân để nói về mùa xuân sản xuất và chiến đấu của nhân dân ta . Cấu trúc câu thơ song hành để chỉ rõ hai nhiệm vụ chiến lược ấy .
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
 Lộc là chồi non , cành biếc mơn mởm . Khi mùa xuân về cây lá đâm chồi nẩy lộc . Lộc ở đây mang ý nghĩa tượng trưng cho vẻ đẹp mùa xuân và sức sống mãnh liệt của đất nước . Người lính khoát trên lưng vành lá ngụy trang xanh biếc , mang theo sức sống mùa xuân , sức mạnh của dân tộc để bảo vệ tổ quốc . Người nông dân , đem mồ hôi và sức lao động cần cù làm nên màu xanh cho ruộng đồng . Ý thơ vô cùng sâu sắc . Máu và mồ hôi của nhân dân đã góp phần tô điểm mùa xuân và để giữ lấy mùa xuân mãi mãi . 
 Cả dân tộc bước vào mùa xuân với khí thế khẩn trương và náo nhiệt .
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao
Hối hả nghĩa là vội vả , gấp gáp khẩn trương , xôn xao là có nhiều âm thanh xen lẫn vào nhau , làm cho náo động . Các từ láy cùng điệp ngữ tất cả làm cho câu thơ vang lên nhịp điệu vui tươi , mạnh mẽ khác thường . Đó là hành khúc mùa xuân của thời đại Hồ Chí Minh .
Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước
 Đến đây từ mùa xuân con người tươi đẹp nhà thơ lại nghĩ về đất nước , môït đấùt nước bốn ngàn năm lịch sử chồng chất biết bao vất vả và gian lao . Một đất nước từ khi xây dựng đến nay phải chống chọi lại với biết bao kẻ thù xâm lược , chống chọi lại với biết bao thiên tai hà khắc . Nhưng đất nước không dừng lại mà cứ đi lên phía trước . Bằng nghệ thuật so sánh Đất nước như vì sao nhà thơ như khẳng định lòng tin ở sự phát triển của đất nước . Một đấùt nước có sức mạnh trổi dậy xé màn đêm đen tối mà lao về phía trước . 
 Từ cuộc đời chung nhà thơ nghĩ về mình , ta phải làm gì đây trong mùa xuân trời đất , mùa xuân con người và lịch sử đất nước đang ở thế phát triển không ngừng . Nhà thơ đã chọn nhiều hình ảnh để thể hiện lẽ sống tâm niệm của đời mình . 
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến
 Nhà thơ không mơ ước những gì to tát cao siêu , nhà thơ chỉ ước được làm một tiếng chim hót lánh lót như con chim chiền chiện , góp phần làm cho mùa xuân quê hương thêm rạo rực , sống động . Nhà thơ nguyện làm một cành hoa nhỏ bé trong trắng tô điểm thêm cho hương sắc của mùa xuân quê hương đất nước . Nhà thơ không mơ làm một nốt nhạc bỗng cao vút trong bản hòa ca của dân tộc mà chỉ khiêm nhường làm một nốt trầm xao xuyến lòng người . Nốt trầm ấy có thể là nốt nhạc phụ nhưng không thể thiếu bởi nó là yếu tố góp phần làm nên sự thành công của bản hòà ca . Điệp ngữ ta làm được lặp lại nhiều lần như càng nhấn mạnh những ước nguyện tuy đơn sơ , bình dị nhưng không kém phần da diết , trăn trở của nhà thơ . Nếu ở những khổ thơ trên nhà t hơ xưng tôi ( Tôi đưa tay tôi hứng ) thì đến khổ thơ này nhà thơ lại xưng ta , đó là biểu tượng cho sự gặp gỡ giữa cái tôi và cái ta , cái chung và cái riêng . Đại từ ta vừa là số ít ( nhà thơ ) vừa là số nhiều ( tất cả ) . Dường như ước nguyện của mỗi cá nhân đã hòa vào dòng chảy của muôn người : Tất cả đều muốn cống hiến một phần công sức nhỏ bé của mình cho quê hương đấùt nước .
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
 Một mùa xuân nho nhỏ hay phải chăng cũng là một ẩn dụ cho cuộc đời Thanh Hải : Sống là cống hiến , cống hiến là mùa xuân của cuộc đời nhà thơ . Nhà thơ khiêm nhường xin làm một mùa xuân nho nhỏ và nếu mỗi người là một mùa xuân nho nhỏ thì sẽ có một mùa xuân lớn lao của dân tộc . Thế nhưng , có lẽ điều làm cho người đọc xúc động chính là sự khiêm nhường ấy đồng nghĩa với những hi sinh thầm lặng Lặng lẽ dâng cho đời và sự hi sinh ấy là vô điều kiện , nó vượt qua mọi không gian và thời gian qui ước .
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc
Tuổi 20 và khi tóc bạc ở đây là hai hình ảnh hoán dụ giàu sức gợi cảm . Nó không những chỉ một đời người từ trẻ đến già mà còn chỉ mọi thế hệ : già cũng như trẻ , gái cũng như trai . Điệp ngữ dù là được láy lại như một lời hứa , lời khẳng định của nhà thơ , Sống là phải cống hiến tuyệt đối . Phải chăng đó là lẽ sống đầy trách nhiệm mà Thanh Hải muốn nhắn gởi đến chúng ta . Có điều những ước mơ của nhà thơ tại sao chỉ làmột : Một nhành hoa , một tiếng chim , một nốt trầm , một mùa xuân nho nhỏ ...Có lẽ nhà thơ quan niệm mùa xuân lớn lao là mùa xuân thiên nhiên đất nước được miêu tả ở các khổ thơ đầu , còn mỗi con người chỉ là một phần nhỏ bé của mùa xuân nên chỉ là con số tượng trưng cho sự tối thiểu mà thôi ! Chúng ta chợt nhớ đến những câu thơ của nhà thơ Tố Hữu .
Một ngôi sao chẳng sáng đêm
Một bông lúa chín chẳng nên mùa vàng
Một người đâu phải nhân gian
Sống chăng một đốm lửa tàn mà thôi !
 Nếu chúng ta biết rằng nhà thơ Thanh Hải đã viết những câu thơ chân thành cảm động này trên giường bệnh thì chúng ta càng đồng cảm với ước nguyện của nhà thơ hơn bởi Thanh Hải không chỉ là người trung thành với một lẽ sống cao cả đầy trách nhiệm , mà còn sống với một niềm tin và tinh thần lạc quan yêu đời đáng khâm phục .
 Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được kết thúc bằng tiếng hát mùa xuân . Đây là khúc ca nam ai nam bình xứ Huế trầm buồn hưng lạc quan chứa đựng tình yêu quê hương đất nước . 
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế
 Có đọc và hiểu hoàn cảnh ra đời của bài thơ Mùa xuân nho nhỏ ta mới thấy hết giá trị và ý nghĩa cao đẹp của nó . Bài thơ được viết tháng 11 năm 1980 là lúc mùa đông tiết trời giá lạnh , lúc này tác giả đang nằm trên giường bệnh . Ta chợt hiểu mùa xuân trong bài thơ là mùa xuân xuất phát từ trong lòng tác giả . Đây là mùa xuân vĩnh cửu , xuân của cuộc đời , xuân của lòng người . Mùa xuân ấy giúp tác giả quên đi sự đe dọa của bệnh tật , của cái chết đem lại cho nhà thơ niềm say sưa với cuộc sống . Đau đớn thay ! đây lại là bài thơ cuối cùng của tác giả , một bài thơ ông gởi hết tâm tư tình cảm , nguyện vọng và lời nhắn nhủ của mình trước lúc ra đi .
 MuØa xuân nho nhỏ của nhà thơ Thanh Hải đã góp cho thơ ca dân tộc một bài thơ xuân đẹp , đậm đà tình nghĩa . Bằng thể thơ năm chữ , giọng thơ lúc mạnh mẽ , lúc tha thiết ngân vang . Ngôn ngữ thơ trong sáng , hàm súc , các biện pháp tu từ vận dụng sắc sảo tài hoa . Chúng ta cảm nhận được tình yêu mùa xuân gắn liền với tình yêu đất nước , quê hương được Thanh Hải diễn tả sâu sắc cảm động .Mỗi cuộc đời cũng là một mùa xuân . Đất nước ta mãi mãi lànhững mùa xuân tươi đẹp .

Tài liệu đính kèm:

  • docNHUNG BAI CHON LOC VAN 9 phan tho.doc