Đề cương Bồi dưỡng học sinh giỏi môn Ngữ văn khối 6, 7, 8, 9

phßng gi¸o dơc - ®µo t¹o Yªn §Þnh
Tµi liƯu tham kh¶o
 L­u hµnh néi bé
Th¸ng 10/2009
 Lêi më ®Çu
 §Ĩ giĩp c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o cã thªm tµi liƯu tham kh¶o trong qu¸ tr×nh ph¸t hiƯn vµ båi d­ìng nguån häc sinh giái m«n Ng÷ v¨n cÊp THCS , chĩng t«i biªn so¹n tËp §Ị c­¬ng Båi d­ìng häc sinh giái m«n Ng÷ v¨n líp 6, 7, 8 ,9. Tr©n träng gưi tíi c¸c thÇy c¸c c«. 
 M«n Ng÷ v¨n cã nhiỊu ph©n m«n, kiÕn thøc réng, kÜ n¨ng ngµy mét cao theo tõng khèi líp. Mét häc sinh cã n¨ng khiÕu V¨n cÇn ®­ỵc rÌn luyƯn toµn diƯn vỊ kiÕn thøc, vỊ kÜ n¨ng míi trë thµnh häc sinh giái V¨n ®­ỵc. V× vËy trong tµi liƯu nµy chĩng t«i tr×nh bµy thµnh 4 chuyªn ®Ị:
 1. §Ị c­¬ng båi d­ìng häc sinh giái Ng÷ v¨n líp 6.
 2. §Ị c­¬ng båi d­ìng häc sinh giái Ng÷ v¨n líp 7.
 3. §Ị c­¬ng båi d­ìng häc sinh giái Ng÷ v¨n líp 8.
 4. §Ị c­¬ng båi d­ìng häc sinh giái Ng÷ v¨n líp 9.
 M«n V¨n lµ m«n häc cđa t©m hån. MỈc dï ®· rÊt cè g¾ng trong qu¸ tr×nh biªn so¹n nh­ng v× kinh nghiƯm, thêi gian vµ kh¶ n¨ng cã h¹n nªn ch¾c ch¾n cßn nhiỊu thiÕu sãt. Chĩng t«i mong nhËn ®­ỵc sù gãp ý cđa c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o ®Ĩ néi dung tµi liƯu ®­ỵc phong phĩ vµ ®¹t hiƯu qu¶ cao h¬n.
 Th¸ng 10 n¨m 2008
 Thay mỈt tỉ nghiƯp vơ
 Tµi liƯu tham kh¶o
båi d­ìng HSG ng÷ v¨n 7
 *****
a/dù th¶o néi dung :
Thêi gian thùc hiƯn 1 th¸ng : Tõ 04 buỉi ®Õn 06 buỉi.
Thêi gian thùc hiƯn chuyªn ®Ị
Tªn 
chuyªn ®Ị
ChuÈn bÞ
( Giíi thiƯu mét sè tµi liƯu tham kh¶o)
Mét sè kiÕn thøc träng t©m
Th¸ng 9
Chuyªn ®Ị 1 
v¨n biĨu c¶m
§Ĩ thùc hiƯn chuyªn ®Ị nµy, ngoµi viƯc nghiªn cøu kÜ s¸ch gi¸o khoa vµ s¸ch gi¸o viªn Ng÷ v¨n 7, gi¸o viªn nªn t×m ®äc mét sè tµi liƯu sau :
- D¹y häc tËp lµm v¨n ë THCS – NguyƠn TrÝ .
- Giĩp c¸c em viÕt tèt c¸c d¹ng bµi TËp lµm v¨n 7 – Huúnh ThÞ Thu Ba.
- C¸c d¹ng bµi TËp lµm v¨n vµ c¶m thơ v¨n líp 7 – Cao BÝch Xu©n.
- T¸c phÈm cđa mét sè t¸c gi¶ : Th¹ch Lam, B¨ng S¬n, NguyƠn Träng T¹o, Vị B»ng
- C¸c bµi TLV biĨu c¶m ®¨ng trªn b¸o V¨n häc tuỉi trỴ th¸ng 10, 12 n¨m 2004, th¸ng 1, 5, 11 n¨m 2005, th¸ng 7, 10 n¨m 2006, th¸ng 6 n¨m 2007.
1. T×m hiĨu chung vỊ v¨n biĨu c¶m : 
+ Kh¸i niƯm v¨n biĨu c¶m.
+ §Ỉc ®iĨm, yªu cÇu cđa v¨n biĨu c¶m : C¶m xĩc ph¶i ch©n thËt, s©u s¾c, phong phĩ.
2. Ph­¬ng ph¸p lµm bµi v¨n biĨu c¶m :
+ RÌn kÜ n¨ng x¸c ®Þnh yªu cÇu cđa ®Ị.
+ RÌn kÜ n¨ng t×m ý : Th­êng tËp trung tr¶ lêi cho c¸c c©u hái : 
 .T×nh c¶m, c¶m xĩc, Ên t­ỵng, suy nghÜ s©u s¾c nhÊt cđa em vỊ ®èi t­ỵng lµ g× ?
.Nh÷ng ®Ỉc ®iĨm, tÝnh chÊt g× cđa ®èi t­ỵng t¸c ®éng nhiỊu nhÊt tíi c¶m xĩc, suy nghÜ cđa em ?
.§èi t­ỵng lµm em nghÜ ®Õn, liªn t­ëng ®Õn nh÷ng g× ?
.Em cã kØ niƯm g¾n bã s©u s¾c g× víi ®èi t­ỵng ?
.§èi t­ỵng cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo trong ®êi sèng cđa em ?
+ RÌn kÜ n¨ng lËp ý : Mét sè c¸ch lËp ý th­êng gỈp :
.Liªn hƯ hiƯn t¹i víi t­¬ng lai.
.Håi t­ëng qu¸ khø vµ suy nghÜ vỊ hiƯn t¹i.
.T­ëng t­ỵng, liªn t­ëng, suy t­ëng.
. Quan s¸t, suy ngÉm.
+ RÌn kÜ n¨ng x©y dùng bè cơc: 3 phÇn vµ nhiƯm vơ cơ thĨ cđa tõng phÇn.
+ RÌn kÜ n¨ng dïng tõ, ®Ỉt c©u c¸ch diƠn ý ( BiĨu c¶m gi¸n tiÕp : dïng biƯn ph¸p tu tõ Èn dơ hoỈc t­ỵng tr­ng ®Ĩ gưi g¾m t×nh c¶m, t­ t­ëng. BiĨu c¶m trùc tiÕp : dïng ®éng tõ chØ c¶m xøc ®Ĩ diƠn t¶, dïng tõ cã tÝnh biĨu c¶m, ®Ỉc biƯt lµ tõ l¸y, dïng c¸c tõ c¶m th¸n, c¸c c©u c¶m th¸n, dïng c©u hái tu tõ...)vµ kÜ n¨ng sư dơng kÕt hỵp c¸c ph­¬ng thøc biĨu ®¹t miªu t¶, tù sù
3. Giíi thiƯu mét sè ®o¹n v¨n, bµi v¨n biĨu c¶m.
4. LuyƯn tËp cđng cè.
Th¸ng 10
Chuyªn ®Ị 2 
c¸c d¹ng bµi biĨu c¶m
Nh­ ®· giíi thiƯu ë trªn.
1. BiĨu c¶m vỊ sù vËt, con ng­êi :
+ Kh¸i niƯm vỊ kiĨu bµi.
+ Ph­¬ng ph¸p lµm bµi.
+ RÌn mét sè ®Ị luyƯn tËp : BiĨu c¶m vỊ ng­êi th©n, thÇy c«, b¹n bÌ, vỊ loµi c©y em yªu, vỊ mét c¶nh ®Đp, vỊ mãn quµ, kØ niƯm tuỉi th¬.
+ Giíi thiƯu mét sè bµi v¨n hay.
2 BiĨu c¶m vỊ th¸c phÈm v¨n häc : ( th¬, v¨n )
+ Kh¸i niƯm vỊ kiĨu bµi.
+ Ph­¬ng ph¸p lµm bµi.
+ RÌn mét sè ®Ị luyƯn tËp : .
+ Giíi thiƯu mét sè bµi v¨n hay.
3. LuyƯn tËp chung vỊ v¨n biĨu c¶m.
Th¸ng 11
Chuyªn ®Ị 3:
Ca dao
- V¨n häc d©n gian – Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dơc.
- B×nh gi¶ng ca dao – Tr­¬ng TiÕn Tùu.
- B×nh gi¶ng v¨n häc 7
1. Kh¸i niƯm ca dao :
2. Néi dung :
Giíi thiƯu mét sè néi dung chÝnh nh­ : :
Ca dao vỊ t×nh c¶m gia ®×nh
Ca dao vỊ t×nh yªu quª h­¬ng, ®Êt n­íc.
Ca dao than th©n.
Ca dao ch©m biÕm.
 3. NghƯ thuËt :
Những đặc trưng cơ bản của thi pháp ca dao VN
a. Nhân vật trữ tình
- Người sáng tác, người diễn xướng nhận vật trữ tình là một.
- Chủ thể trữ tình đặc trong mối quan hệ với đối tượng trữ tình.
- Nhân vật trữ tình trong cuộc sống lao động, trong sinh hoạt, trong quan hệ với thiên nhiên, gia đình, làng xĩm, nước non.bộc lộ, giải bày qua lời ca, tiếng nĩi của mình.
b.Kết cấu
- Kết cấu đối đáp
- Kết cấu tầng bậc.
 - Kết cấu vịng trịn (đồng dao).
- Kể chuyện, liệt kê (hát ru, lời tâm tình của anh lính thú, người đi ở)
- Kết cấu đối ngẫu.
- Kết cấu đối lập.
c. Thể thơ
 - Thể thơ lục bát. 
 - Thể thơ song thất lục bát(nhịp ở câu song thất là ¾ khác thất ngơn Trung Quốc nhịp 4/3).
- Thể vãn (mỗi câu cĩ từ 2- 3 đến 4- 5 tiếng).Biến đổi số chữ, về dấu ngắt nhịp, gieo vần.
d.Ngơn ngữ
- Giản dị, rất sinh động, ít dùng điển tích, điển cố, lời nĩi bình dân mang màu sắc địa phương.
- Rất nhiều bài đạt trình độ cao trau chuốt, chắt lọc, mượt mà, hàm súc, tinh tế trong ngơn ngữ.
- Ngơn ngữ biểu hiện.
- Vận dụng các thủ pháp so sánh, ẩn dụ, hốn dụ, ngoa dụ.
- Nhiều hình tương ca dao mang giá trị thẩm mĩ, biểu trưng.
e. Thời gian và khơng gian nghệ thuật
* Thời gian nghệ thuật
- Thời gian hiện tại, thời gian diễn xướng “bây giờ, hơm nay”. 
- Thời gian quá khứ gần “chiều, sáng, đêm, ngày xuân, ngày hè” (ước lệ, cơng thức).
c Thời gian vật lí.
* Khơng gian nghệ thuật
Khơng gian gần gũi, bình dị quen thuộc với con người:Dịng sơng, con thuyền, cái cầu, bờ ao, cây đa, mái đình, ngơi chùa, cánh đồng, con đường, trong nhà, ngồi sân, bên khung cửi
c Khơng gian vật lý, khơng gian trần thế, đời thường,bình dị. 
* Mối quan hệ thời gian và khơng gian.
- Quan hệ chặt chẽ.
- Gắn với nhân vật trữ tình: bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ của mình.
g.Một số biểu tượng trong ca dao
 + Cây trúc, cây mai: tượng trưng đơi bạn trẻ, tình duyên.
+ Hoa nhài:(hoa lài) là lồi hoa đẹp, quý bởi hương thơm.Tượng trưng thuỷ chung, tình nghĩa, cái đẹp cái duyên bên.
+ Con bống, con cị:(người thiếu nữ, thiếu phụ; hình ảnh cả trai, lẫn gái.Diễn đạt nỗi cực khổ vất vả.
4. LuyƯn ®Ị vỊ ca dao :
+ BiĨu c¶m vỊ mét bµi ca dao.
+ BiĨu c¶m vỊ nh©n vËt tr÷ t×nh trong ca dao.
+ BiĨu c¶m vỊ mét chïm ca dao cïng chđ ®Ị
Th¸ng 12
 ( 2 tuÇn ®Çu )
Chuyªn ®Ị 4
«n tËp tiÕng viƯt
- TiÕng ViƯt lÝ thĩ.
- Trß ch¬i ng«n ng÷.
- Vui häc tiÕng ViƯt THCS.
- LuyƯn tËp viÕt bµi v¨n c¶m thơ.
- Tõ vµ cÊu t¹o tõ cđa tiÕng ViƯt.
- Tõ xÐt vỊ mỈt nguån gèc.
- NghÜa cđa tõ.
- Tõ lo¹i tiÕng ViƯt.
- C¸c biƯn ph¸p tu tõ.
- Mét sè lçi viÕt c©u, dïng tõ th­êng gỈp ...
GV nghiªn cøu l¹i s¸ch Ng÷ v¨n 6 tËp 1,2.
Th¸ng 12 
( 2 tuÇn cuèi + 1 tuÇn ®Çu cđa th¸ng 1)
Chuyªn ®Ị 5:
c¶m Thơ
v¨n
häc
- B×nh gi¶ng Ng÷ v¨n 7.
- C¸c d¹ng bµi TËp lµm v¨n vµ c¶m thơ v¨n líp 7 – Cao BÝch Xu©n.
- LuyƯn tËp vỊ c¶m thơ v¨n häc – TrÇn M¹nh H­ëng.
- Em tËp b×nh v¨n ( tËp 1, 2, 3 ).
- RÌn kÜ n¨ng c¶m thơ th¬ v¨n cho häc sinh líp 7 – Nhãm t¸c gi¶ : NguyƠn Träng Hoµn, Giang Kh¾c B×nh, Ph¹m TuÊn anh.
- Th¬ víi lêi b×nh – Vị QuÇn Ph­¬ng.
- Båi d­ìng v¨n n¨ng khiÕu 7
1. T×m hiĨu chung vỊ c¶m thơ v¨n häc :
- ThÕ nµo lµ c¶m thơ v¨n häc ?
- Yªu cÇu rÌn luyƯn vỊ c¶m thơ v¨n häc.
2. LuyƯn tËp :
A, LuyƯn tËp viÕt ®o¹n v¨n c¶m thơ : 
+ Bµi tËp t×m hiĨu t¸c dơng cđa c¸ch dïng tõ, ®Ỉt c©u sinh ®éng.
+ Bµi tËp ph¸t hiƯn nh÷ng h×nh ¶nh, chi tiÕt cã gi¸ trÞ gỵi t¶.
+ Bµi tËp t×m hiĨu vỊ vỴ ®Đp cđa mét sè biƯn ph¸p tu tõ.
B, LuyƯn tËp viÕt bµi v¨n c¶m thơ vỊ :
+ Ca dao :
 - Ph¶i x¸c ®Þnh ®­ỵc ca dao chÝnh lµ nh÷ng lêi nãi t©m t×nh, lµ nh÷ng bµi ca b¾t nguån tõ t×nh c¶m trong mèi quan hƯ cđa nh÷ng ng­êi trong cuéc sèng hµng ngµy : t×nh c¶m víi cha mĐ , t×nh yªu nam n÷ , t×nh c¶m vỵ chång , t×nh c¶m b¹n bÌ ... hiĨu ®­ỵc ®iỊu ®ã sÏ giĩp ng­êi ®äc vµ häc sinh ý thøc s©u s¾c h¬n vỊ t×nh c¶m th«ng th­êng hµng ngµy .
 - HiĨu ®­ỵc t¸c phÈm ca dao tr÷ t×nh th­êng tËp trung vµo nh÷ng ®iỊu s©u kÝn tinh vi vµ tÕ nhÞ cđa con ng­êi nªn kh«ng ph¶i lĩc nµo ca dao cịng gi·i bÇy trùc tiÕp mµ ph¶i t×m ®­êng ®Õn sù xa x«i , nãi vßng , hµm Èn ®a nghÜa . ChÝnh ®iỊu Êy ®ßi hái ng­êi c¶m thơ ph¶i n¾m ®­ỵc nh÷ng biƯn ph¸p nghƯ thuËt mµ ca dao tr÷ t×nh th­êng sư dơng nh­ : Èn dơ, so s¸nh vÝ von .
 - Ph¶i hiĨu râ hai líp néi dung hiƯn thùc - c¶m xĩc suy t­ ®­ỵc thĨ hiƯn trong mçi bµi ca dao.
+ Th¬ tr÷ t×nh trung ®¹i vµ hiƯn ®¹i, th¬ §­êng :
 - N¾m v÷ng hoµn c¶nh s¸ng t¸c , cuéc ®êi vµ sù nghiƯp cđa tõng t¸c gi¶ . Bëi v× cã nh÷ng t¸c phÈm : “Tr÷ t×nh thÕ sù ”, ®ã lµ nh÷ng t¸c phÈm nghi l¹i nh÷ng xĩc ®éng, nh÷ng c¶m nghÜ vỊ cuéc ®êi, vỊ thÕ th¸i nh©n t×nh. ChÝnh th¬ “ tr÷ t×nh thÕ sù ” gỵi cho ng­êi ®äc ®i s©u suy nghÜ vỊ thùc tr¹ng x· héi. C¶ hai t¸c gi¶ NguyƠn Tr·i - NguyƠn KhuyÕn ®Ịu s¸ng t¸c rÊt nhiỊu t¸c phÈm khi c¸o quan vỊ quª ë Èn . Ph¶i ch¨ng tõ nh÷ng t¸c phÈm cđa NguyƠn Tr·i , NguyƠn KhuyÕn th× ng­êi ®äc hiĨu ®­ỵc suy t­ vỊ cuéc ®êi cđa hai t¸c gi¶ ®ã .
 - HiĨu râ ng«n ng÷ th¬ tr÷ t×nh giµu h×nh ¶nh : 
 H×nh ¶nh trong th¬ kh«ng chØ lµ h×nh ¶nh cđa ®êi sèng hiƯn thùc mµ cßn giµu mµu s¾c t­ëng t­ỵng bëi khi c¶m xĩc m·nh liƯt th× trÝ t­ëng t­ỵng cã kh¶ n¨ng bay xa ngoµi “ v¹n dỈm ” L­u HiƯp .
- HiĨu râ ng«n ng÷ th¬ tr÷ t×nh giµu nh¹c tÝnh . Bëi th¬ ph¶n ¸nh cuéc sèng qua nh÷ng rung ®éng cđa t×nh c¶m . ThÕ giíi néi t©m cđa nhµ th¬ kh«ng chØ biĨu hiƯn b»ng tõ ng÷ mµ b»ng c¶ ©m thanh nhiÞp ®iƯu cđa tõ ng÷ Êy . Nh¹c tÝnh trong th¬ thĨ hiƯn ë sù c©n ®èi t­¬ng xøng hµi hoµ gi÷a c¸c dßng th¬ .
- §Ỉc ®iĨm nỉi bËt cđa th¬ tr÷ t×nh lµ rÊt hµm xĩc ®iỊu ®ã ®ßi hái ng­êi c¶m thơ ph¶i t×m hiĨu tõ líp ng÷ nghÜa , líp h×nh ¶nh , líp ©m thanh, nhÞp ®iƯu ®Ĩ t×m hiĨu nghÜa ®en, nghÜa bãng.
 - N¾m râ c¸c gi¸ trÞ nghƯ thuËt mµ th¬ tr÷ t×nh sư dơng . §ã lµ c¸c phÐp tu tõ Èn dơ, nh©n ho¸, so s¸nh, vÝ von . C¸ch thĨ hiƯn t×nh c¶m th­êng ®­ỵc th«ng qua c¸c c¸ch miªu t¶ : “ C¶nh ngơ tÜnh ” . Ai cịng biÕt , mäi c¶m xĩc t©m tr¹ng suy nghÜ cđa con ng­êi ®Ịu lµ c¶m xĩc vỊ c¸i g× ? T©m tr¹ng hiƯn thùc nµo - Suy nghÜ vỊ vÊn ®Ị ®ã . Do vËy c¸c sù kiƯn ®êi sèng ®­ỵc thĨ hiƯn mét c¸ch gi¸n tiÕp . Nh­ng cịng cã bµi th¬ tr÷ t×nh trùc tiÕp miªu t¶ bøc tranh phong c¶nh lµm nhµ th¬ xĩc ®éng.
 - Th¬ tr÷ t×nh cã nÐt kh¸c biƯt h¼n víi lêi th¬ tù sù . Ng­êi c¶m nhËn th¬ tr÷ t×nh ph¶i hiĨu râ ng«n ng÷ th¬ tr÷ t×nh th­êng lµ lêi ®¸nh gi¸ trùc tiÕp chđ thĨ ®èi víi cuéc ®êi.
+ Tïy bĩt
- HiĨu râ tuú bĩt lµ thĨ lo¹i v¨n xu«i phãng kho¸ng.Nhµ v¨n theo ngän bĩt mµ suy t­ëng, trÇn thuËt nh­ng thùc chÊt lµ th¶ m×nh theo dßng liªn t­ëng, c¶m xĩc mµ t¶ ng­êi kĨ viƯc.
 VÝ dơ: Trong “ Th­¬ng nhí m­êi hai ” Vị B»ng, nhµ v¨n ®· ®i s©u theo dßng håi ... Tõ ®ã, nu«i d­ìng t©m hån häc sinh h­íng tíi c¸i ch©n, thiƯn, mÜ.
2. NhiƯm vơ
Qua ®ã, rÌn luyƯn cho häc sinh kÜ n¨ng diƠn ®¹t ®ĩng vµ hay b»ng c¸c h×nh thøc nãi hoỈc viÕt, tËp vËn dơng mét c¸ch s¸ng t¹o, tỉng hỵp nh÷ng kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®­ỵc qua c¸c m«n V¨n – TiÕng ViƯt vµ nh÷ng kiÕn thøc v¨n ho¸ x· héi ®Ĩ cã thĨ nãi vµ viÕt theo yªu cÇu, ®Ị tµi kh¸c nhau, nh÷ng kiĨu v¨n b¶n kh¸c nhau mµ cuéc sèng ®Ỉt ra cho c¸c em. 
ViÕt ®o¹n v¨n (trong ph©n m«n TËp lµm v¨n cßn trùc tiÕp rÌn luyƯn cho häc sinh mét sè ®øc tÝnh nh­ lßng nh©n ¸i, tÝnh trung thùc, sù kiªn tr×Bëi v× m«n nµy gãp phÇn ph¸t triĨn trÝ t­ëng t­ỵng ãc s¸ng t¹o, biÕt ph©n biƯt: ®ĩng, sai, tèt, xÊu, ph¶i, tr¸i Tõ ®ã, nu«i d­ìng t©m hån häc sinh h­íng tíi c¸i ch©n, thiƯn, mÜ.
2. NhiƯm vơ
Qua ®ã, rÌn luyƯn cho häc sinh kÜ n¨ng diƠn ®¹t ®ĩng vµ hay b»ng c¸c h×nh thøc nãi hoỈc viÕt, tËp vËn dơng mét c¸ch s¸ng t¹o, tỉng hỵp nh÷ng kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®­ỵc qua c¸c m«n V¨n – TiÕng ViƯt vµ nh÷ng kiÕn thøc v¨n ho¸ x· héi ®Ĩ cã thĨ nãi vµ viÕt theo yªu cÇu, ®Ị tµi kh¸c nhau, nh÷ng kiĨu v¨n b¶n kh¸c nhau mµ cuéc sèng ®Ỉt ra cho c¸c em. 
ViÕt ®o¹n v¨n (trong ph©n m«n TËp lµm v¨n cßn trùc tiÕp rÌn luyƯn cho häc sinh mét sè ®øc tÝnh nh­ lßng nh©n ¸i, tÝnh trung thùc, sù kiªn tr×Bëi v× m«n nµy gãp phÇn ph¸t triĨn trÝ t­ëng t­ỵng ãc s¸ng t¹o, biÕt ph©n biƯt: ®ĩng, sai, tèt, xÊu, ph¶i, tr¸i Tõ ®ã, nu«i d­ìng t©m hån häc sinh h­íng tíi c¸i ch©n, thiƯn, mÜ.
2. NhiƯm vơ
Qua ®ã, rÌn luyƯn cho häc sinh kÜ n¨ng diƠn ®¹t ®ĩng vµ hay b»ng c¸c h×nh thøc nãi hoỈc viÕt, tËp vËn dơng mét c¸ch s¸ng t¹o, tỉng hỵp nh÷ng kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®­ỵc qua c¸c m«n V¨n – TiÕng ViƯt vµ nh÷ng kiÕn thøc v¨n ho¸ x· héi ®Ĩ cã thĨ nãi vµ viÕt theo yªu cÇu, ®Ị tµi kh¸c nhau, nh÷ng kiĨu v¨n b¶n kh¸c nhau mµ cuéc sèng ®Ỉt ra cho c¸c em. 
ViÕt ®o¹n v¨n (trong ph©n m«n TËp lµm v¨n cßn trùc tiÕp rÌn luyƯn cho häc sinh mét sè ®øc tÝnh nh­ lßng nh©n ¸i, tÝnh trung thùc, sù kiªn tr×Bëi v× m«n nµy gãp phÇn ph¸t triĨn trÝ t­ëng t­ỵng ãc s¸ng t¹o, biÕt ph©n biƯt: ®ĩng, sai, tèt, xÊu, ph¶i, tr¸i Tõ ®ã, nu«i d­ìng t©m hån häc sinh h­íng tíi c¸i ch©n, thiƯn, mÜ.
2. NhiƯm vơ
Qua ®ã, rÌn luyƯn cho häc sinh kÜ n¨ng diƠn ®¹t ®ĩng vµ hay b»ng c¸c h×nh thøc nãi hoỈc viÕt, tËp vËn dơng mét c¸ch s¸ng t¹o, tỉng hỵp nh÷ng kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®­ỵc qua c¸c m«n V¨n – TiÕng ViƯt vµ nh÷ng kiÕn thøc v¨n ho¸ x· héi ®Ĩ cã thĨ nãi vµ viÕt theo yªu cÇu, ®Ị tµi kh¸c nhau, nh÷ng kiĨu v¨n b¶n kh¸c nhau mµ cuéc sèng ®Ỉt ra cho c¸c em. 
ViÕt ®o¹n v¨n (trong ph©n m«n TËp lµm v¨n cßn trùc tiÕp rÌn luyƯn cho häc sinh mét sè ®øc tÝnh nh­ lßng nh©n ¸i, tÝnh trung thùc, sù kiªn tr×Bëi v× m«n nµy gãp phÇn ph¸t triĨn trÝ t­ëng t­ỵng ãc s¸ng t¹o, biÕt ph©n biƯt: ®ĩng, sai, tèt, xÊu, ph¶i, tr¸i Tõ ®ã, nu«i d­ìng t©m hån häc sinh h­íng tíi c¸i ch©n, thiƯn, mÜ.
2. NhiƯm vơ
Qua ®ã, rÌn luyƯn cho häc sinh kÜ n¨ng diƠn ®¹t ®ĩng vµ hay b»ng c¸c h×nh thøc nãi hoỈc viÕt, tËp vËn dơng mét c¸ch s¸ng t¹o, tỉng hỵp nh÷ng kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®­ỵc qua c¸c m«n V¨n – TiÕng ViƯt vµ nh÷ng kiÕn thøc v¨n ho¸ x· héi ®Ĩ cã thĨ nãi vµ viÕt theo yªu cÇu, ®Ị tµi kh¸c nhau, nh÷ng kiĨu v¨n b¶n kh¸c nhau mµ cuéc sèng ®Ỉt ra cho c¸c em. 
ViÕt ®o¹n v¨n (trong ph©n m«n TËp lµm v¨n cßn trùc tiÕp rÌn luyƯn cho häc sinh mét sè ®øc tÝnh nh­ lßng nh©n ¸i, tÝnh trung thùc, sù kiªn tr×Bëi v× m«n nµy gãp phÇn ph¸t triĨn trÝ t­ëng t­ỵng ãc s¸ng t¹o, biÕt ph©n biƯt: ®ĩng, sai, tèt, xÊu, ph¶i, tr¸i Tõ ®ã, nu«i d­ìng t©m hån häc sinh h­íng tíi c¸i ch©n, thiƯn, mÜ.
2. NhiƯm vơ
Qua ®ã, rÌn luyƯn cho häc sinh kÜ n¨ng diƠn ®¹t ®ĩng vµ hay b»ng c¸c h×nh thøc nãi hoỈc viÕt, tËp vËn dơng mét c¸ch s¸ng t¹o, tỉng hỵp nh÷ng kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®­ỵc qua c¸c m«n V¨n – TiÕng ViƯt vµ nh÷ng kiÕn thøc v¨n ho¸ x· héi ®Ĩ cã thĨ nãi vµ viÕt theo yªu cÇu, ®Ị tµi kh¸c nhau, nh÷ng kiĨu v¨n b¶n kh¸c nhau mµ cuéc sèng ®Ỉt ra cho c¸c em. 
ViÕt ®o¹n v¨n (trong ph©n m«n TËp lµm v¨n cßn trùc tiÕp rÌn luyƯn cho häc sinh mét sè ®øc tÝnh nh­ lßng nh©n ¸i, tÝnh trung thùc, sù kiªn tr×Bëi v× m«n nµy gãp phÇn ph¸t triĨn trÝ t­ëng t­ỵng ãc s¸ng t¹o, biÕt ph©n biƯt: ®ĩng, sai, tèt, xÊu, ph¶i, tr¸i Tõ ®ã, nu«i d­ìng t©m hån häc sinh h­íng tíi c¸i ch©n, thiƯn, mÜ.
2. NhiƯm vơ
Qua ®ã, rÌn luyƯn cho häc sinh kÜ n¨ng diƠn ®¹t ®ĩng vµ hay b»ng c¸c h×nh thøc nãi hoỈc viÕt, tËp vËn dơng mét c¸ch s¸ng t¹o, tỉng hỵp nh÷ng kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®­ỵc qua c¸c m«n V¨n – TiÕng ViƯt vµ nh÷ng kiÕn thøc v¨n ho¸ x· héi ®Ĩ cã thĨ nãi vµ viÕt theo yªu cÇu, ®Ị tµi kh¸c nhau, nh÷ng kiĨu v¨n b¶n kh¸c nhau mµ cuéc sèng ®Ỉt ra cho c¸c em. 
ViÕt ®o¹n v¨n (trong ph©n m«n TËp lµm v¨n cßn trùc tiÕp rÌn luyƯn cho häc sinh mét sè ®øc tÝnh nh­ lßng nh©n ¸i, tÝnh trung thùc, sù kiªn tr×Bëi v× m«n nµy gãp phÇn ph¸t triĨn trÝ t­ëng t­ỵng ãc s¸ng t¹o, biÕt ph©n biƯt: ®ĩng, sai, tèt, xÊu, ph¶i, tr¸i Tõ ®ã, nu«i d­ìng t©m hån häc sinh h­íng tíi c¸i ch©n, thiƯn, mÜ.
2. NhiƯm vơ
Qua ®ã, rÌn luyƯn cho häc sinh kÜ n¨ng diƠn ®¹t ®ĩng vµ hay b»ng c¸c h×nh thøc nãi hoỈc viÕt, tËp vËn dơng mét c¸ch s¸ng t¹o, tỉng hỵp nh÷ng kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®­ỵc qua c¸c m«n V¨n – TiÕng ViƯt vµ nh÷ng kiÕn thøc v¨n ho¸ x· héi ®Ĩ cã thĨ nãi vµ viÕt theo yªu cÇu, ®Ị tµi kh¸c nhau, nh÷ng kiĨu v¨n b¶n kh¸c nhau mµ cuéc sèng ®Ỉt ra cho c¸c em. 
ViÕt ®o¹n v¨n (trong ph©n m«n TËp lµm v¨n cßn trùc tiÕp rÌn luyƯn cho häc sinh mét sè ®øc tÝnh nh­ lßng nh©n ¸i, tÝnh trung thùc, sù kiªn tr×Bëi v× m«n nµy gãp phÇn ph¸t triĨn trÝ t­ëng t­ỵng ãc s¸ng t¹o, biÕt ph©n biƯt: ®ĩng, sai, tèt, xÊu, ph¶i, tr¸i Tõ ®ã, nu«i d­ìng t©m hån häc sinh h­íng tíi c¸i ch©n, thiƯn, mÜ.
2. NhiƯm vơ
phÇn thø nhÊt: ®Ỉt vÊn ®Ị
I/ Lý do chän ®Ị tµi
Nh­ chĩng ta ®Ịu biÕt: RÌn luyƯn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n cho häc sinh THCS lµ vÊn ®Ị hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt trong viƯc t¹o lËp v¨n b¶n. Tõ ®ã, giĩp häc sinh h×nh thµnh ý thøc vµ nh©n c¸ch cịng nh­ tr×nh ®é häc vÊn cho c¸c em ngay khi ®ang häc bËc häc THCS vµ tr­ëng thµnh sau nµy. Qua viƯc rÌn luyƯn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n, ta rÌn cho häc sinh ý thøc tù tu d­ìng, biÕt yªu th­¬ng, quÝ träng gia ®×nh, b¹n bÌ, cã lßng yªu n­íc, yªu chđ nghÜa x· héi, biÕt h­íng tíi nh÷ng t×nh c¶m cao ®Đp nh­ lßng nh©n ¸i, tinh thÇn t«n träng lÏ ph¶i, sù c«ng b»ng, lßng c¨m ghÐt c¸i xÊu, c¸i ¸c vµ cịng tõ ®ã rÌn cho c¸c em tÝnh tù lËp, cã t­ duy s¸ng t¹o, b­íc ®Çu cã n¨ng lùc c¶m thơ c¸c gi¸ trÞ ch©n, thiƯn, mÜ trong nghƯ thuËt. Tr­íc hÕt lµ trong v¨n häc cã n¨ng lùc thùc hµnh vµ n¨ng lùc sư dơng TiÕng ViƯt nh­ mét c«ng cơ ®Ĩ t­ duy vµ giao tiÕp.
§Ĩ rÌn luyƯn cho häc sinh kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n, gi¸o viªn ph¶i h­íng dÉn cho c¸c em c¸ch thøc viÕt ®o¹n v¨n, c¸ch sư dơng vèn tõ ng÷, diƠn ®¹t c©u trong ®o¹n v¨n, bè cơc ®o¹n v¨n trong mét v¨n b¶n, c¸ch sư dơng c¸c ph­¬ng tiƯn liªn kÕt trong ®o¹n v¨n. Tuú theo tõng ph­¬ng thøc diƠn ®¹t kh¸c nhau mµ viÕt theo lèi qui n¹p, diƠn dÞch, song hµnh hay mãc xÝch.
§Ĩ viÕt ®­ỵc ®o¹n v¨n ph¶i cã nhiỊu c©u kÕt hỵp t¹o thµnh, cịng nh­ vËy ®Ĩ t¹o thµnh v¨n b¶n yªu cÇu ph¶i cã c¸c ®o¹n v¨n liªn kÕt víi nhau mµ thµnh (khi ®· dïng c¸c ph­¬ng tiƯn liªn kÕt trong v¨n b¶n). 
Tuy vËy, trong giai ®o¹n hiƯn nay, cã rÊt nhiỊu nh÷ng ph­¬ng tiƯn hiƯn ®¹i, th«ng tin ®¹i chĩng cËp nhËt liªn tơc khiÕn cho häc sinh lao vµo con ®­êng say mª “nghiƯn” s¸ch vë bÞ l·ng quªn, ham b¹o lùc ®iƯn tư, s¸ch kiÕm hiƯp. V× vËy, c¸c em kh«ng cßn ham ®äc s¸ch, ham nghiªn cøu. Cho nªn, viƯc viÕt mét ®o¹n v¨n l¹i cµng lµ vÊn ®Ị ®¸ng quan t©m khi chĩng ta rÌn luyƯn cho c¸c em.H¬n thÕ n÷a, tËp lµm v¨n lµ m«n häc thùc hµnh tỉng hỵp ë tr×nh ®é cao cđa m«n V¨n – TiÕng ViƯt, m«n TËp lµm v¨n ®­ỵc xem nh­ vÞ trÝ cèt lâi trong mèi t­¬ng quan chỈt chÏ víi V¨n vµ TiÕng ViƯt. Nh­ vËy, chĩng ta d¹y TËp lµm v¨n cho häc sinh lµ d¹y cho c¸c em n¾m v÷ng v¨n b¶n, biÕt x©y dùng c¸c ®o¹n v¨n th«ng th­êng. RÌn luyƯn cho häc sinh lµ rÌn luyƯn cho c¸c em c¸c thao t¸c, nh÷ng c¸ch thøc, nh÷ng b­íc ®i trong qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. V× thÕ, c¸ch x©y dùng ®o¹n v¨n trong ph©n m«n tËp lµm v¨n ®­ỵc coi nh­ vÞ trÝ hµng ®Çu. ViƯc rÌn c¸ch viÕt ®o¹n v¨n cho häc sinh THCS theo trơc t¨ng dÇn qua c¸c thĨ lo¹i v¨n häc: tù sù, miªu t¶, biĨu c¶m, nghÞ luËn thuyÕt minh, ®iỊu hµnh ( hµnh chÝnh c«ng vơ). Tõ ®ã giĩp c¸c em biÕt vËn dơng c¸c thĨ lo¹i v¨n b¶n ®
phÇn thø nhÊt: ®Ỉt vÊn ®Ị
I/ Lý do chän ®Ị tµi
Nh­ chĩng ta ®Ịu biÕt: RÌn luyƯn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n cho häc sinh THCS lµ vÊn ®Ị hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt trong viƯc t¹o lËp v¨n b¶n. Tõ ®ã, giĩp häc sinh h×nh thµnh ý thøc vµ nh©n c¸ch cịng nh­ tr×nh ®é häc vÊn cho c¸c em ngay khi ®ang häc bËc häc THCS vµ tr­ëng thµnh sau nµy. Qua viƯc rÌn luyƯn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n, ta rÌn cho häc sinh ý thøc tù tu d­ìng, biÕt yªu th­¬ng, quÝ träng gia ®×nh, b¹n bÌ, cã lßng yªu n­íc, yªu chđ nghÜa x· héi, biÕt h­íng tíi nh÷ng t×nh c¶m cao ®Đp nh­ lßng nh©n ¸i, tinh thÇn t«n träng lÏ ph¶i, sù c«ng b»ng, lßng c¨m ghÐt c¸i xÊu, c¸i ¸c vµ cịng tõ ®ã rÌn cho c¸c em tÝnh tù lËp, cã t­ duy s¸ng t¹o, b­íc ®Çu cã n¨ng lùc c¶m thơ c¸c gi¸ trÞ ch©n, thiƯn, mÜ trong nghƯ thuËt. Tr­íc hÕt lµ trong v¨n häc cã n¨ng lùc thùc hµnh vµ n¨ng lùc sư dơng TiÕng ViƯt nh­ mét c«ng cơ ®Ĩ t­ duy vµ giao tiÕp.
§Ĩ rÌn luyƯn cho häc sinh kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n, gi¸o viªn ph¶i h­íng dÉn cho c¸c em c¸ch thøc viÕt ®o¹n v¨n, c¸ch sư dơng vèn tõ ng÷, diƠn ®¹t c©u trong ®o¹n v¨n, bè cơc ®o¹n v¨n trong mét v¨n b¶n, c¸ch sư dơng c¸c ph­¬ng tiƯn liªn kÕt trong ®o¹n v¨n. Tuú theo tõng ph­¬ng thøc diƠn ®¹t kh¸c nhau mµ viÕt theo lèi qui n¹p, diƠn dÞch, song hµnh hay mãc xÝch.
§Ĩ viÕt ®­ỵc ®o¹n v¨n ph¶i cã nhiỊu c©u kÕt hỵp t¹o thµnh, cịng nh­ vËy ®Ĩ t¹o thµnh v¨n b¶n yªu cÇu ph¶i cã c¸c ®o¹n v¨n liªn kÕt víi nhau mµ thµnh (khi ®· dïng c¸c ph­¬ng tiƯn liªn kÕt trong v¨n b¶n). 
Tuy vËy, trong giai ®o¹n hiƯn nay, cã rÊt nhiỊu nh÷ng ph­¬ng tiƯn hiƯn ®¹i, th«ng tin ®¹i chĩng cËp nhËt liªn tơc khiÕn cho häc sinh lao vµo con ®­êng say mª “nghiƯn” s¸ch vë bÞ l·ng quªn, ham b¹o lùc ®iƯn tư, s¸ch kiÕm hiƯp. V× vËy, c¸c em kh«ng cßn ham ®äc s¸ch, ham nghiªn cøu. Cho nªn, viƯc viÕt mét ®o¹n v¨n l¹i cµng lµ vÊn ®Ị ®¸ng quan t©m khi chĩng ta rÌn luyƯn cho c¸c em.H¬n thÕ n÷a, tËp lµm v¨n lµ m«n häc thùc hµnh tỉng hỵp ë tr×nh ®é cao cđa m«n V¨n – TiÕng ViƯt, m«n TËp lµm v¨n ®­ỵc xem nh­ vÞ trÝ cèt lâi trong mèi t­¬ng quan chỈt chÏ víi V¨n vµ TiÕng ViƯt. Nh­ vËy, chĩng ta d¹y TËp lµm v¨n cho häc sinh lµ d¹y cho c¸c em n¾m v÷ng v¨n b¶n, biÕt x©y dùng c¸c ®o¹n v¨n th«ng th­êng. RÌn luyƯn cho häc sinh lµ rÌn luyƯn cho c¸c em c¸c thao t¸c, nh÷ng c¸ch thøc, nh÷ng b­íc ®i trong qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. V× thÕ, c¸ch x©y dùng ®o¹n v¨n trong ph©n m«n tËp lµm v¨n ®­ỵc coi nh­ vÞ trÝ hµng ®Çu. ViƯc rÌn c¸ch viÕt ®o¹n v¨n cho häc sinh THCS theo trơc t¨ng dÇn qua c¸c thĨ lo¹i v¨n häc: tù sù, miªu t¶, biĨu c¶m, nghÞ luËn thuyÕt minh, ®iỊu hµnh ( hµnh chÝnh c«ng vơ). Tõ ®ã giĩp c¸c em biÕt vËn dơng c¸c thĨ lo¹i v¨n b¶n ®Ĩ phơc vơ cho häc tËp vµ trong ®êi sèng. Qua viƯc tiÕp thu nh÷ng kiÕn thøc cđa m«n