Đề cương ôn tập học kì II - Phần thơ văn học hiện đại

	ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KÌ II- PHẦN THƠ VNHĐ
 HỌ TÊN :  
I CON CÒ
1, Tác giả: Chế Lan Viên. Thể thơ: Tự do. (Học thuộc bài thơ.)
2.Nội dung chính : 2 nội dung
a.Ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý
	Con dù lớn vẫn là con của mẹ
	Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con
 Điệp từ Vẫn cho thấy tình cảm của mẹ luôn theo con, bên con trong suốt cuộc đời. Từ khi con sinh ra đến khi con trưởng thành thì mẹ luôn nâng đỡ, che chở cho con. Và ngược lại con cũng luôn cần có mẹ để là chỗ dựa, là nơi chia sẻ những vui buồn trong cuộc sống.
b.Bài thơ còn khẳng định ý nghĩa to lớn của lời hát ru trong cuộc dời của mỗi con người :
	Một con cò thôi
	Con cò mẹ hát
	Cũng là cuộc đời
	Vỗ cánh qua nôi
-Một con cò nhỏ bé đi ra từ lời hát ru ngọt ngào của mẹ đến với con khi còn nằm trong nôi.Tuy chỉ là « Một con cò thôi » nhưng nó lại là cả một cuộc đời của con . Chính lời hát ru ngọt ngào của mẹ đã nuôi dưỡng tâm hồn con, cho con một nền tảng làm người để từ đó con mới có bàn đạp để vỗ cánh bước đi trên đường đời một cách vững chắc.
3.Ý nghĩa của hình tượng con cò :
Ý nghĩa ẩn dụ con cò được nhấn mạnh ở ý nghĩa biểu tượng cho tấm lòng người mẹ luôn ở bên con đến hết cuộc đời.
4. Nghệ thuật của bài thơ : Viết theo thể thơ tự do, tác giả thể hiện được cảm xúc một cách linh hoạt ở nhiều biểu hiện, nhiều mức độ.
- Sáng tạo nên những câu thơ gợi âm hưởng lời hát ru nhưng vẫn làm nổi bật giọng suy nghẫm, triết lí của nhà thơ.
- Xây dựng hình ảnh thơ dựa trên những liên tưởng, tưởng tượng độc đáo.
II.MÙA XUÂN NHO NHỎ
1.Tác giả: Thanh Hải. Thể thơ 5 chữ. (Học thuộc bài thơ.)
2.Hoàn cảnh sáng tác: “Mùa xuân nho nhỏ” viết 11 – 1980 không bao lâu nhà thơ qua đời. Bài thơ thể hiện niềm yêu tha thiết cuộc sống, đất nước và ước nguyện cống hiến cho đời của nhà thơ.
3.Mạch cảm xúc chung của bài thơ: Từ cảm xúc trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, đất nước, tác giả thể hiện khát vọng được hiến dâng một mùa xuân nho nhỏ của mình vào mùa xuân lớn của cuộc đời chung.
3.Nội dung:3 nội dung chính
a.Cảm xúc về mùa xuân của thiên nhiên, đất trời: đây là bức tranh thiên nhiên đất trời trong trẻo, tác giả thể hiện cảm xúc say sưa ngây ngất: dòng sông xanh, hoa tím biếc, chim chiền chiện..
b..Cảm xúc về mùa xuân đất nước:Đây là vẻ đẹp và sức sồng của đất nước qua mấy nghìn năn lịch sử: Mùa xuân người cần súng, mùa xuân người ra đồng, đất nước như vì sao, cứ đi lên phía trước..
c.Khát vọng, mong ước được sống có ý nghĩa, được cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời của tác giả: Một mùa xuôn nho nhỏ
	Lặng lẽ dâng cho đời => Tác giả ví mình là mùa xùa xuân nho nhỏ , đó chính là :con chim hót, cành hoa, nốt trầm .tuy nhỏ bé, bình thường nhưng rất có ý nghĩa đối với cuộc đời
4. Ý nghĩa của hình ảnh mùa xuân nho nhỏ :Đây chính là mùa xuân của tác giả, mùa xuân của từng người, những đóng góp nhỏ bé của mỗi người vào mùa xuân lớn của đất nước.
5.Ý nghĩa của văn bản: Bài thơ thể hiện những rung cảm tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, đất nước và khát vọng được cống hiến cho đất nước cho cuộc đời.
6. Nghệ thuật bài thơ: - Viết theo thể theo năm chữ nhẹ nhàng, thiết tha mang âm hưởng gần gũi với dân ca.
- Kết hợp hài hòa giữa hình ảnh thơ tự nhiên giản dị, với những hình ảnh giàu ý ngĩa biểu trưng khái quát.
- Sử dụng ngôn ngữ thơ giản dị, trong sáng, giàu hình ảnh, giàu cảm xúc với các ẩn dụ, điệp từ, điệp ngữ, sử dụng từ xưng hô....
- Có cấu tứ chặt chẽ, giọng điệu thơ luôn có sự biến đổi phù hợp với nội dung từng đoạn. 
III.VIẾNG LĂNG BÁC.
1.Tác giả: Viễn Phương. Thể thơ 8 chữ có đôi chỗ biến thể. (Học thuộc)
2.Hoàn cảnh sáng tác: Sáng tác năm 1976 khi đất nước thống nhất, nhà thơ từ Miền Nam ra thăm lăng Bác.
3.Mạch cảm xúc theo một cuộc vào lăng viếng Bác: trước khi vào lăng, khi vào lăng, trước khi ra về
4.Nội dung: 
a. Khổ 1( dẫn đoạn thơ) Tâm trạng xúc động của người con từ Miền Nam ra thăm Bác. Hình ảnh ấn tượng nhất là hình ảnh hàng tre – hình ảnh ẩn dụ về con người VN sau bao nhiêu khó khăn , trải qua chiến tranh gian khổ -bão táp, mưa sa(ẩn dụ) vẫn khiên cường bất khuất. Giờ đây nhân dân VN lại ở quanh người, chăm cho giấc ngủ của người.
b.Khổ 2 (dẫn khổ thơ) Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
	Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
-Câu thứ nhất tả thực, câu thơ thứ 2 mang hình ảnh ẩn dụ. Mặt trời ẩn dụ ở đây chỉ Bác . Bác chính là mặt trời của dân tộc VN, Bác là người tìm ra con đường giải phóng dân tộc, đưa dân ta thoát khỏi cuộc đời nô lệ tăm tối. Câu thơ ca ngợi công lao to lớn vĩ đại của Bác
 Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
	Kết tràng hoa dâng 79 mùa xuân
-Câu thứ nhất tả thực, câu thơ thứ 2 mang hình ảnh ẩn dụ. Tràng hoa là hình ảnh ẩn dụ cho tấm lòng của người dân biết ơn đối với Bác
c.Khổ 3: dẫn khổ thơ Vẫn biết trời xanh là là mãi mãi
	Mà sao nghe nhói ở trong tim
-Trời xanh, mãi mãi đó chính là hình ảnh ẩn dụ về Bác, Bác giống như trời xanh vẫn còn sống mãi với non sông đất nước, còn mãi với mỗi con người Việt Nam. Tuy vậy nhà thơ nhìn lại thực tế và không khỏi đau xót, tiếc thương khi Bác không còn nữa.
d.Khổ 4: (dẫn khổ thơ) => Điệp ngữ, liệt kê: Tâm trạng lưu luyến của tác giả không muốn rời xa Bác, nhấn mạnh niềm mong muốn mảnh liệt của tác giả. Muốn mãi bên Bác, để bảo vệ, để tỏ lòng thành kính lòng biết ơn đối với Bác.
5.Ý nghĩa, nghệ thuật:
a. Nghệ thuật:
- Bài thơ có giọng điệu vừa trang nghiêm, sâu lắng, vừa tha thiết, đau xót, tự hào, phù hợp vời nội dung cảm xúc của bài thơ.
- Viết theo thể thơ tám chữ có đôi chỗ biến thể, cách gieo vần và nhịp điệu thơ linh hoạt.
- Sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh thơ, kết hợp cả hình ảnh thực, hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng có ý nghĩa khái quát và giá trị biểu cảm cao.
- Lựa chọn ngôn ngữ niểu cảm, sử dụng các ẩn dụ, điệp từ có hiệu quả nghệ thuật.
b. Ý nghĩa văn bản:
Bài thơ thể hiện tâm trạng xúc động, tấm lòng thành kính,biết ơn sâu sắc của tác giả khi vào lăng viếng Bác.
IV.SANG THU
1. Hữu Thỉnh thể thơ 5 chữ. Saùng taùc 1977.Nhöõng suy nghó cuûa ngöôøi lính töøng traûi qua một thôøi traän maïc vaø cuoäc soáng khoù khaên sau ngaøy ñaát nöôùc thoáng nhaát ñoïng laïi trong nhöõng vaàn thô sang thu saâu laéng caûm xuùc..
2. Nội dung:
a. Những cảm nhận tinh tế và tâm trạng ngỡ ngàng,cảm xúc bâng khuâng của nhà thơ khi nhận ra tín hiệu thu về:
höông oåi,gioù seSöông chuøng chình qua ngoõ
Hình nhö thu ñaõ veà
=> Töø laùy gôïi hình,töø ngöõ choïn loïc,caûm nhaän qua nhieàu giaùc quan
=> Taâm traïng ngôõ ngaøng,caûm xuùc baâng khuaâng khi nhaän ra tín hieäu cuûa söï chuyeån muøa töø ngoïn gioù se mang theo höông oåi
-Soâng ñöôïc luùc deành daøngChim baét ñaàu voäi vaõ Coù ñaùm maây muøa ha ïVaét nöûa mình sang thu
=> Töø laùy ,lieân töôûng saùng taïo,thuù vò
=>Thời điểm chuyển giao mùa được quan sát và cảm nhận tinh tế.
. Khoå thô 3 Vaãn coøn bao nhieâu naéng/Ñaõ vôi daàn côn möa/Saám cuõng bôùt baát ngôø/Treân haøng caây ñöùng tuoåi
=> Taû thöïc veà thieân nhieân luùc sang thu vẫn còn nhiều nắng, bốt mưa,ít sấm
b.Những suy ngẫm sâu sắc mang tính triết lí về con người và cuộc đời của tác giả lúc sang thu:
	Saám cuõng bôùt baát ngôø 
Treân haøng caây ñöùng tuoåi
Sấm là hình ảnh ẩn dụ cho những khó khăn, chông gai, thử thách trong cuộc đời, là những năm tháng gian lao trong chiến tranh . 
Hàng cây đứng tuổi là hình ảnh ẩn dụ cho những con người từng trải qua khó khăn trong cuộc sống, những người từng trải qua chiến tranh
Những người từng trải thì thi đối mặt, gặp khó khăn họ sẽ không còn bất ngờ.
3.Ý nghĩa, nghệ thuật: -
 a.nghệ thuật :Khaéc hoïa ñöôïc hình aûnh thô ñeïp, gôïi caûm, ñaëc saéc veà thôøi ñieåm giao muøa haï – thu ôû noâng thoân vuøng ñoàng baèng Baéc Boä.
- Saùng taïo trong vieäc söû duïng töø ngöõ (boãng, phaû, hình nhö,...), pheùp nhaân hoùa (söông, chình, soâng ñöôïc luùc deành daøng,...), pheùp aån duï (saám, haøng caây ñöùng tuoåi).
b. YÙ nghóa vaên baûn:
Baøi thô theå hieän nhöõng caûm nhaän tinh teá cuûa nhaø thô tröôùc veû ñeïp cuûa thieân nhieân trong khoaûnh khaéc giao muøa.
V. NÓI VỚI CON
1.Tác giả: Y Phương (dân tộc Tày) Thể thơ tự do.
2.Nội dung:
a. Coäi nguoàn sinh döôõng cuûa moãi con ngöôøi.
*Con ñöôïc lôùn leân trong tình yeâu thöông cuûa cha meï.
Chaân phaûi böôùc tôùi cha
Hai böôùc chaïm tieáng cöôøi
=> Caùch noùi hình aûnh,cuï theå ,gần gũi . Sự chăm sóc, nâng đỡ của cha mẹ Gia đình là nền tảng đầu tiên của con người
*Con lôùn leân trong söï ñuøm boïc, yeâu thöông cuûa queâ höông.
Ngöôøi ñoàng mình yeâu laém con ôi
.
Ngaøy ñaàu tieân ñeïp nhaát treân ñôøi
=> Mieâu taû cuï theå (ñan lôø caøi . ken caâu haùt) Con ñöôïc tröôûng thaønh trong cuoäc soáng lao ñoäng,trong thieân nhieân thô moäng vaø nghóa tình cuûa queâ höông
b. Nhöõng ñöùc tính cuûa ngöôøi ñoàng mình vaø mô öôùc cuûa ngöôøi cha vôùi con mình
Ngöôøi ñoàng mình thöông laém con ôi
Khoâng lo cöïc nhoïc
=> Söùc soáng maïnh meõ, beàn bæ, khoaùng ñaït, moäc maïc, giaøu yù chí, yeâu vaø gaén boù vôùi queâ höông.
=> Mong con phaûi phaùt huy truyeàn thoáng aáy cuûa cha vaø ngöôøi ñoàng mình.
3. Ý nghĩa, nghệ thuật
a. Ngheä thuaät:
- Coù gioïng ñieäu thuû thæ, taâm tình tha thieát, trìu meán.
- Xaây döïng nhöõng hình aûnh thô vöøa cuï theå, vöøa mang tính khaùi quaùt, moäc maïc maø vaãn giaøu chaát thô.
- Coù boá cuïc chaët cheõ, daãn daét töï nhieân.
b. YÙ nghóa vaên baûn:
Baøi thô theå hieän tình yeâu thöông thaém thieát cuûa cha meï daønh cho con caùi;tình yeâu, nieàm töï haøo veà queâ höông, ñaát nöôùc.
	==================================