Mở bài: Văn học Việt Nam từng đã có không ít vần thơ thể hiện cảm xúc rạo rực , trẻ trung của mùa thu . Ngay từ khi ra đời Ngay từ khi ra đời thì “ Sang thu ” của Hữu Thỉnh đã gây nên một tiếng vang lớn , chiếm không ít tình cảm của đông đảo bạn đọc . Bài thơ toát lên không khí êm dịu nhẹ nhàng về sự chuyển đổi đất trời từ cuối hạ sang đầu thu qua sự cảm nhận tinh tế giàu sứ biểu cảm của nhà thơ Hữu Thỉnh
Thân bài : Cảm nhận tính hiệu đất trời sang thu
Mở đầu bài thơ là sự cảm nhận tính hiệu chuyển mùa của cảnh vật từ hạ sanh thu . Mùa thu đến với tác giả qua đột ngột , bất ngờ như không hẹn trước cảnh sắc bắt đầu không phải là nét đặc trưng : Trời thu xanh ngắt mấy tầng mây”( Nguyễn Khuyến) cũng không phải là sắc vàng của hoa cúc trong thơ của Cổ Điền . Ở đây bắt đầu là hương ổ chín . Vào mùa thu ổi chín vàng ươm , hương ổi thơm lừng “phả” cho thấy hương ổi lanvà toả khắp không gian , nó luồn vào trong gió và khô đặc lại . Cảm nhận cảnh bằng khứu giác “hương ổ”. Tác giả lại cảm nhận cảnh bằng thính giác“sương chùng chình qua ngõ ” những tính hiệu đặc trưng của mùa thu đã bắt đầu hiện lên . “Chùng chình” là sự cố ý chậm lại . Bằng cách nói nhân hoá , tác giả đã diễn tả rất thơ trước cảnh đi chầm chậm của mùa thu. Nếu các từ “Bỗng , nhận ra ” biểu lộ cảm xúc ngạc nhiên , thì hai chữ “Hình như” lại phỏng đoán . Một chất thơ mơ hồ mà nhà thơ vừa phát hiện vừa cảm nhận.
Mở bài: Văn học Việt Nam từng đã có không ít vần thơ thể hiện cảm xúc rạo rực , trẻ trung của mùa thu . Ngay từ khi ra đời Ngay từ khi ra đời thì “ Sang thu ” của Hữu Thỉnh đã gây nên một tiếng vang lớn , chiếm không ít tình cảm của đông đảo bạn đọc . Bài thơ toát lên không khí êm dịu nhẹ nhàng về sự chuyển đổi đất trời từ cuối hạ sang đầu thu qua sự cảm nhận tinh tế giàu sứ biểu cảm của nhà thơ Hữu Thỉnh Thân bài : Cảm nhận tính hiệu đất trời sang thu Mở đầu bài thơ là sự cảm nhận tính hiệu chuyển mùa của cảnh vật từ hạ sanh thu . Mùa thu đến với tác giả qua đột ngột , bất ngờ như không hẹn trước cảnh sắc bắt đầu không phải là nét đặc trưng : Trời thu xanh ngắt mấy tầng mây”( Nguyễn Khuyến) cũng không phải là sắc vàng của hoa cúc trong thơ của Cổ Điền . Ở đây bắt đầu là hương ổ chín . Vào mùa thu ổi chín vàng ươm , hương ổi thơm lừng “phả” cho thấy hương ổi lanvà toả khắp không gian , nó luồn vào trong gió và khô đặc lại . Cảm nhận cảnh bằng khứu giác “hương ổ”. Tác giả lại cảm nhận cảnh bằng thính giác“sương chùng chình qua ngõ ” những tính hiệu đặc trưng của mùa thu đã bắt đầu hiện lên . “Chùng chình” là sự cố ý chậm lại . Bằng cách nói nhân hoá , tác giả đã diễn tả rất thơ trước cảnh đi chầm chậm của mùa thu. Nếu các từ “Bỗng , nhận ra ” biểu lộ cảm xúc ngạc nhiên , thì hai chữ “Hình như” lại phỏng đoán . Một chất thơ mơ hồ mà nhà thơ vừa phát hiện vừa cảm nhận. Thu đã về rồi hay sao mà tác giả lại còn nghi hoặc Cái bở ngỡ ban đầu dừng lại trong tan biến để nhường chỗ cho sự rung cảm mãnh liệt từ tâm hồn tác giả trước cảnh thu . Thiên nhiên lúc này được quan sát ở một không gian cao rộng hơn , nhềiu tầng bậc hơn . Bức tranh thu từ dấu hiệu ban đầu là những gì vô hình “hương , sương , gió” là những gì mờ ảo “Sương chùng chình ”từ một cái hẹp “ngõ” . Tác giả lại chuyển sang nét hữu hình cụ thể “sông , chim , mây” với một không gian vừa rộng , vừa dài , vừa cao vời vợi . Đoạn thơ hiện lên một cấu trúc đối thật tự nhiên giống như thơ cổ “Sông bắt đầu vội vã” Dòng sông không cuồn cuộn chảy xiết dữ dội như những ngày mưa lũ mà trái lại nó đang êm đềm trôi dềnh dàng như đang trầøm tư suy nghĩ . Tương phản với “Sông , Chim bắt đầu vội vã ” chuẩn bị cho chuyến đi xa tránh rét . Tác giả phải có cái nhìn tinh tế lắm mới nhận ra được sự bắt đầu của chim – bắt đầu thôi chứ không vội vã của chim . Hiện diện ,trong không khí sang thu ở đây nói chung vẫn lắng động , thư thái ,châm rãi, lân lân Cho nên đám mây mùa hạ mới có đủ thời giờ thảnh thơi duyên dáng “Vắt nữa mình sang thu” . Đám mây được so sánh như một dãy lụa , một tấm khăn xoan của người thiếu nữ trên bầu trời còn đang mùa hạ , nữa nghiêng về thu . Ở đây nhà thơ không dùng những từ “lang thang , lơ lửng , bồng bềnh” để tả đám mây mà dùng từ “ vắt ” rất đặc sắc ! Đám mây lúc này đang được kéo dài ra , mặt nganh trên bầu trời rồi buông thả xuống . Hình ảnh độc đáo cách dùng từ thật sáng tạo ! Cảnh sắc lúc sang thu chỉ được khẳng định bằng sự đoán nhận , bằng những suy cảm tha thiết mà còn bằng những suy ngẫm của nhà thơ Vẫn còn bao nhiêu nắng Đã vơi đầy cơn mưa Sấm cũng hết bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi . Vẩn là chuyện của “ sấm , mưa ”như mùa hạ ở những mức độ đã khác rồi . Tất cả đều đi vào thế chừng mực . Các từ ngữ “ vẫn còn , đã vơi , cũng bớt ” đã gợi tả rất hay rất tự nhiên về sự hiện hữa của sự vật Mùa hạ hình như vẫn còn đang nuối giữ . Nắng mưa sấm chớp của mùa hạ vẫn còn vươn vấn trên những hàng cây đứng tuổi và sấm trên bầu trời. Nhìn cảnh cất buổi giao mùa , nhà thơ lại suy ngẫm về cuộc đời . “Sấm , hàng cây đứng tuổi ” là những ẩn dụ tạo tính hàm nghĩa . Nắng mưa sấm chớp là biến động của thiên nhiên cũng là những khó khăn thử thách của đời người . Còn “hàng cây đứng tuổi ” lại là hình ảnh ẩn dụ nữa , nói về lớp người từng trãi , được tôi luyện trong khó khăn . Bài thơ ra đởi năm 1980 đất nước độc lập nhưng còn khó khăn về kinh tế , chính trị , xã hội . Hai câu còn kết hàm nghĩa chỉ bản lĩnh tốt đẹp của nhân dân ta , cứng cỏi , vượt khó , trong những năm tháng gian khổ ấy Kết bài : Bài thơ với thể thơ 5 chữ ngắn gọn , giản dị cách dùng từ sáng tao , hình ảnh ẩn dụ sâu sắc . Thành công của Hữu Thỉnh là ông không những chỉ vài nét chấm phá , tả ít gợi nhiều , tác giả đã làm nên cái hồn thu trong trẻo , êm đềm đầy thú vị . Bài thơ là sự hoà hợp giữa con người và thiên nhiên đã làm nên tiếng lòng gởi gấm bao tình cảm đất trời sanh thu của quê hương đất nước .
Tài liệu đính kèm: