Đề tài Phương pháp dạy một tiết tiếng việt lớp 8

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
PHƯƠNG PHÁP DẠY MỘT TIẾT TIẾNG VIỆT LỚP 8
Người thực hiện: §µo V¨n T¸m
Đơn vị: THCS C¶nh Thuþ- Yªn Dòng- B¾c giang
PHẦN I: LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1.Đặc điểm tình hình
Tiếng Việt là một bộ phận quan trọng hợp thành môn ngữ văn trong chương trình ngữ văn trung học cơ sỏ nói chung và môn ngữ văn lớp 9 nói riêng. Phân môn tiếng việt lại càng có ý nghia vô cùng quan trọng. Nó giúp học sinh nắm vững kiến thức tiếng việt,giữ gìn vốn từ của cha ông, đồng thời nó giúp học sinh biết xây dựng và làm bài tập văn, đặc biệt là trong giao tiếp hàng ngày.
Năm học 2009-2010 là năm học có những nhiệm vụ vô cùng quan trọng là năm học tiếp tục thực hiện “hai không” trong ngành giáo dục.
Thực hiện cuộc vận động mỗi thầy giáo là một tấm gương đạo đức tự học .
Hơn thế nữa nội dung tiếng việt lớp 8 ngoài việc học các bài mới còn có nhiều bài ôn lại những kiến thức tiếng việt đã học từ lớp 6,7 Điều đó cũng đòi hỏi sự nỗ lực của thầy và trò trong việc nắm bắt kiến thức mới và tổng hợp các kiến thức đã học.
Trước tình hình chung như vậy thì môn Ngữ văn nói chung và phân môn tiếng việt nói riêng cần được chú trọng và lựa chọn phương pháp dạy sao cho phù hợp và hiệu quả’
2.Yêu cầu bộ môn.
Dạy tiếng việt là giúp cho học sinh nắm vững được kiến thức về từ ngữ, ngữ pháp, biết dùng từ, đặt câu giúp học sinh hiểu biết, nhận thức và phát triển năng lực trí tuệ đặc biệt là năng lực giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ nói. Giúp học sinh thấy được bản sắc tinh hoa của tiếng nói dân tộc bởi mỗi dân tộc có ngôn ngữ của riêng mình đó là tài sản quý báu cần được giữ gìn và bảo vệ.
Ngoài ra học tiếng việt còn giúp học sinh tự tinh, diễn đạt lưu loát khi giao tiếp với ng ười xung quanh,và trong khi làm bài tập làm văn.
3.Tình hình thực tế.
Căn cứ vào nhiệm vụ năm học 2009-2010
Căn cứ tình hình thực tế học sinh hiện nay kiến thức Tiếng Việt và sử dụng câu, từ trong giao tiếp còn hạn chế.Còn nhiều hiện tượng học sinh dùng từ sai, đặt câu chưa chính xác, vốn từ còn nghèo nàn..
Để giúp học sinh khắc phục những hạn chế khi học phân môn Tiếng Việt. Khi giảng dạy phân môn này người giáo viên ngoài việc giảng dạy trên lớp cần phải nghiên cứu phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp với đặc điểm học sinhcủa nhà trường sao cho đạt hiệu quả cao. Đồng thời thấy được những hạn chế về nhận thức, tư duy của học sinh để khắc phục.
Xuất phát từ đặc điểm tình hình, nhiệm vụ năm học, từ yêu cầu thực tế giảng dạy bộ môn ngữ văn nói chung và phân môn Tiếng Việt nói riêng và từ tình hình thực tế của hoc sinh trực tiếp mình giảng dạy. Là một giáo viên trung học cơ sở được giao nhiệm vụ giảng dạy bộ môn ngữ văn 9. Tôi mạnh dạn đưa ra kinh nghiệm:
“ PHƯƠNG PHÁP DẠY MÔN TIẾNG VIỆT 8 “
Qua đây tôi rất mong muốn có nhièu ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp để tôi có được những kinh nghiệm, phương pháp hay trong quá trình giảng dạy môn ngữ văn, đặc biệt là phân môn Tiếng Việt
PHẦN II:
NỘI DUNG – PHƯƠNG PHÁP
1.Nội dung:
Khi dạy Tiếng Việt Người giáo viên cần cho học sinh hiểu được vai trò của môn ngữ văn nói chung và phân môn Tiếng Việt nói riêng. Và quan trọng hơn cả là đưa ra cho các em một phương pháp học sao cho đạt hiệu quả tối ưu nhất. Đồng thời người giao viên giảng dạy môn ngữ văn cũng cần phải nắm chắc đặc điểm về nội dung của phân môn Tiếng Việt lớp 8:
Tích hợp theo chiều dọc: ở nội dung này cả người dạy và người đọc phải hiểu là tích hợp ở một đơn vị kiến thức và kĩ năng mới. Những kĩ năng, kiến thức ở bài học sau bao hàm kién thức và kĩ năng ở bài học trước, ở lớp học trước, bậc học trước nhưng cao hơn và sâu hơn
Nội dung phần Tiếng Việt 8 có các nội dung cụ thể bao gồm:
-Các nội dung về từ ngữ như:Cấp độ khái quát nghĩa từ ngữ,trường từ vựng ,từ tượng hình tương thanh, từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội,trợ từ thán từ,tình thái từ..
-Các biện pháp tu từ như:Nói giảm,nói tránh 
-Các kiểu câu như:Câu đơn, câu ghép, câu nghi vấn, câu cảm thán, câu cầu khiến, câu trần thuật.
-Các kiểu dấu câu:Dấu ngoặc đơn, dấu ngoặc kép,dấu hai chấm.
Như vậy nội dung phân môn Tiếng Việt 8 gồm rất nhiều kiến thức nó bao hàm nội dung Tiếng Việt của cả bậc trung học cơ sở . Nên nó đòi hỏi khả năng khái quát cao và nắm vưng kiến thức đã học ở lớp 6,7 có như vậy thì mới nắm tốt các nội dung trên.
2.Phương Pháp:
 Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của đổi mới chương trình sách giáo khoa là đổi mới phương pháp giạy và học bởi vậy giay Tiếng Việt cũng đòi hỏi yêu cầu đó. Giáo viên và học sinh phải thực hiện phương pháp tích cực hoá hoạt động của người học trong đó giao viên đóng vai trò người tổ chức hoạt động của học sinh. Mỗi học sinh đều được bộc lộ mình và phát triển khả năng giao tiếp. Giáo viên phải giúp học sinh phát triển cả 4 kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết thông qua các biện pháp chủ yếu sau:
Tổ chức các hoạt động học tập của học sinh.
Hoạt động đầu tiên khi dạy Tiếng Việt là phân tích mẫu diễn ra theo trình tự các câu hỏi trong sách giáo khoa và một số câu hỏi giáo viên bổ sung thêm.
Sau đó giáo viên cho học sinh lấy ví dụ minh hoạ và rút ra những kết luận cơ bản ở phần ghi nhớ.
Hoạt động thứ 2 là hoạt động thực hành, thực hành nhận diện hoặc phân tích giá trị biểu hiện của các hiện tượng đơn vị ngôn ngữ.
Hoạt động đặc trưng cho lao động trí óc là trao đổi thuyết trình. Vì vậy giáo viên cần khuyến khích học sinh trao đổi và thảo luận theo nhóm.
Giảng bài:
Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh không lại trừ hoạt động giảng bài của giáo viên. Giáo viên ngoai việc hướng dẫn, giải thích cho học sinh các nội dung lý thuyết . Có những lúc giáo viên cũng cần phải giải thích cách làm cho học sinh hoặc tổng kết phát triển các ý trong bài, liên hệ các bài học với nhau và liên hệ thực tế để học sinh nâng cao tầm nhận thức của mình.
Kiểm tra đánh giá: Nội dung này giáo viên có thể thực hiệnbằng các phương pháp.
Kiểm tra đánh giá thường xuyên: Kiểm tra bài cũ trước bì học mới, kiểm tra vở soạn, vở bài tập, kiểm tra 15phút.
kiểm tra đánh giá định kì: kiểm tra 45 phút, 90 phút..
Kiểm tra cuối năm, cuối kỳ.
Hoạt động tự kiểm tra, đánh giá:
Những phương pháp đó sẽ được áp dụng trong những bài học cụ thể với hai công đoạn:Phương pháp dạy lý thuyết Tiếng Việt và phương pháp dạy luyện tập thực hành
PHẦN III
BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Bước 1: Kiểm tra bài cũ:
Hiện nay với sự đổi mới của sách giáo khoa, dạy Tiếng Việt cũng đòi hỏi người dạy cũng phải thể hiện được tín “tích hợp” trong đó không tách rời từng phân môn nhằm vào việc hình thành cho học sinh bốn kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết. Vì vậy khi kiểm tra bài cũ giáo viên có thể kiểm tra kiến thức ở những bài đã học kề trước đó hoặc có thể kiểm tra những bài học cách đó vài tuần nhưng có kiến thức liên quan đến bài học.
Ví dụ: Khi dạy bài: “Câu cầu khiến” giáo viên có thể kiểm tra nội dung bài tiếng việt đã học trước đó là “câu nghi vấn”
?Em hãy cho biết thế nào là câu nghi vấn? Câu nghi vấn có những đặc điểm nào?
?Hãy kể tên các chức năng của câu nghi vấn?
Hoặc giáo viên có thể kiểm tra những kiến thức liên quan đến bài học
Ví dụ;Giáo viên cho HS một đoạn văn có chứa câu cầu khiến và yêu cầu học sinh:
?Dựa vào kiến thức đã học ở bậc tiểu học em hãy xác định câu cầu khiến trong đoạn văn giáo viên sửa và vào bài mới.
Khi kiểm tra bài cũ giáoviên phải làm cho hoc sinh vừa nhắc lại kiến thức cũ, nhưng cũng là chiếc cầu nối với kiến thức mới để sự nhận thức của học sinh dược liền mạch và có hệ thống.
Bước 2: Dạy bài mới
Trong bước này giáo viên cần thực hiện lần lượt 2 công đoạn:
Cho học sinh lĩnh hội tri thức.
Thực hành ứng dụng vào làm bài tập.
Đây là bước trọng tâm cơ bản của giờ học bởi vạy giáo viên phải tổ chức lần lượt từng công đoạn sử dụng phương pháp sao cho phù hớp để giảng giạy đạt hiệu quả cao nhất.
a.Công đoạn cho học sinh lĩnh hội tri thức:
Ở công đoạn này cần dùng lối quy nạp. Tức là cho học sinh tiếp xúc với ví dụ rồi phân tích các ví dụ đó và rút ra khái niệm kết luận .
Cho học sinh tiếp xúc thực tế với ngôn ngữ.
Trong phương pháp giạy học mới thì việc cho học sinh tiếp xúc với thực tế ngôn ngữ có thể có nhiều cách:
Sử dụng hình, đèn chiếu
Sử dụng bảng phụ có ghi sẵn các ví dụ
Sau đó giáo viên yêu cầu học sinh đọc lại nhiều lần
Nhưng để đảm bảo được tính” tích hợp “ trong dạy học phương pháp mới và đẻ đảm bảo lí luận dạy học, đặc trưng bộ môn thì mẫu quy nạp cần ứng với những yêu cầu sau
Mẫu đó phải chứa các khái niệm cần dạy trong bài.
Mẫu đó được rút ra từ thực tế ngôn ngữ từ nhưng văn bản đã học hoặc liên quan, chứ không phải là do giáo viên tự đặt ra một cách tuỳ tiện.
Ví dụ: khi dạy bài “câu trần thuật “ sách giáo khoa đưa ra ví dụ về một số câu trần thuật ngoài ra giáo viên có thể lấy ví dụ thêm các ví du trong các văn bản đã học hơn nữa mẫu quy nạp cần phải ngắn gọn,tần số sử dụng cao và có nội dung lành mạnh
Nói tóm lại mẫu quy nạp phải đảm bảo tính khoa học chân thực và mang tính giáo dục.
Tuy nhiên mẫu quy nạp có tốt đến đâu cũng không thể giúp học sinh rút ra ngay khái niệm được mà giáo viên cần cho học sinh tham gia tối đa vào quá trình tập hợp phân tích sử lý thông tin để rút ra kết luận quy tắc , khái niệm 
*H­íng dÉn häc sinh ph©n tÝch xö lÝ mÉu qui n¹p ®Ó rót ra kh¸I niÖm kÕt luËn.
§©y lµ b­íc quan träng nã ®ßi hái thÇy gi¸o ph¶I cã mét hÖ thèng cau hái hÕt søc linh ho¹t sao cho ph¸t huy ®­îc tèi ®a kh¶ n¨ng cña HS ®Ó häc sinh cã sù suy luËn vµ ®I ®Õn kÕt luËn rót ra kh¸I niÖm.V× vËy mµ ng­êi gi¸o viªn ph¶I cã hÖ thèng c©u hái phong phó.
*C©u hái ph¸t hiÖn .
§©y lµ lo¹i c©u hái nh»m gióp häc sinh vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµo ®Ó tr¶ lêi c©u hái liªn quan ®Õn bµi häc.
Ví dụ khi dạy bài:
*C©u hái t¸i hiÖn .
	Lµ lo¹i c©u hái gióp häc sinh nhí l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ë bµi hoÆc n¨m häc tr­íc ®Ó häc sinh cã thÓ n¾m v÷ng hÖ thèng tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p. §èi víi ph©n m«n tiÕng viÖt 8. Lo¹i c©u hái nµy sö dông nhiÌu trong c¸c bµi «n tËp vµ tæng kÕt.
*C©u hái ph©n tÝch
	Lµ bø¬c ®i t×m hiÓu tõng khÝa c¹nh cña vÝ dô cô thÓ ®Ó tõ ®ã rót ra nh÷ng kh¸i niÖm, kÕt luËn cÇn thiÕt cña bµi häc
*C©u hái tæng hîp kh¸i qu¸t ho¸.
§©y lµ d¹ng c©u hái häc sinh ph¶i cã sù suy luËn vµ cã kh¶ n¨ng tæng hîp. Tõ nh÷ng vÝ dô, nh÷ng kÕt luËn nhá ®Ó ®I dÕn kÕt luËn chung cho toµn phÇn, toµn bµi.
VÝ dô: khi d¹y bµi “C©u nghi vÊn"
Sau khi ®· ph©n tÝch vÝ dô, gi¸o viªn cã thÓ ®ua ra cho häc sinh c©u hái tæng hîp.
?ThÕ nµo lµ c©u nghi vÊn?C©u nghi vÊn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g×?
*C©u hái kiÓm tra:
Lµ lo¹i c©u hái gióp häc sinh biÕt vËn dông kiÓu kiÕn thøc võa häc vµ gióp gi¸o viªn cã thÓ kiÓm tra møc ®é tiÕp thu cña häc sinh . §©y lµ b­íc thùc hiÖn cã thÓ xem kÜ sau mçi ®¬n vÞ kiÕn thøc häc sinh tiÕp thu d­îc hoÆc sau khi dËy xong toµn bé kiÕn thøc vÒ lý thuyÕt cña bµi.
VÝ dô. Khi d¹y xong bµi "c©u trÇn thuËt"GV cã thÓ ®Æt c©u hái ®Ó tæng kÕt bµi
?C©u trÇn thuËt cã nh÷ng ®Æc ®iÓm nµo?L©y vÝ dô vÒ c©u trÇn thuËt?
	Nh­ vËy trong c« ...  n¾m v÷ng kiÕn thøc vµ s s¸ng t¹o cña HS nh¨»m gióp häc sinh n©ng cao n¨ng lùc ng«n ng÷ cña m×nh.
VÝ dô:Em h·y viÕt ®o¹n v¨n cã chøa c©u c¶m th¸n hoÆc c©u nghi vÊn ?
3.BµI tËp tr¾c nghiÖm. 
§©y lµ dËng bµI tËp ®ßi hái häc sinh nhí l¹i nh÷ng kiÕn th­øc ®· häc mét c¸ch chÝnh x¸c ®Ó cã ph­¬ng ¸n lùa chän ®óng, víi lo¹i bµI tËp nµy gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh lµm trªn m¸y chiÕu trªn b¶ng phô hoÆc trªn phiÕu häc tËp gi¸o viªn thu vÒ nhµ chÊm
BµI t©p tr¾c ngiÖm cã nhiÒu d¹ng nh­:BµI tËp ®iÒn khuyÕt,bµI tËp ghÐp ®«I,bµI tËp khoanh trßn ®¸p ¸n ®óng Nh­ng trong ®ã hiÖn nay lo¹i bµI tËp ®­îc sö dông phæ biÕn lµ bµI tËp lùa chän.
VÝ dô:Sau khi häc xong c©u nghi vÊn gi¸o viªn cã thÓ cho bµi tËp sau:
H·y chän trong mçi c©u sau mét ®¸p ¸n mµ em cho lµ ®óng nhÊt.
C©u1:Dßng nµo nãi ®óng nhÊt dÊu hiÖu nhËn bݪt c©u nghi vÊn?
A.Cã tõ nghi vÊn 	B.Cã thÓ cã tõ “hay”®Ó nèi c¸c vÕ c©u 
C.Khi viÕt cã dÊu chÊm hái D.C¶ A,B,C ®Òu ®óng
C©u2:Dßng nµo nãi ®ung schøc n¨ng cña c©u nghi vÊn?
A.Dïng ®Ó yªu cÇu B.Dïng ®Ó hái 
C.Dïng ®Ó béc lé c¶m xóc D.Dïng ®Ó kÓ l¹i sù viÖc
C©u 3 :H·y nèi cét A víi cét B cho phï hîp?
Cét A
Cét B
1.T¹i sao
a.§Þa ®iÓm 
2.Bao giê
b.Nguyªn nh©n
3.Bao nhiªu
c.Thêi gian
4.Ai
d.Sè l­îng
5.§©u
e.Ng­êi
C©u 4:Nh÷ng c©u sau ®Òu lµ c©u nghi vÊn ®óng hay sai?
1.Anh ChÝ ®I ®©u ®Êy?
A.§óng B.Sai.
2.§¾t còng ph¶i mua.N¨m xu chÌ víi hai qu¶ cau ngon ngon mét tÝ.
A.§óng B.Sai.
3. Th©n em nh­ tÊm lôa ®µo.
PhÊt ph¬ gi÷a chî biÕt vµo tay ai?
A.§óng B.Sai
.
Tuy nhiªn ®©y lµ d¹ng bµi tËp míi mÎ khi thùc hiÖn muèn ®¹t hiÖu qu¶ cao gi¸o viªn ph¶I chuÈn bÞ chu ®¸o chÝnh x¸c c¸c bµi tËp vµ ph¶i cã nh÷ng c©u hái phï hîp víi ®èi t­îng häc sinh vµ phï hîp víi l­îng kiÕn thøc cña bµi .
B­íc 3.Cñng cè 
ë b­íc nµy gi¸o viªn cho HS kh¾c s©u l¹i hÖ thèng kiÕn thøc võa t×m hiÓu trong bµi b»ng c¸ch cho häc sinh tr¶ lêi nh÷ng c©u hái kh¾c s©u kiÕn thøc vµ nh¾c l¹i ghi nhí.
VÝ dô:Khi d¹y xong bµi”C©u nghi vÊn” gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh nh¾c l¹i thÕ nµo lµ c©u nghi vÊn?
Qua ®©y em cÇn ghi nhí nh÷ng g× vÒ c©u nghi vÊn?
B­íc 4:H­íng dÉn vÒ nhµ 
ë phÇn nµy gi¸o viªn h­íg dÉn häc sinh häc lÝ thuyÕt cña bµI võa häc vµ ®äc tr­íc bµI s¾p häc.NgoµI ra gi¸o viªn cÇn h­íng dÉn häc sinh vÒ nhµ lµm c¸c bµI tËp cßn l¹i .
Víi nh÷ng b­íc tiÕn hµnh cô thÓ nh­ vËy ë mçi b­íc cã c¸ch thùc hiÖn riªng.Nh­ng nãi tãm l¹i ®Ó d¹y mét tiÕt TiÕng ViÖt ®­îc thµnh c«ngvµ cã hiÖu qu¶ nhÊt ng­êi thÇy ph¶i linh ho¹t gi÷ vai trß chñ ®¹o h­íng dÉn sao cho häc sinh ph¸t huy ®ùoc tÝnh tÝch cùc chñ ®éng tÝch cùc lÜnh héi tri thøc biÕn nh÷ng kiÕn thøc trong s¸ch gi¸o khoa kiÕn thøc thÇy gi¶ng thµnh kiÕn thøc cña m×nh ®Ó vËn dông vµo viÕt bµI tËp lµm v¨n vµ c¶m thô v¨n häc ®ång thêi vËn dông vµo ng«n ng÷ nãi hµng ngµy .§iÒu ®ã ®ßi hái sù linh ho¹t vµ nghÖ thuËt s­ ph¹m cña ng­êi gi¸¬ viªn. 
Sau ®©y t«I xin minh ho¹ b»ng mét gi¸o ¸n cô thÓ nh­ sau:
TuÇn 22 - TiÕt 86
 Ngµy so¹n: 
c©u c¶m th¸n 
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
- Häc sinh hiÓu râ ®Æc ®iÓm h×nh thøc cña c©u c¶m th¸n. Ph©n biÖt c©u c¶m th¸n víi c¸c kiÓu c©u kh¸c.
- N¾m v÷ng chøc n¨ng cña c©u c¶m th¸n. BiÕt sö dông c©u c¶m th¸n phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp.
B. ChuÈn bÞ:
- Häc sinh: xem vµ tr¶ lêi (?) trong bµi.
- Gi¸o viªn: ®Ò in s½n kiÓm tra 15', ng÷ liÖu bæ sung môc I.
C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
I. Tæ chøc líp: (1')
II. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh
 Nh÷ng c©u nghi vÊn d­íi ®©y ®­îc dïng ®Ó lµm g× ?
1. Cô t­ëng t«i sung s­íng h¬n ch¨ng ?
A. Phñ ®Þnh
B. ®e do¹
C. Hái
D. BiÓu lé t×nh c¶m, c¶m xóc
2. TrÇn V¨n Söu vïng ®øng dËy, nãi r»ng: ''Trêi nhiÒu ph­íc cho con t«i ®­îc nh­ vËy lËn sao ?''
A. Kh¼ng ®Þnh
B. BiÓu lé t×nh c¶m, c¶m xóc
C. CÇu khiÕn
D. §e do¹
3. Sao ! Mµy muèn tao ch¬i l¹i c¸i mãn ngµy h«m qua h¶?
A. Hái
B. CÇu khiÕn
C. Kh¼ng ®Þnh
D. §e do¹
4.¤I, TruyÖn Tam Quèc hay qu¸ ph¶i kh«ng anh ?
A. BiÓu lé t×nh c¶m, c¶m xóc
B. Phñ ®Þnh
C. Kh¼ng ®Þnh
D. §e do¹
5. K×a non non, n­íc n­íc, m©y m©y.
''§Ö nhÊt ®éng'' hái lµ ®©y cã ph¶i?
A. §e do¹
B. BiÓu lé t×nh c¶m, c¶m xóc
C. Kh¼ng ®Þnh
D. CÇu khiÕn
6. Sao kh«ng vµo t«i ch¬i?
A. Hái
B. CÇu khiÕn
C. Kh¼ng ®Þnh
D. §e do¹
III. Tæ chøc d¹y häc bµi míi
Ho¹t ®éng cña GV-HS
Yªu cÇu cÇn ®¹t
GV sö dông m¸y chiÕu hoÆc b¶ng phô ghi VD vµ yªu cÇu HS ®äc VD
- Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc ë TiÓu häc
? Trong nh÷ng ®o¹n trÝch trªn, c©u nµo lµ c©u c¶m th¸n.
? §Æc ®iÓm h×nh thøc nµo cho biÕt ®ã lµ c©u c¶m th¸n ? Nªu mét sè tõ t­¬ng tù.
* C©u c¶m th¸n cã chøa c¸c tõ c¶m th¸n.
? Khi ®äc c¸c c©u c¶m th¸n giäng ®äc nh­ thÕ nµo.
? KÕt thóc cña c©u khi viÕt th­êng ®­îc sö dông dÊu g×.
* Th­êng kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than
- Gi¸o viªn l­u ý häc sinh: c¸ biÖt cã tr­êng hîp c©u c¶m th¸n kÕt thóc b»ng dÊu chÊm, dÊu löng.
? X¸c ®Þnh c©u sau cã ph¶i lµ c©u c¶m th¸n kh«ng? V× sao.
(Gi¸o viªn cung cÊp thªm ng÷ liÖu) 
? C©u c¶m th¸n dïng ®Ó lµm g×.
* Chøc n¨ng: C©u c¶m th¸n dïng ®Ó béc lé trùc tiÕp c¶m xóc cña ng­êi nãi (ng­êi viÕt)
? Khi viÕt ®¬n, biªn b¶n, hîp ®ång hay tr×nh bµy kÕt qu¶ gi¶i mét bµi to¸n cã thÓ dïng c©u c¶m th¸n kh«ng? V× sao.
* PÖam vi sö dông: c©u c¶m th¸n xuÊt hiÖn trong ng«n ng÷ nãi hµng ngµy, ng«n ng÷ v¨n ch­¬ng.
? Kh¸i qu¸t ®Æc ®iÓm h×nh thøc, chøc n¨ng.
? H·y cho biÕt c¸c c©u trong nh÷ng ®o¹n trÝch sau cã ph¶i ®Òu lµ c©u c¶m th¸n kh«ng? V× sao.
- H­íng dÉn häc sinh th¶o luËn bµi tËp2.
? Ph©n tÝch t×nh c¶m, c¶m xóc ®­îc thÓ hiÖn trong nh÷ng c©u sau. Cã thÓ xÕp nh÷ng c©u nµy vµo kiÓu c©u c¶m th¸n ®­îc kh«ng? V× sao.
? §Æt c©u c¶m th¸n thÓ hiÖn c¶m xóc.
- MÉu: §Ñp thay c¶nh mÆt trêi buæi b×nh minh!
I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng(10')
1. VÝ dô:
2. NhËn xÐt:
a) Hìi «i l·o H¹c !
b) Than «i !
- C¸c c©u trªn cã chøa c¸c tõ c¶m th¸n: Hìi ¬i, than «i.
- Giäng diÔn c¶m, buån (còng cã thÓ lµ vui, ng¹c nhiªn.. tuú tõng v¨n c¶nh)
- DÊu chÊm than
* Chó ý:
- Cã biÕt bao ng­êi ®· ra trËn vµ m·i m·i kh«ng trë vÒ.
+ biÕt bao = tõ chØ l­îng nh­: nhiÒu, rÊt nhiÒu.
 Kh«ng ph¶i lµ c©u c¶m th¸n.§äc víi giäng diÔn c¶m, ng­êi nghe dÔ nhÇm víi c©u c¶m th¸n.
+ Kh¸c víi: §Ñp biÕt bao ! (biÕt bao ®øng sau tÝnh tõ)
- Dïng ®Ó béc lé trùc tiÕp c¶m xóc cña ng­êi nãi (ng­êi viÕt). Cã thÓ béc lé c¶m xóc b»ng nhiÒu kiÓu c©u kh¸c nh­ng trong c©u c¶m th¸n, c¶m xóc cña ng­êi nãi, ng­êi viÕt ®­îc biÓu thÞ b»ng ph­¬ng tiÖn ®Æc thï: tõ ng÷ c¶m th¸n.
- Ng«n ng÷ trong v¨n b¶n hµnh chÝnh - c«ng vô; ng«n ng÷ trong v¨n b¶n khoa häc lµ ng«n ng÷ ''duy lÝ'', ng«n ng÷ cña t­ duy l«gic nªn kh«ng thÝch hîp víi viÖc sö dông nh÷ng yÕu tè ng«n ng÷ béc lé râ c¶m xóc.
- C©u c¶m th¸n xuÊt hiÖn chñ yÕu trong ng«n ng÷ nãi hµng ngµy hay ng«n ng÷ v¨n ch­¬ng.
* Ghi nhí
- Häc sinh kh¸i qu¸t.
- Häc sinh ®äc ghi nhí trong SGK tr 44
II. LuyÖn tËp (15')
1. Bµi tËp 1
- Häc sinh lµm viÖc theo nhãm
- Nh÷ng c©u c¶m th¸n: than «i!; lo thay!; nguy thay!; Hìi c¶nh... ¬i!; ''Chao «i! cã biÕt ®au r»ng ... th«i''.
Kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c c©u trong nh÷ng ®o¹n trÝch ®Òu lµ c©u c¶m th¸n, v× chØ cã nh÷ng c©u trªn míi cã tõ ng÷ c¶m th¸n (g¹ch ch©n)
2. Bµi tËp 2
- TÊt c¶ c¸c c©u ®Òu béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc:
a) Lêi than thë cña ng­êi nh©n d©n d­íi chÕ ®é phong kiÕn.
b) Lêi than thë cña ng­êi chinh phô tr­íc nçi tru©n chuyªn do chiÕn tranh g©y ra.
c) T©m tr¹ng bÕ t¾c cña nhµ th¬ tr­íc cuéc sèng (tr­íc CM t8)
d) Sù hèi hËn cña DÕ mÌn tr­íc c¸i chÕt th¶m th­¬ng, oan øc cña DÕ cho¾t.
3. Bµi tËp 3
Kh«ng c©u nµo lµ c©u c¶m th¸n v× kh«ng cã h×nh thøc ®Æc tr­ng cña kiÓu c©u nµy.
IV. Cñng cè:(3')
? Nh¾c l¹i ®Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña c©u nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m th¸n.
V. H­íng dÉn vÒ nhµ:(1')
- Häc thuéc lßng ghi nhí tr44; tiÕp tôc «n tËp qua bµi tËp 4
- Xem tr­íc c©u trÇn thuËt.
PhÇn IV:kÕt qu¶
Trªn ®©y lµ nh÷ng kinh nghiÖm mµ t«I ®· ®ócv kÕt ®­îc vµ ¸p dông vµo gi¶ng d¹y ph©n m«n TiÕg ViÖt líp 8.T«I nhËn thÊy ®· cã nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng kÓ;TiÕt häc s«I næi,häc sinh cã høng thó víi tiÕt häc TiÕng viªt lµm gi¶m bít sù kh« khan cña ph©n m«n nµy. gióp cho häc sinh ph¸t triÓn ng«n ng÷ vµ ph¸t triÓn vèn tõ vùng cña m×nh ¸p dông voµ giao tiÕp hµng ngµy.
	Qua viÖc d¹y hai líp 8B vµ 8D trong n¨m häc qua víi ph©n m«n nµy t«i ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ ®¸ng mõng.
Líp
Giái
Kh¸
TB
YÕu
Häc k× I
8B
0
40%
45%
15%
8D
4%
50%
46%
0
Häc k× II
8B
4%
50%
42%
4%
8D
8%
60%
32%
0
PhÇn V:KÕt luËn
Trªn ®©y lµ nh÷ng kinh nghiÖm d¹y mét tiÕt ng÷ v¨n 8 mµ t«I ®· ®óc kÕt ®­îc,t«I ®· ¸p dông vµo thùc ttÎ gi¶ng d¹y cña m×nh vµ thÊy r»ng:Muèn gi¶ng d¹y thµnh c«ng th× ®ßi hái c¶ sù nç lùc cña thµy vµ trß .
Víi gi¸o viªn:
-Ph¶i nghiªn cøu bµi so¹n kÜ l­ìng 
-Ph¶i cã nh÷ng mÉu c©u nh÷ng vÝ dô phï hîp víi bµi gi¶ng vµ phï hîp víi häc sinh.
 -Sö dông hiÖu qu¶ ®å dïng d¹y häc.
-§Æc biÖt lµ gio¸ vien ph¶I vËn dông linh ho¹t s¸ng t¹o nhiÒu ph­¬ng ph¸p d¹y häc nh»m g©y høng thó cho häc sinh vµ ®­a ®Õn kÕt qu¶ gi¶ng d¹y cao nhÊt .
Víi häc sinh:
CÇn tham gia tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh häc tËp,biÕt c¸ch øng dông nhøng lÝ thuyÕt ®· häc vµo lµm bµi tËp vµ vµo ng«n ng÷ nãi hµng ngµy.
PhÇn VI:ý kiÕn ®Ò xuÊt
§Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao trong giê d¹y v¨n ®Æc biÖt víi ph©n m«n TiÕng ViÖt,ng­êi gi¸o viªn ph¶I cã ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y sao cho hiÖu qu¶ vµ hîp lÝ nhÊt.ChÝnh v× vËy tæ x· héi chóng t«I rr¸t quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy,trong nhiÒu n¨m häc tæ ®· tæ chøc nhiÒu chuyªn ®Ò TiÕng ViÖt,dù giê rót kinhn nghiÖm cho gi¸o viªn,häp tæ nhãm th­êng xuyªn ®Ó trao ®æi ®­a ra nh÷ng ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y hiÖu qu¶.Thy nhiªn ®Ó giê d¹y TiÕng ViÖt ®¹t hiÖu qu¶ cao ah¬n n÷a t«I cã mét sè ®Ò xuÊt sau:
1.Th­ viÖn nhµ tr­êng cÇn t¨ng c­êng h¬n n÷a s¸ch tham kh¶o cho bé m«n ng÷ v¨n nãi chung vµ ph©n m«n TiÕng ViÖt nãi riªng.
2.Bé,së,phßng gi¸o dôc ®µo t¹o nªn t¨ng c­êng h¬n n÷a c¸c lo¹i s¸ch h­íng dÉn cho gi¸o viªn.H¬n n÷a s¸ch gi¸o viªn mét sè bµi cÇn h­íng dÉn cô thÓ chi tiÕt h¬n n÷a,c¸c kh¸i niÖm vÒ mét ®¬n vÞ kiÕn thøc ®ùoc häc ë nhiÒu khèi cÇn thèng nhÊt h¬n.
CÇn cã nhiÒu h¬n n÷a c¸c buæi tËp huÊn,c¸c chuyªn ®Ò ®Æc biÖt lµ n©ng cao kh¶ n¨ng sö dông hiÖu q¶u ®å dïng d¹y häc hiÖn ®¹i vµ tiÕp cËn v¬Ý c«g nghÖ th«ng tin.
	Trªn ®©y lµ ý kiÕn cña c¸ nh©n t«i trong viÖc d¹y mét tiÕt TiÕng ViÖt lí 8.T«i rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®èng gãp cña ®«ng nghiÖp ®Ó gióp t«I ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n n÷a trong viÖc gi¶ng d¹y m«n ng÷ v¨n nãi chung vµ ph©n m«n TiÕng ViÖt nãi riªng.
PhÇnVII.môc lôc
PhÇn I:Lý do chän ®Ò tµi
	1.§Æc ®iÓm t×nh h×nh
 2.Yªu cÇu bé m«n
	3.T×nh h×nh thùc tÕ
PhÇn II.Néi dung ph­¬ng ph¸p
	1.Néi dung
	2.Ph­¬ng ph¸p
PhÇn III.BiÖn ph¸p thùc hiÖn
PhÇn IV. KÕt qu¶
PhÇn V.KÕt luËn
PhÇn VI.ý kiÕn ®Ò xuÊt
PhÇn VII.Môc lôc
PhÇn VIII.Tµi liÖu tham kh¶o
PhÇn viiI.tµi liÖu tham kh¶o
1.SGK,SGV ng÷ v¨ 8 tËp 1,2
2.Phong c¸ch häc TiÕng ViÖt-NXB Gi¸o dôc 
3.Ng«n ng÷ häc-NXBGi¸o dôc.
4.108 bµi t©p TiÕng ViÖt THCS- T¹ §øc HiÒn
5.S¸ch bµi tËp tr¾c nghiÖm ng÷ v¨n 8.
HiÕn Nam ngµy 2.5.2009
Ng­êi thùc hiÖn
NguyÔn ThÞ Thanh HuyÒn