Đề thi tuyển sinh lớp 10 chuyên quốc học môn: Ngữ Văn năm 2011

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 CHUYÊN QUỐC HỌC
 THỪA THIÊN HUẾ Khoá ngày 24.6.2011 
 ĐỀ CHÍNH THỨC Môn : NGỮ VĂN 
	 Thời gian làm bài : 150 phút 
---------------------------------------------------
Câu 1. (2.0 điểm)
 Đọc đoạn trích và hoàn thành các yêu cầu bên dưới :
“ Những nét hớn hở trên mặt người lái xe chợt duỗi ra rồi bẵng đi một lúc, bác không nói gì nữa. Còn nhà họa sĩ và cô gái cũng nín bặt, vì cảnh trước mặt bỗng hiện lên đẹp một cách kì lạ. Nắng bây giờ bắt đầu len tới, đốt cháy rừng cây. Những cây thông chỉ cao quá đầu, rung tít trong nắng những ngón tay bằng bạc dưới cái nhìn bao che của những cây tử kinh thỉnh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng. Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe.”
 (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa, Ngữ văn 9, tập một, tr. 181)
1.1. Xác định các câu có yếu tố miêu tả trong đoạn trích trên.
1.2. Xác định và phân tích (ngắn gọn) giá trị của các biện pháp tu từ được sử dụng trong những câu có yếu tố miêu tả. 
Câu 2. (3.0 điểm)
Thông điệp cuộc sống từ đoạn kết của văn bản Lỗi lầm và sự biết ơn :
 “ Vậy mỗi chúng ta hãy học cách viết những nỗi đau buồn, thù hận lên cát và khắc ghi những ân nghĩa lên đá.”
 (Hạt giống tâm hồn, tập bốn, NXB Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh, 2004 - 
 Dẫn theo Ngữ văn 9, tập một, tr. 160)
Câu 3. (5.0 điểm)
Có ý kiến cho rằng : 
" Văn nghệ giúp cho con người được sống phong phú hơn và tự hoàn thiện nhân cách, tâm hồn mình.”
 (Dẫn theo Ngữ văn 9, tập hai, tr. 17)
Hãy trình bày cách hiểu của em về ý kiến trên. 
Chọn phân tích hai tác phẩm (một bài thơ và một truyện ngắn) được học trong chương trình Ngữ văn lớp 9 để làm sáng tỏ cách hiểu đó.
---------------- HẾT ---------------
SBD Thí sinh : -------------- Chữ kí Giám thị 1 : ------------------
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 CHUYÊN QUỐC HỌC
 THỪA THIÊN HUẾ Khoá ngày 24.6.2011 
 Môn : NGỮ VĂN 
	 ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian làm bài : 150 phút 
-------------------------------------------------------------
HƯỚNG DẪN CHẤM
A. Hướng dẫn chung
- Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm của thí sinh, tránh cách chấm đếm ý cho điểm.
- Do đặc trưng của bộ môn, giám khảo cần linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và thang điểm ; chú ý khuyến khích các bài làm có cảm xúc và sáng tạo.
B. Đáp án và thang điểm
Câu hỏi
Nội dung trả lời
Điểm
Câu 1
(2.0 điểm)
1.1. Xác định các câu có yếu tố miêu tả trong đoạn trích. 
- Xác định : Có 3 câu 
(1) Nắng bây giờ bắt đầu len tới, đốt cháy rừng cây. 
(2) Những cây thông chỉ cao quá đầu, rung tít trong nắng những ngón tay bằng bạc dưới cái nhìn bao che của những cây tử kinh thỉnh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng. (3) Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe.
1.2. Xác định và phân tích (ngắn gọn) giá trị của các biện pháp tu từ được sử dụng trong những câu có yếu tố miêu tả.
- Xác định : Có 3 biện pháp tu từ 
+ Biện pháp nói quá : (1) Nắng  đốt cháy rừng cây. 
+ Biện pháp nhân hóa : 
(1) Nắnglenđốt(2) Những cây thôngrung títnhững ngón tay bằng bạc dưới cái nhìn bao che của những cây tử kinh nhô cái đầu màu hoa cà(3) Mây bị nắng xua, cuộn tròn lăn rơi luồn
+ Biện pháp ẩn dụ : (2) những ngón tay bằng bạc
* Ghi chú : Nêu tên biện pháp và có cứ liệu mới cho điểm trọn vẹn ; sai/ thiếu 1 biện pháp, trừ 0.25 điểm.
- Phân tích : 
+ Biện pháp nói quá : phóng đại sự mạnh mẽ của nắng sớm mai.
+ Biện pháp nhân hóa : gợi tả một cách sinh động hoạt động của các sự vật nắng, cây thông, cây tử kinh, mây.
+ Biện pháp ẩn dụ : tả một cách gợi cảm dáng vẻ của những cành
 thông vươn tỏa trong không gian. 
0.75
0.5
0.75
Câu 2
(3.0 điểm)
Thông điệp cuộc sống từ đoạn kết của văn bản Lỗi lầm và sự biết ơn. 
♦ Yêu cầu về kĩ năng 
- Đề bài theo hướng mở, song bài viết vẫn cần có kết cấu ba phần : Mở bài - Thân bài - Kết bài ; có văn phong nghị luận xã hội, có thể lựa chọn và kết hợp các phương thức biểu đạt ; học sinh biết cách giải thích, chứng minh, phân tích để làm sáng tỏ vấn đề.
- Bài có bố cục hợp lí, chặt chẽ và diễn đạt trôi chảy ; bài sạch, chữ rõ ; khuyến khích những bài viết sáng tạo và độc đáo.
♦ Yêu cầu về kiến thức (Cho điểm kết hợp với yêu cầu kĩ năng)
Học sinh có thể trình bày theo nhiều hướng, song cần đạt được trọng tâm vấn đề. Sau đây là một số gợi ý :
- Nội dung tư tưởng chính của đoạn kết là nêu lên bài học về một lẽ sống đẹp gắn liền với lòng nhân ái, sự bao dung, tha thứ và khắc ghi ân tình, ân nghĩa.
+ Cuộc sống vốn có nhiều gian nan, thử thách, ta cần có những điểm tựa vững chắc như tình thương yêu, lòng nhân ái, sự bao dung, thấu hiểu, gắn bó, hi sinhđể vượt qua và hướng tới những giá trị sống tốt đẹp.
+ Những giá trị sống vốn rất đơn giản như sự cảm thông, tình yêu thương, lòng nhân hậu, lòng biết ơn, nghị lực, niềm tinvốn ở trong ta hoặc rất gần ta ; mỗi người cần biết gìn giữ, hướng tới và trân trọng.
+ Sống đẹp chính là gốc rễ của con người và cuộc đời.
- Đoạn kết thực sự là thông điệp cuộc sống sâu sắc, giàu tính triết lí và có ý nghĩa giáo dục cao. 
1.0
1.5
0.5
Câu 3
(5.0 điểm)
Có ý kiến : "Văn nghệ giúp cho con người được sống phong phú hơn và tự hoàn thiện nhân cách, tâm hồn mình." 
Trình bày cách hiểu của em về ý kiến trên.
 Chọn phân tích hai tác phẩm (một bài thơ và một truyện ngắn) được học trong chương trình Ngữ văn lớp 9 để làm sáng tỏ cách hiểu đó.
♦ Yêu cầu về kĩ năng 
- Bài có kết cấu ba phần : Mở bài - Thân bài - Kết bài ; có văn phong nghị luận văn học, có thể kết hợp các phương thức biểu đạt ; học sinh biết cách giải thích, phân tích, chứng minhđể làm sáng tỏ vấn đề.
- Bài có bố cục hợp lí, chặt chẽ ; diễn đạt trôi chảy ; bài sạch, chữ rõ ; khuyến khích những bài viết sáng tạo và độc đáo.
♦ Yêu cầu về kiến thức (Cho điểm kết hợp với yêu cầu kĩ năng)
 Học sinh có thể tách biệt hay lồng ghép hai yêu cầu của đề. Sau đây là một số gợi ý :
1. Giải thích nhận định 
- Văn nghệ có khả năng to lớn, kì diệu trong việc tác động vào tư tưởng, tình cảm, nhận thức của mỗi người cũng như toàn xã hội ; đem đến cho họ một thế giới phong phú, giàu có các giá trị tri thức và nhất là tâm hồn.
- Văn nghệ đánh thức những ý thức đúng đắn, những xúc cảm tốt đẹp trong độc giả, giúp mỗi người tự nhận thức, tự xây dựng và phấn đấu hoàn thiện mình một cách toàn diện, bền vững về tri thức và đặc biệt là về nhân cách, tâm hồn.
2. Phân tích hai tác phẩm tự chọn 
- Thông qua việc phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật của hai tác phẩm (thơ và truyện ngắn ; văn học Việt Nam hoặc văn học nước ngoài) trong chương trình Ngữ văn lớp 9, học sinh nói về tác động mà hai tác phẩm ấy đã để lại trong nhận thức, tâm hồn mình (sống phong phú như thế nào, tự hoàn thiện tâm hồn, nhân cách ra sao, ).
- Đặc biệt, bài viết cần thể hiện nhận thức về tác động của mỗi tác phẩm đối với cá nhân người viết một cách cụ thể, thiết thực, chân thành, sâu sắc. 
w Cho điểm phần 2 :
- Cho 2.0 điểm / tác phẩm ; 
- Trong đó : Nghệ thuật : 0.5 điểm - Nội dung + Tác động : 1.5 điểm.
1.0
4.0
----------------- Hết ------------------