Đề thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2010 - 2011 môn thi: Ngữ Văn

Sở giáo dục và đào tạo hà tĩnh
đề chính thức
kỳ thi TUYểN SINH VàO LớP 10 THPT
năm học 2010-2011
 Môn thi: Ngữ văn
 Thời gian: 120 phút, không kể thời gian giao đề
Mã đề 04
Câu 1. (1,0 điểm)
 Trình bày hoàn cảnh sáng tác bài thơ Bếp lửa của nhà thơ Bằng Việt.
Câu 2. (2,0 điểm)
Trong các từ ngữ: nói móc, nói ra đầu ra đũa, nói leo, nói hớt, nói nhăng nói cuội, nói lãng
Hãy chọn một từ ngữ thích hợp điền voà mỗi chỗ trống sau:
Nói nhằm châm chọc điều không hay của người khác một cách cố ý là /.../
Nói nhảm nhí, vu vơ /.../
Cho biết mỗi từ ngữ vừa chọn chỉ cách nói liên quan đến phương châm hội thoại nào?
Câu 3. (2,0 điểm)
 	Viết một bài văn ngắn (khoảng 200 từ) trình bày suy nghĩ của em về sự chia sẻ trong tình bạn.
Câu 4. (5,0 điểm)
Vẻ đẹp của tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ Đồng chí của nhà thơ Chính Hữu (Ngữ văn 9, tập một, tr.128-129, NXB Giáo dục, 2009).
	 .....hết.....
Gợi ý lời giải:
Câu 1.
Bài thơ “ Bếp lửa” được sáng tác vào năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên ngành luật ở nước ngoài ( Liên Xô cũ), in trong tập “ Hương cây- Bếp lửa” của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ.
Câu2
a- Nói móc -
- Nói nhăng nói cuội 
b.- Nói móc -> P/c Lịch sự
 - Nói nhăng nói cuội -> P/c về chất.
Câu3
 Xây dựng một văn bản phải đảm bảo nội dung sau:
-Trong đời sống tinh thần của con người,cú rất nhiều tỡnh cảm thiờng liờng như tỡnh cha con,tỡnh thầy trũ,bố bạn...Nhu cầu về tỡnh bạn là nhu cầu cần thiết và quan trọng,vỡ vậy mà trong ca dao dõn ca cú nhiều cõu,nhiều bài rất cảm động về vấn đề này :
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] [RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] Bạn về cú nhớ ta chăng,
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] Ta về nhớ bạn như trăng nhớ trời
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] [RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] hoặc :[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] 
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHTrăng lờn khỏi nỳi mặc trăng
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] Tỡnh ta với bạn khăng khăng một niềm
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] [RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] hoặc :
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHTBạn bố là nghĩa tương tri
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] Sao cho sau trước một bề mới yờn
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] [RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] hay :[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHTChim lạc bầy,thương cõy nhớ cội
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] Xa bạn xa bố,lặn lội tỡm nhau.[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT
-[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHTCú những tỡnh bạn lưu danh muụn thuở trong văn chương như Lưu Bỡnh với Dươn Lễ,Bỏ Nha với Chung Tử Kỡ,như Nguyễn Khuyến với Dương Khuờ...Trong cuộc sống xung quanh ta cũng cú rất nhiều tỡnh bạn đẹp.[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] 
-[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] Vậy thế nào là một tỡnh bạn đẹp ? Theo tụi,trước hết đú phải là một tỡnh cảm chõn thành trong sỏng,vụ tư và đầy tin tưởng mà những người bạn thõn thiết dành cho nhau.Tỡnh bạn bước đầu thường được xõy dựng trờn cơ sở cảm tớnh nhiều hơn lớ tớnh.Trong số đụng bạn bố chung trường,chung lớp,ta chỉ cú thể chọn và kết thõn với một vài người.Đú là những người mà ta cú thiện cảm thực sự,hiểu ta và cú chung sở thớch với ta,mặc dự là cựng hoặc khụng cựng cảnh ngộ.[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT]
- [RIGHT]Trớch từ: [/RIGHTTỡnh bạn trong sỏng khụng chấp nhận những toan tớnh nhỏ nhen,vụ lợi và sự đố kị hơn thua.Hiểu biết,thụng cảm và sẵn sàng chia sẻ vui buồn sướng khổ với nhau,đú mới thực sự là bạn tốt.Cũn những kẻ : 
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] Khi vui thỡ vỗ tay vào
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] Đến khi hoạn nạn thỡ nào thấy ai
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT][RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] thỡ khụng xứng đỏng được coi là bạn.
-[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] Đó là bạn thõn thỡ thường dễ dàng xuờ xoa,bỏ qua những thúi hư tật xấu của nhau.Đú là một sai lầm nờn trỏnh.Nể nang,bao che...chỉ làm cho bạn dấn sõu hơn vào con đường tiờu cực mà thụi.Đồng thời phải biết tha thứ cho lỗi lầm của bạn.Vontaire cũng đó từng núi :"Nếu quy luật đầu tiờn của tỡnh bạn là phải vun đắp nú thỡ quy luật thứ hai là phải rộng lượng khi quy luật thứ nhất bị xao nhóng".Khụng nể nang,bao che nhưng đụi khi cần biết rộng lượng tha thứ cho lỗi lầm của bạn vỡ trong những tỡnh huống như thế,bạn rất cần những lời khuyờn đỳng đắn,sỏng suốt và đầy tỡnh thõn ỏi.Giỳp bạn sửa chữa sai lầm cũng chớnh là giỳp mỡnh,giữ cho mỡnh đi trờn đường ngay lối thẳng để tu dưỡng thành người hữu ớch.[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT]
-[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHTMột yếu tố cơ bản để giữ cho tỡnh bạn được bền lõu chớnh là sự tinh tưởng.Tin bạn cũng như tin mỡnh,luụn nghĩ về bạn bố với những điều tốt đẹp nhất.Cú như vậy bạn bố mới trở thành chỗ dựa đỏng tin cậy của ta trong cuộc đời.[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT]
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHTTục ngữ cú cõu :"Học thầy khụng tày học bạn" với nội dung đề cao vai trũ của bạn bố khụng chỉ trong phạm vi học tập mà cũn ở nhiều mặt khỏc.Bạn tốt là gương sỏng cho ta noi theo,nhiều lỳc bạn đúng vai trũ người thầy dẫn dắt,chỉ vẽ cho ta những điều hay lẽ phải.Đường đời vạn nẻo khụng ớt gian nan,thử thỏch,trờn con đường dằng dặt ấy,nếu cú được vài người bạn tõm giao cựng chớ hướng,cựng quyết tõm,kề vai sỏt cỏnh thỡ lũng ta ấm ỏp thờm nhiều và nghị lực cũng tăng lờn gấp bội.[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT]
-[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT]Vỡ những lẽ đú mà tỡnh bạn cao quý là một mún quà tinh thần vụ giỏ dành cho những ai biết tụn trọng và nõng niu nú.Tỡnh bạn khụng phải tự nhiờn mà cú.Nú là kết quả của một quỏ trỡnh gắn bú lõu dài giữa những người bạn trung thành,thõn thiết.
[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] -[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT] Ta hóy thử hỡnh dung cuộc sống của một người khụng cú bạn bố,sẽ tẻ nhạt và cụ độc biết bao nhiờu ! Cuộc sống ấy u ỏm như mặt đất thiếu ỏnh mặt trời,như khu vườn hoang vắng sắc màu rực rỡ của những bụng hoa,thiếu những tiếng chim vi vu rớu rớt đõu đú trong cỏc vũm lỏ...Đú là cuộc sống buồn bó và vụ vị.[RIGHT]Trớch từ: [/RIGHT]
- [RIGHT]Trớch từ: [/RIGHTTỡnh bạn cần thiết và đỏng quý như vậy nờn chỳng ta phải biết giữ gỡn,vun trồng cho nú mói mói xanh tươi.Đối với tuổi trẻ,tỡnh bạn lại càng cần thiết hơn bao giờ hết.Chỳng ta cần biết dang rộng vũng tay,nối kết tỡnh bố bạn và phải luụn nhớ rằng : Tỡnh bạn-đú là niềm hạnh phỳc lớn lao của mỗi con người
Câu4
A- Mở bài ( 0,5 điểm)
- Giới thiệu vài nét về tác giả Chính Hữu
- Giới thiệu vài nét về bài thơ “ Đồng chí”
- Dẫn bài thơ
B- Thân bài ( 3,0 điểm)
1. Khổ thơ 1: Cơ sở hỡnh thành tỡnh đồng chớ.
Quờ hương anh nước mặn đồng chua
Làng tụi nghốo đất cày trờn sỏi đỏ
- Giới thiệu như một lời trũ chuyện tõm tỡnh.
- Thành ngữ “nước mặn đồng chua” gợi tả địa phương, vựng miền.
- “Đất cày trờn sỏi đỏ” gợi tả cỏi đúi, cỏi nghốo như cú từ trong lũng đất, làn nước.
- Anh bộ đội Cụ Hồ là những người cú nguồn gốc xuất thõn từ nụng dõn(cơ sở của tỡnh đồng chớ đồng đội)
- Cỏc anh từ khắp mọi miền quờ nghốo của đất nước, từ miền nỳi, trung du, đồng bằng, miền biển, họ là những người nụng dõn mặc ỏo lớnh.
- Họ chung mục đớch, chung lý tưởng cao đẹp.
“Đờm rột chung chăn thành đụi tri kỷ”.
- Tỡnh đồng chớ đồng đội nảy nở và trở nờn bền chặt trong sự chan hoà chia se mọi gian lao cũng như niềm vui, đú là tỡnh cảm tri kỷ của những người bạn, những người đồng chớ.
- Đồng chớ là những người cựng chung lý tưởng cỏch mạng đấu tranh giải phúng dõn tộc.
- Cõu đặc biệt chỉ cú 2 tiếng như khộp lại tỡnh yờu đặc biệt cảu khổ thơ 1 nú như dồn nộn, chất chứa, bật ra thật thõn thiết và thiờng liờng như tiếng gọi tha thiết của đồng đội, ấm ỏp và xỳc động là cao trào của mọi cảm xỳc, mở ra những gỡ chứa đựng ở những cõu sau.
2. Muời cõu thơ tiếp: Biểu hiện của tỡnh đồng chớ đồng đội
Ruộng nương anh gửi bạn thõn cày
Gian nhà khụng mặc kệ giú lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lớnh
- Những hỡnh ảnh gần gũi thõn quen gắn bú thõn thiết với người dõn, đối với người nụng dõn thỡ ruộng nương, mỏi nhà là những gỡ quý giỏ nhất gắn bú mỏu thịt nhất với họ, họ khụng dễ gỡ từ bỏ được
-“Mặc kệ” vốn là từ chỉ thỏi độ vụ trỏch nhiệm, trong bài thơ từ “mặc kệ” lại mang một ý nghĩa hoàn toàn khỏc - chỉ thỏi độ ra đi một cỏch dứt khoỏt, khụng vướng bận khi mang dỏng dấp của một kẻ trượng phu, cũng là sự thể hiện một sự hy sinh lớn, một trỏch nhiệm lớn với non sụng đất nước, bởi họ ý thức sõu sắc về việc họ làm:
Ta hiểu vỡ sao ta chiến đấu
Ta hiểu vỡ sao ta hiến mỏu.
“Giếng nước, gốc đa” là hỡnh ảnh nhõn hoỏ, hoỏn dụ, chỉ quờ hương, người thõn nhớ về cỏc anh, nỗi nhớ của người hậu phương.
Tụi với anh biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run ngườichõn khụng giày.
- Bỳt phỏp miờu tả hết sức chõn thực, mộc mạc, giản dị, cõu thơ như dựng lại vả một thời kỳ lịch sử gian khổ khốc liệt nhất của chiến tranh những năm đầu của cuộc khỏng chiến chống Phỏp
Vũ khớ, trang bị, quõn trang, quõn dụng, thuốc men đều thiếu thốn. Đõy là thời kỳ cam go khốc liệt nhất của cuộc khỏng chiến chống Phỏp.
- Chớnh Hữu đó khụng hề nộ trỏnh, khụng hề giấu giếm mà khắc hoạ một cỏch chõn thực rừ nột chõn dung anh Bộ đội Cụ Hồ (Chớnh Hữu từng tõm sự: khụng thể viết quỏ xa về người lớnh vỡ như vậy là vụ trỏch nhiệm với đồng độ, với những người đó chết và những người đang chiến đấu).
- Chia sẻ cuộc sống khú khăn gian khổ nơi chiến trường bằng tỡnh cảm yờu thương gắn bú.
“Thương nhau tay nắm lấy bàn tay”
Hỡnh ảnh rất thực, rất đời thường, mộc mạc, giản dị chứa đựng bao điều:
- sự chõn thành cảm thụng
- Hơi ấm đồng đội
- Lời thề quyết tõm chiến đấu, chiến thắng
- Sự chia sẻ, lặng lẽ, lắng sõu
3. Ba cõu cuối: Biểu tượng của tỡnh đồng chớ đồng đội
- Trong cỏi vắng lặng của rừng hoang sương muối, cỏi tờ buốt giỏ rột luồn vào da thịt, cỏi căng thẳng của trận đỏnh sắp tới, người lớnh vẫn hiện lờn với một vẻ đẹp độc đỏo, vầng trăng lơ lửng chụng chờnh trong cỏi mờnh mụng bỏt ngỏt.
- Từ “treo” đột ngột nối liền bầu trời với mặt đất thật bất ngờ và lý thỳ.
Hỡnh ảnh cụ đọng, gợi cảm, nổi bật biểu tượng vẻ đẹp về tỡnh đồng chớ đồng đội, về cuộc đời người chiến sĩ.
C - Kết bài ( 0,5 điểm)
- Khái quát nội dung và nghệ thuật của bài thơ
- Một vài suy nghĩ của em
.....................Hết....................