Giáo án Đại số 9 năm 2008 - Tiết 21: Hàm số bậc nhất

 Ngày soạn:	22/10/08	 Tiết 21
Ngày giảng:
Hàm số bậc nhất
A. Mục tiêu.
- Học sinh nắm được:
+Hàm số bậc nhất là hàm số có dạng y = ax + b ( a 0 ).
+Hàm số bậc nhất y = ax + b luôn xác định .
+Hàm số bậc nhất y = ax + b đồng biến trên R khi a > 0, nghịch biến trên R khi a<0.
- Học sinh hiểu và chứng minh được hàm số y = -3x + 1 nghịch biến trên R, hàm số 
y = 3x+1 đồng biến trên R. Từ đó thừa nhận hàm số y ax +b đồng biến trên R khi a > 0, nghịch biến trên R khi a < 0.
-Thấy được các vấn đề trong toán học nói chung cũng như vấn đề hàm số nói riêng thường xuất phát từ việc nghiên cứu các bài toán thực tế.
B. Chuẩn bị.
-Gv : Bảng phụ, thước, phấn màu.
-Hs : Thước, MTBT.
C. Phương pháp:
	- Phương pháp phân tích, tổng hợp.
	- Sử dụng phương pháp đoán nhận trực quan, thử nghiệm rồi chứng minh.
D. Tiến trình dạy học.
	I. ổn định lớp.(1ph)
 - Kiêm tra sĩ số: 9A: 9B:
	II. Kiểm tra bài cũ.(5ph)
	HS1 : 
	a, Hàm số là gì ? cho ví dụ ?
	b, Điền vào chỗ (...).
	Cho hàm số y = f(x) xác định . Với x1, x2 bất kỳ R.
	Nếu x1 < x2 mà f(x1) < f(x2) thì hàm số y = f(x) ............. trên R.
	Nếu x1 f(x2) thì hàm số y = f(x) ............. trên R.
	III. Bài mới.
ĐVĐ: ở bài trước ta đã....Tiết này ta xét một hàm số cụ thể, đó là hàm số bậc nhất.
Hoạt động 1. Khái niệm về hàm số bậc nhất.(14ph)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Ghi bảng
-Để đi đến định nghĩa hàm số bậc nhất ta xét bài toán cụ thể sau. Yêu cầu Hs đọc bài toán.
-Vẽ sơ đồ lên bảng, yêu cầu Hs làm ?1.
? Sau 1 giờ ôtô đi được quãng đường bao nhiêu.
? Sau t giờ ôtô đi được quãng đường bao nhiêu.
? Sau t giờ ôtô cách trung tâm H. Nội bao nhiêu km
-Yêu cầu Hs làm ?2. cho Hs điền k.quả vào bảng phụ.
? Hãy giải thích tại sao đại lượng S là hàm số của t
*Trong công thức: s =50t+8 
+Nếu thay S bởi y, t bởi x ta có công thức hàm số quen thuộc
+Nếu thay 50 bởi a và 8 bởi b thì ta có y = ax + b ( a 0 )
là hàm số bậc nhất.
- Vậy hàm số bậc nhất là gì?
-Yêu cầu Hs đọc lại định nghĩa.
-Hãy lấy VD về hàm số bậc nhất.
-Gv đưa bài tập lên bảng phụ:
Hàm số nào là hàm số bậc nhất? vì sao?
a, y = 1-5x d, y = 2x2 + 3
b, y = + 4 e, y = mx + 2
c, y = x f, y = 0x + 7
Cho Hs suy nghĩ ít phút, sau đó gọi một số Hs trả lời lần lượt.
- Nếu hàm số là bậc nhất hãy chỉ ra hệ số a, b.
-Lưu ý ở phần c, hệ số b = 0 => hàm số dạng y = ax (L7 ).
-Đọc to đề bài.
- Sau 1 giờ ôtô đi được 50km
- Sau t giờ ôtô đi được 50t km.
-Hs : S=50t+8 km
-Hs đọc kết quả, Gv ghi lại.
-Vì ứng với mỗi giá trị của t chỉ có một giá trị tương ứng của S.
-H/số bậc nhất là hàm số cho bởi công thức y = ax+ b ( a 0 )
-Một Hs đọc lại định nghĩa SGK/47
-Hs lấy VD.
H1: Hàm số y = 1-5x là hàm số bậc nhất vì nó có dạng y=ax+b, a=-5 0.
H2: y = + 4 không là hàm số bậc nhất vì không có dạng
y=ax+b.
H3:
H4:
H5:
H6:
Bài toán:47/SGK 
?1
S = 50t + 8.
?2
t
1
2
3
4
s
58
108
158
208
*Định nghĩa: SGK/47
Hàm số bậc nhất có dang :
y= ax + b ( a 0 )
VD:
y = 2x + 5
y = - 0,5x - 1
y = x + 18
Hoạt động 2. Tính chất.(16ph)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Ghi bảng
Để tìm hiểu tính chất của hàm số bậc nhất ta xét VD sau.
-Hàm số y = -3x + 1 xác định với những giá trị nào của x.
-Hãy chứng minh hàm số y = -3x + 1 nghịch biến/R
-Gv có thể gợi ý:
+ Lấy x1, x2 R : x1 < x2 ta cần chứng minh gì?
+Hãy tính f(x1), f(x2)
-Yêu cầu Hs trình bày lời giải, Gv ghi lên bảng
-Cho Hs làm ?3 => Hsố y=3x+1 đồng biến.
-Gv : theo chứng minh trên Hsố y = -3x + 1 nghịch biến/R.
Hsố y=3x+1 đồng biến/R.
- Vậy TQ hsố bậc nhất y=ax+b đồng biến khi nào, nghịch biến khi nào?
-Gv đưa TQ lên bảng phụ, yêu cầu Hs đọc to TQ.
-Vậy để xét xem H/số bậc nhất đồng biến hay nghịch biến ta làm như thế nào?
- Các hàm số sau đồng biến hay nghịch biến?
a, y = 1-5x 
b, y = x
c, y = mx + 2 ( m 0 )
-Cho Hs làm ?4. Yêu cầu mỗi em lấy một ví dụ, gọi Hs nêu ví dụ.
- Hàm số y = -3x + 1 xác định .
-Nêu cách chứng minh : Lấy x1, x2 R : x1 f(x2).
-Hs trình bày chứng minh theo gợi ý của Gv.
-Làm ?3 vào vở tương tự như ví dụ.
. Hsố y = -3x + 1 có a = -3 => nghịch biến
. Hsố y=3x+1 có a = 3 => đồng biến.
Vậy Hsố y=ax+b đồng biến khi a > 0, nghịch biến khi ...
-Một Hs đọc to tổng quát.
-Ta xét dấu hệ số a
H1 : y = 1-5x nghịch biến.
H2 : y = x đồng biến.
H3 : y = mx + 2 ( m 0 )
đồng biến nếu m > 0, nghịch biến nếu m < 0.
+3 Hs cho VD đồng biến
+3 Hs cho VD nghịch biến. 
VD:Xét hàm số y=f(x)= -3x+1
+ Hàm số xác định .
+Lấy x1, x2 R : x1 < x2
f(x1) = -3x1 + 1
f(x2) = -3x2 + 1
ta có: x1 < x2
-3x1 > -3x2
-3x1 + 1 > -3x2+1
f(x1) >f(x2)
Vậy hàm số y = -3x + 1 nghịch biến trên R.
?3. Cho hàm số y=f(x)= 3x+1
+ Hàm số xác định .
+Hàm số đồng biến trên R.
*Tổng quát: 48/SGK.
?4 
a, Hàm số đồng biến:
y = 2x + 1
b, Hàm số nghịch biến :
y = -5x +3
	IV. Củng cố.(6ph)
? Nhắc lại các kiến thức đã học trong bài.
Bài 8/48-sgk.
a, y=1-5x là h/s bậc nhất; a=-5, b=1 h/s nghịch biến/.
c, y= là hàm số bậc nhất.
 H/số đồng biến/.
d, y=2x2+3, không là hàm số bậc nhất.
V. Hướng dẫn về nhà.(3ph)
-Nắm vững định nghĩa, tính chất của hàm số bậc nhất
-BTVN: 9, 10/48-SGK + 6, 8 /57-SBT.
E. Rút kinh nghiệm.