Giáo án Hình học 9 - Học kì I - Tuần 11

 TuÇn 11: Ngµy so¹n: 27/10/09 Ngµy d¹y: 3/11/09
TiÕt 21 LuyÖn tËp
A. Môc tiªu.
 - HS cñng cè c¸c kh¸i niÖm vÒ ®­êng trßn ( ®Þnh nghÜa , sù x¸c ®Þnh ®­êng trßn, 
®­êng trßn ngo¹i tiÕp tam gi¸c .... ) 
 - HS nhËn biÕt trôc ®èi xøng , t©m ®èi xøng cña ®­êng trßn , c¸ch t×m trôc ®èi xøng vµ t©m ®èi xøng cña ®­êng trßn. RÌn kü n¨ng vÏ vµ x¸c ®Þnh t©m ®­êng trßn .
 - ThÊy ®­îc vËn dông thùc tÕ cña kiÕn thøc h×nh häc.
B. ChuÈn bÞ.
 - Gv: B¶ng phô ghi h×nh 58-61, b¶ng bµi 2 vµ bµi 7 SGK tr 100-101. ChuÈn bÞ compa , thíc kÎ, eke.
 - Hs: ¤n tËp kiÕn thøc vÒ ®­êng trßn ®· häc, chuÈn bÞ compa, th­íc kÎ.
C. TiÕn tr×nh d¹y - häc.
 I. Tæ chøc: KiÓm tra sÜ sè líp 9
 II. KiÓm tra bµi cò:
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1: kiÓm tra bµi cò (7 ph)
Gv nªu yªu cÇu kiÓm tra. HS c¶ líp suy nghÜ lµm bµi, 3 HS tr¶ lêi trªn b¶ng.
(HS1): ? Lµm bµi 1 SGK tr 99. (HS2): ? Lµm bµi 3a SGK tr 100.
(HS3): ? Ph¸t biÓu c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®­êng trßn.
GV ®¸nh gi¸ , nhËn xÐt, cho ®iÓm vµ §V§ vµo bµi häc.
III. Bµi míi:
Ho¹t ®éng 2 : luyÖn tËp (32 ph)
GV treo b¶ng phô, yªu cÇu HS ho¹t ®éng nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶. Mçi tr­êng hîp vÏ mét h×nh minh ho¹.
GV h­íng dÉn chung dùa vµo giao cña c¸c ®­êng trung trùc trong ba tr­êng hîp. 
Tr­êng hîp 2 ®· ®­îc c/m phÇn bµi 3a.
? §äc ®Ò bµi to¸n ?
? VÏ h×nh vµ ghi gt, kl?
? Nªu c¸ch c/m tam gi¸c ABC vu«ng.
? So s¸nh OA víi ®­êng kÝnh BC.
? Tam gi¸c ABC cã OA = 1/2BC ta rót ra kÕt luËn g× vÒ tam gi¸c ®ã.
GV chèt l¹i ®Þnh lý trªn. HS ®­îc sö dông vËn dông vµo lµm c¸c bµi tËp kh¸c.
Treo b¶ng phô gîi ý HS lµm bµi tËp .
Chia líp thµnh 4 nhãm , cho c¸c nhãm lµm bµi ra phiÕu sau ®ã kiÓm tra chÐo kÕt qu¶ .
Nhãm 1 ® nhãm 4 ® nhãm 3 ® nhãm 2 ® nhãm 1 .
Gäi 1 nhãm cö ®¹i diÖn lªn b¶ng nèi trong b¶ng phô . 
 C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt .
GV chèt l¹i c¸c kh¸i niÖm ®ã ®· ®­îc häc.
GV treo b¶ng phô sau .
? Nªu c¸ch gi¶i bµi to¸n . 
- Nªu tÝnh chÊt ®èi xøng cña ®­êng trßn , tõ ®ã chØ ra h×nh nµo cã t©m ®èi xøng , trôc ®èi xøng .
GV h­íng dÉn , t©m ®èi xøng minh ho¹ trªn mçi h×nh.
? Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu g× .
GV vÏ s½n h×nh minh ho¹ ®Ó HS quan s¸t.
Gi¶ sñ ®·dùng ®­îc( O) tho¶ m·n §K ®Ò bµi.
? ( O ) ®i qua 2 ®iÓm A, B vËy O n»m trªn ®­êng nµo?
? §iÓm O cßn thuéc h×nh nµo kh¸c?
VËy em h·y nªu c¸ch vÏ (O)? 
GV chèt l¹i c¸ch gi¶i bµi to¸n dùng h×nh ®¬n gi¶n.
Bµi 2: SGK tr 100.
 (1) - (5); (2) - (6); (3) - (4).
Bµi 3/ SGK tr 100.
a/Gäi M lµ trung ®iÓm cña BC. Ta cã: MA = MB = MC. Suy ra M lµ t©m ®­¬ng trßn ngo¹i tiÕp tam gi¸c ABC
b/ Ta cã: 
v× DABC néi tiÕp (O) 
XÐt ABC cã: OC = OB ( cmt)
ÞOA lµ ®­êng trung tuyÕn
Mµ OA=1/2BC nªn DABC vu«ng t¹i A.
Bµi 7: SGK tr 101.
(1)	(4) 
(2)	(6) 
(3) (5)
Bµi 6: SGK tr 100.
- H×nh 58 ( sgk ) cã t©m ®èi xøng vµ trôc ®èi xøng .
- H×nh 59 ( sgk ) cã trôc ®èi xøng
Bµi 8 SGK tr 101.
Ph©n tÝch:
V× (O) ®i qua ®iÓm B
 vµ C nªn ta cã : 
OB = OC ® O thuéc ®­êng trung trùc d cña BC . 
L¹i cã O thuéc tia Ay ( gt ) .VËy O lµ giao cña d vµ Ay . 
C¸ch dùng : 
-Dùng trung trùc d cña ®o¹n BC ; d c¾t Ay t¹i O.
- VÏ ®­êng trßn (O: OB). 
Ho¹t ®éng 3: IV. cñng cè.(4 ph)
? Nh¾c l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n träng t©m ®· vËn dông trong bµi häc.
GV chèt l¹i c¸c d¹ng bµi tËp vµ ph­¬ng ph¸p gi¶i. 
HS nh¾c l¹i vµ ghi nhí.
Ho¹t ®éng 4: V. h­íng dÉn vÒ nhµ.(2 ph)
 - N¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®­êng trßn. Lµm bµi tËp 1-5, 8,9 SBT tr 128-129.
 - H­íng dÉn bµi 5 SBT: VÏ h×nh minh ho¹ cho c¸c tr­êng hîp cã thÓ x¶y ra vµ chän ®­îc ®¸p ¸n ®óng.
 - TiÕt 22" §­êng kÝnh vµ d©y cung cña ®­êng trßn". 
-------------------------------------------------------------------
 Ngµy so¹n: 28/10/09 Ngµy d¹y: 4/11/09
TiÕt 22 ®­êng kÝnh vµ d©y cña ®­êng trßn.
 A. Môc tiªu.
 - HS n¾m v÷ng ®­îc : §­êng kÝnh lµ d©y lín nhÊt trong c¸c d©y cña ®­êng trßn , n¾m ®­îc hai ®Þnh lý vÒ ®­êng kÝnh vu«ng gãc víi d©y vµ ®­êng kÝnh ®i qua trung ®iÓm cña mét d©y kh«ng ®i qua t©m . 
 - BiÕt vËn dông c¸c ®Þnh lý trªn ®Ó chøng minh ®­êng kÝnh ®i qua trung ®iÓm cña mét d©y, ®­êng kÝnh vu«ng gãc víi d©y . RÌn luyÖn tÝnh chÝnh x¸c trong viÖc lËp mÖnh ®Ò ®¶o , trong suy luËn vµ chøng minh . 
 - TÝch cù häc tËp.
B. ChuÈn bÞ.
 - Gv: B¶ng phô ghi h×nh 64-67 SGK tr 102-104. ChuÈn bÞ compa , th­íc kÎ, eke.
 - Hs: ¤n l¹i tÝnh chÊt ®êng trung tuyÕn trong tam gi¸c vu«ng vµ bÊt ®»ng thøc trong tam gi¸c, chuÈn bÞ compa, thíc kÎ.
C. TiÕn tr×nh d¹y - häc.
 I. Tæ chøc: KiÓm tra sÜ sè líp 9A: /43 9B: /43 
 II. KiÓm tra bµi cò:
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1: kiÓm tra bµi cò (8 ph)
GV nªu yªu cÇu kiÓm tra. HS c¶ líp suy nghÜ lµm, 2 HS tr×nh bÇy bµi trªn b¶ng.
? Cho tam gi¸c ABC vu«ng t¹i A, cã ®­êng trung tuyÕn AM. AB = 6 cm, AC = 8 cm.
( HS1): a/ Chøng minh A, B, C cïng thuéc ®­êng trßn t©m M.
( HS2): b/ Trªn tia ®èi cña tia MA lÊy c¸c ®iÓm D, E, F sao cho MD = 4 cm, ME = 6 cm, MF = 5 cm. H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ mçi ®iÓm trªn ®èi víi ®­êng trßn t©m M trªn.
HS nhËn xÐt bæ sung. GV ®¸nh gi¸ cho ®iÓm vµ ®Æt vÊn ®Ò vµo bµi míi.
III. Bµi míi:
Ho¹t ®éng 2: 1- so s¸nh ®é dµi cña ®­êng kÝnh vµ d©y. (8 ph)
? Nªu c¸ch chøng minh bµi to¸n . d©y.y bµi trªn b¶ng.ªn ®èi víi ®êng trßn t©m M trªn. Nªu c¸ch chøng minh bµi to¸n. 
? Cã nh÷ng tr­êng hîp nµo cña d©y AB .
GV gäi HS chøng minh vµ rót ra kÕt luËn cho c¶ hai trêng hîp . 
? Qua bµi to¸n trªn em rót ra kÕt luËn g×.
GV ®a ra néi dung ®Þnh lÝ
? ®äc ®Þnh lÝ ?
a.Bµi to¸n: 
Chøng minh : 
a/ Tr­êng hîp AB lµ 
®êng kÝnh . Ta cã : 
AB = OA + OB = 2R. 
b/ Trêng hîp AB kh«ng lµ ®êng kÝnh : 
XÐt D OAB ta cã : 
AB < OA + OB = R + R 
® AB < 2R 
VËy trong c¶ hai trêng 
hîp ta lu«n cã : AB £ 2R
b.§Þnh lý 1 ( sgk ) 
Ho¹t ®éng 3: quan hÖ vu«ng gãc gi÷a ®­êng kÝnh vµ d©y cung.(20 ph)
? §äc ®Þnh lÝ?
? VÏ h×nh vµ ghi gt, kl?
? NÕu AB ^ CD = I theo ®Ò bµi ta ph¶i
a. §Þnh lÝ 2: SGK tr 103.
c/m ®iÒu g× ? Em h·y chøng minh ®iÒu ®ã . 
? Cã mÊy tr­êng hîp x¶y ra víi d©y CD . 
+ Khi d©y CD lµ ®­êng kÝnh .
+ Khi d©y CD kh«ng lµ ®­êng kÝnh.
? HÉy nªu c¸ch c/m ®Þnh lÝ trong hai tr­êng hîp trªn.
Gîi ý trêng hîp 2 : XÐt D OCD ® D c©n ® ®­êng cao lµ ®êng g× ? ® So s¸nh IC vµ ID ? 
? Qua bµi to¸n trªn em rót ra nhËn xÐt g×. H·y ph¸t biÓu thµnh ®Þnh lý . 
- GV cho HS ph¸t biÓu sau ®ã nhËn xÐt vµ chèt l¹i ®Þnh lý .
? Ph¸t biÓu mÖnh ®Ò ®¶o cña ®Þnh lÝ trªn.
? Tr¶ lêi c©u ?1 .
? CÇn thªm ®iÒu kiÖn g× ®Ó mÖnh ®Ò trªn lu«n ®óng.
GV giíi thiÖu ®Þnh lÝ 3.
Cho HS lµm c©u hái ?2.
? §Ó tÝnh AB ta lµm ntn.
Chøng minh : 
a)	NÕu CD lµ ®­êng kÝnh 
® I º O ® IC = ID = R. 
b) NÕu CD kh«ng lµ ®­êng
 kÝnh: 
® XÐt D OCD cã : 
OC = OD = R ( v× C, D thuéc (O) ) 
® DOCD c©n t¹i O . Mµ AB ^ CD = I 
® OI lµ ®­êng cao vµ trung tuyÕn (t/c D c©n ) ® IC = ID ( §cpcm).
b. §Þnh lÝ 3: ( SGK/103)
 IV. cñng cè.(7 ph)
? Nh¾c l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n träng t©m cña bµi häc.
GV chèt l¹i. 
Cho HS lµm bµi 10 SGK tr104.
Gv h­íng dÉn chung.
HS nh¾c l¹i vµ ghi nhí.
HS vÏ h×nh , ghi gt-kl vµ c/m.
C/m OE = OD = OC
= OB. Nªn bèn ®iÓm
 B, C, D, E thuéc 
cïng ®­êng trßn t©m
O b¸n kÝnh OB.
b/ BC lµ ®­êng kÝnh, ED lµ d©y cung kh«ng ®i qua t©m nªn DE < BC.
 V. h­íng dÉn vÒ nhµ.(2 ph)
 - N¾m v÷ng 3 ®/l trªn. Lµm bµi tËp 10 SGK tr 104. Bµi 15-19 SBT Tr 130.
 - H­íng dÉn bµi 16a: kÎ ®­êng chÐo AC vµ c/m t­¬ng tù bµi 10 kÓ trªn.
 - TiÕt 23" LuyÖn tËp".