Giáo án Lịch sử 6 - Năm học 2009 - 2010 - Tiết 25, 26

Ngµy so¹n: 10/2/2010
 Ngµy d¹y: /2/2010 
Tiết 25 – Bài 22
KHỞI NGHĨA LÍ BÍ
NƯỚC VẠN XUÂN (542- 602) (TIẾP)
I/ Mục tiêu bài học
1/ K.thức: HS hiểu được.
- Khi cuộc khởi nghĩa Lí Bí bùng nổ, thế lực PKTQ ( triều đại nhà Lương sau đó là nhà Tuỳ), đã huy động lực lượng lớn sang xâm lược nước ta hòng lập lại chế độ như cũ.
- Cuộc k/c của nhân dân ta chống quân Lương trải qua thời kì do Lí Bí lãnh đạo và thời kì do Triệu Quang Phục lãnh đạo. Đây là cuộc khởi nghĩa ko cân sức, Lí Bí phải rút lui dần và trao quyền cho Triệu Quang Phục, TQP đã xây dựng căn cứ Dạ Trạch và sử dụng cách đánh du kích, đánh đuổi quân xâm lược giành lại chủ quyền cho đất nước.
- Đến thời hậu Lí Nam Đế, nhà Tuỳ huy động 1 lực lượng lớn sang xâm lược, cuộc khởi nghĩa nhà Lí thất bại, nước Vạn Xuân lại rơi vào ách đô hộ của PK phương Bắc.
2/ Kỹ năng: Tiếp tục rèn luyện kỹ năng phân tích và đọc bản đồ lịch sử.
3/ Thái độ: Học tập tinh thần chiến đấu chống ngoại xâm , bảo vệ tổ quốc của ông cha ta. GD ý chí kiên cường bất khuất của DT.
II/ Chuẩn bị :
1. Thầy: Bản đồ khởi nghĩa Lí Bí.
2. Trò: Đọc trước bài 22.tìm hiểu bài qua câu hỏi SGK
III/ TiÕn tr×nh lªn líp:
1. ổn định tổ chức.
 2. Kiểm tra bµi cò
 ? Trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa Lí Bí. Lí Bí lên ngôi hoàng đế có ý nghĩa như thế nào?
* Đáp án: 
- Học sinh trình bày diễn biến qua lược đồ.
- Ý nghĩa: Chứng tỏ Nước ta có Giang sơn, bờ cõi riêng, sánh vai và không lệ thuộc vào Trung quốc. Đó là ý chí độc lập tự chủ của dân tộc ta.
3.Bài mới.
 Mùa xuân năm 544 cuộc khởi nghĩa Lí Bí thành công, Lí Bí lên ngôi hoàng đế và đặt tên nước là Vạn Xuân với hi vọng đất nước, DT sẽ được trường tồn. Nhg 5/ 545 PK phương Bắc lúc này là triệu đại nhà Lương đã đem quân sang xâm lược trở lại nước ta. Đây là cuộc chiến đấu ko cân sức, nhân dân ta chiến đấu rất dũng cảm nhg cuối cùng ko tránh khỏi thất bại. 
*Hoạt động 1.
- GV trình bày: Sau 2 lần đem quân đàn áp cuộc khởi nghĩa nh­ng đều thất bại, nhà Lương đã dồn sức cho cuộc tấn công xâm lược lần thứ 3.
- GV dùng lược đồ thuật diễn biến cuộc kháng chiến: 
Tháng 5/ 545 nhà Lương cử Dương Phiêu và Trần Bá Tiên, những viên tướng rất hiếu chiến chỉ huy đạo quân xâm lược tiến vào nước ta, theo 2 đường thuỷ và bộ. Cánh quân thuỷ theo hướng vịnh Bắc Bộ tiến vào đất liÒn, cánh quân bộ men theo ven biển xuống sông Thương.
 Lúc này lực lượng rất mạnh, trong khi đó nước Vạn Xuân vừa thành lập, lực lượng còn non yếu, quân ta do Lí Nam Đế chỉ huy kéo lên vùng Lục Đầu (Hải Dương) đón đánh địch nhưng vì lực lượng yếu hơn không cản được địch, phải lui về giữa thành ở cửa sông Tô Lịch (HN).
- GV: Tại đây nhiều cuộc khởi nghĩa đã diễn ra quyết liệt. Quân địch kéo đến ngày càng đông, thành bị vỡ, lão tướng Phạm Tu tử trận, Lí Bí thua to phải rút quân về Gia Ninh Việt Trì- Phú Thọ).
- GV: Đầu năm 546 quân Lương chiếm được thành Gia Ninh, Lí Nam Đế chạy về miền núi Phú Thọ, sau đó đem quân đóng ở hồ Điền Triệt.
- GV mô tả vòng hồ Điền Triệt theo SGK trên bản đồ.
? Theo em, thất bại của Lí Nam Đế có phải là sự sụp đổ của nước Vạn Xuân không? Tại sao.
( Kh«ng ph¶i, vì dưới sự lãnh đạo của Triệu Quang Phục cuộc k/c của nhân dân ta vẫn còn tiếp diễn)
- GVKL: Bị thất bại nặng nề trong 2 lần trước, lần này nhà Lương huy động 1 lực lượng đông mạnh, dưới sự chỉ huy của những tên tướng hiếu chiến, do lực lượng ko cân sức nên quân ta chống cự nổi, Lí Nam Đế phải trao quyền cho Triệu Quang Phục. Dưới sự lãnh đạo của Triệu Quang Phục, nhân dân ta đã đánh thắng quân Lương như thế nào.
* Hoạt động 2:
? Gọi HS đọc SGK.
? Theo em, vì sao Triệu Quang Phục lại chọn Dạ Trạch làm căn cứ k/chiến.
( là 1 vùng đầm lầy mênh mông, lau sậy um tùm, ở giữa có 1 bãi đất khô giáo có thể ở được. Đường vào bãi rất kín đáo, khó khăn, chỉ có thể dùng thuyền nhỏ, chống sào lướt nhẹ trên đám cỏ nước, theo mấy con lạch nhỏ mới tới được, ở đây rất lợi hại cho chiến tranh du kích và p.triển lực lượng)
- GV mô tả những nét chính của cuộc k/c trên lược đồ và nói thêm: Thấy đánh mãi ko tiêu diệt được quân ta , Trần Bá Tiên thất vọng. Năm 550 nhà Lương có loạn, Trần Bá Tiên bỏ về nước, chớp thời cơ đó Triệu Quang Phục phản công chiếm Long Biên và thu được thắng lợi.
? Em hãy nêu nguyên nhân thắng lợi của cuộc k/c chống quân Lương xâm lược do Triệu Quang Phục lãnh đạo.
( ND ủng hộ, tận dụng ưu thế của Dạ Trạch, chiến tranh du kích p.triển, lực lượng quân lượng chán nản luôn bị động trong chiến đấu.)
- GVKL: Triệu Quang Phục một tướng trẻ có tài, biết lợi dụng ưu thế của vùng Dạ Trạch để tiến hành chiến tranh du kích p.triển lực lượng lãnh đạo nhân dân đánh tan quân Lương xâm lược.
* Hoạt động 3:
- GV giảng theo SGK.
? Vì sao nhà Tuỳ lại yêu cầu Lí Phật Tử sang chầu? Vì sao Lí Phật Tử không sang.
( Cũng như triều đại nhà Lương, nhà Tuỳ vẫn âm mưu thôn tính và đồng hoá DT ta. Do vậy nhà Tuỳ đòi Lí Phật Tử sang chầu, để nhân đó có thể bắt ông rồi lập chính quyền cai trị ở nước ta như trước. Lí Phật Tử ko chịu khuất phục nên thoái thác ko đi và tích cực chuẩn bị lực lượng đề phòng.)
- GV giảng theo SGK.
- GVKL: Sau cuộc k/c chống quân Lương xâm lược giành thắng lợi, Triệu Quang Phục lên ngôi vua, tiếp tục xây xựng đất nước, nước Vạn Xuân độc lập và tồn tại trên 50 năm.( Triệu Việt Vương ở ngôi trên 20 năm; Lí Phật Tử ở ngôi trên 30 năm.) Đây cũng là lúc nhà Tuỳ thành lập ở TQ và đem quân xâm lược nước ta.
- GVCC bài: Dưới sự lãnh đạo của Lí Bí và Triệu Quang Phục nhân dân ta đã anh dũng chiến đấu đánh đuổi quân xâm lược giành lại chủ quyền. Song âm mưu thôn tính và đồng hoá DT ta một lần nữa nhà Tuỳ lại đem quân xâm lược nước ta. Nhà nước Vạn Xuân đã sụp đổ.
3/ Chống quân Lương xâm lược.
-Tháng 5/ 545 quân giặc tiến vào nước ta theo 2 đường thuỷ và bộ.
- Quân địch mạnh Lí Nam Đế lui quân về giữ thành ở cửa sông Tô Lịch (HN).
- Thành bị vỡ, Lí Bí rút quân về giữ thành ở Gia Ninh.
- Đầu năm 546 quân Lương chiếm thành Gia Ninh, Lí Nam Đế đem quân đóng ở hồ Điền Triệt.
- Lợi dụng một đêm mưa gió, quân giặc đánh úp hồ Điền Triệt, Lí Nam Đế phải chạy vào động Khuất Lão (Tam Nông- Phú Thọ).
- Năm 548 Lí Nam Đế mất.
4/ Triệu Quang Phục đánh bại quân Lương như thế nào.
- Triệu Quang Phục chọn Dạ Trạch làm căn cứ k/chiến.
- Cuộc k/c giằng co kéo dài. đến năm 550 nhà Lương có loạn, Trần bá Tiên về nước Triệu Quang Phục phản công k/chiến thắng lợi.
5/ Nước Vạn Xuân độc lập đã kết thúc như thế nào?.
- Đánh bại quân Lương, Triệu Quang Phục lên ngôi vua, gọi là Triệu Việt Vương, ông cho tổ chức lại chính quyền.
- 20 năm sau Lí Phật Tử cướp ngôi Triệu Việt Vương, Lí Phật Tử lên ngôi vua gọi là hậu Lí Nam Đế.
- Vua Tuỳ gọi Lí Phật Tử sang trầu, Lí Phật Tử không sang.
- Năm 603, 10 vạn quân Tuỳ tấn công Vạn Xuân, Lí Phật Tử bị bắt giải về TQ.
4/ Củng cố, kiểm tra, đánh giá:
? HS trình bày diễn biến cuộc k/chiến chống quân Lương trên bản đồ.
BT: Triệu Quang Phục lãnh đạo nhân dân đánh đuổi quân Lương ra khỏi bờ cõi vì?
Nhân dân kiến quyết kháng chiến.
B.Triệu Quang Phục chọn căn cứ và cách đánh thông minh, sáng tạo.
C. Nhà Lương có loạn tướng giặc phải về.
D.cả 3 lý do trên.
5/ Hướng dẫn học ở nhà:
- Nắm nội dung bài 
- Chuẩn bị bài 23, đọc và trả lời câu hỏi SGK.
- Vẽ lược đồ H 48, 49.
 * Rót kinh nghiÖm:
----------------------- *** -------------------
Ngµy so¹n: 10/2/2010
 Ngµy d¹y: /2/2010 	Tiết 26 - Bài 23
NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN TRONG CÁC THẾ KỈ VII- IX
I/ Mục tiêu bài học:
1/ K.thức: Từ thế kỉ VII nước ta bị thế lực PK nhà Đường thống trị. Nhà Đường chia lại các khu vực hành chính, sắp đặt lại bộ máy cai trị để xiết chặt hơn chính sách đô hộ và đồng hoá, tăng cường bóc lột và dễ dàng đàn áp các cuộc nổi dậy.
- Trong suốt 3 thế kỉ nhà Đường thống trị, nhân dân ta đã nhiều lần nổi dậy, tiêu biểu nhất là cuộc khởi nghĩa của Mai Thúc Loan và Phùng Hưng.
2/ Kỹ năng: Biết phân tích và đánh giá công lao của những nhân vật lịch sử, tiếp tục rèn kỹ năng đọc và vẽ bản đồ lịch sử.
3/ Thái độ: Bồi dưỡng tinh thần chiến đấu vì đọc lập của Tổ Quốc. Biết ơn tổ tiên đã chiến đấu quên mình vì dân tộc, vì đất nước.
IIChuẩn bị :
1. Thầy: Bản đồ khởi nghĩa Mai Thúc Loan và Phùng Hưng.
2.Trò: Vẽ lược đồ H 48, 49. Nắm vững kênh chữ, tập điền kí hiệu bản đồ.
III/ TiÓn tr×nh lªn líp:
 1. ổn định tổ chức 
 2. Kiểm tra bài cũ 
? Cuộc kháng chiến chống quân Lương xâm lược đã diễn ra như thế nào?.
Kiểm tra việc vẽ lược đồ của HS.
* Đáp án:
Triệu Quang Phục chọn Dạ Trạch làm căn cứ kháng chiến . Cuộc kháng chiến giằng co kéo dài đến năm 550 nhà Lương có loạn. Trần Bá Tiên về nước . Triệu Quang Phục chớp cơ hội phản công . Kháng chién thắng lợi
 3. Bài mới.
 Đến thế kỉ VII nhà Đường thống trị nước ta, chúng xiết chặt hơn chế độ cai trị tàn bạo, thẳng tay bóc lột và đàn áp nhân dân ta. Dưới ách thống trị của nhà Đường trong suốt 3 thế kỉ, nhân dân ta ko ngừng nổi dậy đấu tranh chống bọn đô hộ, đáng chú ý nhất là 2 cuộc khởi nghĩa của Mai Thúc Loan và Phùng Hưng. Đây là những cuộc nổi dậy lớn, tiếp tục khẳng định ý chí độc lập và chủ quyền đất nước của nhân dân ta. Đó chính là nội dung bài học hôm nay.
* Hoạt động 1: 
? Vì sao nhà Đường chú ý sửa sang con đường từ Tống Bình sang TQ và đến các quận huyện.?
(Nhà Đường coi An Nam đô hộ phủ là 1 trong trấn, để có thể đàn áp nhanh chóng các cuộc nổi dậy của nhân dân ta, bảo vệ chính quyền đô hộ, nhà Đường cho xây dựng, đắp luỹ, tăng cường uân chiếm đóng, sửa đường).
? Em có nhận xét gì về tình hình nước ta dưới ách thống trị của nhà Đường?.
(Siết chặt ách đô hộ tàn bạo, cai trị trực tiếp đến huyện, đồng thời củng cố thành, làm đường giao thông
để có thể mau chóng đàn áp những cuộc nổi dậy của nhân dân ta..)
? Gọi HS đọc : “ Ngoài thuế nộp cống”.
? Nhà Đường bóc lột nhân dân ta ntn.
- GV mở rộng: Nhân dân ta phải đóng nhiều thứ thuế, cống nạp các thứ quý hiếm vàng bạc, ngọc trai, đồi mồiđối mặt với bao nguy hiểm cả tính mạng. Chúng thống trị vơ vét đến tận cùng tài nguyên của đất nước ta. Việc phải gánh quả vải từ nước ta đến Trường An là một công việc đầy gian khổ.
? Theo em, chíng sách bóc lột của nhà Đường có gì khác so với các thời trước.
( Chia lại khu vực hành chính, đặt tên mới, nắm quyền trực tiếp đến huyện, bóc lột dân ta bằng các hình thức tô thuế, cống nạp rất nặng nề-> nhân dân nổi dậy.)
* Hoạt động 2: 
- GV giới thiệu sơ lược về Mai Thúc Loan theo SGK.
- GV: Bấy giờ là mùa vải, bon thống trị bắt nhân dân ta cống nạp và đi phu để gánh vải sang cống cho nhà Đường. Một ngày đầu hè oi ả, Mai Thúc Loan cùng đoàn phu gánh vải đi cống nạp, đường xa, nắng gắt, càng mệt mỏi lònh người càng oán giận quân đô hộ, Mâi Thúc Loan hô hào mọi người ko đi nữa mà trở về chuẩn bị khởi nghĩa chống bọn đô hộ, mọi người đồng lòng nghe theo
? Vì sao Mai Thúc Loan kêu gọi mọi người khởi nghĩa.
( Do chính sách thống trị tàn bạo của nhà Đường với nhân dân ta , đẩy họ đến chỗ sẵn sàng nổi dậy khi có thời cơ)
- GV trình bày những nét chính của cuộc khởi nghĩa trên lược đồ.
- GVKL: Do sự bóc lột tàn bạo của nhà Đường, dưới sự lãnh đạo của MTL, nhân dân nổi dậy đấu tranh. Tuy cuộc khởi nghĩa thất bại song thể hiện tinh thần đấu tranh kiên cường bất khuất của nhân dân ta, phấn đấu ko mệt mỏi để giành độc lập cho DT.
* Hoạt động 3: 
- Em biÕt g× vÒ Phùng Hưng? 
- GV mở rộng: Năm 776 vua Đường cử cao Chính Bình sang làm đô hộ An Nam, đây là viên quan khét tiếng bạo ngược, tham lam và tàn ác, đánh thuế rất nặng nề để vơ vét tiền bạc của nhân dân ta.
? Vì sao khởi nghĩa được mọi người hưởng ứng.
( Chính sách bóc lột của nhà Đường, nhân dân oán hận bọn đô hộ).
? Cuộc khởi nghĩa đem lại kết quả ntn.
- GV cho HS quan sát H 50 -> liên hệ.
- GVKL: Dưới sự lãnh đạo của Phùng Hưng, nhân dân giành được quyền làm chủ đất nước gần 9 năm, lịch sử gọi đó là “nền tự chủ mong manh”.
- GVCC bài: Từ thế kỷ VII nhà Đường thống trị nước ta, chúng chia lại khu vực hành chính, sắp đặt bộ máy cai trị, nhân dân nhiều lần nổi dậy, tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa MTL và Phùng Hưng
1/ Dưới ách đo hộ của nhà Đường nước ta có gì thay đổi.
- Năm 618 nhà Đường thành lập và đô hộ nước ta.Nhà Đường đổi Giao Châu hành An Nam đô hộ phủ, chia nước ta thành 12 châu, các châu huyên do người TrungQuốc cai trị.
- Trụ sở của phủ đặt ở Tống Bình (HN).
- Chúng tiến hành sửa đường giao thông thuỷ bộ từ Tống Bình sang Trung Quốc và đến các quận huyện và dựng thêm thành, đắp thêm luỹ để dễ bề cai trị.
- Chính sách bóc lột: Đặt ra nhiều thứ thuế, bắt nhân dân phải cống nạp các thứ quý, nhất là quả vải.
2/ Khởi nghĩa Mai Thúc Loan (722).
* Nguyên nhân: Do chính sách thống trị của nhà Đường.
* Diễn biến:
- Ta: Năm 722 khởi nghĩa bùng nổ, nghĩa quân nhanh chóng chiếm được Hoan Châu, nhân dân ái Châu, Diễm Châu hưởng ứng, Mai Thúc Loan xây dựng căn cứ ở Sa Nam ( Nghệ An) và xưng đế gọi là Mai Hắc Đế. Mai Hắc Đế liên kết với nhân dân khắp Giao Châu và Chăm Pa tấn công thành Tống Bình và giành thắng lợi.
- Giặc: Sau đó nhà Đường cử 10 vạn quân sang đàn áp .
* Kết quả: Mai Hắc Đế thua trận
3/ Khởi nghĩa Phùng Hưng ( trong khoảng 776- 791).
* Diễn biến: Khoảng năm 776 anh em Phùng Hưng đã nổi dậy khởi nghĩa ở Đường Lâm (Ba Vì Hà Tây), được nhân dân hưởng ứng và giành quyền làm chủ vùng đất của mình.
- Sau đó Phùng Hưng kéo quân về bao vây phủ Tống Bình và đã chiếm được thành.
- Phùng Hưng mất, con trai là Phùng An nối nghiệp cha.
- Năm 791 nhà Đường sang đàn áp, Phùng Hưng ra hàng.
* Kết quả: giành quyền làm chủ trong 9 năm.
 4. Củng cố, kiểm tra đánh giá:
? Chính sách của nhà Đường tàn bạo như tế nào?.
? Vì sao nhân dân ta biết ơn Mai Thúc Loan và Phùng Hưng?
BT: Chính sách bóc lột của nhà đường có gì khác trước:
Đặt nhiều thứ thuế
Bắt cống nạp nhiều sản vật hơn
Nộp cống vải quả
Cả ba ý trên đều đúng
 5.Ra bài tập và hướng dẫn về nhà: 
 - Học bài theo câu hỏi SGK . Đọc trước bài mới .Chuẩn bị câu hỏi;Nước Chăm Pa ra đồi trong hoàn cảnh nào?
 * Rót kinh nghiÖm:
----------------------- *** -------------------