Giáo án Lớp 9 môn Giáo dục công dân - Tiết 23: Bài 14: Quyền và nghĩa vụ lao động của công dân

Trường THCS Cỏt Hanh 
Ngày soạn: 2 - 2 - 2012
TIẾT 23: 
BÀI 14: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ LAO ĐỘNG CỦA CễNG DÂN
TIẾT 1: 
 I. MỤC TIấU: 
 1. Kiến thức: Học sinh cần hiểu được
 - Nờu được tầm quan trọng và ý nghĩa của quyền và nghĩa vụ lao động của cụng dõn.
 - Hiểu lao động vừa là quyền vừa là nghĩa vụ của công dân.
 2. Kỹ năng:
 Phõn biệt được những hành vi, việc làm đỳng với những hành vi, việc làm vi phạm quyền và nghĩa vụ lao động của cụng dõn. 
 3. Thỏi độ:
 - Tụn trọng quy định của Phỏp luật về quyền và nghĩa vụ lao động. 
 II. CHUẨN BỊ 
 1. Chuẩn bị của giáo viên: 
- Đồ dựng: + SGK, SGV, Hiến phỏp 1992, Bộ luật lao động năm 2002.
 + bảng phụ, Phiếu học tập
- Phương ỏn tổ chức lớp học: dạy học trờn lớp, thảo luận nhúm 
 2. Chuẩn bị của học sinh: 
- Học thuộc bài cũ bài 13 và hoàn thành cỏc bài tập ở sgk của bài 13.
- Đọc trước bài mới (bài 14) đọc trước phần đặt vấn đề, nội dung bài học mục 1, trả lời cõu hỏi trong SGK.
 III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 
1. Ổn định tỡnh hỡnh lớp: ( 1’ ) 
 Điểm danh học sinh trong lớp:
2. Kiểm tra bài cũ: ( kiểm tra 5’ ) 
H. Theo em nhà nước lấy từ nguồn kinh phớ chủ yếu nào để trả lương cho bỏc sĩ, giỏo viờn, cụng chức của nhà nước? Hóy cho biết thuế được sử dụng vào những việc gỡ? Thuế là gỡ? Vỡ sao cỏc tổ chức, cỏ nhõn khi tham gia kinh doanh phải đúng thuế? 
Trả lời: 
 - Theo em Nhà nước, lấy từ nguồn kinh phớ chủ yếu là thuế để trả lương cho bỏc sĩ, giỏo viờn, cụng chức của nhà nước. 
 - Thuế được dựng để đầu tư phỏt triển, kinh tế xõy dựng cơ sở hạ tầng, phỏt triển cỏc ngành y tế, văn hoỏ, xó hội và bảo đảm cỏc khoản chi cho tổ chức bộ mỏy Nhà nước, lực lượng vũ trang để duy trỡ trật tự xó hội, an ninh chớnh trị, và bảo vệ tổ quốc.
- Thuế: là một phần trong thu nhập mà cụng dõn và cỏc tổ chức kinh tế cú nghĩa vụ nộp vào ngõn sỏch nhà nước để chi tiờu, cho những cụng việc chung: an ninh quốc phũng, xõy dựng trường học bệnh viện, .
- Cỏc tổ chức, cỏ nhõn khi tham gia kinh doanh phải đúng thuế vỡ: Đúng thuế là nghĩa vụ của cụng dõn. 
3. Giảng bài mới: 
*. Giới thiệu bài: (1’) 
Từ xa xưa con người đó biết làm ra cụng cụ bằng đỏ tỏc động vào tự nhiờn (trồng lỳa, làm đồ gốm) tạo ra của cải, vật chất phục vụ cuộc sống của mỡnh. Dần dần, KHKT được phỏt minh và phỏt triển, cụng cụ lao động được cải tiến và hiệu quả sản xuất ngày càng cao, phục vụ đầy đủ hơn cỏc yờu cầu ngày càng đa dạng, phong phỳ của mỡnh. Cú được thành quả đú là nhờ con người biết lao động. Để hiểu về lao động cũng như quyền và nghĩa vụ lao động của cụng dõn, chỳng ta học bài hụm nay: Quyền và nghĩa vụ lao động của công dân.
*. Tiến trỡnh bài dạy: 
Tg 
 Hoạt động của giỏo viờn 
 Hoạt động của học sinh 
 Nội dung 
20’
 Hoạt động 1: Thảo luận tỡm hiểu lao động là gỡ? í nghĩa của lao động đối với sự tồn tại và phỏt triển của con người và xó hội: 
I. Đặt vấn đề: 
Gọi 1 em đọc mục đặt vấn đề ở sgk cho học sinh thảo luận nhúm 
H1,2,3: ễng An đó làm việc gỡ? Việc làm của ụng An cú lợi ớch gỡ? Cú đỳng mục đớch hay khụng? 
H4,5,6: Hóy cho biết suy nghĩ của em về việc làm của ụng An? 
Gọi học sinh nhận xột bổ sung 
GV nhận xột bổ sung và giải thớch thờm:
Việc làm của ụng An sẽ cú người cho là búc lột, lợi dụng sức lao động của người khỏc để trục lợi (vỡ trờn thực tế đó cú hành vi như vậy ) 
Cho học sinh hiểu bức xỳc về vấn đề việc làm hiện nay của thanh niờn, gõy những khú khăn bất ổn cho xó hội cho nhà nước như thế nào? (trong đú cú tệ nạn xó hội) 
Đọc cho học sinh nghe khoản 3 điều 5 của bộ luật lao động: 
“ . mọi hoạt động tạo ra việc làm, tự tạo việc làm. Mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh thu hỳt nhiều lao động đều được nhà nước khuyến khớch, tạo điều kiện thuận lợi hoặc giỳp đỡ” 
H. Em hóy nờu một vài vớ dụ về hoạt động lao động? 
H. Cụng việc của thợ cắt túc, gội đầu cú phải là lao động khụng? Vỡ sao? 
H. Quan điểm lao động chỉ là những hoạt động tạo ra của cải vật chất cú đỳng khụng vỡ sao? 
H. Lao động là gỡ? 
H. Điều gỡ xảy ra nếu như con người khụng lao động? 
Nhấn mạnh: Từ xưa đến nay rừ ràng con người xó hội muốn tồn tại, phỏt triển thỡ khụng cũn cỏch nào khỏc là phải lao động. 
H. Vậy lao động cú ý nghĩa gỡ? Cho vớ dụ chứng minh? 
H. Lao động cú những hỡnh thức nào? 
Kết luận: Mọi hoạt động lao động, dự lao động chõn tay hay lao động trớ úc, lao động tạo ra của cải vật chất hay lao động sỏng tạo cỏc giỏ trị tinh thần miễn là cú ớch phục vụ cho xó hội đều đỏng quớ trọng 
H. Em hóy nờu một số hoạt động của em được gọi là lao động? 
1 em đọc mục đặt vấn đề 
Học sinh thảo luận nhúm 
N1. - ễng An tập trung thanh niờn trong làng, mở lớp dạy nghề, hướng dẫn họ sản xuất, làm ra sản phẩm lưu niệm bằng gỗ để bỏn. 
- Việc làm của ụng An cú lợi: Giỳp cỏc em cú tiền đảm bảo cuộc sống hằng ngày và giải quyết khú khăn cho xó hội.
- Việc làm của ụng An: là đỳng mục đớch. 
N2. ễng An đó làm một việc rất cú ý nghĩa: Tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho mỡnh, cho người khỏc và cho xó hội. 
Gặt lỳa, làm gỗ, xõy nhà, buụn bỏn,  
Phải, vỡ đú là hoạt động cú mục đớch của con người nhằm tạo ra của cải vật chất và giỏ trị tinh thần cho mỡnh và cho xó hội. 
Khụng: Vỡ bờn cạnh đú, cú hoạt động tạo ra cỏc giỏ trị tinh thần cho xó hội.
 Vớ dụ: hoạt động dạy học của cỏc thầy cụ giỏo vẽ tranh của cỏc hoạ sĩ, Ca hỏt của ca sĩ, 
- Lao động là hoạt động cú mục đớch của con người nhằm tạo ra của cải vật chất và cỏc giỏ trị tinh thần cho xó hội. 
Xó hội khụng thể tồn tại, phỏt triển.
- Lao động là hoạt động chủ yếu quan trọng nhất của con người, là nhõn tố quyết định sự tồn tại, phỏt triển của đất nước và nhõn loại. 
- Vớ dụ: Khụng trồng trọt, chăn nuụi thỡ con người xó hội khụng tồn tại. 
Lao động trớ úc, lao động chõn tay. 
Học tập, sinh hoạt tập thể như quột dọn sõn trường, trồng hoa tưới cõy. 
II. Nội dung bài học: 
1. Lao động: là hoạt động cú mục đớch của con người nhằm tạo ra của cải vật chất và cỏc giỏ trị tinh thần cho xó hội. 
- Lao động là hoạt động chủ yếu quan trọng nhất của con người, là nhõn tố quyết định sự tồn tại, phỏt triển của đất nước và nhõn loại.
12’
Hoạt động 2: Tỡm hiểu sơ lược về bộ luật lao động và ý nghĩa của bộ luật lao động? 
GV thụng bỏo: 
Ngày 23 - 6- 1994, quốc hội khoỏ IX của nước CHXHCNVN thụng qua bộ luật lao động và ngày 2/4/2002 kỡ họp thứ XI Quốc hội khoỏ X thụng qua luật sửa đổi bổ sung 1 số điều của bộ luật lao động nhằm đỏp ứng yờu cầu của sự phỏt triển kinh tế xó hội trong giai đoạn mới. 
Bộ luật lao động là văn bản phỏp lớ quan trọng, thể chế hoỏ quan điểm của Đảng về lao động. 
GV: đọc 1 lần nội dung và tỡm hiểu về cỏc vấn đề của bộ luật lao động
H. Bộ luật lao động qui định những vấn đề gỡ? 
- GV: Đọc điều 6 (bộ luật lao động) 
+ Người lao động là người ớt nhất đủ 15 tuổi cú khả năng lao động và cú giao kết hợp đồng lao động.
+ Những qui định lao động của người chưa thành niờn. 
- Quyền và nghĩa vụ của người lao động, người sử dụng lao động.
- Hợp đồng lao động 
- Cỏc điều kiện liờn quan như bảo hiểm, bảo hộ lao động, bồi thường thiệt hại, 
5’
 Hoạt động 3: Củng cố 
III. Bài tập: 
Bài tập: bảng phụ
1. Công dân có những quyền gì?
a. Thuê mướn lao động.
b. Dạy nghề để trục lợi.
c. Lựa chọn nghề nhgiệp.
2.Công dân có nghĩa vụ gì đối với lao động?
a. Bảo đảm chế độ lao động.
b. Tuân thủ nội quy lao động.
c. Tự ý phá bỏ hợp đồng lao động.
H. Lao động là gỡ? Cho vớ dụ. 
Kết luận: Con người muốn tồn tại và phỏt triển cần cú những nhu cầu thiết yếu: Ăn, mặc, ở, để thoó món những nhu cầu của con người càng tăng thỡ lao động ngày càng được cải tiến, cần cú sự điều chỉnh cỏc mối quan hệ lao động giỳp cho con người và xó hội ngày càng phỏt triển. 
Trả lời: 
1. Cụng dõn cú những quyền: 
a. Thuờ mướn lao động.
c. Lựa chọn nghề nghiệp. 
2. Cụng dõn cú nghĩa vụ gỡ đối với lao động: 
a. Bảo đảm chế độ lao động.
b. Tuõn thủ nội quy lao động. 
- Lao động là hoạt động cú mục đớch của con người nhằm tạo ra của cải vật chất và cỏc giỏ trị tinh thần cho xó hội 
- Lao động là hoạt động chủ yếu quan trọng nhất của con người, là nhõn tố quyết định sự tồn tại, phỏt triển của đất nước và nhõn loại. 
Vớ dụ: Trồng hoa màu, chăn nuụi, làm gốm, xay xỏt, vẽ tranh, dạy học, ca hỏt,  
Bài tập: 
1. Cụng dõn cú những quyền: 
a. Thuờ mướn lao động.
c. Lựa chọn nghề nghiệp. 
2. Cụng dõn cú nghĩa vụ gỡ đối với lao động: 
a. Bảo đảm chế độ lao động.
b. Tuõn thủ nội qui lao động. 
4. Dặn dũ học sinh chuẩn bị cho tiết học tiếp theo: ( 1’ ) 
Cỏc em về nhà học bài theo nội dung bài học ở mục 1 sgk 
Đọc trước bài mới ( bài 14 tt ) phần đặt vấn đề mục 2 và nội dung bài học mục 2,3,4 và dự kiến trả lời cỏc cõu hỏi ở phần gợi ý cõu b,c đọc trước phần tư liệu tham khảo ở sgk dự kiến trả lời phần bài tập. 
IV. Rỳt kinh nghiệm, bổ sung: