Giáo án Lớp 9 môn học Công nghệ - Năm học 2009

Ngày giảng: 9a./....../2009
 9b...../..../2009
Tiết 1: giới thiệu nghề trồng cây ăn quả 
I./ Mục tiêu:
* Kiến thức: Biết được vai trò, vị trí, đặc điểm của nghề trồng cây ăn quả trong đời sống kinh tế và sản xuất.
* Kỹ năng: Nắm được đặc điểm và yêu cầu, triển vọng phát triển của nghề.
* Thái độ: Yêu thích nghề trồng cây ăn quả, ham tìm hiểu thực tế.
II./ Chuẩn bị:
1. Giáo viên:Bảng số liệu phát triển của nghề trồng cây ăn quả ở địa phương.
2. Học sinh:Kiến thức liên quan
III./ Quá trình dạy học 
1. Kiểm tra bài cũ: Không
 2. Bài mới:
Hoạt động của Thầy - Trò.
Nội dung
Hoạt động 1: Giới thiệu bài học.
- GV nêu mục tiêu bài học.
Hoạt động 2: Tìm hiểu vai trò, nhiệm vụ của nghề trồng cây ăn quả.
GV : Em hãy kể tên một số giống cây ăn quả có giá trị ở nước ta mà em biết?
HS :Hãy quan sát H1/SGK
GV :Cho lớp hoạt động nhóm để trả lời vai trò và vị trí của nghề trồng cây ăn quả trong cuộc sống và sản xuất? 
HS : Hoạt động theo nhám 6-8 hs tả lời câu hỏi.
GV :Hãy liên hệ tại gia đình em trồng cây ăn quả có vai trò như thế nào?
Hoạt động 3: Tìm hiểu đặc điểm và yêu cầu của nghề.
GV : lần lượt nêu câu hỏi và gọi lần lượt hs trả lời.
GV :Cho học sinh đọc thông tin phần II trong SGK.
GV : Đối tượng lao động của nghề là gì?
GV :Hãy kể tên các công việc lao động của nghề?
HS: cá nhân suy nghĩ, trả lời.
GV :Hãy nêu tên các dụng cụ dùng cho nghề trồng cây ăn quả?
GV : Nghề trồng cây ăn quả có điều kiện lao động như thế nào?
GV :Quan sát H2 và cho biết sản phẩm của nghề là những loại quả nào?
GV :Nghề trồng cây ăn quả có những yêu cầu gì?
GV :Tại sao phải có những yêu cầu như vậy?
GV : Trong những yêu cầu đó thì yêu cầu nào là quan trọng nhất?
Hoạt động 4: Tìm hiểu triển vọng phát triển của nghề:
GV : Hiện nay nghề trồng cây ăn quả đang có xu thế phát triển như thế nào?
Hoạt động 5 củng cố - GV hệ thống phần trọng tâm của bài.
GV :Cho HS đọc phần ghi nhớ trong SGK.
Tiết 1: giới thiệu nghề trồng cây ăn quả
 - Trồng cây ăn quả là một nghề góp phần nâng cao chất lượng bữa ăn hàng ngày, cung cấp nguyên liệu cho chế biến, đồng thời là nguồn thu nhập đáng kể.
 - Nghề trồng cây ăn quả có từ lâu đời, nhân dân ta đã tích luỹ được nhiều kinh nghiệm.
I. Vai trò, vị trí của nghề trồng cây ăn quả:
 Cung cấp cho người tiêu dùng.
- Cung nguyên liệu cho công nghiệp chế biến đồ hộp, nước giải khát.
- Cung cấp hàng hoá cho xuất khẩu.
II. Đặc điểm và yêu cầu của nghề:
1. Đặc điểm của nghề:
- Đối tượng lao động: Là các loại cây ăn quả lâu năm có giá trị dinh dưỡng và kinh tế cao.
- Nội dung lao động: Bao gồm các công việc Nhân giống, làm đất, gieo trồng, chăm bón, thu hoạch, bảo quản, chế biến.
- Dụng cụ lao động: Dao, cuốc, kéo cắt cành, xẻng, bình tưới 
- Điều kiện lao động: 
+ Làm việc thường xuyên ngoài trời.
+ Tiếp xúc trực tiếp với hoá chất.
+ Tư thế làm việc luôn thay đổi.
- Sản phẩm: Các loại quả.
2. Yêu cầu của nghề đối với người lao động.
- Phải có tri thức về khoa học sinh học, hoá học, kỹ thuật nông nghiệp, am hiểu thực tiễn sản xuất. Có kỹ năng cơ bản về nghề trồng cây ăn quả.
- Phải yêu nghề, yêu thiên nhiên, cần cù, chịu khó, ham học hỏi, năng động, sáng tạo. Có khả năng quan sát, theo dõi sự sinh trưởng, phát triển của cây.
- Có sức khoẻ tốt, dẻo dai, thích nghi với công việc hoạt động ngoài trời 
III. Triển vọng của nghề:
 Hiện nay nghề trồng cây ăn quả đang được khuyến khích phát triển nhằm tạo thêm việc làm và thu nhập cho người lao động, sản xuất nhiều hàng hoá cho người tiêu dùng, nguyên liệu, hàng xuất khẩu.
3. Hướng dẫn học sinh học ở nhà
- Về nhà học bài, chuẩn bị nội dung cho bài học sau.
Ngày giảng: 9a./....../2009
 9b...../..../2009
Tiết 2: một số vấn đề chung về cây ăn quả 
I./ Mục tiêu:
* Kiến thức: Biết được được giá trị của việc trồng cây ăn quả, đặc điểm thực vật và yêu cầu ngoại cảnh của cây ăn quả.
* Kỹ năng: Vận dụng vào tìm hiểu thực tế ở gia đình, địa phương.
* Thái độ: Yêu thích nghề trồng cây ăn quả, ham tìm hiểu thực tế.
II./ Chuẩn bị:
1. Giáo viên:Cây ăn quả cho HS quan sát.
2. Học sinh:Kiến thức liên quan
III./ Quá trình dạy học 
1. Kiểm tra bài cũ : Không
2. Bài mới:
Hoạt động của Thầy - Trò.
Nội dung
Hoạt động 1: 
GV:Cho HS đọc nội dung trong SGK.
GV:Hãy cho biết giá trị nào là quan trọng nhất? Vì sao?
(Nguồn nguyên liệu cho các nhà máy chế biến, là hàng hoá xuất khẩu có giá trị kinh tế cao. Vì nghề trồng cây ăn quả ngoài các giá trị trên thì mục đích chính là đem lại hiệu quả kinh tế).
Hoạt động 2: 
GV:Cho học sinh đọc thông tin phần 1 trong SGK.
GV: Cho HS quan sát 1 cây ăn quả thực tế.
GV: Hãy kể tên các bộ phận của cây?
HS : đọc, nghiên cứu và chỉ ra các bộ phận của cây
GV: Hãy phân biệt điểm giống và khác nhau giữa hai loại rễ?
HS : Cá nhân đứng tại chỗ phát biểu ý kiến.
GV:Hãy kể tên một số loại cây ăn quả không phải là thân gỗ? (Chuối, thanh long, dừa )
GV:Hãy cho biết tác dụng của từng loại hoa? (Hoa đực thụ phấn, Hoa cái và hoa lưỡng tính kết quả)
GV:Hãy cho biết cây ăn quả phải chịu những tác động ngoại cảnh nào?
GV:Nếu nhiệt độ cao hoặc thấp quá thì cây có hiện tượng gì?
HS: nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi của giáo viên.
GV: Lượng mưa phân bố như thế nào là hợp lý?
GV:Có loại cây ăn quả nào ưa bóng râm hay không?
GV:Loại đất nào thích hợp nhất cho cây ăn quả? 
HS: nghiên cứu, trả lời (Đất đỏ Bazan, đất phù sa).
Hoạt động 3: 
GV: Cho lớp hoạt động nhóm để điền tên các loại cây ăn quả vào bảng 2 trong SGK?
GV: Có những phương pháp nhân giống cây ăn quả nào?
HS; Tiến hành hoạt động theo nhóm 6-8 hs điền vào bảng 2 và trả lời câu hỏi của giáo viên.
HS: nêu nhận xét chéo giữa các nhóm sau khi có câu trả lời của mỗi nhóm.
GV: Hãy kể tên một số phương pháp nhân giống vô tính mà em biết?
GV: Tại sao khi trồng cây ăn quả phải cần biết đến thời vụ?
GV: Tại sao lại phải trồng vào các tháng trên?
HS Cá nhân nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi của GV
GV: Trồng cây theo khoảng cách nhất định có tác dụng gì?
HS: Các nhân suy nghĩ trả lời.
GV: Tại sao khi đào hố cần để riêng lớp đất mặt ra 1 bên?
HS: Cá nhân lần lượt phát biểu.
GV: Kết luận.
GV: Cho học sinh đọc quy trình trồng cây
Hoạt động 4. Củng cố: 
GV hệ thống phần trọng tâm của bài.
GV: Cho HS đọc phần ghi nhớ ở cuối bài.
I. giá trị của việc trồng cây ăn quả:
- Giá trị dinh dưỡng.
- Một số bộ phận của một số cây có khả năng chữa bệnh thông thường.
- Nguồn nguyên liệu cho các nhà máy chế biến, là hàng hoá xuất khẩu có giá trị kinh tế cao.
- Có tác dụng bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ đất.
II. Đặc điểm thực vật và yêu cầu ngoại cảnh của cây ăn quả:
1. Đặc điểm thực vật:
a. Rễ: Có hai loại
- Rễ mọc thẳng xuống đất (Rễ cọc) giúp cho cây đứng vững, hút nước, chất dinh dưỡng nuôi cây.
- Rễ mọc ngang, nhỏ và nhiều có tác dụng hút nước, chất dinh dưỡng nuôi cây.
b. Thân: Đa phần cây ăn quả là thân gỗ, nhưng cũng có một số là thân thảo, mềm
c. Hoa: Nhìn chung có 3 loại hoa.
- Hoa đực, Hoa cái. Hoa lưỡng tính.
d. Quả và hạt:
 Số lượng, màu sắc, hình dạng của hạt tuỳ thuộc vào loại quả.
2. Yêu cầu ngoại cảnh.
a. Nhiệt độ: Với nhiều loại cây khác nhau nên nhiệt độ thích hợp cho từng loại cây khác nhau (250C – 300C).
b. Độ ẩm và lượng mưa:
- Độ ẩm không khí 80 – 90%
- Lượng mưa 1000 – 2000mm phân bố đều trong năm.
c. ánh sáng: Đa số cây ăn quả là cây ưa ánh sáng.
d. Chất dinh dưỡng: Cần cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng theo các thời kỳ để có năng suất, chất lượng cao.
e. Đất: Thích hợp với các loại đất có tầng dày, kết cấu tốt, nhiều chất dinh dưỡng, ít chua, dễ thoát nước.
III. kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ăn quả:
1. Giống cây.
Giống cây ăn quả ở nước ta rất đa dạng và phong phú, bao gồm ba nhóm:
Cây ăn quả nhiệt đới.
Cây ăn quả ôn đới.
Cây ăn quả á nhiệt đới
2. Nhân giống:
Các phương pháp nhân giống gồm có:
- Nhân giống bằng phương pháp hữu tính như gieo bằng hạt.
- Nhân giống bằng phương pháp vô tính như giâm, chiết, ghép, tách chồi, nuôi cấy mô 
Tuỳ theo mỗi loại cây mà có phương pháp nhân giống phù hợp.
3. Trồng cây ăn quả:
a. Thời vụ:
- Miền bắc: 
 + Vụ xuân: Từ tháng 2 đến tháng 4.
 + Vụ thu: Từ tháng 8 đến tháng 10.
- Miền nam: Đầu mùa mưa (tháng 4-5).
b. Khoảng cách trồng:
Trồng dày hợp lý để tiết kiệm diện tích đất, dễ chăm sóc, dễ thu hoạch, cây phát triển tốt, năng xuất cao.
c. Đào hố, bón phân lót:
- Đào hố trước khi trồng 15 đến 30 ngày, kích thước hố tuỳ theo từng loại cây.
d. Trồng cây:
3.Hướng dẫn học sinh học ở nhà
- Về nhà học bài, chuẩn bị nội dung cho bài học sau.
- Trả lời các câu hỏi trong SGK.
Ngày giảng: : 9a./....../2009
 9b...../..../2009
Tiết 3 : Các phương pháp nhân giống cây ăn quả
I./ Mục tiêu:
* Kiến thức: Biết được được kỹ thuật xây dựng vười ươm cây ăn quả.
* Kỹ năng: Hiểu được đặc điểm và yêu cầu kỹ thuật của phương pháp nhân giống hữu tính.
* Thái độ: Yêu thích nghề trồng cây ăn quả, ham tìm hiểu thực tế.
II./ Chuẩn bị:
1. Giáo viên:Hình 4 phóng to
2. Học sinh:Kiến thức liên quan
III./ Quá trình dạy học
1.Kiểm tra bài cũ.
2.Bài mới
Hoạt động của Thầy - Trò
Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu cách xây dựng vườn ươm cây ăn quả.
- Cho HS biết được ươm cây là một khâu quan trọng trong sự phát triển của nghề trồng cây ăn quả.
 + Là nơi chọn lọc, bồi dưỡng các giống tốt.
 + Là nơi sử dụng các phương pháp nhân giống để sản xuất cây giống.
- Để có vườn ươm hợp lý ta phải chọn những tiêu chuẩn nào?
- Đất nào là thích hợp nhất cho ươm cây ăn quả?
- Cho HS quan sát H4 trong SGK.
- Hãy cho biết vườn ươm thường thiết kế làm mấy phần?
- Hãy cho biết ý nghĩa, công dụng của các khu trong vườn ươm?
Hoạt động 2: Tìm hiểu các phương pháp nhân giống cây ăn quả..
- Hãy cho biết ưu, nhược điểm của phương pháp nhân giống hữu?
- Cho HS biết các trường hợp sử dụng phương pháp này:
 + Gieo hạt lấy cây làm gốc ghép.
 + Dùng đối với loại cây chưa có phương pháp nhân giống nào khác.
 + Giống cây đa phôi để giữ được đặc tính của cây mẹ.
Hoạt động 3. Củng cố: 
- GV hệ thống phần trọng tâm của bài.
- Cho HS đọc phần ghi nhớ trong SGK.
 Các công việc chăm sóc:
Làm cỏ, vun xới.
Bón phân thúc.
Tưới nước.
Tạo hình, sửa cành.
Phòng trừ sâu bệnh.
Sử dụng chất điều hoà sinh trưởng
Tiết 5: Các phương pháp nhân giống cây ăn quả (T1)
I. Xây dựng vườn ươm cây ăn quả 
1. Chọn địa điểm:
- Gần vườn trồng, nơi tiêu thụ và thuạn tiện cho việc vận chuyển.
- Gần nguồn nước tưới.
- Đất vườn ươm phải thoát nước, bằng phẳng, tầng đất mặt dầy, độ màu mỡ cao, độ chua tuỳ loại cây.
2. Thiết kế vườn ươm:
Được chia làm 3 khu:
Khu cây giống.
Khu nhân giống.
Khu luân canh.
ii./ Các phương pháp nhân giống cây ăn quả:
1. Phương pháp nhân giống hữu tính:
 - Đây là phương pháp tạo cây con bằng hạt.
- Sử dụng phương pháp này cần lưu ý:
 + Phải biết được đặc tính chín của hạt để có biện pháp xử lý.
 + Khi gieo hạt trên luống hoặc trong bầu đất phải tưới nước, phủ rơm rạ để giữ ẩm, chăm sóc thường xuyên.
3.Hướng dẫn học sinh học ở nhà
- Về nhà học bài, chuẩn bị nội dung cho bài học sau.
Ngày giảng: ...../..../2009
 ...../..../2009
Tiết 4: Các phương pháp nhân giống cây ăn quả (Tiếp) 
I./ Mục tiêu:
* Kiến thức:Biết được các phương pháp nhân giống cây ăn quả.
* Kỹ năng: Hiểu được đặc điểm và yêu cầu kỹ thuật của phương pháp nhân giống vô tính.
* Thái độ: Yêu thích nghề trồng cây ăn quả, ham tìm hiểu thực tế.
II./ Chuẩn bị:
1. Giáo viên:
Tranh vẽ: Các phương pháp nhân giống cây ăn quả.
2. Học sinh:
Kiến thức liên quan
III./ Tiến trình dạy học.
Kiểm tra bài cũ: Không
Bài mới
Hoạt động của Thầy - Trò.
Nội dung
Hoạt động 1: Giới thiệu bài học.
Hoạt động 2: Tìm hiểu các phương pháp nhân giống cây ăn quả (Tiếp).
- Cho HS quan sát hình vẽ các phương pháp nhân giống vô tính.
- Hãy quan sát hình và cho biết đặc điểm của phương pháp chiết cành?
- Cành chiết nên chọn như thế nào cho đảm bảo?
- Hãy cho biết thời vụ của chiết cành?
- Hãy quan sát hình và cho biết đặc điểm của phương pháp giâm cành?
- Cành giâm nên chọn như thế nào cho đảm bảo?
- Hãy cho biết thời vụ của giâm cành?
- Hãy quan sát hình và cho biết đặc điểm của phương pháp ghép?
- Cho HS hoạt động nhóm để tìm hiểu.
 + Đặc điểm của các phương pháp ghép?
 + Các lưu ý khi sử dụng phương pháp ghép?
 + Thời vụ ghép?
- Cho các nhóm trả lời các câu hỏi vào vở theo nội dung tìm hiểu trong SGK.
Hoạt động 3 . Củng cố: 
- GV hệ thống phần trọng tâm của bài.
- Cho HS đọc phần ghi nhớ trong SGK.
Tiết 6: Các phương pháp nhân giống cây ăn quả (T2)
 Muốn phát triển nghề trồng cây ăn quả nhanh, đạt hiệu kinh tế phải có nhiều giống cây ăn quả tốt, khoẻ mạnh, sạch bệnh, chất lượng cao. Muốn vậy cần có những phương pháp nhân giống phù hợp và hiệu quả.
I. Các phương pháp nhân giống cây ăn quả (Tiép)
2. Phương pháp nhân giống vô tính:
a. Chiết cành: Là phương pháp nhân giống bằng cách tách cành từ cây mẹ để tạo cây con.
- Cành chiết có 1-2 năm tuổi, đường kính 1-1,5cm, không sâu bệnh, nằm giữa tầng tán.
- Thời vụ thích hợp: Vụ thu, xuân đối với miền bắc, đầu mùa mưa đối với miền nam.
b. Giâm cành: Là phương pháp nhân giống dựa trên khả năng hình thành rễ phụ của các đoạn cành (Hoặc các đoạn rễ) đã cắt rời khỏi cây mẹ.
 Để thực hiện phương pháp giâm cành đạt kết quả ta cần:
- Làm nhà giâm nơi thoáng mát, nền giâm đảm bảo tơi xốp, ẩm.
- Chọn cành non 1-2 năm tuổi, không bị sâu bệnh. 
- Thời vụ thích hợp: Vụ thu, xuân đối với miền bắc, đầu mùa mưa đối với miền nam.
- Mật độ cành giâm phải hợp lý.
- Sau khi cắm cành giâm cần thường xuyên giữ ẩm cho mặt lá và đất.
c. Ghép: Là phương pháp gắn một đoạn cành (Cành) hay mắt (Chồi) lên gốc của một cây cùng họ để tạo nên một cây mới.
C1: Ghép cành: Là cách áp dụng cho các loại cây ăn quả khó lấy mắt.
* Ghép áp: Cách ghép này có tỉ lệ sống cao nhưng công phu và tỉ lệ nhân giống thấp.
* Ghép chẻ bên:
* Ghép nêm: Thường áp dụng cho các loại cây ăn quả như: Nhãn, ổi, mít 
C2: Ghép mắt: Là cách ghép phổ biến cho nhiều loại cây ăn quả.
* Ghép của sổ: Cách ghép này có tỉ lệ sống cao, thường áp dụng cho các loại cây to như nhãn, vải 
* Ghép chữ T, I.
* Ghép mắt nhỏ có gỗ.
3.Hướng dẫn học sinh học ở nhà
- Về nhà học bài, chuẩn bị nội dung cho bài học sau.