Giáo án lớp 9 môn Lịch sử - Bài 4 - Tiết 4: Quá trình phát triển của phong trào giải phóng dân tộc và tan rã của các thuộc địa

Ngày soạn: 15/9/08 Ngày giảng: 9a : 18/9/08
 9b : 19/9/08
	 9c: 18/9/08
Chương 2:
CÁC NƯỚC Á, PHI , MĨ LA-TINH TỪ NĂM 1945 ĐẾN NAY
Bài 4_Tiết 4
QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TAN RÃ CỦA CÁC THUỘC ĐỊA
1/ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT.
a. Kiến thức: Học sinh cần nắm được:
- Quá trình tan rã của hệ thống thuộc địa của CNĐQ ở Châu á, Phi, Mĩ La-tinh.
- Quá trình phát triển của phong trào giải phóng dân tọc ở Châu á, Phi, Mĩ Latinh, những diễn biến chủ yếu, những thắng lợi to lớn trong công cuộc XD đất nước ở những nước này.
b. Tư tưởng:
- Thấy rõ được cuộc đấu tranh anh dũng và gian khổ của nhân dân các nước Á, Phi, Mĩ La- tinh vì sự nghiệp giải phóng và độc lập dân tộc.
- Tăng cường tình đoàn kết hữu nghị với các dân tộc á, Phi, Mĩ La-tinh. Trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù chung là CNĐQ thực dân.
c. Kĩ năng:
- Giúp học sinh rèn luyện phương pháp tư duy: Khái quất, tổng hợp cũng như phân tích sự kiện.
- Kỹ năng sử dụng bản đồ về kinh tế, chính trị ở các Châu và thế giới.
2/ CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS:
a. GV: 
 - Giáo án
 - Bản đồ treo tường Châu á, Phi, Mĩ La tinh
b. HS:
 	 - Học bài cũ .Chuẩn bị bài mới.
3/ PHẦN THỂ HIỆN TRÊN LỚP.
a/ Kiểm tra bài cũ: 
*Hỏi: Em hãy nêu quá trình khủng hoảng và sụp đổ của các nước XHCN Đông Âu?
*Đáp: - Từ cuối những năm 70 và đầu những năm 80 các nước Đông Âu khủng hoảng kinh tế, chính trị gay gắt
 - 1989 chế độ XHCN sụp đổ ở hầu hết các nước Đông Âu
b/ Bài mới:
Giới thiệu bài: Sau chiến tranh thế giới thứ hai, tình hình chính trị ở Châu âu có nhiều sự biến đổi với sự ra đời hàng loạt các nước XHCN ở Đông Âu còn ở Châu á, Phi, Mĩ La- tinh có gì biến đổi không? Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc diễn ra như thế nào? Hệ thống thuộc địa CNĐQ tan rã ra sao ? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
GV: Treo lược đồ.
Gợi lại những tác động của chiến tranh thế giới thứ hai.
Gv: Giới thiệu cho HS cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc nhằm đập tan hệ thống thuộc địa của CNĐQ. Nơi khởi đầu là Đông Nam á trong đó tiêu biểu là Việt Nam, in-đô-nê-xi-a, Lào. Sau đó phong trào lan nhanh sang Nam á và Bắc Phi
Hỏi: Hãy trình bày phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở Châu á, Phi, Mĩ La tinh. Từ 1945 đến giữa những năm 60 của thế kỷ XX?
GV: Ngay sau khi phát xít Nhật đầu hàng đồng minh vô điều kiện. Nhân dân 1 số nước Đông Nam á đã đứng lên khởi nghĩa vũ trang giành độc lập.
Sau đó phong trào lan nhanh sang Nam á và Bắc Phi
Hỏi: Tại sao năm 1960 gọi là năm Châu Phi?
Gv: Gợi lại cho học sinh nhớ lại những tác động của Chiến tranh thế giới thứ hai tác động đến phong trào giải phóng dân tộc ở các nước Châu á, Phi, Mĩ La-tinh.
Hỏi: Cuối những năm 60 hệ thống thuộc địa trên thế giới như thế nào?
Giảng: Lúc này hệ thống thuộc địa của CNĐQ chỉ còn tồn tại dưới 2 hình thức:
+ Các nước thuộc địa của Bồ Đào Nha.
+ Chế độ phân biệt chủng tộc ở miền Nam Châu Phi.
Hỏi: Hãy xác định trên bản đồ thế giới vị trí của các nước giành được độc lập trong thời gian này?
GV: Sử dụng lược đồ giới thiệu 
Hỏi: Hãy trình bày phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới (Từ giữa những năm 60 đến những năm 70 của thế kỷ XX)?
Giảng: Sự tan rã của các thuộc địa ở Bồ Đào Nha là một thắng lợi quan trọng của phong trào giải phóng dân tộc ở châu phi.
Hỏi: Xác định vị trí của các nước Ăng-gô-la; Mô-dăm-bích, Ghi-nê- bit-xao trên bản đồ.
Hỏi: Giai đoạn này chế độ CNTD chỉ còn tồn tại dưới hình thức nào?
Hỏi: Em hiểu thế nào là CN A-pac-thai ?
Giảng: Tiếng Anh là A-pác-thai có nghĩa là sự tách biệt dân tộc, là 1 chính sách phân biệt chủng tộc cực đoan và tàn bạo của Đảng quốc dân, chính Đảng của thiểu số da trắng cầm quyền ở Nam Phi , chủ trương tước đoạt mọi quyền lợi cơ bản về chính trị, kinh tế, xã hội của người da đen , và các dân tộc Châu á đến định cư, đặc biệt là người Ấn Độ. Nhà cầm quyền Nam Phi ban bố đạo luật phân biệt, đối xử và tước bỏ quyền làm người của dân da đen và da màu. 
 Quyền bóc lột của người da tráng đã được ghi vào hiến pháp. Các nước tiến bộ trên khắp thế giới đã lên án gay gắt chế độ A pác thai. Nhiều văn kiện của liên hợp quốc coi A pác thai là 1 tội ác chống nhân loại. 
Hỏi: Cuộc đấu tranh của nhân dân Châu Phi chống chế độ A pác thai diễn da như thế nào?
Hỏi: Chỉ trên bản đồ 3 nước Nam Phi; Dim-ba-bu-ê và Na-ri-bi-a ?
Hỏi: Thắng lợi này có ý nghĩa lịch sử như thế nào?
Giảng:- Tháng 11.1990 Với sự nhất trí của 21 chính Đảng bản hiến pháp cộng hoà Nam phi được thông qua chấm dứt chế độ A pác thai.
- Tháng 4. 1991 Nen-xơn Man-đê-la trở thành tổng thông da đen đầu tiên của cộng hoà Nam Phi.
Hỏi: Sau khi hệ thống thuộc địa sụp đổ nhiệm vụ của nhân dân các nước á phi, Mĩ la tinh là gì?
Gv: Tình hình kinh tế của các nước á, phi, Mĩ Latinh còn gặp nhiều khó khăn.
- Nợ nước ngoài chồng chất, khó có khả năng thanh toán
- Tuy vậy hiện nay có 1 số nước vươn lên thoát khỏi nghèo đói thành nước NIC.
Hỏi: Xác định vị trí 4 nước Dim-ba-bu-ê; Na-mi-bi-a và Cộng hoà Nam Phi trên bản đồ.
Gv kết luận: Hệ thống thuộc địa của CNĐQ trên thế giới đã bị tan rã, lịch sử các nước Á, Phi, Mĩ La-tinh chuyển sang một giai đoạn mới với nhiệm vụ to lớn đó là củng cố độc lập , xây dựng và phát triển đất nước nhằm khắc phục tình trạng lạc hậu đói nghèo ở các nước trong khu vực này kéo dài từ bao đời nay. Đó là thắng lợi có ý nghĩa lịch sử làm thay đổi bộ bặt của các nước Á, Phi, Mĩ La-tinh.
Trình bày trong SGK
Vì trong một năm (1960) có tới 17 nước ở Châu Phi giành độc lập, cùng trong năm này Đại hội đồng liên hợp quốc khoá XV đã thông qua văn kiện Tuyên ngôn về thủ tiêu hoàn toàn CN thực dân trao trả lại độc lập cho các quốc gia và dân tộc thuộc địa.
Hệ thống thuộc địa của CNĐQ về cơ bản bị sụp đổ.
Lên bảng chỉ lược đồ
Quan sát-lắng nghe
+ 9.1974 Ghi-nê-bít-xao
+ 6.1975 Mô -dăm-bích
+ 11.1975 Ăng-gô-.la.
Chỉ trên lược đồ
A-pác-thai
A-Pác-Thai có nghĩa là sự tách biệt dân tộc, là 1 chính sách phân biệt chủng tộc cực đoan và tàn bạo
- Người da đen đã giành được thắng lợi thông qua cuộc bầu cử và thành lập chính quyền.
+ 1980 Dim-ba-bu-ê
+ 1990 Nam-mi-bi-a
+ 1993 CH Nam Phi
Lên bảng chỉ lược đồ
Xoá bỏ chế độ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi.
Củng cố độc lập, phát triển kinh tế
Lên bảng xác định
I. Giai đoạn từ năm 1945 đến giữa những năm 60 của thế kỉ XX 
- Châu á:
+17.8.1945 In-đô-nê-si-a tuyên bố độc lập.
+ 2.9.1945 Việt Nam
+ 12.10.1945 Lào
+ 1946 - 1950 ấn Độ
+1958 I-rắc.
- Châu Phi
+ 1952 Ai Cập
+ 1954 - 1962 An-giê-ri
+ 1960: 17 nước Châu phi giành độc lập.
- Mĩ La-tinh: 1.1.1959. CuBa
->Cuối những năm 60 của thế kỉ XX hệ thống thuộc địa của CNĐQ về cơ bản bị sụp đổ.
II. Giai đoạn từ giữa những năm 60 đến giữa những năm 70 của thế kỉ XX 
- Đầu những năm 60 nhân dân một số nước Châu Phi giành độc lập khỏi ách thống trị của Bồ Đào Nha
+ 9.1974 Ghi-nê-bít-xao
+ 6.1975 Mô -dăm-bích
+ 11.1975 Ăng-gô-.la.
III/ Giai đoạn từ giữa những năm70 đến giữa những năm 90 của thế kỷ XX 
- Người da đen đã giành được thắng lợi thông qua cuộc bầu cử và thành lập chính quyền.
+ 1980 Dim-ba-bu-ê
+ 1990 Nam-mi-bi-a
+ 1993 CH Nam 
*Ý nghĩa lịch sử:
Xoá bỏ chế độ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi.
*Nhiệm vụ:
- Củng cố nền độc lập
- Xây dụng và phát triển đất nước để khắc phục đói nghèo
c. Củng cố, bài tập 
An-gô-la, Mô-dăm-bích, Ghi-nê-bít-xao là thuộc địa của nước:
Anh
X
Bồ Đào Nha
Tây Ban Nha
Pháp
d. Hướng dẫn học sinh học bài và làm bài tập ở nhà.
 - Học bài cũ. Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa .
 - Đọc và chuẩn bị bài 4 :Các nước Châu Á