Giáo án lớp 9 môn Lịch sử - Tiết 40 - Bài 28: Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền bắc, đấu tranh chống đế quốc Mĩ và chính quyền Sài Gòn ở miền nam (1954 – 1965)

Ngày soạn: 30/3/2009.
Ngày giảng 9A: 01/4/2009.
9B: 31/3/2009.
Tiết 40. Bài28
XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở MIỀN BẮC, ĐẤU TRANH CHỐNG ĐẾ QUỐC MĨ VÀ CHÍNH QUYỀN SÀI GÒN Ở MIỀN NAM (1954 – 1965). 
I. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: HS thấy được:
 - Miền Nam thực hiện những nhiệm vụ của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, tiến hành đấu tranh chống đế quốc Mĩ xâm lược và chính quyền Sài Gòn.
 - Trong việc thực hiện những nhiệm vụ đó, nhân dân ở 2 miền đạt được những thành tựu to lớn, có nhiều ưu điểm, nhưng cũng gặp không ít khó khăn, yếu kém, cả sai lầm, khuyết điểm, nhất là trong lĩnh vực quản lí kinh tế – xã hội ở miền Bắc.
- Nội dung đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng ( 9/1960 )
2. Tư tưởng: 
 - Bồi dưỡng cho HS lòng yêu nước gắn với CNXH , tình cảm ruột thịt Bắc - Nam, niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng vào tiền đồ của cách mạng.
3. Kỹ năêng: 
 Rèn luyện cho HS kĩ năng phân tích, nhận định, đánh giá tình hình đất nước, nhiệm vụ cách mạng 2 miền, âm mưu thủ đoạn của đế quốc Mĩ và chính quyền Sài Gòn ở miền Nam ; kĩ năng sử dụng bản đồ.
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên:
 - Nôi dung các kênh hình trong SGK. 
- Lược đồ treo tường” Phong trào Đồng Khởi” (1959 -1960).
2. Học sinh: Đọc và chuẩn bị trước bài.
III. Hoạt động dạy và học:
1. Ổn định tổ chức 
2. Kiểm tra bài cũ: 
H?: Tình hình nước ta sau Hiệp định Giơ-ne-vơ ?
T.Lời: - Tháng 5/1955 Pháp rút khỏi miền Bắc...
- Hội nghị hiệp thương chưa thực hiện...
- Mĩ trực tiếp nhảy vào miền Nam...
3. Bài mới: Sau khi Hiệp định Giơ-ne-vơ được kí kết, hòa bình trở lại Đông Dương, nhưng đất nước ta vẫn bị chia cắt thành 2 miền: miền Bắc đi lên XHCN, miền Nam vẫn phải chống ách thống trị của bọn Mĩ –Diệm. Nhân dân miền Nam tiếp tục phải đấu tranh để hoàn thành Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân. Vậy công cuộc đấu tranh đó diễn ra như thế nào ?...
HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
NỘI DUNG
 Hoạt động 1: Tìm hiểu cuộc đấu tranh chống chế độ Mĩ –Diệm, giữ gìn và phát triển lực lượng CM, tiến tới Đồng Khởi của nhân dân miền Nam (1954 -1960).
 Hoạt động 1.1: Tìm hiểu cuộc đấu tranh chống chế độ Mĩ –Diệm, giữ gìn và phát triển lực lượng CM (1954 -1959).
 Yêu cầu HS đọc nhanh đoạn đầu và trả lời câu hỏi: Trong hoàn cảnh nào Đảng ta chủ trương chuyển từ đấu tranh vũ trang sang đấu tranh chính trị ở miền Nam?
HS đọc và trả lời
 GV giảng thêm: Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, ta chủ trương đấu tranh chính trị ở miền Nam bởi vì theo tinh thần của Hiệp định:
 + Hầu hết các lực lượng của ta tập kết, chuyển quân ra Bắc.
 + Lực lượng so sánh giữa ta và địch chênh lệch.
 + Ta muốn tỏ rõ thiện chí hòa bình và thực hiện nghiêm chỉnh công pháp quốc tế.
 Yêu cầu HS đọc nhanh đoạn còn lại và trình bày diễn biến của phong trào đấu tranh chính trị của nhân dân miền Nam chống Mĩ –Diệm (1954 -1959) ?
 HS đọc và trình bày: - Mở đầu là “phong trào hòa bình” của trí thức và nhân dân Sài Gòn – Chợ Lớn, đấu tranh đòi hiệp thương tổng tuyển cử thống nhất nước nhà.
- 11/1954, Mĩ –Diệm tiến hành khủng bố, nhưng phong trào vẫn tiếp tục dâng cao, thu hút hàng triệu người tham gia ...
- Từ 1958 "1959 Mĩ - Diệm thẳng tay khủng bố CM cho nên mục tiêu và hình thức đấu tranh thay đổi...
 GV xác định trên bản đồ những đô thị có phong trào đấu tranh chính trị sôi nổi của quần chúng: Huế, Đà Nẵng...
 Hoạt động 1.2: Tìm hiểu Phong trào “Đồng Khởi” (1959 -1960)
 H?: Đọc nhanh 2 đoạn đầu và cho biết phong trào “Đồng Khởi” của nhân dân miền Nam bùng nổ trong hoàn cảnh nào?
 HS đọc và trả lời: - Từ 1957 "1959 Mĩ Diệm mở rộng chính sách “tố cộng” ,“diệt cộng” đàn áp CM miền Nam...
 - Đặc biệt là 5/1959, chúng cho ra đời bộ luật “phát xít 10 -59”, chính thức đặt cộng sản ngoài vòng pháp luật.
 - Mâu thuẫn trong lòng XH miền Nam rất gay gắt.
 GV phân tích thêm: 
 - Với “luật 10 - 59” Mĩ Diệm đưa ra khẩu hiệu “tiêu diệt tận gốc CNCS”, “thà giết nhầm còn hơn bỏ sót”...Chúng đã gây ra vụ thảm sát đẫm máu ở chợ Được, Vĩnh Trinh, Đại Lộc (Quảng Nam), chúng chôn sống 21 người tại chợ Được, dìm chết 42 người ở đập Vĩnh Trinh.
 - Tháng 7/1955 chúng bắn chết 92 dân thường 1 lúc ở Hướng Điền.
- Từ 1955 -> 1958, 9/10 cán bộ miền Nam bị tổn thất.
 - Nam Bộ chỉ còn 5.000 trên tổng số 6 vạn đảng viên.
 - Liên khu V, 40% tỉnh ủy viên, 60% huyện ủy viên, 70% chi ủy viên bị địch giết hại, 12 huyện không còn cơ sở Đảng.
 - Quảng Trị chỉ còn 176/8.400 ĐV.
 - Như vậy, bọn Mĩ Diệm định dùng thủ đoạn dã man, tàn bạo để buộc ta phải khuất phục. Nhưng nhân dân miền Nam không còn con đường nào khác hơn là đứng lên giành chính quyền.
 H: Qua phần còn lại em hãy trình bày diễn biến của phong trào “Đồng Khởi” ở miền Nam trên lược đồ ?
HS đọc nhanh và trả lời.
GV sử dụng lược đồ, giảng
 GV giảng thêm:
 - Tính đến cuối 1960, Nam Bộ: 600/1298 xã thành lập được chính quyền nhân dân tự quản, trong đó có 116 xã hoàn toàn giải phóng.
 - Các tỉnh ven biển Trung Bộ 904/3829 thôn giải phóng.
 - Tây Nguyên: 3.200/5.721 thôn không còn chính quyền ngụy.
 GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm 4 với yêu cầu: Em hãy nêu ý nghĩa lịch sử của phong trào “Đồng Khởi” (1959 -1960). ( thời gian 3 phút )
Học sinh thảo luận.
Đại diện nhóm báo cáo.
Nhóm khác nhận xét, bổ xung.
GV nhận xét, kết luận
 Hoạt động 2: Tìm hiểu công cuộc xây dựng bước đầu cơ sở vật chất kĩ thuật của CNXH ở miền Bắc (1961 -1965)
Hoạt động 2.1: Tìm hiểu Đại hội đại biểu toàn quốc lần III của Đảng (9/1960).
Yêu cầu HS đọc nhanh phần 1 và trả lời câu hỏi:
H?: Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng được triệu tập trong hoàn cảnh nào ?
HS suy nghĩ trả lời.
GV giới thiệu H62.
H?: Trình bày nội dung của Đại hội ?
HS quan sát vào đoạn 2, 3 và trình bày nội dung của ĐH đại biểu toàn quốc lần III của Đảng:
- Phân tích đặc điểm tình hình đất nước...
 - Đề ra đường lối cách mạng ở từng miền cũng như mối liên hệ của cách mạng hai miền. 
- Bầu ra BCH TW mới do HCM là CT Đảng, Lê Duẩn là Bí thư thứ I
H?: Em hãy nêu ý nghĩa lịch sử của ĐH đại biểu toàn quốc lần III của Đảng .
III . Miền Nam đấu tranh chống chế độ Mĩ –Diệm, giữ gìn và phát triển lực lượng cách mạng, tiến tới Đồng Khởi (1954 -1960).
1. Đấu tranh chống chế độ Mĩ –Diệm, giữ gìn và phát triển lực lượng CM (1954 -1959).
* Hoàn cảnh
- Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, Mĩ nhảy vào miền Nam thay chân Pháp, Mĩ trở thành kẻ thù chính, trực tiếp của nhân dân ta.
- Đảng chủ trương chuyển từ đấu tranh vũ trang sang đấu tranh chính trị, đòi hiệp thương tổng tuyển cử thống nhất nước nhà.
* Diễn biến:
- 8-1954: “phong trào hòa bình” của trí thức và nhân dân Sài Gòn – Chợ Lớn, 
- 11/1954, Mĩ –Diệm tiến hành khủng bố, nhưng phong trào vẫn tiếp tục dâng cao, lan rộng các thành phố Huế, Đà Nẵng... và các vùng nông thôn.
- Từ 1958 "1959 Mĩ Diệm thẳng tay khủng bố CM cho nên mục tiêu và hình thức đấu tranh thay đổi.
2. Phong trào “Đồng Khởi” (1959 -1960)
a. Hoàn cảnh:
- Từ 1957 "1959 Mĩ Diệm mở rộng chính sách “tố cộng” ,“diệt cộng” đàn áp cách mạng miền Nam.
- Đạo luật 10 -59, chính thức đặt cộng sản ngoài vòng pháp luật.
-> CM bị tổn thất nặng nề.
- Đầu 1959 Nghị quyết 15 của TƯ Đảng, chỉ rõ con đường của CMMN là con đường cách mạng bạo lực, kết hợp giữa bạo lực chính trị và bạo lực vũ trang giành chính quyền.
b. Diễn biến:
- Dưới ánh sáng Nghị quyết 15, phong trào đấu tranh của quần chúng lúc đầu lẻ tẻ: Bác Ái (2/1959), Trà Bồng - 8/1959...
- 17/1/1960, dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy Bến Tre, nhân dân 3 xã Định Thủy, Phước Hiệp, Bình Khánh, (Mỏ Cày) đã nổi dậy diệt ác ôn, giành quyền làm chủ, chính quyền nhân dân tự quản thành lập nhiều nơi.
- Phong trào lan nhanh khắp tỉnh Bến Tre và lan khắp Nam Bộ, Tây Nguyên, Nam Trung Bộ.
- 20/12/1960 Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam ra đời.
c. Ý nghĩa:
- Phong trào “Đồng Khởi” giáng 1 đòn nặng nề vào chính sách thực dân kiểu mới của Mĩ, làm lung lay tận gốc chính quyền Ngô Đình Diệm.
- Đánh dấu bước nhảy vọt của CM miền Nam. Từ thế giữ gìn lực lượng chuyển sang thế tiến công liên tục, đều khắp vào kẻ thù.
- Chuyển từ đấu tranh chính trị sang kết hợp giữa đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang.
IV. Miền Bắc xây dựng bước đầu cơ sở vật chất kĩ thuật của CNXH (1961 -1965)
1. Đại hội đại biểu toàn quốc lần III của Đảng (9/1960).
a. Hoàn cảnh:
- MB tiến hành cải tạo XHCN thắng lợi.
- MN tiến hành “Đồng Khởi” thắng lợi.
 -> Tháng 9/1960 Đại hội toàn quốc lần III của Đảng được triệu tập tại Hà Nội.
b. Nội dung:
- Đại hội phân tích nước ta bị chia làm 2 miền, mỗi miền có nhiệm vụ chính trị khác nhau:
+ Miền Bắc tiến hành CMXHCN.
+ Miền Nam tiến hành Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân.
-> CM 2 miền có mối quan hệ khăng khít với nhau. CMXHCN miền Bắc giữ vai trò quyết định nhất đối với sự nghiệp cách mạng cả nước.
- Đề ra đường lối chung của CMXHCN ở miền Bắc và nhiệm vụ của kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961 – 1965).
- Bầu ra BCH TW mới do HCM là CT Đảng, Lê Duẩn là Bí thư thứ I
c. Ý nghĩa:
Đánh dấu 1 bước phát triển mới của CMVN. Đẩy mạnh CM 2 miền đi lên, miền Bắc bước đầu xây dựng cơ sở vật chất cho CNXH, miền Nam đánh thắng “Chiến tranh đặc biệt “ của đế quốc Mĩ.
4. Củng cố: 
- Em hãy trình bày diễn biến phong trào đấu tranh chính trị đòi hiệp thương tổng tuyển cử thống nhất nước nhà của nhân dân miền Nam (1954 -1959) ?
- Em trình bày diễn biến phong trào Đồng Khởi của nhân dân miền Nam (1959-1960) ?
- Nối cột A và B sao cho đúng các mốc thời gian và sự kiện..
(A ) Thời gian
( B ) Địa điểm nổ ra
2/1959
Bác Ái
8/1959
Bến Tre
17/1/1960
Trà Bồng
5. Hướng dẫn học bài: 
- Về nhà học bài, nắm được cuộc đấu tranh chống chế độ Mĩ-Diệm của nhân dân miền Nam từ 1954 đến 1960 và nội dung Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng.
- Chuẩn bị bài sau:
+ Những thành tựu của miền Bắc trong việc thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm ( 1961 – 1965 )
+ Nội dung chiến lược “ Chiến tranh đặc biệt “ của Mĩ ?
+ Nhân dân miền Nam đã chiến đấu chống chiến lược “ Chiến tranh đặc biệt “ của Mĩ như thế nào ?