Giáo án Lớp 9 môn Ngữ văn - Bài 18: Bàn về đọc sách

Ngày soạn: / /2007 
Ngày dạy: / /2007 
Bài 18. Bàn về đọc sách
(Chu Quang Tiềm )
Tiết 91 - 92: Đọc - Hiểu văn bản
A. Mục tiêu cần đạt: 
1.Kiến thức.
- Giúp học sinh hiểu được sự cần thiết của việc đọc sách và phương pháp đọc sách.
2.Kĩ năng.
- Rèn luyện thêm cho học sinh cách viết văn nghị luận qua việc lĩnh hội bài nghị luận sâu sắc, sinh động, giàu sức thuyết phục.
3.Thái độ.
- Học sinh có ý thức vận dụng những kiến thức trong bài viết vào quá trình chọn và đọc sách.
B.Chuẩn bị:
- Giáo viên: Sưu tầm tài liệ về gương học tập trong lịch sử.
- Học sinh: Đọc bài trả lời các câu hỏi sách giáo khoa và gợi ý của giáo viên.
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động.
* Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. ( 3’)
- Giáo viên giới thiệu sơ lược chương trình Ngữ Văn 9 - Học kì II.
* Hoạt động 2: Giới thiệu bài. ( 1’)
Đọc sách là quá trình tích lũy kiến thức, nâng cao hiểu biết . Giáo sư, tiến sĩ Chu Quang Tiềm nhà mĩ học và lí luận văn học Trung Quốc đã nhiều lần bàn về vấn đề đọc sách, phương pháp đọc sách. Ông muốn truyền lại cho thế hệ con cháu những suy nghĩ sâu sắc và kinh nghiệm phong phú của bản thân. Để hiểu được điều này chúng ta cùng tìm hiểu văn bản dịch của nhà văn để thấy được giá trị khoa học, thực tiễn của nó.
* Hoạt động 3: Bài mới. ( 84’)
Hoạt động của
giáo viên
Hoạt động
của h/s
Nội dung cần đạt
GV Gọi học sinh đọc chú thích SGK/3.
? Nêu một vài nét chính về tác giả?
GV nêu khái quát.
Chu Quang Tiềm là nhà văn nhà lí luận nổi tiếng TQ thế kỉ XX. Văn bản là những lời tâm huyết của ông về việc đọc sách mà ông đã tích lũy được trong quá trình học tập và nghiên cứu.
GV nêu yêu cầu đọc.
-Giọng đọc khúc triết, rõ ràng, thể hiện giọng lập luận
GV Đọc mẫu, học sinh đọc.
? Giải thích từ học vấn, Trường chinh, Chính trị học?
? Bài văn thuộc kiểu văn bản nào? Vấn đề nghị luận của bài viết này là gì?
?Vấn đề nghị luận được trình bày qua mấy luận điểm?
? Dựa vào bố cục bài viết em hãy trình bày các luận điểm của tác giả?
GV những luận điểm trên tập chung làm sáng tỏ vấn đề vì sao phải đọc sách và đọc sách như thế nào?
GV định hướng tìm hiểu bài.
GV yêu cầu học sinh đọc phần 1
? Nội dung của phần 1 là gì?
?Mở đầu luận điểm tác giả đã nêu lên vai trò của việc đọc sách đối với học vấn của mõi con người là gì?
?Theo nhà văn học vấn được hiểu như thế nào?
?Sách có vai trò gì với học vấn?
?Đọc sách có vai trò gì đối với con người?
?Con người muốn phát triển cần có nhìn nhận thành quả của nhân loại như thế nào?
?Luận điểm 1 tác giả đã dùng phương pháp lập luận nào để trình bày rõ luận điểm ? Em hãy phân tích?
? Câu văn Có được sự chuẩn bị ...có vai trò gì trong luận điểm 1?
?Sách có vai trò ý nghĩa tầm quan trong như thế nào đối với học vấn của con người?
GV khái quát tiết 1.
 Tiết 2
GV yêu cầu học sinh đọc phần 2
?Vì sao mở đầu luận điểm 2 tác giả lại nêu lên sách vở nhiều... thì việc đọc sách lại không dễ ?
?Tác giả đã nêu lên những trở ngại nào thường gặp trong quá trình đọc sách?
?Những trở ngại của việc đọc sách được tác giả lí giải cụ thể như thế nào?
?Cách diễn đạt, hình ảnh trong đoạn văn nêu trở ngại của việc đọc sách hiện nay như thế nào?
GV bằng sự quan sát, chiêm nghiệm của bản thân mình qua quá trình nghiên cứu tích lũy lâu dài tác giả đã truyền cho chúng ta một bài học quí báu .
? Bài học đó là gì?
GV khái quát chuyển ý
GV yêu cầu học sinh đọc phần 3.
?Từ đó tác giả đã nêu lên ý kiến cần lựa chọn sách khi đọc như thế nào?
?Vì sao tác giả lại cho rằng chúng ta phải đọc nhiều loại sách?
? Tác giả đề xuất những phương pháp đọc sách nào?
?Đối với sách trình bày kiến thức phổ thông ta đọc như thế nào?
?Với sách trau dồi chuyên môn ta nên đọc như thế nào?
?Hình ảnh so sánh ... giống như con chuột... có ý nghĩa gì?
GV câu kết luận của tác giả Không biết rộng... đã thể hiện được vai trò của học vấn.
?Từ bài văn em rút ra bài học gì về việc đọc sách?
GV khái quát đó chính là kinh nghiệm mà nhà văn muốn truyền lại cho chúng ta.
?Bài văn thuyết phục người đọc ở điều gì ?
GV khái quát ghi nhớ
-Đọc
-Trình bày
-Đọc
-Giải thích
-Phát hiện
-Phát hiện
-Trình bày
-Nghe
-Đọc
-Phát hiện
-Phát hiện
-Giải thích
-Nhận xét
-Suy luận
-Suy luận
-Phân tích
-Nhận xét
-Khái quát
-Đọc
-Lí giải
-Phát hiện
-Phân tích
-Nhận xét
- Nhận xét
- Nghe
- Đọc
-Phát hiện
-Lí giải
-Phát hiện
-Phân tích
-Phát hiện
-Suy luận
- Nghe
-Liên hệ
-Nghe
-Khái quát
-Đọc ghi nhớ
I.Đọc - tiếp xúc văn bản.
* Tác giả, tác phẩm
- Chu Quang Tiềm ( 1897 - 1986 ). Nhà mĩ học và lí luận văn học nổi tiếng của Trung Quốc.
* Đọc.
* Từ khó.
-Sách giáo khoa
* Cấu trúc văn bản.
- Văn bản nghị luận.
-Vấn đề nghị luận: Bàn về việc đọc sách.
- 3 luận điểm
+ Luận điểm 1: Từ đầu đến phát hiện thế giới mới tầm quan trọng, ý nghĩa của việc đọc sách.
+ Luận điểm 2: Tiếp đến lực lượng Những thiên hướng sai lệch của việc đọc sách hiện nay.
+ Luận điểm 3: Còn lại Phương pháp đọc sách.
II.Đọc - hiểu văn bản.
1.Tầm quan trọng, ý nghĩa của việc đọc sách.
- Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách..là con đường quan trọng của học vấn.
-Học vấn: là thành tựu do toàn nhân loại tích lũy ngày đêm mà có...
+Học vấn của ngày hôm nay đều do thành quả của nhân loại...
- Sách ghi chép, cô đúc và lưu truyền mọi tri thức, mọi thành tựu mà loài người tìm tòi, tích luỹ được.
- Những sách có giá trị ->cột mốc trên con đường phát triển của nhân loại.
- Sách là kho tàng kinh nghiệm của con người nung nấu, thu lượm suốt mấy nghìn năm.
- Đọc sách sẽ có được thành quả nhân loại trong quá khứ...
-Đọc sách là con đường tích luỹ nâng cao vốn tri thức.
-Đọc sách là cách để tạo học vấn.
-Lấy thành quả của nhân loại làm điểm xuất phát.
- Tác giả dùng phương pháp phân tích, tổng hợp để thuyết phục người đọc, người nghe.
- Nêu luận điểm Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách ... sau đó nêu lí lẽ giải thích cặn kẽ về học vấn, về sách, đọc sách làm rõ vai trò của đọc sách với học vấn.
- Câu văn khái quát, tổng hợp giàu hình ảnh.
- Đọc sách sẽ có được thành quả nhân loại trong quá khứ...
-Đọc sách là con đường tích luỹ nâng cao vốn tri thức.
-Đọc sách là cách để tạo học vấn.
2.Những thiên hướng sai lệch của việc đọc sách hiện nay..
-Vì tác giả đã nhìn thấy những trở ngại của việc hiện nay có nhiều sách vở.
-Sách nhiều khiến người ta đọc không chuyên sâu.
-Sách nhiều khiến người ta lạc hướng.
-....Dùng phương pháp so sánh cách đọc sách...
-Diễn đạt phong phú, giàu hình ảnh.
-> Sách nhiều có thể làm trở ngại cho nghiên cứu học vấn.
3.Lựa chọn sách và phương pháp đọc sách.
-Không ham đọc nhiều, đọc lung tung mà chọn cho tinh, đọc cho kĩ...
-Cần đọc kĩ các cuốn sách chuyên sâu...
-Nên đọc đủ các loại sách chuyên sâu và thường thức...
-> Vì trên đời không có học vấn nào là cô lập, tách rời các học vấn khác.
-Không biết rộng thì không thể chuyên, không thông thái thì không thể nắm gọn.
b.Phương pháp đọc sách.
- Không nên đọc lướt qua, đọc chỉ để trang trí bộ mắt mà đọc vừa suy nghĩ trầm ngâm tích luỹ, tưởng tượng tự do nhất là các quyển sách có giá trị.
- Không đọc tràn lan theo kiểu hứng thú cá nhân mà cần đọc có kế hoach, có hệ thống, đọc để rèn luyện, rèn tính cách làm người.
-...lấy từ 3 đến 5 quyển đọc cho kĩ tổng cộng..
- Đọc rộng, biết đến các học vấn có liên quan...
-Nhắc nhở chúng ta nên đọc các loại sách có liên quan.
- Hiện nay sách vở nhiều phải biết lựa chọn sách để đọc.
-Đã đọc cuốn nào thì phải đọc cho kĩ, miệng đọc tâm ghi...
-Phải kết hợp đọc sách chuyên môn và đọc sách để có kiến thức phổ thông.
- Khi đọc sách chuyên môn cần kết hợp đọc rộng, đọc sâu.
-Nội dung bài viết và cách trình bày thấu tình đạt lí.
-Các ý kiến nhận xét xác đáng, có lí lẽ.
-Phân tích trình bày cụ thể qua giọng văn tâm tình trò chuyện thân ái chia sẻ kinh nghiệm.
-Bố cục bài viết chặt chẽ, hợp lí, dẫn dắt tự nhiên, hình ảnh so sánh độc đáo sinh động.
III.Tổng kết.
*Ghi nhớ: SGK
IV: Luyện tập:
- Phát biểu những suy nghĩ của em sau khi học xong văn bản. Từ văn bản em rút ra được bài học gì về việc đọc sách.
* Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà. ( 2’)
-Nắm chắc hệ thống luận điểm của bài viết.
- Bài học cho bản thân về việc đọc sách.
- Chuẩn bị bài: Khởi ngữ.