Giáo án Lớp 9 môn Ngữ văn - Tuần: 2 - Tiết: 9: Thuyết minh kết hợp với miêu tả

Tuần: 2
Tiết: 9
THUYẾT MINH KẾT HỢP VỚI MIÊU TẢ
I. Mục đích cần đạt:
Giúp HS:
Hiểu được văn bản thuyết minh có khi phải kết hợp với miêu tả thì mới hay.
II. Tiến hành tổ chức các hoạt động dạy và học: 
	1. Ổn định: 
	2. Kiểm tra bài cũ: 
	- Sửa: dàn ý chi tiết bài Thuyết minh: Vấn đề tự học. 
	3. Giới thiệu bài: 
	Việc thuyết minh cung cấp cho mọi người tri thức phổ biến trong cuộc sống, để việc thuyết minh sinh động, cụ thể hơn chúng ta cần kết hợp với miêu tả mà chúng ta tìm hiểu hôm nay. 
	4. Các hoạt động: 
Hoạt động 1: 
* Bước 1: Đọc và tìm hiểu bài 
	Cho học sinh đọc hết bài. Lưu ý lớp theo dõi bài. 
* Bước 2: 
?- Qua tựa đề của văn bản, hãy cho biết bài văn thuyết minh vấn đề gì? 
	Cây chuối trong đời sống Việt Nam chứ không miêu tả thuyết minh một cây chuối nào. Phải trình bày đúng, khách quan. 
* Bước 3: Bài văn có mấy đoạn? 3 đoạn. 
? Bài văn thuyết minh những mặt nào của cây chuối? Câu văn nào là câu thuyết minh trong đoạn. 
	Đoạn 1: Giới thiệu cây chuối 
	Đoạn 2: Ích lợi của cây chuối 
	Đoạn 3: Ích lợi của quả chuối
	- Các loại chuối 
	- Cách dùng, cách nấu, cách thớ.
?- Trong bài thuyết minh, bài văn sẽ nêu lên những điều gì? 
 	Thuyết minh cái gì? Nó như thế nào? Tác dụng. 
Hoạt động 2:
?- Bài thuyết minh về cây chuối đã kết hợp với yếu tố nào? Tác dụng? 
	Làm cho bài viết sinh động. 
	Yếu tố miêu tả.
?- Hãy tìm 1 số câu miêu tả tiêu biểu trong bài văn?
	- Đi khắp Việt Nam ... đến núi rừng. 
	- Chả là gốc chuối tròn như ... dưới mặt đất. 
	- Có một loại chuối ... vệt lốm đốm như vỏ trứng cuốc.
	- Có buồng chuối... cả nghìn quả... 
	- Không thiếu những buồng chuối... trĩu xuống tận gốc cây... 
?- Những câu miêu tả trên có tác dụng gì? 
	Làm rõ hơn về hình ảnh công dụng của cây chuối. 
?- Trong bài thuyết minh, yếu tố thuyết minh và yếu tố miêu tả, yếu tố nào là chủ yếu? Tại sao? 
	Yếu tố thuyết minh là chủ yếu còn yếu tố miêu tả chỉ nhằm mục đích gợi lên hình ảnh cụ thể để thuyết minh về vấn đề tri thức khách quan, khoa học. 
Hoạt động 3: Nêu câu hỏi khái quát.
?- Trong bài viết thuyết minh, người viết phải trình bày như thế nào? 
?- Khi viết bài thuyết minh về 1 đối tượng, bài viết phải cho biết điều gì? 
?- Thuyết minh có thể kết hợp với yếu tố nào? Tại sao? 
III. Luyện tập: 
* Bài tập 1: Bổ sung kết hợp với yếu tố miêu tả các chi tiết thuyết minh sau: 
	Thân cây chuối có hình dáng.... . 
	Lá chuối tươi.... . 
	Lá chuối khô.... . 
	Quả chuối.... . 
	Bắp chuối.... . 
	Nõn chuối.... . 
	Giáo viên cho học sinh thảo luận để chọn lọc chi tiết miêu tả. Học sinh miêu tả hình dáng, màu sắc (bằng cách so sánh). 
* Bài tập 2: Đọc và tìm những câu miêu tả: 
	Văn bản: Trò chơi ngày xuân. 
	Câu miêu tả: 
	- Làn được trang trí công phu, râu ngũ sắc.... . Các họa tiết đẹp. 
	- Những người tham gia chia làm hai phe.... . làm mốc được thua. 
	- Bàn cờ là sân bãi rộng.... . được che lọng. 
	- Sau hiệu lệnh.... . đôi bờ sông. 
Dặn dò: Học ghi nhớ.
Soạn bài: Luyện tập.
PHẦN GHI BẢNG
I. Kết hợp thuyết minh với miêu tả trong bài văn thuyết minh: 
	1/ Bài văn: Cây chuối trong đời sống Việt Nam. 
	- Bài văn thuyết minh về cây chuối trong đời sống Việt Nam. 
	ê Phải trình bày đúng, khách quan đặc điểm của đối tượng. 
	2/ 	Đoạn 1: Giới thiệu cây chuối.
 	Đoạn 2: Ích lợi của cây chuối.
 	Đoạn 3: Ích lợi của quả chuối.
	- Các loại chuối
	- Cách dùng 
	êThuyết minh đối tượng như thếù nào, ích lợi. 
	3/ Những câu miêu tả: 
	- Chả là gốc chuối tròn.... . dưới mặt đất. 
	- Có một loại chuối.... . vỏ trứng cuốc. 
	- Mỗi cây chuối.... . buồng chuối. 
	- Có buồng chuối.... . gốc cây. 
	êThuyết minh kết hợp yếu tố miêu tả. 
	Ghi nhớ
II. Luyện tập: 
* Bài tập 1: 
* Bài tập 2: 
	- Thân cây có hình dáng to tròn, màu xanh bóng. 
	- Lá chuối tươi: màu xanh, có đường sống ở giữa. 
	- Phiến lá rộng dài, có gân. 
	- Lá chuối khô, màu vàng nâu úa khô. 
	- Quả chuối tròn, dài, màu vàng khi chín - màu xanh khi sống. 
	- Nhiều quả ê nải ê buồng.
	- Bắp chuối: hình thoi, màu đỏ, nhiều bẹ ghép lại bên trong mỗi bẹ có những nải chuối nhỏ như cuộn vải chưa phát triển. 
	- Nõn chuối: màu xanh nhạt, cuộn tròn lại, rất mềm, dáng thẳng đứng, nõn, mỏng mảnh.