Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Năm học 2010 - Tiết 44 - Bài 42: Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật

Ngày soạn 09/1/2011 
Ngày giảng 27/1/2011
Tiết 44 - Bài 42
ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I. Mục tiêu: 
1. Kiến thức 
- Nêu được ảnh hưởng của nhân tố sinh thái ánh sáng đến đặc điểm hình thái, giải phẫu sinh lí và tập tính của của sinh vật.
- Giải thích được sự thích nghi của sinh vật với môi trường 
2. Kĩ năng. KN khái quát hóa, phát triển tư duy lô gic, 
3. Thái độ: GD ý thức bảo vệ thực vật.
II. Đồ dùng dạy học
1. GV: H42 SGK. Bảng chuẩn 1
2. HS: Kẻ bảng phụ 1
III. Phương pháp: Trực quan, hoạt động nhóm
IV. Hoạt động dạy và học 
1. ổn định (1 phút) 9A1 /37 ; 9A2 / 40, 9A3 /41, 9A4 /39, 9A5 /37 
2. Kiểm tra (4 phút)
3. Bài mới
*Mở bài: Nhiều loại sinh vật sống chủ yếu ở nơi quang đãng, nhưng ngựơc lại có nhiều loài chỉ sống ở trong bóng râm. Nếu ta chuyển chúng đến chỗ có điệu kiện sống khác thì khả năng sống của chúng bị thay đổi, có thể không tồn tại được. Vậy ánh sáng ảnh hưởng đến TV, ĐV ntn?
HĐ1. Tìm hiểu ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật(18 phút)
- Mục tiêu: HS thấy được ảnh hưởng của nhân tố sinh thái ánh sáng đến đặc điểm hình thái, giải phẫu sinh lí thực vật.
- Cho nghiên cứu 1 I & quan sát hình 42. 1
? Ngọn cây hướng về phía nào? Để làm gì?
- Cho quan sát hình 42.2a .b "thảo luận nhóm(4 phút)→Hoàn thành nội dung bảng 42.1.
- Gọi 2 nhóm lên ghi kết quả, nhóm khác nhận xét bổ xung
- GV chuẩn KT bằng bảng 42.1
? Cây sống nơi quang đãng khác cây sống trong bóng râm ntn 
- HS dựa vào bảng 42.1 trả lời.
? ánh sáng ảnh hưởng ntn tới đời sống thực vật.
? Dựa vào khả năng chiếu sáng của môi trường thực vật được chia mấy nhóm.
- GV thông tin thêm sự khác nhau:Sự sắp xếp của lá.
 +Lá lốt xếp ngang"nhận được nhiều ánh sáng.
 +Lá lúa xếp nghiêng " tránh tia năng chiếu thẳng góc
? Cách xếp lá của cây lúa & lá lốt khác nhau ntn? Có tác dụng gì?
? Trong nông nghiệp người dân đã vận dụng kiến thức này vào sản xuất ntn để nâng cao năng xuất?
+Trồng xen kẽ → tăng năng xuất, tiết kiệm đất.
I. ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật. 
- ánh sáng ảnh hướng tới đặc điểm hình thái và hoạt động sinh lí của cây:(Quang hợp, hô hấp, hút và thoát hơi nước).
(Bảng 42.1)
- TV chia 2 nhóm:
+ Nhóm cây ưa sáng gồm những cây sống ở nơi quang đãng.
+ Nhóm cây ưa bóng gồm những cây sống ở nơi ánh sáng yếu hoặc dưới tán những cây khác.
HĐ2. Tìm hiểu ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống động vật.(17 phút)
- Mục tiêu: HS thấy được ảnh hưởng của nhân tố sinh thái ánh sáng đến đặc điểm hình thái, giải phẫu sinh lí và tập tính của của động vật.
- Cho nghiên cứu TN0" chọn phương án.
- Hs đọc thí nghiệm và lựa chọn phương án: (3) và trả lời6
? ánh sáng có tác dụng gì đời sống động vật.
- Cho HS nghiên cứu 13 " trả lời (?).
? Những động vật nào kiếm ăn ban ngày(trâu bò, hươu, nai)
? Kể tên những động vật nào kiếm ăn ban đêm(hổ, báo, chuột.)
? Tập tính kiếm ăn, nơi ở của động vật liên quan gì với nhau (Nơi ở phù hợp kiếm ăn)
- Gv thông báo thêm:
 + Gà thường đẻ trứng vào ban ngày, Vịt đẻ trứng ban đêm.
 + Mùa xuân có nhiều a/s cá chép đẻ nhiều trứng.
-Từ VD rút ra kết luận : 
? ánh sáng có ảnh hưởng gì tới đời sống của động vật
 ? Dựa vào khả năng thích nghi đk chiếu sáng động vật chia thành mấy nhóm
II. ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống động vật.
- A/S ảnh hưởng tới hoạt động của động vật (Nhận biết vật, định hướng di chuyển trong không gian, sinh trưởng, SS....)
- ĐV chia 2 nhóm
+ Nhóm ĐV ưa sáng gồm những động vật hoạt động ban ngày.
+ Nhóm ĐV ưa tối những động vật hoạt động vào ban đêm, sống trong hang hốc đất. 
4. Tổng kết(3 phút) ? Phân biệt Thực vật ưa sáng & ưa bóng?
5. Hướng dẫn về nhà(2 phút). Ôn lại KT ảnh hưởng của nhiệt độ, độ ẩm đến đời sống sinh vật
- Kẻ bảng sau
Các nhóm SV
Tên SV
Nơi sống
TV ưa ẩm
TV chịu hạn
ĐV ưa ẩm 
ĐV ưa khô
V. Phụ lục: Bảng42.1
Những Đặc điểm của cây
Cây sống 
ở nơi nhiều ánh sáng
Cây sống
Trong bóng râm
Đ.Đ hình thái
+ Phiến lá
+Thân
- Phiến lá nhỏ, hẹp, màu xanh nhạt.
- Thân thấp, nhiều cành.
- Phiến lá lớn, màu xanh thẫm.
- Thân cây cao. cành dưới sớm rụng.
- Đặc điểm sinh lí
+ Quang hợp
+ Thoát hơi nước.
- Cường độ quang hợp cao khi có ánh sáng mạnh.
- Quang hợp mạnh trong điều kiện ánh sáng mạnh.
- Cây điều tiết thoát hơi nước linh hoạt, thoát hơi nước mạnh trong điều kiện a.s mạnh & ngược lại.
- Cây điều tiết thoát hơi nước mạnh khi ánh sáng mạnh, khi thiếu nước cây dễ tự héo.