1. Kin thc:
-Trình bày và phân tích được thí nghiệm lai một cặp tính trạng của Menđen.
-Nêu được khí niệm kiểu hình, kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị hợp và giải thích được thí nghiệm.
-Nêu được nội dung quy luật phân li.
Ngµy so¹n: ../../.. Ngµy gi¶ng: Líp 9A TiÕt TKB:.Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010 .SÜ sè:..v¾ng:. Líp 9B TiÕt TKB:.Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010 .SÜ sè:..v¾ng:. Líp 9C TiÕt TKB:.Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010 .SÜsè:..v¾ng:.. Líp 9D TiÕt TKB:.Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010 .SÜ sè:..v¾ng:. Tiết: 2 Bài 2. LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG. I. MỤC TIÊU: 1. KiÕn thøc: -Trình bày và phân tích được thí nghiệm lai một cặp tính trạng của Menđen. -Nêu được khí niệm kiểu hình, kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị hợp và giải thích được thí nghiệm. -Nêu được nội dung quy luật phân li. 2. KÜ n¨ng: -Phát triển kĩ năng phân tích kênh hình. -Rèn luyện kĩ năng phân tích số liệu, tư duy logic. 3. Th¸i ®é: -Củng cố niềm tin vào khoa học khi nghiên cứu tính quy luật của hiện tượng sinh học. Ii – CHUÈN BÞ: 1-GV: Tranh phóng to hình 2.1 và hình 2.2 SGK. 2-HS: Nghiên cứu thông tin SGK. III – ho¹t ®éng day - häc 1.Kiểm tra bài cị (4/): - Trình bày đối tượng ,nội dung và ý nghĩa thực tiễn của di truyền học? 2.Bài mới: GV giíi thiƯu vµo bµi (1/) -GV: Cho hs trình bày nội dung cơ bản của phương pháp phân tích các thế hệ lai cđa Menđen. Vậy sự di truyền các tính trạng của bố mẹ cho con cháu như thế nào?. Ho¹t ®éng gi¸o viªn Ho¹t ®éng häc sinh Néi dung Ho¹t ®éng 1 (20/) I – ThÝ nghiƯm cđa Men®en -GV:Treo tranh phóng to hình 2.1.Giới thiệu sự thụ phấn nhân tạo trên hoa đậu Hà Lan. -GV:Nhấn mạnh thí nghiệm do Menđen tiến hành một cách cẩn thận,tỉ mỉ và công phu. -GV:Yêu cầu bảng kết quả thí nghiệm của Menđen (bảng 2) và rút ra tỉ lệ kiểu hình ở F2. - Gv nhấn mạnh về sự thay đổi giống làm mẹ thì kết quả thu được không thay đổi => vai trò di truyền như nhau của bố và mẹ. Gv y/c HS làm bài tập điền từ (tr. 9) Gv yêu câu hs phát biểu được nội dung quy luật phân li. -HS:Theo dõi trình bày của GV. -HS:Nghiên cứu thao tác làm thí nghiệm của Menđen sau đó trình bày thí nghiệm ngắn gọn. -Từng nhóm rút ra kiểu hình ở F2. -HS:Ghi bài Hs làm bài tập Tự rút ra kết luận 1. Các khái niệm: - Kiểu hình: Là tổ hợp các tính trạng của cơ thể. - Tính trạng trội: Là tính trạng biểu hiện ở F. - Tính trạng lặn: La tính trạng đến F mới được biểu hiện. 2. Thí nghiệm VD: P hoa đỏ X hoa trắng F1 Hoa trắng F2: 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng (kiểu hình có tỉ lệ 3 trội:1 lặn). 3. Nội dung quy luật phân li: Khi lai 2 bố mẹ khác nhau về 1 cặp tính trạng thuần chủng thì F2 phân li tính trạng theo tỉ tệ trung bình 3 trội:1 lặn. Ho¹t ®éng 2 (15/) II – Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiƯm -GV:Cho hs quan sát hình 2.3 để giải thích thí nghiệm lai một cặp tính trạng về màu hoa của đậu Hà Lan của Menđen.Sau đó ghi sơ đồ lên bảng và cho hs ghi. -GV:Lưu ý cho hs rõ: -Chữ cái in hoa là nhân tố di truyền trội. -Chữ cái in thường là nhân tố di truyền lặn. -Aa là thể dị hợp trội. -AA là thể đồng hợp trội. -GV:Sự phân li và tổ hợp của các cặp nhân tố di truyền quy định cặp tính trạng tương phản thông qua quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh. Gv chèt l¹i HS:Đọc thông tin trong SGK và quan sát hình 2.3.Sau đó thực hiện lệnh Hs ghi vë Hs lưu ý Hs chĩ ý Hs ghi nhớ kiến thức. Hs ghi nhớ kiến thức Hs tù rĩt ra kÕt luËn -Menđen cho lai 1 cặp tính trạng về màu hoa ở đậu Hà Lan: +Qui ước: -Gen A: Hoa đỏ. -Gen a: Hoa trắng. P: AA x aa GP:A a F1: Aa (100% hoa đỏ) F1:Tự thụ phấn: F1: Aa x Aa GF:A,a A,a F2:AA (hoa đỏ thuần chủng), Aa(hoa đỏ lai), Aa ( hoa đỏ lai), aa (hoa trắng thuần chủng) -Vậy tỉ lệ :3 trội:1 lặn. Kết luận: Theo Menđen : + Mỗi tính trạng do cặp nhân tố di truyền quy định. + Trong quá trình phát sinh giao tử có sự phân li của các cặp nhân tố di truyền. + Các nhân tố di truyền được tổ hợp lại trong thụ tinh. 3. Cđng cè: (4/) -Đọc phần kết luận chung SGK -Đọc phần em có biết SGK 4. DỈn dß: (1/) 1.Bài vừa học: Học thuộc phần ghi và trả lời câu hỏi SGK 2.Bài sắp học: LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG (tt) -Trình bày được nội dung,mục đích và ứng dụng của phép lai phân tích. -Giải thích được quy luật phân li chỉ nghiệm đúng trong các điều kiện nhất định. g b ị a e Ngµy so¹n: ../../.. Ngµy gi¶ng: Líp 9A TiÕt TKB:Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010. SÜ sè:..v¾ng.. Líp 9B TiÕt TKB:Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010. SÜ sè:..v¾ng.. Líp 9C TiÕt TKB:Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010. SÜ sè:..v¾ng.. Líp 9D TiÕt TKB:Ngµy.. th¸ng .. n¨m2010. SÜ sè:...v¾ng.. Tiết :3 Bài 3. LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG (tt) I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: -Trình bày được nội dung,mục đích và ứng dụng của phép lai phân tích. -Giải thích được quy luật phân li chỉ nghiệm đuýng trong các điều kiện nhất định. -Nêu được ý nghĩa của quy luật phân li đối với lĩnh vực sản xuất. -Phân biệt được di truyền trội không hoàn toàn(di truyền trung gian) với di truyền trội hoàn toàn. 2. Kĩ năng: -Phát triển tư duy lí luận như phân tích, so sánh. -Rèn luyện kĩ năng hoạt động nhóm. -Luyện kĩ năng viết sơ đồ lai. 3. Thái độ: - Yêu thích khoa học và môn học Ii – CHUÈN BÞ: 1-GV: +Tranh minh họa lai phân tích. +Tranh phóng to hình 3 (SGK) +Bảng phụ. 2-HS:Chuẩn bị các thông tin kiến thức ở bài 3 (SGK). III – ho¹t ®éng day - häc 1. Kiểm tra bài cũ: (4 phút). - Nêu đối tượng ,nội dung và ý nghĩa thực tiễn của di truyền học? - Nêu nội dung của phương pháp phân tích các thế hệ lai của Menđen? 2. Bài mới: Gv giíi thiƯu vµo bµi (1 phĩt) TiÕt tríc chĩng ta ®· t×m hiĨu vỊ thÝ nghiƯm cđa men®en vµ c¸ch gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ ngiƯm cđa Men®en, tiÕt nµy chĩng ta sÏ t×m hiĨu vỊ lai ph©n tÝch, ý nghÜa cđa tréi – lỈn vµ tréi kh«ng hoµn toµn . C¸c em ghi vë bµi häc ngµy h«m nay. Ho¹t ®éng gi¸o viªn Ho¹t ®éng häc sinh Néi dung Ho¹t ®éng 1 (15/) III – Lai ph©n tÝch -GV:Dùng tranh phóng to 2.3 để khắc sâu khái niệm kiểu hình, kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị hợp .Sau đó cho hs ghi. -GV:Từ các khái niệm trên yêu cầu hs xác định kết quả lai ở mục qSGK tr.11 -GV:Rút ra kết quả và cho hs ghi. Gv yêu cầu HS xác định kết quả của phép lai phân tích. -GV:Từ ví dụ trên rút ra tầm quan trọng của phép lai phân tích.Sau đó cho hs ghi. Gv yêu cầu HS nhắc lại khái Niệm lai phân tích là gì? Gv đưa thêm thông tin để HS phân biệt được khái niệm với mục đích là nhằm xá định kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội . Gv giải thích tiếp thêm cho HS về phép lai phân tích -HS:Theo dõi và thảo luận rút ra các khái niệm. -HS:Đại diện nhóm lên trình bày. -HS:Ghi bài. HS:Ghi bài: HS dựa vào sơ đồ lai để giải thích. Hs nhắc lại kn, lớp bổ sung Tự rút ra kết luận. Hs chú ý Hs chú ý lắng nghe và ghi nhớ Một số khái niệm: 1. Là tổ hợp toàn bộ các gen nằm trong tế bào của cơ thể sinh vật. 2.Kiểu hình: Là tập hợp toàn bộ các tính trạng của cơ thể sinh vật. 3.Thể đồng hợp:Là thể mà trong kiểu gen mỗi cặp gen đều gồm 2 gen giống hệt nhau. 4.Thể dị hợp:Là thể mà trong kiểu gen,ít nhất có một cặp gen gồm 2 gen khác nhau. Lai phân tích: - Lai phân tích là phép lai giữa cá thể mang tính trạng trội và cá thể mang tính trạng lặn để kiểm tra kiểu gen. + Nếu kết quả phép lai là đồng tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen đồng hợp. + Nếu kết quả phép lai phân tính theo tỉ lệ 1:1 thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen dị hợp. Ho¹t ®éng 2(10/) IV – ý nghÜa cđa t¬ng quan tréi lỈn -GV:Nêu một vài ví dụ trội –lặn: +Tính trạng trội thường là tốt. +Tính trạng lặn thường là xấu. -GV:Nêu lên mục đích việc xác định tính trạng trội và tính trạng lặn: +Tạo ra giống có giá trị kinh tế cao. -GV:Cho hs ghi bài. HS:Đọc thông tin và cùng thảo luận để rút ra ý nghĩa của tương quan trội lặn. -HS:Ghi bài: Hs chú ý Hs trả lời, lớp bổ sung Tự rút ra kết luận - Trong tự nhiên mối tương quan giữa trội và lặn là phổ biến. - Tính trạng trội thường là tính trạng tốt. - Mục đích xác định tính trạng trội và tính trạng lặn:nhằm tập trung các gen trội về cùng một kiểu gen để tạo ra giống có ý nghĩa kinh tế. - trong chọn giống để tránh sự phân li tính trạng phải kiểm tra độ thuần chủng của giống. Ho¹t ®éng 2 (10/) V – Tréi kh«ng hoµn toµn -GV:Dùng tranh phóng to hình 3 (SGK) để chỉ ra đâu là trội hoàn toàn và trội không hoàn toàn. -GV:yêu cầu hs thực hiện lệnh q -GV:Nêu lên ví dụ bằng sơ đồ lai: Em hiểu thế nào là trội không hoàn toàn? -HS:Xem tranh và thực hiện lệnh q để điền vào chổ trống. -Từng nhóm thảo luận và nêu lên kết quả. Hs trả lời, lớp bổ sung, tự rut ra kết luận. -Trội không hoàn toàn là hiện tượng di truyền trong đó kiểu hình của F1 biểu hiện tính trạng trung gian giữa bố và mẹ, còn F có tỉ lệ kiểu hình là 1:2:1.biểu hiện tính trạng trung gian giữa bố và mẹ . 3 – Cđng cè: (4/) -Đọc phần kết luận chung SGK -Đọc phần em có biết SGK 4. DỈn dß: (1/) 1.Bài vừa học: Học thuộc phần ghi và trả lời câu hỏi SGK 2.Bài sắp học: LAI HAI CẶP TÍNH TRẠNG Ngµy so¹n: ../../.. Ngµy gi¶ng: Líp 9A , TiÕt TKB:Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010. SÜ sè:..v¾ng:. Líp 9B, TiÕt TKB:Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010. SÜ sè:..v¾ng:.. Líp 9C, TiÕt TKB:Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010. SÜ sè:..v¾ng:.. Líp 9D, TiÕt TKB:Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010. SÜ sè:..v¾ng:.. TIẾT 4. BÀI 4 LAI HAI CẶP TÍNH TRẠNG I. MỤC TIÊU: 1.Kiến thức: -Mô tả được thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Menđen. -Biết phân tích kết quả thí nghiệm lai hai cặp tính trạng. -Hiểu và phát biểu được nội dung quy luật phân li độc lập. 2.Kĩ năng: -Phát triển kĩ năng phân tích kết quả thí nghiệm. -Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình. 3.Thái độ: -Yêu thích khoa học và môn Ii – CHUÈN BÞ: 1. GV:- Tranh phóng to hình 4 (SGK) - Bảng phụ ghi nội dung bảng 4 (SGK) 2. HS:Nghiên cứu thông tin SGK. III – ho¹t ®éng day - häc 1.Kiểm tra bài cũ: (4 phút) - Tương qua trội –lặn của các cặp tính trạng có ý nghĩa gì trong thực tiễn sản xuất? 2.Bài mới: Gv giíi thiƯu vµo bµi (1 phĩt) Như vậy chúng ta đã tìm hiểu xong lai một cặp tính trạng, vậy lai hai cặp tính trạng có khác gì so với lai một cặp tính trạng chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay. Ho¹t ®éng gi¸o viªn Ho¹t ®éng häc sinh Néi dung Ho¹t ®éng 1(25/) I – ThÝ nghiƯm cđa Men®en -GV:Cho hs quan sát hình 4 SGK.Sau đó nhấn mạnh cho hs về sự tương ứng các kiểu hình hạt với nhau của cây ở -HS:Quan sát hình ,cùng thảo luận và đến kết quả thí nghiệm. * ThÝ nghiƯm : P: vµng, tr¬n X xanh, nh¨n F: TÊt c¶ ®Ịu vµng, tr¬n các thế hệ.Từ đó đưa đến kết quả thí nghiệm. -GV:Yêu cầu hs điền kết quả thảo luận vào bảng 4.Sau đó GV treo bảng phụ chuẩn bị sẳn để đánh giá kết quả từng nhóm. -HS:Từng nhóm thảo luận và đưa ra kết quả của nhóm mình. Đại diện nhóm trình bày, lớp bổ sung Cho F1 tù thơ phÊn, kÕt qu¶ cđa F nh sau: KiĨu h×nh F Sè h¹t TØ lƯ kiĨu h×nh F TØ lƯ cỈp tÝnh tr¹ng ë F Vµng, tr¬n Vµng, nh¨n Xanh, tr¬n Xanh, nh¨n 315 101 108 32 9 3 3 1 -GV:Cho hs ghi kết quả thí nghiệm. Gi¸o viªn chèt l¹i. Hs ghi vở Hs tự rút ra kết luận F: 9 vµng, tr¬n 3 vµng, nh¨n 3 vµng, tr¬n 1 xanh, nh¨n * Quy luËt ph©n li ®éc lËp: Khi lai bố mẹ khác nhau về hai cặp tính trạng thuần chủng tương phản di truyền độc với nhau thì F2 có tỉ lệ mỗi kiểu hình bằng tích các tỉ lệ của các tính trạng hợp thành nó. Ho¹t ®éng 2(10/) II – BiÕn dÞ tỉ hỵp -GV:Diễn giải khái niệm biến dị tổ hợp? -GV:Nhần mạnh:Biến dị tổ hợp khá phong phú ở những loài có hình thức sinh sản hữu tính (giao phối). -GV:Nhấn mạnh thêm:Biến dị tổ hợp và tỉ lệ của nó được xác định vào kiểu hình P. -HS:Nghiên cứu thông tin SGK và chú ý những điểm nhấn mạnh của GV. Hs chú ý * Khái niệm: BiÕn dÞ tỉ hỵp lµ sù tỉ hỵp l¹i c¸c tÝnh tr¹ng cđa bè mĐ. * Nguyªn nh©n: Cã sù ph©n li ®éc lËp vµ tỉ hỵp l¹i c¸c cỈp tÝnh tr¹ng làm xuất hiện các kiểu hình khác P, kiểu hình này được gọi là biến dị tổ hợp. . -GV:Cho hs ghi bài: GV:Nêu ví dụ cho hs nắm bài. +Ví dụ: P:hạt vàng trơn x hạt xanh nhăn. F1: 100% hạt vàng trơn. F2: 9 hạt vàng, trơn :3hạt vàng,nhăn:3hạt xanh,trơn : 1 hạt xanh ,nhăn. -HS:Ghi bài: -HS:Ghi ví dụ: 3 – Cđng cè: (4/) -Đọc phần kết luận chung SGK 4. DỈn dß: (1/) 1.Học bài và trả lời câu hỏi SGK 2.Đọc trước bài 5: LAI HAI CẶP TÍNH TRẠNG (tt) -Giải thích được kết quả thí nghiệm lai hai cặp tính trạng theo quan niệm của Menđen. -Phân tích được ý nghĩa của quy luật phân li độc lập đối với chọn giống và tiến hóa g b ị a e Ngµy so¹n: ../../.. Ngµy gi¶ng: Líp 9A, TiÕt TKB:..Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010. SÜ sè:..v¾ng:.. Líp 9B, TiÕt TKB:..Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010. SÜ sè:..v¾ng:.. Líp 9C, TiÕt TKB:..Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010. SÜ sè:..v¾ng:.. Líp 9D, TiÕt TKB:..Ngµy.. th¸ng .. n¨m 2010. SÜ sè:..v¾ng:.. TIẾT 5. BÀI 5 LAI HAI CẶP TÍNH TRẠNG (tiếp). I. MỤC TIÊU: 1.Kiến thức: -Giải thích được kết quả thí nghiệm lai hai cặp tính trạng theo quan niệm củaMen đen. -Phân tích được ý nghĩa của quy luật phân li độc lập đối với chọn giống và tiến hóa 2.Kĩ năng: -Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình. -Rèn luyện kĩ năng hoạt động nhóm. 3.Thái độ: -Yêu thích khoa học và môn học Ii – CHUÈN BÞ: 1-GV: + Tranh phóng to hình 5 (SGK). + Bảng phụ ghi nội dung bảng 5( SGK) 2- HS: SGK, vở ghi III. ho¹t ®éng d¹y – häc: 1.Kiểm tra bài cũ: (4 phút) - Trình bày thí nghiệm của Menđen và cho biết kết quả thí nghiệm . - Biến dị tổ hợp là gì?Nó xuất hiện ở hình thức sinh sản nào? 2.Bài mới: Gv giới thiệu vào bài (1 phút) - Tiết học trước chúng ta đã tìm hiểu về thí nghiệm về lai hai cặp tính trạng của Menđen, tiết học này chúng ta sẽ Menđen giải thích kết quả thí nghiệm như thế nào và ý nghĩa của quy luật phân li độc lập. Chúng ta vào bài học ngày hôm nay, các em lấy vở ra ghi bài. Ho¹t ®éng gi¸o viªn Ho¹t ®éng häc sinh Néi dung Ho¹t ®éng 1.(25/). I – Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiƯm -GV:Treo tranh phóng to hình 5.Yêu cầu hs thảo luận để rút ra kết quả của sự kết hợp ngẫu nhiên qua thụ tinh 4 loại giao tử đực với 4 loại giao tử cái. -GV:Nêu giải thích thí nghiệm sau đó yêu cầu hs ghi bài - Tại sao ở F2 lại có 16 tổ hợp giao tử hay hợp tử? - GV hướng dẫn cách xác -HS:Xem tranh và cùng thảo luận.Từng nhóm có nhận xét. -HS:Ghi bài: -HS:Từng nhóm nêu lên kết quả và điền vào bảng 5. - HS trả lời, lớp bổ sung, tự rút ra kết luận. Hs chú ý. -Menđen cho rằng mỗi cặp tính trạng do một cặp nhân tố di truyền quy định . -Quy ước: Gen A quy định hạt vàng; Gen a quy định hạt xanh; Gen B quy định vỏ trơn; Gen b quy định vỏ nhăn; +Giải thích: P: AABB x aabb (vàng,trơn) ) định kiểu hình và kiểu gen ở F, sau đó yêu cầu HS hoàn thành bảng 5. - Hoàn thành bảng 5 (xanh,nhăn) GP:AB ab F1: AaBb. GF:AB,Ab,aB,ab. (Cho tự thụ phấn) KG: vàng trơn thuần chủng :AABB. KG xanh nhăn: aabb. -Sơ đồ lai: (SGK Bảng 5:Phân tích kết quả lai hai cặp tính trạng Kiểu hình Tỉ lệ F Hạt vàng, trơn Hạt vàng, nhăn Hạt xanh, trơn Hạt xanh, nhăn Tỉ lệ mỗi kiểu gen ở F 1AABB 2AaBB 3AABb 4AaBb 1Aabb 2Aabb 1aaBB 2aaBb 1aabb Tỉ lệ mỗi kiểu hình ở F 9 3 3 1 -GV:Yêu cầu hs rút ra kết quả và điền vào bảng 5. Hs ghi bài. -Kết quả:Ở F2:Có 16 tổ hợp với tỉ lệ kiểu hình như sau: + 9(hạt vàng,trơn) +3(hạt vàng,nhăn) +3 (hạt xanh,trơn) +1 (hạt xanh,nhăn). Ho¹t ®éng 2 (10/) II- ý nghÜa cđa quy luËt ph©n li ®éc lËp -GV: Giải thích cho hs nắm từng ý nghĩa theo thông tin của SGK. - Tại sao ở các loài sinh sản hữu tính, biến dị lại phong phú? - Nêu ý nghĩa của quy luật phân li độc lập? GV chốt lại -HS:Chú ý lằng nghe và ghi bài. - Hs trả lời, lớp bổ sung, tự rút ra kết luận. - Hs trả lời, lớp bổ sung, tự rút ra kết luận. - HS tự rút ra kết luận +Trong chọn giống:Có nhiều nguyên liệu để chọn và giữ lại những dạng phù hợp với nhu cầu của mình, qua đó tạo ra các vật nuôi cây trồng mới. +Trong tiến hóa:Tính đa dạng tạo khả năng phân bố và thích nghi nhiều môi trường sống khác nhau, làm tăng khả năng sinh tồn của chúng. 3. Củng cố:(4/) -Đọc phần kết luận chung SGK -Đọc phần em có biết SGK 4. Dặn dò: (1/) 1. Học thuộc phần ghi và trả lời câu hỏi SGK 2. Đọc trước bài THỰC HÀNH: TÍNH XÁC XUẤT HIỆN CỦA CÁC MẶT CỦA ĐỒNG KIM LOẠI. g b ị a e
Tài liệu đính kèm: