Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tiết 51 - Bài 49: Về quần xã sinh vật

Tiết thứ: 51 
	Ngày soạn: / /2007. Ngày dạy: / /2007.
bài 49: quần xã sinh vật.
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức :
- Học sinh trình bày được khái niệm quần xã.
- Từ đó chỉ ra được những dấu hiệu điển hình của quần xã và đó cũng là để phân biệt với quần thể.
- Nêu được mối quan hệ giữa ngoại cảnh với quần xã, tạo sự ổn định và cân bằng sinh học trong quần xã.
2. Kĩ năng :
- Rèn kĩ năng quan sát tranh, phân tích, so sánh.
- Kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ :
- Giáo dục lòng yêu thiên nhiên và ý thức bảo vệ thiên nhiên.
II. Phương pháp : 
 Sử dụng phương pháp vấn đáp tìm tòi và quan sát.
III.Chuẩn bị phương tiện:
* Phương tiện
- Giáo viên: + Tranh vẽ hình 49.1 SGK trang 147: Quần xã rừng mưa nhiệt đới.
 +Tranh vẽ H49.2: Quần xã rừng ngập mặn ven biển. 
- Học sinh: 
 +Chuẩn bị kiến thức theo câu hỏi SGK trang 149.
+ Sưu tầm các tranh, ảnh về các khu rừng nhiệt đới hoặc những đầm lầy. 
IV.Tiến trình bài giảng:
1. ổn định tổ chức: 9A: 9C:
 9B: 9D:
2. Kiểm tra đầu giờ:
Câu 1: Vì sao quần thể người lại có một số đặc trưng mà quần thể sinh vật khác không có? 
 Câu 2. ý nghĩa của việc phát triển dân số hợp lí của mỗi quốc gia là gì?
3.Bài mới: 
Hoạt động 1.
Thế nào là quần xã sinh vật.
- Mục tiêu:
+ Học sinh nêu được khái niệm quần xã sinh vật, phân biệt quần xã sinh vật với tập hợp ngẫu nhiên.
+ Lấy được ví dụ về quần xã sinh vật.
- Tiến hành: 
Hoạt động của thầy. 
->GV yêu cầu HS đọc 4 dòng  SGK trang 147. QS hình 49.1 và 49.2
? Hãy cho biết hình 49.1 và 49.2 có những quần thể sinh vật nào? 
? Các quần thể có mối quan hệ sinh thái như thế nào?
-> GV đánh giá hoạt động các nhóm.
?Hãy tìm những ví dụ khác tương tự và phân tích: ao cá, rừng gọi là quần xã.
?Vậy quần xã sinh vật là gì?
?Trong một bể cá có phải là một quần xã sinh vật không? vì sao?
->Để nhận biết một quần xã cần có những dấu hiệu bên ngoài và bên trong.
Liên hệ: trong sản xuất mô hình VAC có phải là quần xã sinh vật hay không.
Hoạt động của trò.
->HS trao đổi nhóm, thống nhất ý kiến và trả lời các vấn đề GV nêu:
+Gồm quần thể cá, tôm
+Quần thể dây leo
+Quan hệ cùng loài, quan hệ khác loài.
->Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác bổ xung.
+Không phải là quần thể vì chỉ ngẫu nhiên nhốt chung, không có mối quan hệ thống nhất.
+Phải, nhưng giáo viên lưu ý đây là quần xã nhân tạo.
Nội dung.
I.Thế nào là một quần xã sinh vật:
- KN: quần xã sinh vật là: tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có quan hệ mệt thiết, gắn bó với nhau.
Hoạt động 2.
- Mục tiêu:
 + Chỉ rõ đặc điểm cơ bản của quần xã và phân biệt quần xã với quần thể.
 + Chỉ ra mối quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã, nêu được khái niệm cân bằng sinh học.
-Tiến hành:
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
->Yêu cầu đọc 4 dòng , quan sát bảng 49, SGK trang 147.
? trình bày đặc điểm cơ bản của một quần xã sinh vật?
->GV đánh giá kết quả của các nhóm. GV lưu ý: cách gọi loài ưu thế, loài đặc trưng
VD: thực vật có hạt là quần thể ưu thế ở quần xã sinh vật trên cạn.
->YC lấy thêm các VD khác thể hiện ảnh hưởng của ngoại cảnh tới quần xã.
->GV đặt tình huống:
+Nếu cây phát triển thì sâu ăn lá phát triển-> chim ăn sâu tăng -> sâu ăn lá giảm.
+Nếu sâu ăn lá hết -> chim sâu sẽ ăn thức ăn gì?
?Vậy tại sao quần xã luôn có cấu trúc ổn định?
? cân bằng sinh học là gì?
->Nghiên cứu nội dung 49 SGK trang 147 trao đổi nhóm và tìm VD chứng minh cho các chỉ số như: độ đa dạng, độ nhiều 
->HS đọc , nghiên cứu phân tích các VD và yêu cầu:
+Sự thay đổi chu kì ngày đêm, chu kỳ mùa -> hoạt động theo chu kỳ của sinh vật.
->Vì có sự cân bằng các quần thể trong quần xã.
II.Những dấu hiệu điển hình của một quần xã:
Học theo bảng 49 SGK trang 147
 III. quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã:
-Khi ngoại cảnh thay đổi dấn tới số lượng cá thể trong quần xã thay đổi và luôn được khống chế ở mức độ phù hợp với môi trường.
-Cân bằng sinh học là: trạng thái mà số lượng cá thể mỗi quần thể trong quần xã giao động quanh vị trí câ n bằng nhờ khống chế sinh học.
4. Củng cố và kiểm tra đánh giá:
Bài tập trắc nghiệm: chọn câu trả lời đúng nhất
1. Đặc trưng nào sau đây chỉ có ở quần xã mà không có ở trong quần thể.
a. Mật độ.
b. Tỉ lệ tử vong.
c. Tỉ lệ đực cái
d. Tỉ lệ nhóm tuổi.
e. Độ đa dạng.
2. Vai trò của khống chế sinh học trong sự tồn tại của quần xã là:
a. Điều hòa mật độ ở các quần thể.
b. Làm giảm số lượng cá thể trong quần xã.
c. Đảm bảo sự cân bằng trong quần xã.
d. Chỉ có a và b.
e. Chỉ có c và d
* Đáp án: 1 – e 2 - e
5. Dặn dò và hướng dẫn học bài:
- Học bài theo câu hỏi SGK.
- Bài tập số 2 SGK trang 149.
- Chuẩn bị bài: Hệ sinh thái.
V. Rút kinh nghiệm giờ dạy: