Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tuần 1 - Tiết 1 - Chương 1 : Các thí nghiệm của Menđen. Menđen và di truyền học

Tuần : 1
Tiết : 1
Ngày soạn : ..
Chương 1 : CÁC THÍ NGHIỆM CỦA MENĐEN
MENĐEN VÀ DI TRUYỀN HỌC
I. MỤC TIÊU : Học xong bài này, học sinh phải.
- Nêu được mục đích nhiệm vụ và ý nghĩa của di truyền học.
- Hiểu được công lao và trình bày được phương pháp phân tích các thế hệ lai của Menđen.
- Hiểu và nêu được một số thuật ngữ, kí hiệu trong di truyền học.
II. CHUẨN BỊ
Tranh phóng to hình 1.2 SGK trang 6. 
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP
1. Ổn định
- Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra
3. Tiến trình bài giảng
Vào bài : Vì sao con được sinh ra lại có những tính trạng giống hay khác bố mẹ?
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
I. Di truyền học :
- GV yêu cầu học sinh làm bài tập mục q trang 5 liên hệ bản thân mình có những điểm giống và khác bố mẹ? Cho biết mỗi đặc điểm thuộc di truyền hay biến dị.
- GV nhận xét : Hỏi vậy thế nào là di hiện tượng di truyền? Biến dị?
* Di truyền : Là hiện tượng truyền đạt các tính trạng của bố mẹ, tổ tiên cho các thế hệ con cháu.
* Biến dị : Là hiện tượng con sinh ra khác bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết.
- GV giải thích mối quan hệ của hiện tượng di truyền và biến dị là hai hiện tượng song song gắn liền với quá trình sinh sản.
- GV yêu cầu học sinh trình bày nội dung và ý nghĩa thực tiễn của di truyền học.
* Di truyền học nghiên cứu cơ sở vật chất, cơ chế, tính qui luật của hiện tượng di truyền và biến dị.
II. Menđen – người đặt nền móng cho di truyền học :
- GV giới thiệu tiểu sử của Menđen.
- GV giới thiệu tình hình nghiên cứu di truyền học ở thế kỉ XIX và phương pháp nghiên cứu Menđen.
- GV tổ chức hoạt động nhóm. Treo H1.2 yêu cầu học sinh quan sát : Nêu nhận xét về đặc điểm của từng cặp tính trạng đem lại.
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin Nêu phương pháp nghiên cứu của Menđen?
Phương pháp phân tích các thế hệ lai của Menđen. Nội dung SGK trang 6.
Vì sao Menđen chọn đậu Hà Lan làm đối tượng nghiên cứu?
III. Một số thuật ngữ và kí hiệu cơ bản của di truyền học :
1. Thuật ngữ :
- GV yêu cầu HS đọc nội dung SGK Hỏi cho biết các thuật ngữ của di truyền học? Mỗi thuật ngữ cho ví dụ minh họa.
- Tính trạng.
- Cặp tính trạng tương phản.
- Nhân tố di truyền.
- Giống (dòng) thuần chủng.
2. Kí hiệu :
- GV giới thiệu cho HS các kí hiệu cơ bản của di truyền học.
P : Cặp bố mẹ xuất phát.
X : Phép lai
G : Giao tử (♂giao tử đực, ♀ giao tử cái.
F : Thế hệ lai.
- HS thực hiện lệnh q. Đại diện trình bày những đặc điểm của bản thân giống và khác bố mẹ về chiều cao, màu mắt, hình dạng tai, màu da, tóc,
+ Giống bố mẹ : di truyền.
+ Khác bố mẹ : biến dị.
- HS rút ra khái niệm về di truyền và biến dị. Các HS khác nhận xét, bổ sung.
- Hoàn chỉnh nội dung vào vở.
- Chú ý theo dõi, lắng nghe, thấy được mối quan hệ của hai hiện tượng di truyền và biến dị.
- HS sử dụng tư liệu SGK để trả lời.
- Đại diện HS trả lời, lớp nhận xét bổ sung hoàn chỉnh đáp án vào vở.
- Đại diện 1 HS đọc tiểu sử Menđen (SGK trang 7), cả lớp theo dõi.
- Họat động theo nhóm thực hiện lệnh. Đại diện HS nêu được sự tương phản của từng cặp tính trạng.
- HS trình bày được nội dung cơ bản của phương pháp phân tích các thế hệ lai.
- HS nêu được : Có hoa lưỡng tính tự thụ phấn khá nghiêm ngặt.
- HS đọc và thu nhận thông tin trả lời câu hỏi.
- Các HS khác nhận xét, bổ sung Nêu ý nghĩa của các thuật ngữ.
- Ghi nhớ các kiến thức.
- HS theo dõi và nắm được các kí hiệu của di truyền học cách vận dụng các kí hiệu của di truyền học vào các bài tập về di truyền.
- Hoàn chỉnh các nội dung vào vở.
4. Củng cố :
1. Nội dung cơ bản của phương pháp phân tích các thế hệ lai của Menđen gồm những đặc điểm nào?
2. Hãy lấy các ví dụ về các tính trạng pử người để minh họa cho khái niệm “Cặp trính trạng tương phản”.
3. Tại sao Menđen lại chọn các cặp tính trạng tương phản khi thực hiện các phép lai?
5. Dặn dò 
- Làm bài tập 1, 2, 3, 4 SGK trang 7.
- Học và xem bài mới : Lai một cặp tính trạng.
- Đọc phần “Em có biết?”
IV. RÚT KINH NGHIỆM
Tuần : 1
Tiết : 2
Ngày soạn : 
LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG
I. MỤC TIÊU : Học xong bài này, học sinh phải.
- Trình bày và phân tích được thí nghiệm lai một cặp tính trạng của Menđen.
- Nêu được các khái niệm về kiểu hình, kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị hợp.
- Phát biểu được nội dung của quy luật phân li.
- Giải thích được kết quả thí nghiệm theo quan niệm của Menđen.
- Rèn được kĩ năng phân tích số liệu và kênh hình.
II. CHUẨN BỊ
- Tranh phóng to hình 2.1 3 SGK trang 8, 9.
- Bảng phụ.
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP
1. Ổn định
- Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra
1. Nội dung cơ bản của phương pháp phân tích các thế hệ lai của Menđen gồm những điểm nào?
2. Nêu một số thuật ngữ và kí hiệu của di truyền học.
3. Tiến trình bài giảng
Vào bài : Sự di truyền các tính trạng của bố mẹ cho con cháu như thế nào?
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
I. Thí nghiệm của Menđen :
- GV hướng dẫn HS quan sát H 2.1 giới thiệu sự thụ phấn nhân tạo trên hoa đậu Hà Lan.
- GV sử dụng bảng 2 để phân tích các khái niệm : Kiểu hình, tính trạng trội, lặn.
1. Các khái niệm :
* Kiểu hình : Là tổ hợp các tính trạng của cơ thể.
* Tính trạng trội : Là tính trạng biểu hiện ở F1.
* Tính trạng lặn : Là tính trạng đến F2 mới được biểu hiện.
- GV hướng dẫn cách xác định kiểu hình.
- Yêu cầu HS trình bày thí nghiệm của Menđen.
2. Thí nghiệm :
Lai hai giống đậu Hà Lan khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản.
VD : 
P : Hoa đỏ x Hoa trắng
F1 : Hoa đỏ
F2 : 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng
(Kiểu hình có tỉ lệ 3 trội : 1 lặn)
- GV yêu cầu HS làm bài tập điền từ (SGK trang 9).
3. Nội dung quy luật phân li :
- GV yêu cầu tìm hiểu nội dung SGK nêu nội dung quy luật phân li. 
- GV gợi ý, bổ sung.
Khi lai hai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F2 phân li tính trạng theo tỉ lẹ trung bình 3 trội : 1 lặn.
II. Menđen giải thích kết quả thí nghiệm :
- GV giải thích quan niệm đương thời của Menđen về di truyền hòa hợp, về giao tử thuần khiết.
- GV yêu cầu HS làm bài tập mục q trang 9.
+ Tỉ lệ các loại giao tử ở F1 và tỉ lệ các loại hợp tử ở F2.
+ Tại sao F2 lại có tỉ lệ 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng.
- GV hoàn thiện kiến thức yêu cầu HS giỉa thích kết quả thí nghiệm theo Menđen.
Theo Menđen :
- Mỗi tính trạng do cặp nhân tố di truyền quy định.
- Trong quá trình phát sinh giao tử có sự phân li của cặp nhân tố di truyền.
- Các nhân tố di truyền được tổ hợp lại trong thụ tinh.
- HS quan sát hình, theo dõi và ghi nhớ cách tiến hành.
- HS thảo luận, phân tích bảng số liệu nêu được.
+ Kiểu hình F1 mang tính trạng trội (của bố hoặc của mẹ).
+ Tỉ lệ kiểu hình ở F2 là : 3 trội : 1 lặn.
- Hoàn chỉnh các khái niệm vào vở ghi.
- HS dựa vào hình 2.2 Trình bày thí nghiệm.
 Lớp nhận xét, bổ sung.
- Điền từ :
+ Đồng tính.
+ 3 trội : 1 lặn.
- Tìm hiểu nội dung SGK rút ra nội dung quy luật phân li.
- Các HS khác nhận xét, bổ sung.
- Ghi vào vở.
- Đại diện HS đọc nội dung quy luật phân li.
- HS lắng nghe và ghi nhớ kiến thức.
- Hoạt động theo nhóm, quan sát H 2.3 nêu được 
+ GF1 : 1A : 1a
Hợp tử F2 có tỉ lệ 1AA : 2Aa : 1aa
+ Vì hợp tử Aa biểu hiện kiểu hình trội giống hợp tử AA.
- Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
- Hoàn chỉnh nội dung vào vở.
- Đại diện HS đọc lại nội dung.
4. Củng cố :
Cho hai giống cả kiếm mắt đen thuần chủng và mắt đỏ thuần chủng giao phối với nhau được F1 toàn các kiếm mắt đen. Khi cho các con các F1 giao phối với nhau thì tỉ lệ kiểu hình ở F2 sẽ như thế nào? Cho biết màu mắt chỉ do một nhân tố di truyền quy định.
5. Dặn dò 
Học bài, làm bài tập, xem bài tiếp theo.
Duyệt tuần 1
//2008
IV. RÚT KINH NGHIỆM