Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tuần 17 - Tiết 34: Thoái hoá giống do tự thụ phấn và do giao phối gần

TUẦN 17- TIẾT 34 THOÁI HOÁ GIỐNG DO TỰ THỤ PHẤN VÀ DO GIAO PHỐI GẦN
I. Mục tiêu:
Hs có khả năng:
Biết được phương pháp tạo dòng thuần ở cây giao phấn
Giải thích được sự thoái hoá của tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật
Nêu được vai trò của tự thụ phấn và giao phối gần trong chọn giống
Rèn luyện kĩ năng tự nghiên cứu với SGK trao đổi theo nhóm và quan sát, phân tích để thu nhận kiến thức từ hình vẽ
II. Phương tiện dạy học:
- Tranh phóng to hình 34.1 – 4 SGK
III. Tiến trình dạy học
Kiểm tra bài cũ
Bài giảng:
Gv- Hs
Mở bài:
Gv yêu cầu hs đọc SGK, thảo luận theo nhóm, trả lời câu hỏi trong SGK:
? Mục đích của việc cho cây giao phấn tự thụ phấn là gì.
? Việc tạo dòng thuần ở cây giao phấn được tiến hành ntn.
Gv gợi ý cho Hs: Cần nắm được
- Cách cho cây giao phấn tự thụ phấn
- Phương pháp tạo dòng thuần ở cây giao phấn.
Bảng
I. Sự thoái hoá do tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn
1. Thoái hóa do tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn 
Kết luận:
- Việc cho cây giao phấn tự thụ phấn là để tạo dòng thuần
- Việc tạo dòng thuần ở cây giao phấn được tiến hành như sau:
a. Tự thụ phấn bắt buộc: Dùng túi cách li lấy phấn cây nào thì rắc lên cây ấy. Lấy hạt của từng cây gieo riêng thành
từng hàng, chọn những cây có đặc điểm mong muốn cho tự thụ phấn. 
Chuyển tiếp:
Gv gợi ý Hs: Cần nắm vững các đặc điểm của các cây bị thoái hoá.
Chuyển tiếp:
Gv yêu cầu Hs quan sát tranh phóng to hinh 34.2 SGK và nghiên cứu SGK để trả lời câu hỏi:
? Giao phối gần là gì.
? Hậu quả của giao phối gần.
 Làm như vậy qua nhiều thế hệ sẽ tạo được dòng thuần
b. Nuôi cấy hạt phấn của cây đơn bội, rồi nhân đôi số lượng NST để tạo cây lưỡng bội.
2. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn
KL: Hiện tượng thoái hoá (ở ngô) do tự thụ phấn ở cây giao phấn biểu hiện như sau: Các cá thể có sức sống kém dần, biểu hiện ở các dấu hiệu như phát triển chậm , chiều cao và năng suất cây giảm dần. Ở nhiều dòng còn có biểu hiện bạch tạng,thân lùn, bắp dị dạng và ít hạt
II. Thoái hóa do giao phối gần ở động vật.
Hs thảo luận theo những câu hỏi sau:
* Giao phối gần là hiện tượng những con vật sinh ra từ một cặp bố mẹ giao phối với nhau hoặc giao phối giữa bố mẹ và con cái của chúng
* Giao phối gần thường gây ra hiện tượng thoái hóa : sinh trưởng và phát triển yếu; sức đẻ giảm, quái thai, dị tật bẩm sinh...
Chuyển tiếp:
Gv yêu cầu hs trả lời 2 câu hỏi trong SGK 
? Thể đồng hợp và thể dị hợp biến đổi ntn qua các thế hệ tự thụ phấn hoặc giao phối gần
? Tại sao tự thụ phấn ở cây giao phấn và giao phối ở động vật lại gây ra hiện tượng thoái hoá.
Hs quan sát hình 34.3 SGK tìm hiểu mục III SGK thảo luận nhóm để trả lời câu hỏi
 Gv giải thích rõ cho Hs : Một số loài thực vật tự thụ phấn cao độ hoặc thường xuyên giao phối gần không bị thoái hoá khi tự thụ phấn hay giao phối gần. Vì chúng đang có những cặp gen đồng hợp không gây hại cho chúng.
Chuyển tiếp:
Gv nêu câu hỏi:
? Tại sao người sử dụng tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần trong chọn giống.
III. Nguyên phân của sự thoái hoá.
Kết luận:
Qua các thế hệ tự thụ phấn hoặc giao phối gần thì thể dị hợp tử giảm dần, thể đồng hợp tử tăng dần
Tự thụ phấn ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật lại gây ra hiện tượng thoái hoá là vì: trong quá trình đó thể đồng hợp tử ngày càng tăng, tạo điều kiện cho các gen lặn gây hại biểu hiện ra kiểu hình.
IV. Vai trò của phương pháp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần trong chọn giống.
KL: Người ta sử dụng tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần trong chọn giống là để củng cố và giữ gìn tính ổn định của một tính trạng mong muốn, tạo dòng thuần lợi cho sự đánh giá kiểu gen từng dòng, phát hiện các gen xấu để loại ra khỏi quần thể.
BTVN: Trả lời tất cả các câu hỏi trong SGK