Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tuần 2 - Tiết 3 - Bài 3: Lai một cặp tính trạng (tiết 3 )

Tuần 2:
Ngày dạy: 
Tiết 3LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG (TIẾP THEO )
 Bài 3 : 
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức :
HS hiểu và trình bày được nội dung, mục đích và ứng dụng của phương pháp lai phân tích.
Giải thích được vì sao quy luật phân li chỉ nghiệm đúng trong những điều kiện nhất định
Nêu được ý nghĩa của quy luật phân li đối với lỉnh vực sản xuất.
Hiểu và phân biệt được sự di truyền trội không hoàn toàn với di truyền trội hoàn toàn
2. Kỹ năng:-Phát triển tư duy lí luận như phân tích, so sánh.Rèn kĩ năng hoạt động nhóm.
Luyện kĩ năng viết sơ đồ lai.
3. Thái độ: Tích cực học tập, ứng dụng nội dung trong chương trình sản xuất 
II. Chuẩn bị:- Giáo viên: Giáo án, SGK, SGV.Tranh vẽ sơ đồ hình 3 SGK/tr12.
- Học sinh: Nghiên cứu bài trước ở nhà.
III. Phương pháp:- Quan sát tìm tòi - Hợp tác nhóm nhỏ- Thuyết trình- Hỏi đáp tìm tòi.
IV. Tiến trình: 
1. Ổn định: Kiểm diện học sinh: 	
2. Kiểm tra bài cũ : 
- GV: Phát biểu nội dung của quy luật phân li? - GV: Giải thích kết quả thí nghiệm của menđen?(10đ)
- HS: Khi lai 2 bố mẹ khác nhau về 1 cặp tính trạng thuần chủng tương phản trhì F1 đồng tính, còn F2 phân li theo tỉ lệ 3 trội : 1 lặn. 
- HS: + Mỗi tính trạng do cặp nhân tố di truyền quy định.
+ Trong quá trình phát sinh giao tử có sự phân li cặp nhân tố di truyền.
+ Các nhân tố di truyền được tổ hợp lại trong thụ tinh.
3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
Mở bài : 
Hoạt động 1: Lai phân tích.
* Mục tiêu: Trình bày được nội dung, mục đích và ứng dụng của phép phân tích.
Cách tiến hành:
- GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK cho biết: Thế nào là kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị hợp?
- HS đọc thông tin, trả lời.
- GV nhận xét, giải thích (nếu cần). Yêu cầu HS xác định kết quả của phép lai:
P: Hoa đỏ x Hoa trắng
	AA	aa
P: Hoa đỏ x Hoa trắng
	Aa	aa
- HS xác định được:
P: Hoa đỏ x Hoa trắng
	AA	aa
Gp: 	A	a
F1: 	Aa(Hoa đỏ)
P: Hoa đỏ x Hoa trắng
	Aa	aa
Gp: 	A, a	a
F1: 	Aa; aa(50% hoa đỏ, 50% hoa trắng)
- GV: làm thể nào để xác định được kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội?
- HS: Đem cá thể mang tính trạng trội lai với cá thể mang tính trạng lặn.
- GV yêu cầu HS tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống.
- HS điền được: 1. Trội, 2. Kiểu gen, 3. Lặn, 4. Đồng hợp, 5. Dị hợp.
- GV yêu cầu 2-3 HS đọc lại khi đã hoàn chỉnh.
HĐ2: Ý nghĩa tương quan trội – lặn
* Mục tiêu: Nêu được vai trò của quy luật phân li đối với sản xuất.
Cách tiến hành:
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK và hỏi: Xác định tính trạng trội và lặn trong tự nhiên nhằm mục đích gì?
- HS nghiên cứu thông tin SGK trả lời: để tạo ra giống tốt, có giá trị kinh tế cao
- GV: Việc xác định độ thuần chủng của giống có ý nghĩa gì trong xản xuất?
- HS: Để tránh sự phân li tính trạng.
- GV: Muốn xác định giống có thuần chủng hay không cần thực hiện phép lai nào?
- HS: phép lai phân tích.
HĐ3: Trội không hoàn toàn
* Mục tiêu: Phân biệt được hiện tượng di truyền trội không hoàn toàn với trội hoàn toàn.
Cách tiến hành:
- GV treo tranh hình 3, yêu cầu HS quan sát , nêu sự khác nhau về kiểu hình ở F1, F2 giữa trội không hoàn toàn với thí nghiệm của Menđen.
- HS quan sát tranh, nêu được sự khác nhau là:
+ Trội không hoàn toàn: ở F1 xuất hiện tính trạng trung gian của bố và mẹ (hồng), F2 xuất hiện với tỉ lệ 1 : 2 : 1.
+ Thí nghiệm của Menđen: F1 xuất hiện tính trạng trội (đỏ), F2 xuất hiện với tỉ lệ 3: 1.
- GV yêu cầu HS tìm từ điền vào chổ trống (SGK).
- HS điền được: 1/ Tính trạng trung gian, 2/ 1 : 2 : 1ai2
III.Lai phân tích
1. Một số khái niệm:
-Kiểu gen: là tổ hợp các gen trong tế bào của cơ thể.
- Thể đồng hợp: là kiểu gen chứa cặp gen có 2 gen tương ứng giống nhau
- Thể dị hợp: là kiểu gen chứa cặp gen có 2 gen tương ứng khác nhau.
2. Lai phân tích
- Lai phân tích là phép lai giữa cá thể mang tính trạng trội cần xác định kiểu gen với cá thể mang tính trạng lặn. Nếu kết quả phép lai đồng tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen đồng hợp. Nếu kết quả phép lai phân tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen dị hợp.
- Sơ đồ lai:
P: Hoa đỏ x Hoa trắng
	AA	aa
Gp: 	A	a
F1: 	Aa(Hoa đỏ)
P: Hoa đỏ x Hoa trắng
	Aa	aa
Gp: 	A, a	a
F1: 	Aa; aa(50% hoa đỏ, 50% hoa trắng)
IV. Tương quan trội - lặn
- Trong tự nhiên mối tương quan trội – lặn là phổ biến.
- Cần xác định tính trạng trội và tập trung nhiều gen trội quý vào một kiểu gen để tạo giống có ý nghĩa kinh tế.
- Trong chọn giống để tránh sự phân li tính trạng phải kiểm tra độ thuần chủng của giống.
V. Trội không hoàn toàn
- Trội không hoàn toàn là hiện tượng di truyền trong đó kiểu hình F1 biểu hiện tính trạng trung gian giữa bố và mẹ, cò F2 có tỉ lệ kiểu hình 1 : 2 : 1.
- Sơ đồ lai:
P: AA (Hoa đỏ) x aa(Hoa trắng)
Gp: A a
F1: Aa(Hoa hồng)
F1 x F1: Aa (Hoa hồng) x Aa (Hoa hồng)
Gp: A, a A, a
F2: 1AA(Đỏ), 2Aa(Hồng), 1aa (Trắng)
4. Củng cố và luyện tập - GV: Chọn câu trả lời đúng trong các câu sau:
1/ Khi cho cây cà chua quả đỏ thuần chủng lai phân tích, kết quả thu được:
a/ Toàn quả vàng b/ toàn quả đỏ c/ 1 quả đỏ : 1 quả vàng d/ 3 quả đỏ : 1 quả vàng.
2/ Ở đậu Hà Lan, gen A quy định thân cao, gen a quy định thân thấp. Cho lai cây thân cao với cây thân thấp, F1 thu được 51% cây thân cao, 49% cây thân thấp. Kiểu gen của phép lai trên là: 
a/ P: AA x aa b/ P: AA x Aa c/ P: Aa x Aa d/ P: Aa x aa. - HS: 1/ b 2/ d
5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
- Học thuộc bài và trả lời câu hỏi sgk - Làm bài tập 3 SGK/tr13.
- Xem bài “ lai hai cặp tính trạng ”
- Kẻ sẵn bảng sgk 4/tr15 vào vở, điền đầy đủ thông tin vào các cột còn trống.
V. Rút kinh nghiệm:
- Chuẩn bị:	
- Nội dung:	
- Phương pháp:	
- Hình thức tổ chức:	
- Sử dụng đồ dùng dạy học:	
Ngày dạy: 
Tiết 4 . 
LAI HAI CẶP TÍNH TRẠNG
 Bài 4 : 
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức :
HS mô tả được thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Menđen.
Biết phân tích kết quả thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Menđen.
Hiểu và phát biểu được nội dung quy luật phân li độc lập của Menđen.
Giải thích được khái niệm biến dị tổ hợp.
2. Kỹ năng: 
- Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình.Rèn kĩ năng phân tích kết quả thí nghiệm.
3. Thái độ:- Giúp học sinh yêu thích bộ môn.
II. Chuẩn bị: - Giáo viên: Giáo án, SGK, SGV.Bảng phụ kẻ bảng 4 SGK/tr15.
- Học sinh: Nghiên cứu bài trước ở nhà.
III. Phương pháp:- Quan sát tìm tòi - Hợp tác nhóm nhỏ.- Thuyết trình.- Hỏi đáp tìm tòi.
IV. Tiến trình: 
1. Ổn định:Kiểm diện học sinh: 	
2. Kiểm tra bài cũ : 
- GV: Thế nào là phép lai phân tích? Viết sơ đồ lai? (10đ)
- HS: + Lai phân tích là phép lai giữa cá thể mang tính trạng trội cần xác định kiểu gen với cá thể mang tính trạng lặn. Nếu kết quả phép lai đồng tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen đồng hợp. Nếu kết quả phép lai phân tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen dị hợp.
+ Sơ đồ lai:
P: Hoa đỏ x Hoa trắng
	AA	aa
Gp: 	A	a
F1: 	Aa(Hoa đỏ)
P: Hoa đỏ x Hoa trắng
	Aa	aa
Gp: 	A, a	a
F1: 	Aa; aa(50% hoa đỏ, 50% hoa trắng)
3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
Mở bài : 
Hoạt động 1: Thí nghiệm của Menđen
* Mục tiêu: Trình bày được thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Menđen. Biết phân tích kết quả thí nghiệm từ đó phát triển được nội dung quy luật phân li độc lập.
Cách tiến hành:
- GV yêu cầu HS quan sát hình 4, nghiên cứu thông tin SGK, trình bày thí nghiệm của Menđen.
- HS quan sát hình, nghiên cứu thông tin, trình bày thí nghiệm.
- GV treo bảng phụ có nội dung như bảng 4/tr15, yêu cầu HS dựa vào hình 4 hoàn thành bảng.
- HS nghiên cứu hoàn thành bảng.
- Từ kết quả bảng 4, GV gọi 1 HS nhắc lại thí nghiệm.
- GV phân tích cho HS thấy rõ tỉ lệ của từng cặp tính trạng có mối tương quan với tỉ lệ kiểu hình ở F2. Và phân tích cho HS hiểu các tính trạng di truyền độc lập với nhau. Sau đó yêu cầu HS làm bài tập điền vào chỗ trống.
- HS lắng nghe GV giải thích, làm bài tập điền từ : tích tỉ lệ, sau đó nhắc lại hoàn chỉnh quy luật.
* Kết kuận:
HĐ2: Biến dị tổ hợp
* Mục tiêu: Giải thích được khái niệm biến dị tổ hợp.
Cách tiến hành:
- GV yêu cầu HS nghiên cứu lại kết quả thí nghiệm ở F2, và hỏi: kiểu hình nào ở F2 khác bố mẹ.
- HS nêu được: vàng, nhăn và xanh, trơn.
- GV nhấn mạnh khái niệm biến dị tổ hợp được xác định dựa vào kiểu hình của P.
a/ Thí nghiệm:
- Lai hai bố mẹ thuần chủng khác nhau về 2 cặp tính trạng tương phản.
P: vàng, trơn x xanh, nhăn.
F1: vàng, trơn.
Cho F1 tự thụ phấn
F2: 9 vàng, trơn : 3 vàng, nhăn : 3 xanh, trơn : 1 xanh, nhăn.
b/ Quy luật phân li độc lập: 
- Khi lai 2 bố mẹ khác nhau về 2 cặp tính trạng thuần chủng, tương phản di truyền độc lập với nhau thì F2 có tỉ lệ kiểu hình bằng tích tỉ lệ các tính trạng hợp thành nó.
II. Biến dị tổ hợp
- Biến dị tổ hợp là sự tổ hợp lại các tính trạng của bố mẹ.
- Nguyên nhân: có sự phân li độc lập và tổ hợp lại các cặp tính trạng làm xuất hiện kiểu hình khác P.
4. Củng cố và luyện tập:
- GV: Phát biểu nội dung quy luật phân li? 
- HS: Khi lai 2 bố mẹ khác nhau về 2 cặp tính trạng thuần chủng, tương phản di truyền độc lập với nhau thì F2 có tỉ lệ kiểu hình bằng tích tỉ lệ các tính trạng hợp thành nó.
- GV: Biến dị tổ hợp là gì? Nguyên nhân?
- HS: Biến dị tổ hợp là sự tổ hợp lại các tính trạng của bố mẹ.
 Nguyên nhân: có sự phân li độc lập và tổ hợp lại các cặp tính trạng làm xuất hiện kiểu hình khác P.
5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:- Học thuộc bài và trả lời câu hỏi sgk
- Xem bài “lai hai cặp tính trạng(tt)”
- Kẻ sẵn bảng sgk 5/tr18 vào vở và điền đầy đủ thông tin vào các cột còn trống.
V. Rút kinh nghiệm:
- Chuẩn bị:	
- Nội dung:	
- Phương pháp	
- Hình thức tổ chức:	
- Sử dụng đồ dùng :