Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tuần 24 - Bài 43 – Tiết 45: Ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm lên đời sống sinh vật

Bài: 43 – Tiết: 45
ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
Tuần: 24
 1/ MỤC TIÊU :
1.1/ Kiến thức :
- Học sinh nêu được những ảnh hưởng của nhân tố nhiệt độ và độ ẩm môi trường đến các đặc điểm hình thái, sinh lí và tập tính của sinh vật.
- Giải thích được sự thích nghi của sinh vật đối với điều kiện sống của môi trường. Từ đó có biện pháp chăm sóc sinh vật thích hợp.
1.2/ Kĩ năng :
- Rèn kĩ năng tư duy, tổng hợp, vận dụng, hoạt động nhóm.
1.3/ Thái độ :
- Giáo dục ý thức bảo vệ thực vật – động vật.
- Tích hợp: Bảo vệ môi trường và bảo vệ sinh vật.
2/ TRỌNG TÂM :
- Giải thích sự thích nghi của sinh vật với môi trường.
3/ CHUẨN BỊ:
3.1/ Giáo viên :
- Tranh phóng to H43.1.2.3.
- Bảng 43.1.2.
3.2/ Học sinh :
- Xem bài trước.
- Kẽ bảng 42.1.2 vào vở bài tập.
4/ TIẾN TRÌNH :
4.1/ Oån định tổ chức và kiểm diện:
4.2/ Kiểm tra miệng:
- Câu hỏi 1: Sự khác nhau giữa thực vật ưa sáng và thực vật ưa bóng ? (Bảng 42.1 – 10đ)
- Câu hỏi 2: Nhiệt độ của môi trường có ảnh hưởng tới đặc điểm hình thái, sinh lí và tập tính của sinh vật như hế nào? (10 đ)
4.3/ Bài mới :
Hoạt động của GV - HS
Nội dung bài học
Hoạt động 1: Vào bài
Khi ta chuyển SV từ nơi ấm áp sang nơi giá lạnh hoặc ngược lại thì khả năng sống của chúng bị giảm, nhiều khi không thể sống được. Như vậy nhiệt độ và độ ẩm ảnh hưởng lên đời sống SV như thế nào ?
Hoạt động 2: Tìm hiểu ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật
- Yêu cầu HS đọc I từ VD1.2.3. H43.1.2. Thảo luận:
+ Sinh vật sống và phát triển được khoảng nhiệt độ bao nhiêu ?
+ Nhiệt độ đã ảnh hưởng đến hình thái của SV như thế nào ?
+ Quá trình quang hợp và hô hấp của cây chỉ diển ra bình thường ở nhiệt độ môi trường như thế nào ? (20 – 30oC).
 + Nhiệt độ đã ảnh hưởng đến tập tính của SV như thế nào ?
- Yêu cầu đại diện nhóm trả lời và bổ sung.
- GV chốt.
- Yêu cầu HS kết luận.
- Yêu cầu HS đọc thông tin còn lại. Hỏi:
+ Phân biệt nhóm SV hằng nhiệt và biến nhiệt ?
+ nhóm sinh vật nào có khả năng chịu đựng cao với sự thay đổi nhiệt độ của môi trường ? Tại sao ?
+ Điền bảng 43.1.
- Yêu cầu HS trả lời và bổ sung.
- GV chốt.
- Yêu cầu HS kết luận.
I/ Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật:
- Đa số các loài sinh vật sống trong phạm vi nhiệt độ từ O – 50oC. Tuy nhiên cũng có một số loài sinh vật nhờ khả năng thích nghi cao nên có thể sống ở nhiệt độ rất thấp hoặc rất cao.
- Nhiệt độ môi trường đã ảnh hưởng tới hình thái, hoạt động sinh lí, tập tính của sinh vật .
- Sinh vật được chia 2 nhóm:
+ Sinh vật biến nhiệt: Có nhiệt độ cơ thể phụ thuộc vào nhiệt độ của môi trường.
+ Sinh vật hằng nhiệt: Có nhiệt độ cơ thể không phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường.
Bảng 43.1: Các sinh vật biến nhiệt và hằng nhiệt
Nhóm sinh vật
Tên sinh vật
Môi trường sống
Hoạt động 3: Tìm hiểu ảnh hưởng của độ ẩm lên đời sống sinh vật
- Yêu cầu đọc thông tin II. H 43.3. Thảo luận:
+ Nêu đặc điểm của cây ưa ẩm, cây chịu hạn ?
+ Nêu đặc điểm của động vật ưa ẩm, chịu khô ?
+ Điền bảng 43.2.
- Yêu cầu đại diện nhóm trả lời và bổ sung.
- GV chốt.
- Yêu cầu HS kết luận.
- GV liên hệ: Trong sản xuất người ta có những biện pháp kĩ thuật gì để tăng năng suất cây trồng và vật nuôi ? (cung cấp đủ điều kiện sống – đảm bảo thời vụ)
- Tích hợp: Bảo vệ môi trường và bảo vệ sinh vật.
II/ Ảnh hưởng của độ ẩm lên đời sống sinh vật:
 - Độ ẩm không khí ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật.
- Thực vật và động vật mang nhiều đặc điểm sinh thái thích nghi với môi trường có độ ẩm khác nhau.
- Thực vật chia 2 nhóm: Thực vật ưa ẩm và thực vật chịu hạn.
- Động vật chia 2 nhóm: Động vật ưa ẩm và động vật ưa khô.
Bảng 43.2: Các nhóm sinh vật thích nghi với độ ẩm khác nhau
Các nhóm sinh vật
Tên sinh vật
Nơi sống
Thực vật ưa ẩm
Thực vật chịu hạn
Động vật ưa ẩm
Động vật ưa khô
4.4/ Câu hỏi củng cố và bài tập :
- Nhiệt độ của môi trường có ảnh hưởng tới đặc điểm hình thái, sinh lí và tập tính của sinh vật như thế nào ? (VD SGK I trang 126, 127)
- Trong hai nhóm sinh vật hằng nhiệt và biến nhiệt, sinh vật thuộc nhóm nào có khả năng chịu đựng cao với sự thay đổi nhiệt độ của môi trường ? tại sao? (Hằng nhiệt. Vì nhiệt độ cơ thể luôn ổn định mặt dù nhiệt độ môi trường thay đổi)
- Hãy so sánh đặc điểm khác nhau giữa hai nhóm cây ưa ẩm và chịu hạn. (VD SGK II trang 128)
4.5/ Hướng dẫn HS tự học:
- Đối với bài học tiết này:
+ Học bài
+ Trả lời câu hỏi: 1,3.
+ Bài tập 2,4.
+ Đọc mục em có biết.
- Đối với bài học tiết tiếp theo:
+ Xem bài 44
+ Mẫu: Địa y, cây đậu phọng.
+ Câu hỏi: Trong tự nhiên các sinh vật có những mối quan hệ nào?
V/ RÚT KINH NGHIỆM :
- Nội dung:..
.
- Phương pháp:
.
- Sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học:..
.