Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tuần 29 - Tiết 57 - Bài 54: Ô nhiễm môi trường

Tuần 29	Ngày soạn: 23/03/2008
Tiết 57	Ngày dạy: 24/03/2008
Bài 54: Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
I. MỤC TIÊU:
Học xong bài này, HS có khả năng:
- Xác định được các nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường.
- Thấy được hiệu quả của việc phát triển bền vững.
- Có ý thức bảo vệ môi trường.
- Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích thu nhận kiến thức từ hình và kĩ năng thảo luận theo nhóm, tự nghiên cứu sg, tự nghiên cứu SGK.
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
- Tranh phóng to hình 54.1 - 6 SGK.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Ổn định tổ chức.
Kiểm tra bài cũ:
- Hs 1: 1. Trình bày nguyên nhân dẫn tới suy thoái môi trường do hoạt động của con người.
- Hs 2: Làm bài tập 2 trang 160 SGK.
Bài mới:
Hoạt động 1
TÌM HIỂU Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG LÀ GÌ
* GV yêu cầu HS đọc SGK để xác định được ô nhiễm môi trường là gì.
* GV lưu ý thêm: Ô nhiễm chủ yếu do hoạt động của con người gây ra, và còn do một số hoạt động của tự nhiên (núi lửa, thiên tai ..).
* HS đọc SGK, thảo luận theo nhóm và cử đại diện trình bày kết quả thảo luận.
* Dưới sự hướng dẫn của GV, cả lớp thảo luận và phải nêu lên được:
Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường tự nhiên bị bẩn, đồng thời làm thay đổi các tính chất vật lí, hóa học, sinh học của môi trường , gây tác hại đến đời sống của con người và các sinh vật khác.
Hoạt động 2
TÌM HIỂU CÁC TÁC NHÂN CHỦ YẾU GÂY Ô NHIỄM
1. Ô nhiễm do các chất khí thải ra từ hoạt động công nghiệp và sinh hoạt.
- GV yêu cầu HS thực hiện sSGK.
- GV chỉ ra cho HS thấy: các chất CO, SO2, CO2, NO2.. và bụi đều là những chất rất có hại cho cơ thể sinh vật.
- HS quan sát tranh phóng to hình 54.1 SGK và nghiên cứu mục II SGK để điền hoàn thành bảng 54.1 SGK và trả lời câu hỏi của sSGK.
- HS thảo luận theo nhóm để thống nhất nội dung điền bảng.
- Một HS (được GV gọi) lên bảng điền và hoàn thành bảng (có nội dung bảng 54.1 SGK). Cả lớp thảo luận, bổ sung và dưới sự chỉ đạo của GV, phải xác định được đáp án.
Đáp án:
* Các nguyên nhân gây ô nhiễm
Hoạt động
Nhiên liệu bị đốt cháy
1. Giao thông vận tải
- Ô tô
- Xe máy
- Tàu hỏa
- Xăng dầu
- Than đá
-..
2. Sản xuất công nghiệp
- Máy cày, máy bừa
- Máy gặt..
- Than đá
- Xăng dầu
3. Sinh hoạt
- Đun nấu
- Chế biến thực phẩm
- Than, củi, gỗ, khí đốt
- Rác thải, bã lên me
2. Ô nhiễm do hóa chất bảo vệ thực vật và chất độc hóa học.
* GV yêu cầu HS quan sát tranh phóng to hình 54.2 SGK và tìm hiểu SGK để trả lời 2 câu hỏi sau:
- Các hóa chất bảo vệ thực vật và chất độc hóa học thường tích tụ ở những môi trường nào?
- Hãy mô tả con đường phát tán các loại hóa chất đó?
GV gợi ý HS: thuốc bảo vệ thực vật gồm thuốc trừ sâu, thuốc diệt nấm gây bệnh, khi sử dụng các thuốc này để tăng năng suất cây trồng, sẽ gây bất lợi cho toàn bộ hệ sinh thái.
* GV theo dõi, bổ sung và hoàn thiện đáp án.
3. Ô nhiễm do chất phóng xạ.
- GV cho HS quan sát tranh phóng to hình 54.3 – 4 SGK, đọc SGK để trả lời được: Nguyên nhân và tác hại của ô nhiễm chất phóng xạ là gì?
4. Ô nhiễm do chất thải rắn
- GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK để thực hiện sSGK.
- GV nhận xét, bổ sung và công nhận đáp án đúng.
* Nói chung các gia đình Việt Nam hiện nay thường đun nấu những nhiên liệu gây ô nhiễm như: rơm, củi, than, dầu và khí đốt..
- HS quan sát tranh, tìm hiểu SGK, thảo luận theo nhóm và cử đại diện báo cáo kết quả thảo luận.
- Đại diện một vài nhóm HS (được GV chỉ định) trình bày kết quả thảo luận trước lớp, các nhóm khác bổ sung và cùng xây dựng được đáp án chung của lớp.
Đáp án: 
* Các hóa chất bảo vệ thực vât và chất độc hóa học thường tích tụ ở trong hồ, ao, sông, trong đất, trong đại dương và phát tán trong không khí, bám và ngấm vào cơ thể sinh vật.
* Các hóa chất bảo vệ thực vật và chất độc hóa học theo mưa thấm xuống đất làm ô nhiễm nguồn nước ngầm hoặc chảy xuống ao, hồ, hoặc đại dương (một phần hòa tan trong nước, bối hơi và không khí). Các chất độc trong không khí theo mưa đi khắp nơi trên mặt đất.
- HS quan sát tranh, đọc SGK, trao đổi theo nhóm để thống nhất câu trả lời của nhóm.
- Dưới sự hướng dẫn của GV, cả lớp thảo luận và đưa ra được kết luận chung.
Kết luận:
* Nguyên nhân gây ô nhiễm phóng xạ chủ yếu là do chất thải của công trường khai thác chất phóng xạ, các nhà máy điện nguyên tử và bãi thử vũ khí hạt nhân.
* Tác hại của ô nhiễm phóng xạ là chất phóng xạ có khả năng gây đột biến ở người và sinh vật (gây bệnh di truyền và ung thư).
- HS độc lập nghiên cứu SGK, rồi thảo luận theo nhóm, cử đại diện báo cáo kết quả điền bảng.
- Một HS (được GV chỉ định) lên bảng điền, hoàn thành bảng (có nội dung bảng 54.2 SGK).
- Các nhóm khác bổ sung và cùng đưa ra kết quả chung.
Đáp án: Các chất thải rắn gây ô nhiễm.
Tên chất thải
Chất thải từ hoạt động
- Giấy vụn
- Sinh hoạt, sản xuất, công nghiệp
- Túi nilon
- Sinh hoạt
- Hồ, vữa xây nhà
- Xây dựng nhà, công sở ..
- Bông băng y tế
- Chất thải bệnh viện
- Rác thải
- Sinh hoạt
..
..
5. Ô nhiễm do sinh vật gây bệnh
- GV gợi ý HS: có nhiều nhóm sinh vật gây bệnh cho người và các sinh vật khác.
Các chất thải (phân, rác, nước thải sinh hoạt, xác chết sinh vật..) không được xử lí đúng cách đã tạo ra môi trường tốt cho nhiều sinh vật gây bệnh phát triển.
- GV theo dõi, bổ sung và công nhận các đáp án đúng.
- HS quan sát tranh phóng to hình 54.5 – 6 SGK và đọc SGK, thảo luận theo nhóm để thực hiện sSGK.
-Đại diện các nhóm học sinh báo cáo kết quả thảo luận, các nhóm khác nhận xét bổ sung để đưa ra câu trả lời chung của cả lớp.
Đáp án:
* Nguyên nhân của bệnh tả lị là do ăn thức ăn không vệ sinh, bị nhiễm các sinh vật gây bệnh như E.coli..
* Nguyên nhân của bệnh giun sán là ăn thức ăn không nấu chín, không rửa sạch có mang mầm bệnh như trứng giun, ấu trùng sán
* Cách phòng tránh bệnh sốt rét là tiêu diệt muỗi mang kí sinh trùng sốt rét bằng nhiều cách (diệt bọ gậy, giữ cho nơi ở thoáng đãng sạch sẽ, giữ vệ sinh nguồn nước để muỗi không có nơi đẻ trứng, đi ngủ phải mắc màn)
IV. CỦNG CỐ VÀ HOÀN THIỆN:
1. GV yêu cầu HS đọc chậm phần tóm tắt cuối bài.
2. Gợi ý trả lời câu hỏi cuối bài.
V. DẶN DÒ:
* Học thuộc và nhớ phần tóm tắt cuối bài.
* Trả lời các câu hỏi sau:
1. Những hoạt động nào của con người gây ô nhiễm môi trường?
2. Tác hại của ô nhiễm môi trường là gì?
3. Hãy lấy ví dụ minh họa:
- Chất thải từ các nhà máy làm ảnh hưởng tới môi trường tự nhiên.
- Rác thải sinh hoạt gây ô nhiễm môi trường.
- Mạch nước ngầm bị ô nhiễm.
4. Hãy cho biết nguyên nhân của việc ngộ độc thuốc bảo vệ thực vật sau khi ăn rau và quả.
!!!&!!!