Giáo án môn học Ngữ văn 7 - Bài 6 - Tiết 1: Buổi chiều đứng ở phủ thiên trường trông ra

GIAÙO AÙN NGÖÕ VAÊN 7 - TUAÀN 6 - BAØI 6 -TIEÁT 1:
 BUOÅI CHIEÀU ÑÖÙNG ÔÛ PHUÛ THIEÂN TRÖÔØNG TROÂNG RA 
(THIEÂN TRÖÔØNG VAÕN VOÏNG – TRAÀN NHAÂN TOÂNG) (1 tieát) 
(Töï hoïc coù höôùng daãn, 15’ñaàu daïy baøi ‘Thieân Tröôøng vaün voïng’, 30’sau daïy baøi Coân Sôn ca)
MUÏC ÑÍCH , YEÂU CAÀU: giuùp HS naém ñöôïc :
Caûm nhaän ñöôïc hoàn thô thaém thieát tình queâ cuûa vua Traàn Nhaân Toâng.
Tieáp tuïc tìm hieåu theå thô thaát ngoân töù tuyeät.
DAÏY VAØ HOÏC:
Baøi cuõ: Theá naøo laø vaên bieåu caûm? Neâu nhöõng caùch bieåu hieän trong vaên bieåu caûm? (GN, tr 73)
Baøi môùi: Trong cuoäc soáng, ai cuõng bieát raèng vua laø ngöôøi coù ñòa vò toái cao trong xaõ hoäi. Do ñoù, moïi ngöôøi thöoøng nghó raèng vua phaûi coù moät cuoäc soáng xa hoa, taùch rôøi daân chuùng vaø ít coù nhöõng tình caûm ñaèm thaém, noàng naøn vôùi thoân queâ daân daõ. Theá nhöng taát caû nhöõng suy nghó treân ñeàu khoâng ñuùng vôùi moät vò vua ñaõ töøng ñöôïc söû saùch ca ngôïi laø oâng vua yeâu nöôùc, anh huøng, noåi tieáng khoan hoøa, nhaân aùi, ñoù chính laø vua Traàn Nhaân Toâng. Chính nhöõng con ngöôøi nhö oâng ñaõ laøm veû vang thôøi ñaïi nhaø Traàn trong lòch söû nöôùc nhaø. Ñeå hieåu roõ hôn veà tính caùch cuûa vua Traàn Nhaân Toâng, hoâm nay chuùng ta seõ nghieân cöùu moät baøi thô do oâng saùng taùc, coù töïa ñeà laø “Buoåi chieàu ñöùng ôû phuû thieân tröôøng troâng ra“ hay “Thieân tröôøng vaõn voïng”.
NHÖÕNG ÑIEÀU CAÀN LÖU YÙ
Trong hai baøi thô Thieân ‘Tröôøng vaõn voïng’ vaø ‘Coân Sôn ca’ ñeàu coù yeáu toá mieâu taû. Trong vaên xuoâi, truyeän, kí, vieäc mieâu taû thöôøng phaûi coù nhieàu chi tieát hôn vaø ôû moãi chi tieát cuõng phaûi tæ mæ, cuï theå hôn. Coøn trong thô, yeáu toá mieâu taû thöôøng ít chi tieát vaø thieân veà gôïi taû, töùc laø duøng nhöõng chi tieát ñôn sô nhöng coù söùc gôïi taû lôùn ñoái vôùi trí töôûng töôûng töôïng, nieàm caûm xuùc, oùc suy gaãm cuûa ngöôøi ñoïc.
Hai baøi thô naøy, moät laø cuûa oâng vua , moät laø cuûa ngöôøi coù tình theá buoäc phaûi veà ôû aån. Vua maø nhaân caùch, coâng lao nhö vua Traàn Nhaân Toâng thì khoâng deã gì coù nhieàu. Aån maø nhö Nguyeãn Traõi khi lui veà Coân Sôn thì baûn chaát khoâng phaûi laø troán ñôøi, tieâu cöïc.
CAÂU HOÛI VAØ DIEÃN GIAÛNG
THB:
HÑ1: ñoïc & tìm hieåu theå thô. GV ñoïc baøi thô, HS ñoïc laïi.
Baøi thô naøy thuoäc theå loaïi naøo, caên cöù vaøo ñaâu maø em bieát?
Thaát ngoân töù tuyeät, caên cöù vaøo soá caâu (4), soá chöõ trong caâu (7) vaø 4 chöõ cuoái hôïp vaàn vôùi nhau (ieâu).
Em haõy cho bieát vaøi neùt veà Traàn Nhaân Toâng? (-> tr 62, phaàn chuù thích)
Baøi thô ñöôïc saùng taùc trong hoaøn caûnh naøo? 
trong dòp vua Traàn Nhaân Toâng veà thaêm queâ.
HÑ2: Tìm hieåu vaên baûn. HS ñoïc laïi 2 caâu ñaàu.
Theo em caûnh vaät ñöôïc mieâu taû ôû thôøi ñieåm naøo trong ngaøy? (-> luùc chieàu veà, saép toái)
Caûnh töôïng chung ôû phuû Thieân tröôøng luùc ñoù ra sao?
xoùm tröôùc, thoân sau ñaõ baét ñaàu chìm vaøo söông khoùi.
Taïi sao caûnh vaät laïi döôøng nhö coù, döôøng nhö khoâng?
Bôûi caûnh vaät bò maøn söông, laøn khoùi che phuû neân luùc môø luùc toû.
Giaùo vieân: Coù leõ luùc taùc giaû veà thaêm queâ vaøo dòp thu ñoâng, coù boùng chieàu, saéc maøu man maùc, chaäp chôøn nöûa coù nöûa khoâng vaøo luùc giao thôøi giöõa ban ngaøy vaø ban ñeâm ôû choán thoân queâ.
HS ñoïc laïi 2 caâu cuoái: Trong böùc tranh queâ ñöôïc taùc giaû gôïi taû ôû ñaây, hình aûnh naøo ñeå laïi aán töôïng cho em nhieàu nhaát? (Cho HS thaûo luaän)
Treû chaên traâu thoåi saùo, daãn traâu veà nhaø.
Coø traéng töøng ñoâi saø xuoáng giöõa ñoàng ñaõ vaéng ngöôøi.
GHI BAÛNG
Taùc giaû, taùc phaåm: 
 SGK tr 75
Tìm hieåu vaên baûn:
Thoân haäu thoân tieàn ñaïm töï yeân.
Baùn voâ baùn höõu tòch döông bieân.
Caûnh thoân xoùm luùc chieàu veà, saép toái.
Muïc ñoàng ñòch lí ngöu quy taän.
Baïch loä song song phi haï ñieàn.
Giaùo vieân: Moät böùc tranh thaät ñeïp. Caûnh vöøa coù aâm thanh, vöøa coù maøu saéc tieâu bieåu cho caûnh ñoàng queâ veà luùc buoåi chieàu. Caûnh coøn gôïi cho chuùng ta thaáy moät cuoäc soáng eâm aû, thanh bình.
Em coù nhaän xeùt gì veà caùch mieâu taû cuûa taùc giaû trong baøi? 
Hình aûnh tieâu bieåu, coù söùc gôïi taû.
Töø ñoù em cho bieát, caùi goïi laø mieâu taû trong thô coù gì khaùc vôùi mieâu taû trong vaên xuoâi?
Trong thô thöôøng raát ít chi tieát vaø chi tieát thieân veà gôïi taû. Trong vaên xuoâi thöôøng coù nhieàu chi tieát vaø moãi chi tieát phaûi mieâu taû tæ mæ, cuï theå.
Qua nhöõng chi tieát, hình aûnh ñöôïc mieâu taû trong baøi thô, caûnh laøng queâ vaøo buoåi chieàu ñöùng ôû phuû Thieân Tröôøng troâng ra nhö theá naøo?
Moät laøng queâ thanh bình maø traàm laëng, khoâng quaïnh hiu vì ôû ñaây heù ra söï soáng cuûa con ngöôøi trong söï hoøa hôïp vôùi caûnh thieân nhieân.
Giaùo vieân: Ñaây laø moät caûnh chieàu ôû thoân queâ ñöôïc phaùt hoïa raát ñôn sô (nhö tranh thuûy maïc) nhöng vaãn ñaäm ñaø saéc queâ, hoàn queâ.
Vaø em hieåu gì veà taâm hoàn taùc giaû tröôùc caûnh töôïng ñoù?
Taùc giaû laø moät vò vua duø coù ñòa vò toái cao nhöng taâm hoàn vaãn gaén boù maùu thòt vôùi queâ höông thoân daõ cuûa mình. Moät ñieàu khoâng deã gì coù ñöôïc.
HÑ3: Toång keát: HS ñoïc ghi nhôù, tr 77.
Sau khi hieåu ñöôïc giaù trò cuûa baøi thô, em coù theâm yù nghó gì khi nhôù raèng taùc giaû laø moät oâng vua chuù khoâng phaûi laø moät ngöôøi daân queâ?
Vì trong thöïc teá khoâng ít ngöôøi ñaõ töøng nghó raèng vua thì laøm gì maø coù tình caûm, taâm hoàn cao ñeïp nhö theá.
Töø söï thaät veà taâm hoàn cuûa vua Traàn Nhaân Toâng nhö theá, em nghó gì veà thôøi ñaïi nhaø Traàn trong lòch söû nöôùc ta?
Coù moät oâng vua coù taâm hoàn cao ñeïp nhö theá chöùng toû thôøi ñaïi ñoù, daân toäc ta, nhaân daân ta soáng raát cao ñeïp, ñuùng nhö söû saùch töøng ca ngôïi.
HÑ4: Luyeän taäp: Em coù caûm nhaän gì veà caûnh laøng queâ sau khi hoïc xong baøi thô?
Söï löïa choïn vaø khaéc hoïa caùc chi tieát tieâu bieåu, ñieån hình cho caûnh vaät thoân queâ vaøo luùc chieàu veà. Qua caùc chi tieát ñoù, thaáp thoaùng hieän leân moät laøng queâ thanh bình, traàm laéng maø khoâng quaïnh hiu vì ôû ñaây vaãn heù ra söï soáng con ngöôøi ôû möùc ñôn sô cuûa noâng thoân thuôû aáy.
CUÛNG COÁ: 
Sau khi hoïc xong baøi thô, em hieåu ñieàu gì veà Traàn Nhaân Toâng?
Em coù theå noùi gì veà thôøi ñaïi nhaø Traàn trong lòch söû nöôùc nhaø?
DAËN DOØ: hoïc thuoäc loøng baøi dòch thô “Thieân tröôøng vaõn voïng”vaø phaàn ghi nhôù. 
Soaïn baøi “Coân sôn ca” cuûa Nguyeãn traõi.
Treû chaên traâu thoåi saùo, daãn traâu veà nhaø. Coø traéng töøng ñoâi saø xuoáng giöõa ñoàng ñaõ vaéng ngöôøi.
Hình aûnh tieâu bieåu, gôïi taû. Caûnh ñaäm ñaø saéc vaø hoàn queâ, theå hieän söï haøi hoøa giöõa taâm hoàn con ngöôøi vôùi caûnh vaät thieân nhieân.
GN: 
 (tr 77).
NHAÄN XEÙT SAU TIEÁT DAÏY VAØ TÖ LIEÄU BOÅ SUNG: