Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tiết 1 đến tiết 20

Ngày soạn: 15/8/2010
Ngày giảng: 17/8/2010
Tuần 1 - Bài 1
 Tiết 1	 phong cách hồ chí minh
	 (Lê Anh Trà)
A. Mục tiêu cần đạt
1. Kiến thức :
- Một số biểu hiện của phong cách HCM trong đời sống và trong sinh hoạt
- ý nghĩa của phong cách HCM trong việc giữ gìn bản sắc văn hoá DT
- Đặc điểm của VBNLXH qua 1 đoạn văn cụ thể
2. Kĩ năng
- Nắm bắt nội dung VBND thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc VHDT
- Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết VB về 1 vấn đề thuộc lĩnh vực văn hoá lối sống
3. Giáo dục : 
- Từ lòng kính yêu tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dưỡng, học tập, rèn luyện theo gương Bác.
B/Chuẩn bị:
-Tranh ảnh về nơi ở của Bác trong khuôn viên Phủ Chủ tịch
-Chân dung Bác Hồ . -Truyện "Chuyện kể về Bác Hồ"
C/ Tiến trình bài dạy:
* ổn định lớp:
*Kiểm tra bài cũ: GV kiểm tra vở soạn bài của HS.
* Bài mới:
HĐ 1 Giới thiệu bài: Hồ Chí Minh không những là nhà yêu nước, nhà cách mạng vĩ đại mà còn là danh nhân văn hóa thế giới. Vẻ đẹp văn hóa chính là nét nổi bật trong phong cách Hồ Chí Minh. Vậy vẻ đẹp văn hoá của phong cách Hồ Chí Minh là gì? Đoạn trích mà chúng ta tìm hiểu sẽ phần nào lời câu hỏi đó. 
 HĐ 2
HĐ của thầy
HĐ của trò
Nội dung
Giới thiệu một số tranh của HCM, tập sách của Người
Quan sát, lắng nghe
Hướng dẫn đọc:Giọng chậm rãi, bình tĩnh, khúc triết- đọc đoạn đầu.
Nhận xét
2 HS Đọc đoạn tiếp đến hết bài.
HS khác nhận xét
I.Giới Thiệu chung
? Văn bản thuộc kiểu văn bản nào?
Suy nghĩ, trả lời cá nhân
- Kiểu loại văn bản: Văn bản nhật dụng
Phương thức biểu đạt chính của văn bản.
- Phương thức biểu đạt: thuyết minh + lập luận
Văn bản có thể chia làm mấy phần? Nêu ý chính của mỗi phần.
- Phần 1: Từ đầu đến hiện đại,, - Con đường hình thành phong cách văn hoá Hồ Chí Minh.
- Phần 2: Tiếp..."hạ tắm ao" - Vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh.
-Phần 3: Còn lại: Bình luận và khẳng định phong cách văn hoá Hồ chí Minh.
- Bố cục: 3 phần.
Em thấy tác giả có vai trò gì trong văn bản này?
- Trình bày sáng rõ các biểu hiện vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh.
- Kết hợp bày tỏ niềm tự hào về vẻ đẹp đó.
II. đọc, hiểu vB:
đọc lại đoạn 1.
1, Con đường hình thành phong cách văn hóa HCM.
Theo dõi đoạn văn và tìm trong đó những câu văn tác giả sử dụng khái quát phong cách văn hóa HCM.
-"ít có vị lãnh tụ nào lại am hiểu nhiều về các dân tộc và nhân dân thế giới ,văn hoá thế giới sâu sắc như Bác Hồ ".
-"Một phong cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị , rất Việt nam, rất phương Đông ,nhưng đồng thời rất mới , rất hiện đại "
Cách so sánh bao quát để khẳng định vốn tri thức văn hoá của Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức sâu rộng
Phong cách đó không phải là trời cho, không phải tự nhiên mà có được. Nó có được là do sự học tập và rèn luyện không ngừng trong suốt cuộc đời hoạt động CM đầy gian truân của Người .
Vốn tri thức văn hóa của Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức sâu rộng: ít có vị lãnh tụ nào lại am hiểu nhiều về các dân tộc và nhân dân thế giới, văn hóa thế giới sâu sắc như Bác Hồ. Cách viết so sánh bao quát để khẳng định giá trị của nhận định.
Làm thế nào Người có được vốn văn hóa ấy? Người đã học tập và rèn luyện ntn?
- Trên con đường hoạt động cách mạng, Bác đi nhiều, tiếp xúc với văn hoá nhiều nước, nhiều dân tộc, nhiều vùng khác nhau trên thế giới :Châu Phi, châu á, châu Mĩ....Anh, Pháp ...
- Nắm vững phương tiện giao tiếp là ngôn ngữ :nói và viết thạo nhiều thứ tiếng nước ngoài: Pháp, Anh, Hoa, Nga...(Người đã từng làm thơ bằng chữ Hán ,viết văn bằng tiếng Pháp...)
-Học hỏi trong công việc, trong lao động, học hỏi nghiêm túc.(đến đâu Người cũng cũng học hỏi ,tìm hiểu văn hoá ,nghệ thuật đến mức khá uyên thâm)
Ngôn ngữ là công cụ giao tiếp bậc nhất để tìm hiểu & giao lưu văn hoá với các dân tộc trên thế giới .
- Tiếp thu có định hướng,chọn lọc ,vừa tiếp thu tinh hoa vừa phê phán cái tiêu cực...
Chuyển:Nhưng đi nhiều, tiếp xúc nhiều, biết nhiều ngoại ngữ đó mới chỉ là ĐK cần song chưa đủ để mở mang hiểu biết, thu lượm tri thức
?Vậy HCM đã tận dụng những ĐK của mình ntn để có được vốn văn hoá ấy?
Trên nền tảng văn hoá dân tộc mà tiếp thu những ảnh hưởng quốc tế (tất cả những ảnh hưởng quốc tế đã được nhào nặn với cái gốc văn hoá dân tộc không gì lay chuyển được )
- Có nhu cầu cao về văn hóa.
- Có năng lực văn hóa.
- Ham học hỏi, nghiêm túc trong tiếp cận văn hóa.
- Có quan điểm rõ ràng về văn hóa,biết kế thừa và phát huy các giá trị văn hoá .
Em hiểu " những ảnh hưởng quốc tế"và" cái gốc văn hoá dân tộc "ở Bác ntn?
-Bác tiếp thu những giá trị văn hoá của nhân loại .
-Bác giữ vững các giá trị văn hoá nước nhà 
Em hiểu ntn về “sự nhào nặn” của hai nguồn văn hoá quốc tế và dân tộc ở Bác ?
Đó là sự đan xen, kết hợp, bổ sung, sáng tạo hài hoà hai nguồn văn hoá nhân loại và dân tộc ,truyền thống và hiện đại phương Đông và phương Tây trong tri thức văn hoá HCM.Văn hoá của Bác mang đậm bản sắc dân tộc . 
Tác giả đã bình luận gì về những biểu hiện văn hóa đó của Bác?
“Nhưng điều kỳ lạ là  hiện đại.
GVbình:Trong thực tế, các yếu tố dân tộc và nhân loại, truyền thống và hiện đại thường có xu hướng loại trừ nhau .Yếu tố này trội lên sẽ lấn át yếu tố kia .Sự kết hợp hài hoà của các yếu tố mang nhiều nét đối lập ấy trong một phong cách quả là kì diệu, chỉ có thể thực hiện được bởi một yếu tố vượt lên trên tất cả : đó là bản lĩnh, ý chí của một chiến sĩ cộng sản, là tình cảm CM được nung nấu bởi lòng yêu nước, thương dân vô bờ bến và tinh thần sẵn sàng quên mình vì sự nghiệp chung .
Để làm rõ đặc điểm phong cách văn hóa Hồ Chí Minh, tác giả đã sử dụng những phương pháp thuyết minh nào?
? Các phương pháp thuyết minh này đem lại hiệu quả gì cho phần đầubài viết?
* NT:
-So sánh =>- Đảm bảo tính 
 khách quan cho nội liệt kê dung được trình bày 
 - Khơi gợi ở người đọc cảm xúc tự hào , tin tưởng .
- Kết hợp, đan xen giữa những lời kể là lời bình luận “Có thể nói  Hồ Chí Minh, Quả như trong cổ tích”.
Sự hiểu biết sâu, rộng về các DT và văn hoá thế giới nhào nặn nên cốt cách văn hoá dân tộc HCM
Như vậy, ở đoạn văn này, t/g đã nêu lên tầm sâu rộng trong vốn tri thức văn hoá của HCM và quá trình tiếp thu văn hoá nhân loại của Người bằng cách gợi mở, dẫn dắt vấn đề rất tự nhiên và hiệu quả. Đó chính là công của tác giả Lê Anh Trà
Tiết 2
(Học sinh đọc đoạn 2.)
2, Vẻ đẹp trong phong cách sống và làm việc của Bác.
Tác giả đã thuyết minh phong cách sinh hoạt của Bác Hồ trên những khía cạnh nào? Mỗi khía cạnh đó có những biểu hiện cụ thể nào?
Nơi ở và nơi làm việc: ngôi nhà sàn nhỏ bằng gỗ, chỉ vẻn vẹn có vài phòng tiếp khách, họp Bộ Chính trị, làm việc và ngủ.đồ đạc mộc mạc, đơn sơ.
* Trang phục hết sức giản dị:quần áo bà ba nâu,chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp
* Tư trang ít ỏi: chiếc va va li con với bộ quần áo, vài vật kỷ niệm ”.
* ăn uống đạm bạc. - Cá kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối, cháo hoa.(Nhữngmón ăn bình dị, quen thuộc gần gũi với mọi người dân Việt Nam, những món ăn giản dị thân thương, đậm hương sắc quê nhà
Tất cả những biểu hiện đó được tác giả Lê Anh Trà kể bằng giọng văn ntn? Thông qua những P 2 thuyết minh nào?Tác dụng?
Ngôn ngữ giản dị, , cách nói dân dã với những từ chỉ số lượng ít ỏi,từ ngữ câu văn gợi hình xen kẽ lời nhận xét,so sánh ý nhị cùng với phép liệt kê các biểu hiện cụ thể, xác thực trong đời sống của Bác,tác giả đã dẫn dắt người đọc vào thăm nơi ăn ,chốn ở của HCM như vào một bảo tàng vừa bình dị ,vừa thiêng liêng
Từ đó, vẻ đẹp nào trong cách sống của Bác được làm sáng tỏ ?
Thảo luận theo bàn
Phong cách HCM là sự giản dị trong lối sống, trong sinh hoạt hằng ngày, là cách di dưỡng tinh thần, thể hiện 1 quan niệm thẩm mĩ cao đẹp
Em có thuộc những bài thơ, câu chuyện nào để thuyết minh cho cách sống bình dị, trong sáng của Người?
Học VB này em nhớ lại VB nào đã học lớp 7 cũng nói về lối sống giản dị của Bác ?
- " Bác Hồ đó chiếc áo nâu giản dị
Màu quê hương bền bỉ, đậm đà"
-Nhớ ông cụ mắt sáng ngời
áo nâu túi vải đẹp tươi lạ thường
- Bác để tình thương cho chúng con
Một đời thanh bạch chẳng vàng son
Mong manh áo vải hồn muôn trượng
Hơn tượng đồng phơi những lối mòn.
?Cho biết nếu ở phần trên t/g dùng P 2liệt kê thì ở phần này tác giả giới thiệu lối sống của Bác bằng P 2 nào ?
? P 2 đó thuyết minh đó mang lại hiệu quả như thế nào cho đoạn văn?
(P 2 so sánh, đối chiếu, liên tưởng chính xác)
(Cuộc sống gắn với thú quê đạm bạc mà thanh cao)
Từ lối sống của l được tg' liên tưởng tới lối sống của những ai trong lịch sử dân tộc?
H? Việc liên tưởng của tg nhằm nhấn mạnh điều gì ?
- Các vị hiền triết như:
 Nguyễn Trãi Côn sơn ca.
 Nguyễn Bỉnh Khiêm
 Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
- Nét đẹp của lối sống rất dân tộc rất VN trong phong cách HCM
Đọc đoạn 3
3. ý nghĩa phong cách Hồ Chí Minh
?. Em hiểu thế nào là cách sống không tự thần thánh hoá ,khác đời, hơn đời?
Thảo luận nhóm 
- Không xem mình nằm ngoài nhân loại như các thánh nhân siêu phàm
- Không tự đề cao mình bởi sự khác mọi người ,hơn mọi người
- Đạm bạc chứ không phải khắc khổ," đạm" đi với "thanh" .Sự bình dị gắn với thanh cao ,trong sạch .Tâm hồn không phải chịu đựng những toan tính , vụ lợi => Tâm hồn được thanh cao, hạnh phúc.
- Sống thanh bạch, giản dị, thể xác không phải gánh chịu ham muốn, bệnh tật => thể xác được thanh cao, hạnh phúc. Cách sống giản dị, đạm bạc của Chủ tịch Hồ Chí Minh vô cùng thanh cao, sang trọng.
? Và tác giả khẳng định rằng lối sống của Bác có khả năng đem lại hạnh phúc thanh cao cho tâm hồn và thể xác.Theo em ,vì sao có thể khẳng định được như vậy ?
- Là vẻ đẹp vốn có, tự nhiên, gần gũi, không xa lạ với mọi người, mọi người đều có thể học tập.
- Đây thực sự là một cách sống có văn hóa, đã trở thành một quan niệm thẩm mỹ: Cái đẹp là sự giản dị, tự nhiên.
Từ đó, em nhận thức ntn về ý nghĩa cái đẹp trong phong cách của Hồ Chí Minh?
Vốn văn hoá sâu sắc,kết hợp dân tộc với hiện đại , cách sống bình dị trong sáng, đó là những nội dung trong phong cách Hồ Chí Minh.Phong cách ấy vừa mang vẻ đẹp của trí tuệ ,vừa mang vẻ đẹp của đạo đức.
Cốt cách văn hoá HCM trong nhận thức, trong hành động. Từ đó đặt ra một vấn đề : Tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại, đồng thời phải giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc
HĐ3
III. Tổng kết
Để làm rõ và nổi bật những vẻ đẹp và phẩm chất cao quý của phong cách Hồ Chí Minh, người viết đã dùng những biện pháp nghệ thuật nào?
* NT:
- Kết hợp giữa kể chuyện và phân tích, bình luận.
- Chọn lọc những chi tiết tiêu biểu.
- So sánh với các bậc danh nho xưa, đối lập giữa các phẩm chất, khái niệm:Vĩ nhân mà giản dị gần gũi,am hiểu mọi nền văn hoá nhân loại mà hết sức dân tộc, hết sức VNam.
- Dẫn chứng thơ cổ, dùng từ Hán Việt.
Bài văn cho ta nhận thức được điều gì trong bối cảnh nước ta đang thờikì hội nhập
Tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại, đồng thời phải giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc
*Ghi nhớ (SGK)/8
HĐ4
*Văn bản đã bồi đắp thêm tì ...  lại là khanh, gọi nhân dân là bách tính hoặc con dân-> thể hiện sự ngăn cách và miệt thị dân nghèo.
- Cách xưng hô của Bác Hồ gần gũi, thân mật và thể hiện một sự thay đổi về chất trong mối quan hệ giữa lãnh tụ với nhân dân.
5/40 Phân tích cách dùng từ xưng hô trong câu nói của Bác
HĐ4 :
- Mối quan hệ giữa việc sử dụng từ ngữ xưng hô với tình huống giao tiếp
- Tìm các ví dụ về việc lựa chọn từ ngữ xưng hô khiêm nhường và tôn trọng người đối thoại.
- Soạn bài : Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Tiết19 Tiếng Việt 
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
NS :
NG :
A. Mục tiêu bài học.
1. Kiến thức :- Giúp học sinh nắm được hai cách dẫn lời nói hoặc ý nghĩ: Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp. 
2. Kĩ năng : - Biết phân biệt hai cách dẫn này và sử dụng chúng sao cho phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
- Rèn cho học sinh kỹ năng giao tiếp và trình bày lời dẫn trong các văn bản tập làm văn.
3. Giáo dục - Giáo dục cho học sinh lòng say mê khám phá trí thức.
B. Chuẩn bị của thầy và trò.
- Thầy: Chuẩn bị bảng phụ ghi ví dụ.
- Trò: xem trước bài.
C. Các hoạt động dạy và học
1. ổn định tổ chức lớp.
2. Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Từ ngữ xưng hô trong Tiếng Việt như thế nào? Cần chú ý điều gì khi sử dụng từ ngữ xưng hô? Lấy VD và phân tích?
Câu 2: Khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng nhất:
Dòng nào có chứa từ ngữ không phải là từ ngữ xưng hô trong hội thoại?
Ông, bà, bố, mẹ, chú, bác, cô, dì, dượng, mợ.
Chúng tôi, chúng ta, chúng em, chúng nó.
Anh, chị, bạn, cậu, con người, chúng sinh.
Thầy, con, em, cháu, tôi, ta, tín chủ, ngài, trẫm, khanh.
3.Bài mới.
HĐ1 Giới thiệu bài.
Trong khi nói hoặc viết nhiều khi chúng ta sử dụng lại những lời nói của người khác vậy việc sử dụng đó cần tuân theo những yêu cầu gì ? để biết rõ điều này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bài mới.
HĐ2 : Hình thành kién thức mới
HĐ của thầy
HĐ của trò
Nội dung
Gv sử dụng bảng phụ viết đoạn trích a, b trang 53
đọc 2 đoạn trích trên bảng phụ.
I. Cách dẫn trực tiếp 
Cho biết trong VD a, b phần in đậm nào là lời nói được phát ra thành lời? Phần in đậm nào là ý nghĩ trong đầu nhân vật?
Phần in đậm:
- a là lời nói
- b là ý nghĩ trong đầu.
Các phần in đậm được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu gì? Tại sao phải đặt trong dấu ngoặc kép?(Vì nó được dẫn nguyên vẹn, không thêm bớt)
Nó được tách ra khỏi phần đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép
Cả 2 đoạn trích, có thể đảo vị trí của phần in đậm lên trước được không?
Có thể thay đổi vị trí của hai bộ phận
Khi đảo 2 bộ phận sẽ đựơc ngăn cách bằng dấu gì?
Khi đảo hai bộ phận sẽ được ngăn cách với nhau bởi dấu ngoặc kép và dấu gạch ngang
- Như vậy cách nhắc lại nguyên văn lời nói ấy hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật là lời dẫn trực tiếp.
?Em hiểu thế nào là dẫn trực tiếp? Dấu hiệu để nhận biết lời dẫn trực tiếp
- Nhắc lại nguyên văn lời nói ấy hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật là lời dẫn trực tiếp.
- Lời dẫn trực tiếp được đặt trong dấu ngoặc kép
*Ghi nhớ 1/54
H/s đọc 2 VD tiếp theo trên bảng phụ.
II. Cách dẫn gián tiếp
Phần in đậm trong VD a là lời nói hay ý nghĩ? Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu hiệu gì không?
VD a : Là lời nói, không sử dụng dấu vì lời nói đã thuật lại có sự điều chỉnh, không trích nguyên văn (Đây là lời khuyên vì có từ khuyên trong phần lời của người dẫn)
Phần in đậm trong VD b là lời nói hay ý nghĩ? Giữa bộ phận in đậm và bộ phận đứng trước có từ gì? Có thể thay từ đó bằng từ nào?
VD b: Là ý nghĩ của n/v vì trước đó có từ hiểu. Giữa phần ý nghĩa được dẫn và phần lời dẫn có từ rằng. Có thể thay từ là vào vị trí của từ rằng
: Cách dẫn như ở VD a.b gọi là cách dẫn gián tiếp
? Qua tìm hiểu VD a, b em hiểu thế nào là lời dẫn gián tiếp?
Dẫn gián tiếp là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người khác có điều chỉnh cho thích hợp
Lời dẫn gián tiếp không đặt trong dấu ngoặc kép
* Ghi nhớ/54
Giữa lời dẫn trực tiếp và lời dẫn gián tiếp có gì giống và khác nhau
* Giống : Đều là trích dẫn lại lời nói hay ý nghĩ của người khác
* Khác
- Lời dẫn trực tiếp : Dẫn lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người khác; được đặt trong dấu ngoặc kép
- Lời dẫn gián tiếp : Có sự điều chỉnh; không đặt trong dấu ngoặc kép
HĐ3
III. Luyện tập
Đọc, nêu yêu cầu bài tập
- Cả trường hợp a và b đều là dẫn trực tiếp.
- Trường hợp a là dẫn lời; b là dẫn ý.
1/54 Tìm lời dẫn. Cho biết đó là lời nói hay ý nghĩ, là lời dẫn trực tiếp hay gián tiếp
Chia lớp thành 3 nhóm, mỗi nhóm viết 1 đoạn
HS viết đoạn văn
1 vài HS đọc trước lớp. HS khác nhận xét
2/54 Viết đoạn văn nghị luận
* Câu có lời dẫn trực tiếp: Trong “ Báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng”, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: “ Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc , vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng”.
* Câu có lời dẫn gián tiếp: Trong Báo cáo chính trị, Hồ Chủ tịch nhấn mạnh rằng chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc , vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
b: * Dẫn trực tiếp: Trong cuốn sách Hồ Chủ tịch, hình ảnh của dân tộc, tinh hoa của thời đại, đồng chí Phạm Văn Đồng viết” “ Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi ngời, trong tác phong, Hồ Chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu 
được, nhớ được, làm được”.
* Dẫn gián tiếp: Trong cuốn sách Hồ Chủ tịch, đồng chí Phạm Văn Đồng khẳng định rằng Hồ Chủ tịch là người giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong. Hồ Chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được”.
c: * Dẫn trực tiếp: Trong cuốn sách Tiếng Việt, một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc , ông Đặng Thai Mai khẳng định: “ Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình”.
* Dẫn gián tiếp: Trong cuốn sách Tiếng Việt, một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc , ông Đặng Thai Mai khẳng định rằng người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.
HĐ4 :
- Phân biệt 2 cách dẫn trực tiếp và gián tiếp
- Viết đoạn văn có sử dụng lời dẫn trực tiếp -> chuyển thành lời dẫn gián tiếp- Chuẩn bị bài : Luyện tập tóm tắt VB tự tự
 Tiết 20
 TLV : Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự
 NS :
 NG :
A. Mục tiêubài học. 
1. Kiến thức :
- Giúp học sinh ôn lại mục đích và cách thức tóm tắt văn bản tự sự.
- Thực hiện tốt thao tác tóm tắt văn bản tự sự.
2. Kĩ năng : Rèn luyện kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự.
3. Giáo dục cho học sinh bài học về hạnh phúc gia đình về tình bạn cao quý...
B. Chuẩn bị của thầy và trò.
- Thầy: Soạn bài
- Trò: Xem lại các văn bản đã học.
C. Các hoạt động dạy và học
1. ổn định tổ chức lớp.
2. Kiểm tra bài cũ.
H: Thế nào là văn bản tự sự ? Nêu các đặc điểm của văn bản tự sự? 
Dự kiến trả lời :
 - Tự sự là trình bày diễn biến sự việc
 -Tự sự (kể chuyện) là phương thức trình bày 1 chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến 1 kết thúc, thể hiện 1 ý nghĩa
? ở lớp 8 các em đã học "Tóm tắt VBTS". Hãy nói lại tóm tắt VBTS là gì?
 - Khi tóm tắt VB tự sự cần lưu ý điều gì?
 - Kể lại 1 cốt truyện để người đọc hiểu được nội dung tác phẩm ấy.
 - Căn cứ vào yếu tố quan trọng của tác phẩm. Đó là sự việc và nhân vật chính (hoặc cốt truyện và nhân vật chính). Có thể xen kẽ những yếu tố bổ trợ: chi tiết, nhân vật phụ, miêu tả, biểu cảm
3. Bài mới.
HĐ1: Giới thiệu bài mới.
- Văn bản tự sự thường có dung lượng lớn để giúp người nghe nắm đợc nội dung chính của văn bản thì chúng ta phải tóm tắt văn bản vậy tóm tắt như thế nào chúng ta sẽ được luyện tập viết hôm nay.
HĐ2 : Hình thành kiến thức mới
HĐ của thầy
HĐ của trò
Nội dung
I. Sự cần thiết của việc tóm tắt VB tự sự
Y/c HS đọc 3 tình huống trong SGK/58
Đọc 3 tình huống trong SGK/58
Cả 3 tình huống đều yêu cầu gì?
- Tóm tắt VB
Trong thực tế, không phải lúc nào chúng ta cũng có thời gian và điều kiện để trực tiếp xem hoặc đọc tác phẩm
Vậy vì sao phải tóm tắt VB tự sự?
- Giúp người đọc, người nghe nắm được nội dung chính của VB
Hãy tìm hiểu và nêu lên các tình huống khác trong cuộc sống mà em thấy khi cần phải vận dụng kĩ năng tóm tắt VB tự sự?
VD: - Con kể cho mẹ nghe 1 thành tích nào đó
- Chú bộ đội kể lại 1 trận đánh
- Người đi đường kể lại vụ tai nạn giao thông
Vậy: Tóm tắt VB tự sự là một nhu cầu tất yếu do cuộc sống đặt ra có tính phổ cập cao.
Muốn tóm tắt VB tự sự cần có điều kiện gì? Thế nào là một văn bản tóm tắt đạt yêu cầu?
Muốn viết được một văn bản tóm tắt tác phẩm tự sự thì phải đọc kĩ TP, nắm chắc các n/v, các sự việc chính và thuật lại một cách ngắn gọn, đầy đủ, trung thành với VB được tóm tắt 
H/s đọc SGK mục 1.
II. Thực hành tóm tắt một VB tự sự
Em thấy sự việc chính của truyện đã nêu đầy đủ chưa?
- Khá đầy đủ.
Có thiếu sự việc nào quan trọng không? Nếu có thì đó là sự việc nào? Tại sao đó lại là sự việc quan trọng cần nêu?
-Thiếu một sự việc: Sau khi Vũ Nương tự vẫn, một đêm, TS cùng con ngồi bên ngọn đèn dầu,nó chỉ chiếc bóng TS trên vách và nói đó là người hay đến với mẹ nó mỗi đêm.TS hiểu nỗi oan của vợ nhưng sự việc đã rồi.
Các sự việc trên đã hợp lí chưa? Có cần sắp xếp lại không?
- Sự việc thứ 7 chưa hợp lí.
có thể sửa
- Sự việc 7: một đêm TS cùng con ngồi bên ngọn đèn dầu đã rồi.
- Sự việc 8: TS nghe Phan Lang kể bèn lập đàn giải oan
Trên cơ sở đã bổ sung đầy đủ và sắp xếp hợp lí các sự việc, hãy viết lại VB tóm tắt truyện trong khoảng 20 dòng .
HS tóm tắt theo yêu cầu
Qua các BT trên, em thấy khi tóm tắt VB phải chú ý điều gì?
VB tóm tắt phải ngắn gọn nhưng đầy đủ nhân vật và sự việc chính.
GV chốt kại
Đọc ghi nhớ
* Ghi nhớ / 59
HĐ3 
III. Luyện tập
Giáo viên chọn tác phẩm "Chiếc lá cuối cùng và Lão Hạc" cho học sinh tóm tắt theo nhóm mỗi nhóm tóm tắt 1 tác phẩm?
*Nhóm 1: Tóm tắt văn bản "Chiếc lá cuối cùng"
*Nhóm 2: Tóm tắt văn bản "Lão Hạc"
1/59 Tóm tắt Vb Lão hạc và Chiếc lá cuối cùng
- Viết ngắn gọn nhưng vẫn đầy đủ sự việc và nhân vật để khẳng định: Lão Hạc là người nghèo, bất hạnh nhưng có phẩm chất trong sạch đáng trân trọng.
- Tóm tắt VB " Chiếc lá cuối cùng" để thấy được lòng yêu mến con người, trân trọng giá trị đích thực của NT.
Các nhóm cử đại diện trình bày.
HS khác nhận xét
HĐ4 :
* Củng cố :
- Tóm tắt VBTS là gì? Tại sao cần phải tóm tắt VBTS.
- VB tóm tắt phải tuân thủ những yêu cầu nào?
* Dặn dò : 
- Học thuộc phần ghi nhớ. Tóm tắt VB "chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh" sắp học.
- Tóm tắt TP với mục đích :
+ Giới thiệu cho bạn bè cùng biết
+ Dựa vào bài văn nghị luận về 1 TP làm dẫn chứng cho 1 nhận xét về đặc điểm cốt truyện
- Soạn bài : Sự phát triển của từ vựng
Kiểm tra chéo giáo án 
( Từ tuần 1 => tuần 4)
Chấn Thịnh, ngày .. tháng 9 năm 2010
 Người kiểm tra
...................................