Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tiết học 22: Chuyện cũ trong phủ Chúa Trịnh

Soạn :9a .......................... Tiết 22 : 
 9b..p
Văn bản : 
Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh
( Trích" Vũ trung tuỳ bút"- Phạm Đình Hổ)
A/ Mục tiêu :
 Qua tiết học, HS có thể :
- Hiểu về cuộc sống xa hoa vô độ của bọn vua chúa, quan lại dưới thời Lê- Trịnh và thái độ phê phán của tác giả; bước đầu nhận biết đặc trưng cơ bản của thể loại tuỳ bút
trung đại và giá trị nghệ thuật của đoạn văn tuỳ bút này.
- Rèn kĩ năng đọc và phân tích thể loại VB tuỳ bút trung đại.
B/ Chuẩn bị :
 - GV: Sưu tầm tác phẩm " Vũ trung tuỳ bút ".
 - HS: Đọc kĩ VB, tìm hiểu những thông tin về tác giả và thể loại tác phẩm.
 Tìm đọc tác phẩm " Vũ trung tuỳ bút " .
C/ Phương pháp.
- Phân tích; bình giảng; tái hiện; vấn đáp,..
D/ Hoạt động trên lớp :
1) ổn định tổ chức: (1 phút) : KT sĩ số :	
2) KT bài cũ: (5phút)
 ? Kể tóm tắt VB " Chuyện Nam Xương" theo ngôi kể Vũ Nương hoặc Trương Sinh ?
3) Bài mới: (34 phút)
 - GV giới thiệu vào bài: ( 1phút)
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS giới thiệu những nét chính về tác giả
* 1 HS trình bày dựa vào chú thích ộ trong SGK.
- GV bổ sung, nhấn mạnh.
Phạm Đình Hổ là một nho sĩ sống trong thời CĐPK đã khủng hoảng trầm trọng nên có tư tưởng muốn ẩn cư và sáng tác những tác phẩm văn chương, khảo cứu về nhiều lĩnh vực.
- GV yêu cầu HS giới thiệu xuất xứ của tác phẩm.
* HS dựa vào chú thích 1- SGK để trả lời.
- GV bổ sung, nhấn mạnh giá trị đặc sắc của TP " Vũ trung tuỳ bút".
GV hướng dẫn đọc, đọc mẫu 1 đoạn và gọi HS đọc tiếp: giọng đọc chậm, hơi buồn, hàm ý phê phán kín đáo
* HS đọc tiếp đến hết VB.
- GV hướng dẫn một số từ khó. Chú ý từ cổ
* HS tìm hiểu phần chú thích.
? Em hiểu thế nào về thể loại tuỳ bút?
? Phần VB trích học gồm mấy sự việc chính ? Hãy xác định các phần nội dung đó trên VB ?
* HS xác định :
? Khi ghi chép những chuyện xảy ra trong phủ chúa Trịnh, tác giả đã kể theo ngôi nào? Tác dụng của ngôi kể đó ?
* HS phát hiện:
- Kể theo ngôi thứ 3.
- Đảm bảo tính khách quan của sự ghi chép.
* HS theo dõi phần 1:
? Em hãy tìm những chi tiết kể về cuộc sống của chúa Trịnh và bọn quan hầu cận ?
? Em có nhận xét gì về việc xây dựng cung điện và tính chất các cuộc vui chơi của chúa ?
HS: Việc tìm thú vui của chúa Trịnh thực chất là cướp đoạt những của quý trong thiên hạ để phục vụ cho cuộc sống xa hoa của mình
? Tác giả miêu tả cảnh trong phủ chúa như thế nào ? 
* HS phát hiện:
- " Cây đa to.mới khiêng nổi "
- " Hình núi non bộ.đầu non "
- " Tiếng chim kêu..vỡ tổ tan đàn "
? Có gì đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả cảnh ở phủ chúa của tác giả? Qua đó tác giả làm nổi bật điều gì ?
* HS thảo luận, phát hiện:
ộ GV chốt lại :
Bằng cách đưa ra những sự việc cụ thể; phương pháp so sánh, liệt kê; miêu tả tỉ mỉ sinh động, tác giả khắc hoạ một cách ấn tượng, rõ nét cuộc sống ăn chơi xa hoa vô độ của chúa Trịnh và bọn quan lại đồng thời dự báo trước sự suy vong
? Qua việc nhận xét: " kẻ thức giả biết đó là triệu bất tường", tác giả đã bộc lộ cảm xúc, thái độ gì ?
* HS bình luận:
Thể hiện thái độ phê phán, không đồng tình với chế độ PK thời Trịnh- Lê; Báo hiệu sự chuẩn bị sụp đổ 
* HS theo dõi tiếp vào phần VB còn lại:
? Ai là kẻ tiếp tay và phục vụ đắc lực nhất cho thói ăn chơi vô độ của chúa Trịnh ? Tìm những chi tiết kể về thủ đoạn của bọn quan hầu cận ?
* HS trả lời:
- Bọn quan hầu cận.
- Các chi tiết.
? Trước những thủ đoạn đó của bọn quan hầu cận, người dân rơi vào tình cảnh như thế nào ?
? Trong đoạn văn này, tác giả đã phơi bày những thủ đoạn của bọn quan hầu cận bằng biện pháp nghệ thuật gì ?
* HS trả lời:
Biện pháp liệt kê, đối lập
ộ GV chốt lại :
Qua biện pháp liệt kê, đối lập, ghi chép những sự việc có tính cụ thể, chân thực, tác giả đã phơi bày, tố cáo những hành vi, thủ đoạn bất lương của bọn quan hầu cận, cướp của nhân dân 2 lần
? Tác giả kết thúc tuỳ bút bằng cách ghi lại một sự việc có thực từng xảy ra ngay trong nhà mình nhằm mục đích gì ?
* HS thảo luận, phát hiện, trả lời:
Nhằm tăng tính thuyết phục, bộc lộ kín đáo thái độ lên án, tố cáo chế độ PK.
- GV hướng dẫn HS tổng kết NT, ND của VB ’ rút ra kiến thức cơ bản trong phần (ghi nhớ)
* HS đọc phần (ghi nhớ ) trong SGK để nắm được những kiến thức cơ bản của bài
- GV cho HS so sánh thể loại tuỳ bút của bài vừa học với thể loại truyện ở bài trước để tìm ra sự khác biệt về thể loại rồi giúp HS hệ thống thành khái niệm.
* HS khá giỏi thảo luận, trả lời dựa theo gợi ý của GV.
* HS viết đoạn văn ở lớp ( nếu còn thời gian) hoặc viết ở nhà.
- GV cho HS đọc bài " Đọc thêm": tìm hiểu ý của đoạn văn đó, những chi tiết gây ấn tượng mạnh về đời sống cơ cực của nhân dân. Sau đó để HS liên hệ với bài đã học và tự viết về những nhận thức và cảm xúc của mình.
I/ Tìm hiểu chung : ( 3 phút)
1) Tác giả:
- Phạm Đình Hổ
2) Tác phẩm:
II/ Tiếp xúc văn bản : ( 25 phút)
1) Đọc, tìm hiểu chú thích:
2) Thể loại: Tuỳ bút
3) Bố cục:
- 2 sự việc chính
+ Cuộc sống của chúa Trịnh và bọn quan lại: Từ đầu.triệu bất tường.
+ Thủ đoạn của bọn quan hầu cận: Còn lại.
III/ Hiểu văn bản.
1) Cuộc sống của chúa Trịnh và bọn quan lại.
- Thích đi chơi, ngắm cảnh đẹp.
- Những cuộc dạo chơi bày trò giải trí lố lăng, tốn kém.
- Xây dựng đền đài liên tục.
.
 Dùng NT so sánh, liệt kê, miêu tả tỉ mỉ, sinh động’ Cuộc sống ăn chơi xa hoa vô độ của vua chúa, quan lại thời vua Lê, chúa Trịnh.
2) Thủ đoạn của bọn quan hầu cận:
- Các nhà giàu bị vu cho là giấu vật cung phụng.
- Dân chúng bị phá nhà, huỷ tường để khiêng hòn đá, cây cối ra.
 ’ Người dân phải tự bỏ, huỷ của quý mình có để tránh tai vạ.
3) Tổng kết: (ghi nhớ :SGK )
III/ Luyện tập : ( 5 phút)
4) Củng cố: ( 4 phút)
 ? So với các bài tuỳ bút đã học, chẳng hạn như bài " Mùa xuân của tôi"( Ngữ Văn 7- tập 1), em nhận thấy tuỳ bút cổ có gì khác với tuỳ bút hiện đại?
 ( Tuỳ bút hiện đại chủ yếu được viết theo dòng cảm xúc của tác giả. Tuỳ bút cổ
 chủ yếu được viết theo các sự việc có thật đã xảy ra trong đời sống hiện thực khách quan)
5) HD về nhà: ( 1 phút)
 - Nắm chắc đặc diểm của thể loại tuỳ bút trung đại
 - Học thuộc phần ghi nhớ- SGK và làm phần LT
 ’ Đọc kĩ và soạn VB: " Hoàng lê nhất thống chí " ( Hồi thứ 14)
E/ Rút kinh nghiệm.