Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tiết học 9: Sử dụng yếu tố miêu tảtrong văn bản thuyết minh

 Tiết 9. Tập làm văn Ngày giảng: 21/08/208
 SỬ DỤNG YẾU TỐ MIÊU TẢTRONG
VĂN BẢN THUYẾT MINH 
I:Mục tiêu cần đạt:
Học sinh: 
 - Nhận thức được vai trò của miêu tả trong văn thuyết minh :làm cho bài thuyết minh sinh động và cụ thể hơn.
 - Có ý thức vận dụng linh hoạt yếu tố miêu tả khi làm bài văn thuyết minh. 
 - Rèn kĩ năng làm văn thuyết minh. 
II: Chuẩn bị: 
 Giáo viên:
 - Nghiên cứu bài văn thuyết minh có sử dụng yếu tố miêu tả và tác dụng.
 - Đồ dùng dạy học: Bảng phụ ghi những câu văn miêu tả.
Học sinh: 
 - Đọc bài văn “Cây chuối trong đời sống Việt Nam” và ghi ra giấy những câu miêu tả.
 - Bảng phụ, bút dạ.
III: Tiến trình lên lớp
 1. Ổn định: 9a / 36 (vắng) 
 2. Kiểm tra: 
 a. Câu hỏi: Hãy nêu tác dụng của lập luận trong văn bản thuyết minh? Cho ví dụ minh họa?
 b. Đáp án: - Nêu được: lập luận làm cho bài thuyết minh thêm sinh động và có sức thuyết phục (6đ)
 - Lấy được ví dụ minh họa:(văn bản: Phong cách Hồ Chí Minh, Đấu tranh cho môït thế giới hòa bình) (4đ). 
 3. Bài mới:
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
HS
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
* Hoạt động 1: Hướng dẫn đọc và tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh.
- Thế nào là văn thuyết minh? Thế nào là văn miêu tả?
- Thế nào là yếu tố miêu tả?
+ Nhắc lại kiến thức đã học.
- Yêu cầu học sinh thay nhau đọc hết bài: Cây chuối trong đờøi sống Việt Nam.
 - Nhan đề của văn bản có ý ghĩa gì? Phân biệt nhan đề “ Cây chuối trong đời sống Việt Nam” và “ Cây chuối trong vườn nhà em” khi xác định kiểu văn bản?
 + Giải thích: Vai trò và tác dụng của cây chuối với đời sống con người Việt Nam.
- Tìm và gạch dưới những câu thuyết minh về đặc điểm tiêu biểu của cây chuối trong ba đoạn?
+ Chỉ ra đặc điểm bằng cách gạch bút chì vào Sgk.
- Khái quát ba đặc điểm chính.
- Hãy tìm và chỉ ra những câu văn có yếu tố miêu tả về cây 
chuối và cho biết tác dụng của yếu tố miếu tả đó? 
+ Tìm những câu miêu tả về thân chuối, các loại
 chuối, cách ăn chuối xanh
+ Tác dụng: giàu hình ảnh, người đọc dễ dàng hình
 dung về cây chuối.
- Em hiểu vai trò và ý nghĩa của yếu tố miêu tả trong văn 
thuyết minh như thế nào?
-Những đối tượng nào cần dùng miêu tả khi thuyết minh?
+ Đối tượng cần dùng thuyết minh là sự vật.
- Hãy nêu yêu cầu về các đặc điểm của thuyết minh? 
+ Đọc ghi nhớ.
 - Khái quát kiến thức cơ bản.
* Hoạt động 2: Hướng dẫãn luyện tập.
- Yêu cầu học sinh đọc bài tập 1.
-Theo em bài văn ở phần I đã đầy đủ chưa? Cần 
bổ sung những chi tiết nào?
- Chia lớp làm 4 nhóm (cử nhóm trưởng, thư kí) 
thảo luận.
- Hướng dẫn cách làm.
+ Nhóm 1: Thuyết minh về thân chuối và lá chuối tươi.
+ Nhóm 2: Thuyết minh về nõn chuối, củ chuối. 
+ Nhóm 3: Thuyết minh về bắp chuối.
+ Nhóm 4: Thuyết minh về quả chuối.
+ Tiến hành thảo luận và ghi ra bảng phụ.
- Quan sát hướng dẫn thêm.
- Gọi 1 em bất kì trong nhóm trình bày qua bảng nhóm 
trình bày.
+ Lớp nhận xét, bổ sung.
- Nhận xét chung.
+ Sửa bài tập vào vở.
+ Đọc văn bản:Trò chơi ngày xuân.
- Hãy tìm những câu văn miêu tả ở trong bài?
+ Đứng tại chỗ phát hiện.
- Ghi lên bảng những ý đúng.(chủ yếu các câu miêu tả 
nằm trong các đoạn: miêu tả trò chơi múa lân, kéo co, 
cờ người, đua thuyền)
-Theo em dùng yếu tố miêu tả trong bài văn này có tác 
dụng gì? 
+ Nêu tác dụng: nhằm tái hiện sinh động các trò chơi
 ngày xưa
->giúp người đọc hình dung dễ dàng hơn.
- Củng cố kiến thức toàn bàibằng bài tập nhanh.
Miêu tả trong văn thuyết minh có vai trò gì?
a. Làm cho đối tượng thuyết minh hiện lên cụ thể, gần gũi, 
dễ hiểu.
b. Làm cho đối tượng thuyết minh có tính cách và cá tính riêng
c. Làm cho bài văn thuyết minh giàu tính biểu cảm.
d. Làm cho bài thuyết minh giàu tính logic và màu sắc triết lí.
+ Trả lời nhanh.
-Thuyết minh vấn đề gì người ta thường dùng yếu tố 
miêu tả?
-Vai trò của miêu tả trong thuyết minh?
+ Đọc lại phần ghi nhớ.
I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh.
 1. Ví dụ: Cây chuối trong đời sống Việt Nam.
- Thuyết minh đặc điểm tiêu biểu của cây chuối: 
 + Hình dáng, sự phát triển
 + Công dụng của cây chuối
 + Công dụng của quả chuối 
- Yếu tố miêu tả:
 + Đi khắp Việt Nam...đến núi rừng.
 + Chôúi xanh..món gỏi
-> Tạo cảm xúc, gây ấn tượng. 
2. Ghi nhớ:(Sgk/tr26).
II. Luy ện tập:
 Bài 1/26.
 Bổ sung yếu tố miêu tả vào các yếu tố thuyết minh:
+ Thân cây có hình thẳng đứng như cột nhà.
+ Lá chuối tươi như chiếc quạt phẩy nhẹ -> tỏa bóng mát khi trời nắng.
+ Nõn chuối cuộn tròn như một bức tình thư.
 Bài 3/26.
Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản: Trò chơi ngày xuân .
Câu1: Lân được trang trí công phu, râu ngũ sắc, lông mày bạc
Câu 2: Những người tham gia chia 
làm hai phe, đứng thành một hàng đối nhau
Câu 3: Hai tướng của từng bên đều mặc trang phục thời xưa lộng lẫy
Câu 4: Sau hiệu lệnh con thuyền lao vun vút 
4. Củng cố: Nêu vai trò của yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh?
5. Hướng dẫn – dặn dò:
 - Làm bài tập 2/sgk. tr 26, bài tập 2,3/ sbt.tr 12.
 - Tìm đọc những bài thuyết minh có sử dụng yếu tố miêu tả.
 + Chuẩn bị bài: Tìm hiểu phần 1,2 /Sgk.tr28.
 + Đọc và nghiên cứu đề bài:Con trâu ở làng quê Việt Nam.
*********************************