Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tiết số 45: Ôn dịch thuốc lá

Tuần 12, bài 12
– Ôn dịch, thuốc lá
– Câu ghép (tt)
– Phương pháp thuyết minh
– Trả bài kiểm tra văn, bài tập làm văn số 2
Tiết 45. Văn bản	 Ngày dạy: 01/11/08 
ÔN DỊCH THUỐC LÁ
 - Nguyễn Khắc Viện - (Văn bản nhật dụng) 
I. Mục tiêu cần đạt:
- Xác định quyết tâm phòng chống hút thuốc lá trên cơ sở nhận thức đầy đủ tác hại to lớn, nhiều mặt của hút thuốc lá với đời sống cá nhân và cộng đồng.
- Rèn kỹ năng phân tích một văn bản nhật dụng thuyết minh một vấn đề khoa học-xã hội.
- Giáo dục học sinh không hút thuốc lá và tuyên truyền mọi ngưòi hạn chế hút thuốc lá.
II. Chuẩn bị:
a. Giáo viên:
 Máy chiếu và những hình ảnh tuyên truyền về tác hại của thuốc lá cũng như căn bệnh do thuốc lá gây nên.
b. Học sinh:
 Thống kê số người hút thuốc lá nơi địa phương ( thôn, xóm ) đang ở và tình trạng sức khoẻ hiện tại của họ.
III. Tiến trình lên lớp:
 1. Ổn định: 8a / 28 (vắng.) 
 2. Kiểm tra: 
 a. Câu hỏi: Trong văn bản thông tin về ngày trái đất năm 2000 chúng ta đã được kêu gọi về vấn đề gì? Vấn đề ấy có tầm quan trọng như thế nào? Từ khi học bài đó đến nay em đã thực hiện lời kêu gọi ấy như thế nào? 
 b. Đáp án:
 -Về tác hại của việc sử dụng bao bì ni-lông - kêu gọi việc hạn chế sử dụng để bảo vệ môi trường sống cho trái đất( 5đ)
 - Học sinh tự bộc lộ ( 5đ)
3. Bài mới: Giới thiệu về nạn nghiện thuốc đang ngày càng trở thành mối đe doạ cho loài người. 
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
 * Hoạt động 1: Hướng dẫn đọc tìm hiểu chú thích.
- Chú ý: đọc rõ ràng, mạch lạc, chú ý các thuật ngữ chuyên môn.
- Đọc - cho học sinh đọc tiếp. 
+ Chú thích: tìm hiểu các chú thích trong SGK/ 116.
-Thế nào là ôn dịch, gần đây có dịch nào mới xuất hiện (H5N1, SARS; ôn dịch là một từ chửi rủa)
* Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.
- Trong tựa bài tác giả đã so sánh thuốc lá với điều gì? Cách so sánh đó như thế nào?
+ So sánh tệ nghiện thuốc lá với ôn dịch là rất thoả đáng vì tệ nghiện thuốc lá cùng là một thứ bệnh và có một đặc điểm chung là rất dễ “lây lan” 
- Em hiểu gì về tựabài? Cách dùng dấu phẩy có tác dụng như thế nào?
- Tác giả dùng từ ôn dịch, một từ còn thường làm tiếng chửi rủa, hơn thế lại dùng dấu phẩy ngăn cách hai từ, dấu phẩy được sử dụng theo lối tu từ để nhấn mạnh sắc thái biểu cảm căm tức ghê gớm . Như vậy có thể hiểu đề bài: Thuốc lá là đồ ôn dịch 
- Tìm hiểu bố cục của văn bản? 
+ 4 phần 
 + Đoạn 1: Dịch hạch  AIDS : nêu vấn đề
 + Đoạn 2: Ngày trước  sức khoẻ : tác hại của thuốc lá với người hút 
 + Đoạn 3: Có người  phạm pháp : Tác hại của thuốc lá với người không hút thuốc 
 + Đoạn 4:Còn lại :kêu gọi mọi người
- Phần thứ nhất nêu vấn đề đồng thời cũng nêu lên tầm quan trọng và tính chất của vấn đề là gì?
+ Ôn dịch thuốc lá 
- Nội dung đoạn hai đã chỉ ra thế nào về tác hại của thuốc lá?
- Ôn dịch thuốc lá đang đe doạ sức khoẻ và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS. Tác giả dựa trên kết luận của hơn 5 vạn công trình nghiên cứu đưa ra nhận định đó như một định đề, không cần chứng minh, bàn luận.
- Tác giả đã chỉ ra cái kiểu , cái cách mà thuốc lá đã và đang đe doạ sức khỏe và tính mạng loài người .
- Tại sao tác giả lại dẫn lời Trần Hưng đạo trước khi phân tích tác hại của thuốc lá? Tác giả đã so sánh việc chống thuốc lá với chống giặc ngoại xâm như thế nào?
+ Đó là nó không làm cho người ta lăn đùng ra chết nên không dễ nhận biết. Để gây ấn tượng mạnh, tác giả đã so sánh việc phòng chống thuốc lá tấn công loài người như giặc ngoại xâm đánh phá: nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ , đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu 
- Tằm và dâu ví với điều gì?
- Cách so sánh này của tác giả đã đúng hoàn toàn chưa?
+ Dâu: sức khỏe con người
+ Tằm: khói thuốc lá, thuốc lá 
+ Chưa, vì tằm ăn dâu dù chậm vẫn nhận biết, còn khói thuốc lá chẳng những người hút không thấy tác hại của nó ngay càng không biết rằng thuốc lá có khả năng gây ra những bệnh hiểm nghèo 
- Tại sao thuốc lá gây nguy hại cho con người?
 + Thuốc lá chứa hơn 4000 chất hoá học gây ra những bệnh hiểm nghèo, thuốc lá chứa nhiều chất độc nhưng con người lại thấy sảng khoái khi nhả khói phì phèo.
- Những chất độc hại trong thuốc lá ?
+ Hắc ín , Ni-cô-tin , Oxit Cacbon
- Cho Hs quan sát tranh và nêu câu hỏi: Khói thuốc lá gây nguy hại cho hô hấp như thế nào ?
+ Khói thuốc lá làm hại đến sự vận chuyển oxy gây nên khó thở, ho, viêm phế quản... 
- Chất nào làm tổn hại đến máu?
+ Chất Ni-cô-tin làm tắt động mạnh, nhồi máu cơ tim 
- Hắc ín gây nguy hại gì cho người hút?
+ Gây ra ung thư, ung thư vòm họng, ung thư phổi. 
- Còn có ai chịu sự tác động của thuốc lá một cách gián tiếp ?
+ Vợ, con, người xung quanh 
- Để làm nổi bật tác hại này , tác giả đã mở đầu bằng lời chống chế như thế nào?
+ “Tôi hút, tôi bệnh, mặc tôi”, bằng những lập luận chặt chẽ, dẫn chứng sinh động và cả tình cảm nhiệt thành sôi nổi, tác giả đã bác bỏ luận điệu sai lầm ấy. 
+ Quan sát bức tranh sau và nhận xét.
- Xét về phương diện xã hội, thuốc lá gây tác hại gì ?
- Để tham gia chiến dịch chống thuốc lá, tác giả đề ra những biện pháp nào?
+ Mọi người phải đứng lên chống lại , ngăn ngừa nạn ôn dịch thuốc lá 
- Ngoài ra còn có những biện pháp nào khác? 
+ Thảo luận – trình bày.
* Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết – luyện tập.
- Qua những tác hại ấy tác giả kêu gọi mọi người điều gì? + Thảo luận câu 4/122( nhiệm vụ mang tính toàn cầu => cần triệt để)
+ Khái quát cách trình bày và nội dung của văn bản.
I. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc-chú thích:
2. Bố cục: 4 phần
II. Phân tích:
1. Thuốc lá trở thành ôn dịch:
“ đe doạ tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS”
2. Tác hại của việc hút thuốc lá
* Đối với người hút:
-Viêm phế quản.
- Ung thư
- Nhồi máu cơ tim.
- Nêu gương xấu.
-> Liệt kê, giải thích.
 =>Hút thuốc là một tội ác, tác hại vô cùng to lớn
* Đối với người xung quanh:
-Thai nhiễm độc
- Đẻ non
- Trộm cắp
- Ma tuý
- Ảnh hưởng môi trường
- Ảnh hưởng ngày lao động.
-> Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng tiêu biểu
=>Ảnh hưởng đến toàn xã hội
2.Lời kêu gọi:
- Mọi người phải đứng lên để chống lại.
- Ngăn ngừa nạn ôn dịch thuốc lá.
III. Tổng kết:
 * Ghi nhớ SGK/122.
4. Củng cố: Qua bức tranh cổ động em có suy nghĩ gì về 
5. Hướng dẫn – dặn dò: 
 a. Bài tập: Viết một đoạn văn tuyên truyên2 về tác hại của thuốc lá.
 b. Chuẩn bị:
 - Tìm hiểu quan hệ ý ghĩa giữa các vế câu ghép đã học ở tiết trước.
 - Tìm câu ghép và chỉ ra quan hệ giữa các vế câu trong văn bản “ Ôn dịch thuốc lá”
 - Mỗi nhóm 1 viết lông.