Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tuần 1 - Trường THCS Đạ Long

Tuần : 1
Tiết PPCT: 1
Ngày soạn: 05/08/2010
Ngày dạy: / 08/2010
PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
Lê Anh Trà
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
 Thấy được tầm vóc lớn lao trong cốt cách văn hóa Hồ Chí Minh qua một văn bản nhật dụng có sử dụng kết hợp các yếu tố nghị luận, tự sự, biểu cảm
B.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ:
1. Kiến thức: 
Một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và trong sinh hoạt
Ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc
 Đặc điểm của kiểu bài nghị luận xã hội qua một đoạn văn cụ thể
2. Kỹ năng: 
Nắm bắt nội dung văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc
Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc lĩnh vực văn hóa, lối sống.
3. Thái độ: 
- Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dưỡng, học tập rèn luyện theo gương Bác đồng thời có ý thức giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc 
C.PHƯƠNG PHÁP: 
Phát vấn, đàm thoại, thuyết trình, phương pháp động não, thảo luận nhóm
D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1.Ổn định lớp: 
2. Kiểm tra bài cũ: GV kiểm tra sự chuẩn bị bài vở ở nhà của HS
3.Bài mới: Bác Hồ của chúng ta không những là nhà yêu nước, nhà cách mạng vĩ đại mà Người còn là một trong 3 bậc tài danh được công nhận là “Danh nhân văn hoá Thế giới”.Vẻ đẹp văn hoá chính là nét nổi bật trong phong cách Hồ Chí Minh.Ở các lớp dưới các em đã được tìm hiểu một số văn bản viết về Hồ Chí Minh, giờ hôm nay với văn bản “Phong cách Hồ Chí Minh” chúng ta sẽ hiểu rõ hơn phong cách sống và làm việc của Bác.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI DẠY
HOẠT ĐỘNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG
+ Nêu một vài nét về tác giả, xuất xứ của văn bản?Văn bản thuộc thể loại nào?
- HS trả lời, GV nhận xét
HOẠT ĐỘNG 2: ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
GV đọc mẫu.Hướng dẫn HS đọc: Chậm rãi, bình tĩnh, khúc chiết 
- Nhận xét cách đọc của học sinh.
 + Dựa vào phần chú thích (SGK-7) hãy giải thích ngắn gọn các từ khó?
(GV-HS:Cùng giải thích)
+ Văn bản có thể chia làm mấy phần ? Nêu nội dung từng phần ?
+ Thế nào là “cuộc đời đầy truân chuyên”?
+Dựa vào những hiểu biết cuộc đời hoạt động của Bác ,em hãy tóm tắt ngắn gọn quá trình ra đi tìm đường cứu nước của Người? 
(HS giải nghĩa,1 em phát biểu-em khác bổ sung (Năm 1911 Người ra đi với 2 bàn tay trắng,sang các nước Pháp,Đức,Thái Lan...làm đủ mọi nghề,đến Liên Xô Người gặp Chủ Nghĩa Mác Lê Nin...)
+ Những tinh hoa văn hoá nhân loại đến với Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh nào ?
(Phát hiện dựa vào Sgk :Trong cuộc đời hoạt động Cách mạng, Hồ Chí Minh đã đi qua nhiều nơi, tiếp xúc với nhiều nền văn hoá.)
+ Để có được vốn tri thức sâu rộng ấy, Người đã làm những gì?(Nắm vững phương tiện giao tiếp là ngôn ngữ)
- Qua công việc mà học hỏi. - Học hỏi, tìm hiểu đến mức sâu sắc.)
+ Động lực nào đã giúp Người tiếp thu vốn tri thức của nhân loại ?(Ham hiểu biết, học hỏi, tự tôn dân tộc.)
+ Em hiểu như thế nào về sự “nhào nặn” của nguồn văn hoá quốc tế và văn hoá dân tộc của Bác? Nhận xét nghệ thuật sử dụng trong đoạn văn này?( Đó là sự đan xen kết hợp bổ sung sáng tạo hài hoà hai nguồn văn hoá trong tri thức văn hoá HCM.
+ Từ đó em hiểu gì về vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh ? 
(HS thảo luận -> phát biểu, -GV phân tích ý
GV: Đó là kiểu mẫu của tinh thần tiếp nhận văn hoá ở HCM: biết thừa kế và phát triển các giá trị văn hoá.
HOẠT ĐỘNG 3: HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Đọc kỹ văn bản tìm hiểu nghệ thuật và rút ra ý nghĩa của văn bản
I.GIỚI THIỆU CHUNG:
1. Tác giả: Lê Anh Trà – nhà văn, nhà quân sự
2.Tác phẩm:
a. Xuất xứ: Trích trong Hồ Chí Minh và văn hóa Việt Nam
b. Thể loại: văn bản nhật dụng
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
1.Đọc – Tìm hiểu từ khó:
2.Tìm hiểu văn bản:
a.Bố cục: 2 phần
+ P1 ( Từ đầu ...” rất hiện đại” ) : Sự tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại của Hồ Chí Minh.
+ P2 (còn lại) : Nét đẹp trong lối sống Hồ Chí Minh
b.Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp với biểu cảm và nghị luận
c. Phân tích:
c1. Sự tiếp thu văn hoá nhân loại của Hồ Chí Minh.
- Tiếp thu mọi cái đẹp và cái hay đồng thời phê phán những tiêu cực của chủ nghĩa tư bản.
- Những ảnh hưởng quốc tế đã nhào nặn với cái gốc dân tộcTrở thành một nhân cách Việt Nam
àNgôn ngữ trang trọng kết hợp với tự sự kết hợp với biểu cảm và nghị luận: Sự hiểu biết sâu rộng về các dân tộc và văn hóa thế giới nhào nặn nên cốt cách văn hóa dân tộc Hồ Chí Minh
III.HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
E. RÚT KINH NGHIỆM:
*****************************************
Tuần : 1
Tiết PPCT: 2
Ngày soạn: 05/08/2010
Ngày dạy: / 08/2010
PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
Lê Anh Trà
D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1.Ổn định lớp: 
2. Kiểm tra bài cũ: Sự hiểu biết sâu rộng về các dân tộc và văn hóa thế giới nhào nặn nên cốt cách văn hóa dân tộc Hồ Chí Minh như thế nào?
3.Bài mới: 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI DẠY
HOẠT ĐỘNG 2: ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
+Theo dõi phần hai, nêu nội dung chính ?
(HS phát biểu nội dung chính)
+ Ở cương vị lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước, Chủ tịch HCM có lối sống như thế nào?( Sử dụng phương pháp động não-HS suy nghĩ và thảo luận theo nhóm -> trả lời)
+ Phong cách sống giản dị của Bác thể thể hiện ở khía cạnh nào?
+Vì sao có thể nói lối sống của Bác là sự kết hợp giữa giản dị và thanh cao ?
( Đây không phải lối sống khắc khổ của những người tự vui trong cảnh nghèo cũng không phải tự thần thánh hoá làm cho khác người - Đây là lối sống có văn hoá đã trở thành quan niệm thẩm mỹ: cái đẹp là sự giản dị, tự nhiên.)
+ Ở phần cuối văn bản, tác giả đã so sánh lối sống của Bác với Nguyễn Trãi và Nguyễn Bỉnh Khiêm. Theo em có điểm gì giống và khác giữa lối sống của Bác và các vị hiền triết ?( - Thảo luận - trả lời.
+ Giống: Giản dị, thanh cao.
+ Khác: Bác gắn bó chia sẻ khó khăn cùng nhân dân...)
+Từ việc tìm hiểu văn bản “Phong cách HCM”, hãy nêu nội dung , nghệ thuật chính của vb ?
 * GV liên hệ giáo dục HS biết trân trọng, gìn giữ tinh hoa văn hóa của dân tộc như các kiến trúc đền , chùa
HOẠT ĐỘNG 3: HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- HS tìm đọc một số mẫu chuyện kể về cuộc đời hoạt động của Bác Hồ
+ Em đã học văn bản nào nói về lối sống giản dị của Bác ? Kể thêm một vài câu chuyện về lối sống giản dị của Bác?
GV:Kể câu chuyện có một vị khách nước ngoài khi vào Phủ Chủ Tịch gặp Bác tưởng là người...( -“Đức tính giản dị của Bác Hồ”, “Ngắm trăng”, “Tức cảnh Pác Bó”...)
Tìm hiểu nghĩa của một số từ Hán Việt trong đoạn trích
( Tiết chế, siêu phàm, truân chuyên, ..)
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
c. Phân tích:
c2. Những biểu hiện trong phong cách Hồ Chí Minh 
- Phong cách sống giản dị:
+ Nơi ở, nơi làm việc đơn sơ 
+ Trang phục giản dị: bộ quần áo bà ba, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp
+ Ăn uống đạm bạc: cá kho, rau luộc, cà muối, cháo hoa
- Biểu hiện của đời sống thanh cao:
+ Đây không phải là lối sống khắc khổ 
+ Đây cũng không phải là cách tự thần thánh hóa, tự làm cho khác đời, hơn đời.
è Vận dụng các hình thức so sánh, các biện pháp nghệ thuật đối lập : Lối sống sống có văn hóa, rất dân tộc, rất Việt Nam thể hiện một quan niệm thẩm mỹ: cái đẹp gắn liền với sự giản dị, tự nhiên.tạo ra phong cách Hồ Chí Minh.
3. Tổng kết:
* Ý nghĩa văn bản:
- Bằng lập luận chặt chẽ, chứng cứ xác thực, tác giả Lê Anh Trà đã cho thấy cốt cách văn hóa Hồ Chí Minh trong nhận thức và trong hành động. Từ đó đặt ra một vấn đề của thời kì hội nhập: tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, đồng thời phải giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
III.HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Chuẩn bị tiết “ Đấu tranh cho một thế giới hòa bình” 
E. RÚT KINH NGHIỆM:
*****************************************
Tuần : 1
Tiết PPCT: 3
Ngày soạn: 05/08/2010
Ngày dạy: / 08/2010
CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Nắm được những hiểu biết cốt yếu về hai phương chân hội thoại: phương châm về chất và phương châm về lượng
- Biết cách vận dụng các phương châm đó vào hoạt động giao tiếp
B.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ:
1. Kiến thức:Nội dung phương châm về chất và phương châm về lượng
2. Kỹ năng:
- Nhận biết và phân tích được cách sử dụng phương chân về lượng và phương châm về chất trong một tình huống giao tiếp cụ thể
- Vận dụng phương châm về lượng và phương châm về chất trong hoạt động giao tiếp
3. Thái độ: 
- Giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt trong giao tiếp
C.PHƯƠNG PHÁP: 
Phát vấn, đàm thoại, phương pháp động não, thảo luận nhóm
D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1.Ổn định lớp: 
2. Kiểm tra bài cũ: GV kiểm tra sự chuẩn bị bài vở ở nhà của HS 
Thế nào là hành động nói? Thế nào là lượt lời trong hội thoại?
 * Kể lại chuyện “Lợn cưới, áo mới” ? Xác định lời của các nhân vật trong truyện ?
3.Bài mới: Trong chương trình ngữ văn lớp 8, các em đã được tìm hiểu về vai xã hội trong hội 
thoại, lượt lời trong hội thoại. Để hoạt động hội thoại có hiệu quả, chúng ta cần 
nắm được tư tưởng chỉ đạo của hoạt động này, đó chính là phương châm hội thoại.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI DẠY
HOẠT ĐỘNG 1: TÌM HIỂU CHUNG
HS đọc đoạn đối thoại sgk/8 
* HS trao đổi ,thảo luận các câu hỏi:
+ Khi An hỏi “học bơi ở đâu” mà Ba trả lời “ở dưới nước” thì câu trả lời có đáp ứng điều mà An muốn biết không?Vì sao?Cần phải trả lời Ntn? (Câu trả lời của Ba không làm cho An thoả mãn vì nó mơ hồ về ý nghĩa.An muốn biết Ba học bơi ở đâu (tức là địa điểm học bơi) chứ không phải An hỏi Ba bơi là gì?)
+ Muốn giúp cho người ta hiểu thì chúng ta cần chú ý điều gì? ( Chú ý xem người nghe hỏi về cái gì ? Ntn ? ở đâu?)
* HS đọc truyện cười Lợn cưới,áo mới
+ Vì sao truyện này lại gây cười?
+ Câu hỏi của anh Lợn cưới và câu trả lời của anh Aó mới có gì trái với câu hỏi,đáp bình thường?( Trái với câu hỏi,đáp bình thường vì nó thừa từ ngữ)
+ Muốn hỏi,đáp cho chuẩn mực chúng ta cần chú ý điều gì? (Không hỏi thừa và trả lời thừa)
+ Tóm lại,chúng ta cần phải tuân thủ những yêu cầu gì khi giao tiếp? (Ghi nhớ: sgk/9)
*Đọc truyện cười Quả bí khổng lồ
+ Truyện cười này phê phán thói xấu nào?(nói khoác)
+ Từ sự phê phán trên,em rút ra được bài học gì trong giao tiếp?(Không nói những điều mình tin là không đúng hoặc không có bằng chứng xác thực)
II. HOẠT ĐỘNG2: LUYỆN TẬP
Bài 1/10: Vận dụng phương châm về lượng để phân tích lỗi
(GV làm mẫu câu a)
Bài 2/10 : Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống
 (Thảo luận)
Bài 3/11: Đọc truyện cười và cho biết phương châm hội thoại nào đã không được tuân thủ
Bài 4/11: Giải thích (Thảo luận)
Bài 5/11: Giải thích thành ngữ (Hướng dẫn về nhà làm)
- Ăn đơm nói đặt: vu khống bịa đặt
- Ăn ốc nói mò: nói vu vơ,không có bằng chứng
- Ăn không nói có: vu cáo,bịa đặt
- Cãi chày cãi cối: ngoan cố,không chịu thừa nhận sự thật
- Khua môi múa mép: ba hoa,khoác lác
- Nói dơi,nói chuột: nói lăng nhăng,nhảm nhí
- Hứa hươu hứa vượn: hứa hẹn một cách vô trách nhiệm, có màu sắc của sự lừa đảo
Þ Vi phạm phương châm về chất
HOẠT ĐỘNG 3: HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
* Những câu tục ngữ, ca dao sau phù hợp với phương châm hội thoại nào trong giao tiếp? 
 N ... hêm xen như vậy
b. Sử dụng trong trường hợp người nói có ý thức tôn trọng phương châm về lượng, nghĩa là không nhắc lại những điều đã được trình bày 
III.HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Nắm được khái niệm phương châm về chất và phương châm về lượng và vận dụng các phương châm đó vào hoạt động giao tiếp
- Hoïc baøi,laøm baøi taäp vào vở
- Soaïn baøi “Các phương châm hội thoại” (tiếp)
E. RÚT KINH NGHIỆM:
*****************************************
Tuần : 1
Tiết PPCT: 4
Ngày soạn: 05/08/2010
Ngày dạy: / 08/2010
SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Hiểu vai trò của một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
- Tạo lập được văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
B.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ:
 1. Kiến thức:
 - Văn bản thuyết minh và các phương pháp thuyết minh thường gặp
 - Vai trò của các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
 2. Kỹ năng:
 - Nhận biết các biện pháp nghệ thuật đựơc sử dụng trong các văn bản thuyết minh
 - Vận dụng các biện pháp nghệ thuật khi viết văn thuyết minh
 3. Thái độ: 
 - Tôn trọng các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh để vận dụng vào làm văn một cách phù hợp hơn
C.PHƯƠNG PHÁP: 
 - Phát vấn, đàm thoại, giải thích, thảo luận nhóm
D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
 1.Ổn định lớp: 
 2. Kiểm tra bài cũ: GV kiểm tra sự chuẩn bị bài vở ở nhà của HS
 3.Bài mới: Ở lớp 8, các em đã được học và vận dụng văn bản thuyết minh, tiết học này chúng ta tiếp tục tìm hiểu và vận dụng kiểu văn bản này ở một yêu cầu cao hơn, đó là: Để văn bản thuyết minh sinh động, hấp dẫn và bớt khô khan thì cần sử dụng một số biện pháp nghệ thuật.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI DẠY
HOẠT ĐỘNG 1: TÌM HIỂU CHUNG
* HS nhắc lại văn bản thuyết minh là gì ? 
+ Nêu đặc điểm chủ yếu của văn bản thuyết minh ? 
+ Các phương pháp thuyết minh thường dùng?
* Đọc Vb “Hạ Long- đá và nước”? Văn bản này thuyết minh đặc điểm của đối tượng nào?
(Đối tượng “Hạ Long - Đá và nước”)
+ VB có cung cấp được tri thức khách quan về đối tượng không? Vì sao ?
+ Tác giả đã vận dụng phương pháp thuyết minh nào là chủ yếu ? Phương pháp liệt kê ( Hạ Long có nhiều đảo, nhiều nước, nhiều hang động)Phương pháp giải thích
+ Để cho bài văn sinh động, tác giả cần vận dụng những biện pháp nghệ thuật nào ? - Biện pháp tưởng tượng, liên tưởng ( nước tạo sự di chuyểnsự thú vị của cảnh ; tuỳ theo tốc độ, góc độ di chuyển tạo nên thế giới sống động )
- Nghệ thuật: Nhân hoá, miêu tả - cảnh vật có hồn.
+ Tác giả đã trình bày được sự kì lạ của Hạ Long chưa ? + Trình bày được như thế nhờ biện pháp gì ? - Tác giả đã trình bày được sự kì lạ của Hạ Long nhờ các biện pháp tưởng tượng, liên tưởng, miêu tả
+ Để bài văn thuyết minh được sinh động, hấp dẫn ta cần phải làm gì ?Tác dụng của việc sử dụng các biện pháp NT đó?
+Khi sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong bài văn thuyết minh ta cần chú ý điều gì? - Sử dụng thích hợp -> Nổi bật đặc điểm của đối tượng, gây hứng thú cho người đọc.
 HS đọc nội dung phần ghi nhớ?
II. HOẠT ĐỘNG2: LUYỆN TẬP
* HS nêu yêu cầu của BT1
+ Văn bản có tính chất TM không? Tính chất đó thể hiện ở những đặc điểm nào?Những phương pháp nào đã được sử dụng ?
+ Tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào ?
( a. Bài văn có tính chất thuyết minh vì đã cung cấp cho người đọc những tri thức khách quan về loài ruồi.
- Tính chất ấy thể hiện ở các chi tiết:
+ Con là ruồi xanh,thuộc họ côn trùng hai cánh  ruồi gấm
+Bên ngoài ruồi mang 6 triệu vi khuẩn .. 19 triệu tỉ con ruồi
+ . một mắt chứa hàng triệu mắt nhỏ .. trượt chân.
- Những phương pháp thuyết minh đã được sử dụng:Giải thích,nêu số liệu, so sánh
b. Bài thuyết minh có nét đặc biệt:
+ Về hình thức: Giống như văn bản tường thuật một phiên toà
+ Về cấu trúc: Giống như biên bản một cuộc tranh luận về mặt pháp lý
+ Về nội dung: Giống một câu chuyện kể về loài ruồi
- Sử dụng BPNT:Kể chuyện,miêu tả, nhân hoá
c. Tác dụng:Làm cho văn bản trở nên sinh động,hấp dẫn,thú vị.Nhờ BPNT mà gây hứng thú cho người đọc)
( HS thảo luận, trả lời, Gv nhận xét)
 * HS nêu yêu cầu của BT2
+ Nhận xét về các biện pháp nghệ thuật được sử dụng để thuyết minh ?
+ Tại sao có thể sử dụng một số biện pháp NT để làm văn thuyết minh ? ( HS thảo luận, trả lời, Gv nhận xét)
HOẠT ĐỘNG 3: HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Nhắc lại những biện pháp nghệ thuật thường sử dụng và tác dụng của các biện pháp nghệ thuật ấy trong văn bản Thuyết minh?
Chuẩn bị : “Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản Thuyết minh”. Cần lập dàn ý, viết phần mở bài cho đề văn đã cho ở Sgk/15.
Tổ 1,2: Thuyết minh cái nón - Tổ 3,4: Thuyết minh cây bút
I. TÌM HIỂU CHUNG
1.Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
*Ôn tập kiến thức về văn bản thuyết minh
- Là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức về các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
- Đặc điểm: cung cấp tri thức khách quan, phổ thông
- Phương pháp thuyết minh: Liệt kê, định nghĩa, phân loại, nêu ví dụ, so sánh
- Các biện pháp nghệ thuật được sử dụng : kể chuyện, tự thuật, đối thoại theo lối ẩn dụ,nhân hóa
2.Viết văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật.
Ví dụ: Văn bản: “Hạ Long - Đá và nước”
Các biện pháp nghệ thuật được sử dụng : kể chuyện, tự thuật, đối thoại theo lối ẩn dụ,nhân hóa
=>Làm rõ đặc điểm của đối tượng được thuyết minh một cách sinh động nhắm gây hứng thú cho người đọc 
* Ghi nhớ : Sgk/13
II. LUYỆN TẬP:
1.BT 1/13
Vb là một câu chuyện vui có tính chất thuyết minh ( Giới thiệu về họ, giống, loài, về các tập tính sinh sống, đặc điểm cơ thể ).
- Phương pháp: Định nghĩa, phân loại, liệt kê.
- Các biện pháp nghệ thuật: Nhân hoá,hư cấu,tưởng tượng có tình tiết -> gây hứng thú,hấp dẫn
BT2/14
Biện pháp nghệ thuật: Lấy ngộ nhận hồi nhỏ làm mấu chốt câu chuyện.
III.HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
E. RÚT KINH NGHIỆM:
*****************************************
Tuần : 1
Tiết PPCT: 5
Ngày soạn: 05/08/2010
Ngày dạy: / 08/2010
 LUYỆN TẬP SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Nắm được cách sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
- Tạo lập được văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
B.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ:
 1. Kiến thức:
 - Cách làm bài văn thuyết minh về một thứ đồ dùng ( cái quạt, cái kéo, cái nón..)
 - Tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
 2. Kỹ năng:
 - Xác định yêu cầu của đề bài thuyết minh về một đồ dùng cụ thể
 - Lập dàn ý chi tiết và viết Mở bài cho bài văn thuyết minh (có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật) về một đồ dùng 
 3. Thái độ: 
 - Tôn trọng các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh để vận dụng vào làm văn một cách phù hợp hơn
C.PHƯƠNG PHÁP: 
 - Phát vấn, đàm thoại, giải thích, thảo luận nhóm
D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
 1.Ổn định lớp: 
 2. Kiểm tra bài cũ: Nhận xét về biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn văn sau:
 Cầu Long Biên khi mới khánh thành, mang tên toàn quyền Pháp ở Đông Dương lúc bay giờ là Đu-me và người dân thường gọi là cầu Đu-me . Chiều dài của cầu là 2290m (kể cả phần cầu dẫn với chín nhịp dài và mười nhịp ngắn). Nhìn từ xa,Cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng, nhưng thực ra dải lụa ấy nặng tới 17 nghìn tấn. 
-> Miêu tả, kể, so sánh gây hứng thú, hấp dẫn người đọc
 3.Bài mới: 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI DẠY
HOẠT ĐỘNG 1: TÌM HIỂU CHUNG
Kiểm tra việc lập dàn ý về đề văn thuyết minh các đồ dùng của mỗi tổ.Yêu cầu : Lập dàn ý chi tiết của bài thuyết minh 
1. Về nội dung: Văn bản thuyết minh phải nêu được công dụng, cấu tạo,chủng loại,lịch sử của các đồ dùng nói trên
2. Về hình thức: Phải biết vận dụng một số BPNT để giúp cho văn bản thuyết minh sinh động,hấp dẫn
 Sau khi kiểm tra GV nhận xét, nhắc nhở
HOẠT ĐỘNG 2: LUYỆN TẬP
* Trình bày và thảo luận một đề
* Tổ 4: Trình bày dàn ý thuyết minh về cái nón, đọc đoạn mở bài
Các nhóm còn lại thảo luận, nhận xét, bổ sung, sửa chữa dàn ý của các bạn vừa trình bày.
* Tương tự các nhóm khác thuyết minh về cái quạt, cái kéo
* Hướng dẫn HS viết đoạn mở bài
VD : đoạn mẫu của đề : Thuyết minh về cái nón
 Chiếc nón trắng Việt Nam không phải chỉ dùng để che nắng,che mưa,mà dường như nó là một phần không thể thiếu đã góp phần làm nên vẻ đẹp duyên dáng cho người phụ nữ Việt Nam . Chiếc nón trắng từng đi vào ca dao : Qua đình ngả nón trông đình,đình bao nhiêu ngói thương mình bấy nhiêu.V ì sao chiếc nón trắng lại được người Việt Nam nói chung , phụ nữ Việt Nam nói riêng trân trọng,yêu quý và trân trọng chiếc nón như vậy?Xin mời các bạn hãy cùng tôi thử tìm hiểu về lịch sử,cấu tạo và công dụng của chiếc nón trắng nhé!
- HS viết bài-trình bày phần mở bài -> Nhận xét.
+ Nếu hai đề văn trên ta không sử dụng biện pháp nghệ thuật thì bi văn sẽ như thế nào ?( Không sinh động, không hấp dẫn)
GV chốt ý
=>Nêu vai trò của các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh ? (Rút ra nhận xét, nhắc lại kiến thức )
HOẠT ĐỘNG 3: HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Bài văn thuyết minh về một thứ đồ dùng có mục đích giới thiệu công dụng, cấu tạo, chủng loại, lịch sử của đồ dùng đó
- Một số biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn bản thuyết minh: tự thuật, kể chuyện, hỏi đáp theo lối nhân hóa..có tác dụng làm bài viết sinh động, hấp dẫn hơn
I.TÌM HIỂU CHUNG
* Chẩn bị ở nhà:
+ Tổ 1,2: Thuyết minh cái nón 
+ Tổ 3,4: Thuyết minh cây bút
- Đề bài: Thuyết minh một trong các đồ dùng sau: cái quạt, cái bút, cái kéo, chiếc nón.
* Tìm hiểu đề bài:
+ Yêu cầu : Thuyết minh một trong các đồ dùng sau: cái quạt, cái bút, cái kéo, cái nón.
II. LUYỆN TẬP:
1.Lập dàn ý (Cho bài thuyết trình cái nón):
* Mở bài :
Giới thiệu vấn đề cần thuyết minh: cái nón như là người bạn thân thiết với em. 
* Thân bài:
Giới thiệu về hình dáng, cấu tạo , đặc điểm, của cái nón. (Nếu có thể, nêu thêm: cái nón được ra đời nhờ bàn tay khéo léo của người thợ như thế nào). Cái nón gắn với những kỷ niệm học trò và sinh hoạt hằng ngày của em,
Lịch sử chiếc nón
Cấu tạo của chiếc nón
Quy trình làm ra chiếc nón
Giá trị kinh tế,văn hoá,nghệ thuật của chiếc nón
* Kết bài: Cảm nghĩ chung về chiếc nón trong đời sống hiện tại
2.Lập dàn ý (Cho bài thuyết trình cây bút):
* Mở bài: 
- Giới thiệu về cây bút.
* Thân bài: 
- Giới thiệu về các loại bút.
- Cấu tạo, công dụng, cách bảo quản của mỗi loại.
* Kết bài: 
- Bày tỏ thái độ về chiếc bút.
III.HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Hướng dẫn học sinh học và làm bài tập ở nhà.
- Từ việc lập dàn ý và viết phần mở bài cho các đề văn trên em hãy viết thành bài văn hoàn chỉnh.
 - Chuẩn bị “Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh” : đọc và trả lời câu hỏi / Sgk.
E. RÚT KINH NGHIỆM:
*****************************************