Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tuần 15

Ngày soạn: / / 2009
Ngày dạy: / / 2009
tuần 25
Tiết 111:
con cò ( Hướng dẫn học thêm)
 Chế lan viên
a. mục tiêu cần đạt
	Giúp HS: 
- Cảm nhận được vẻ đẹp và ý nghĩa của hình ảnh con cò trong bài thơ được phát triển từ những câu ca dao để ngợi ca tình mẹ và những lời hát ru đối với cuộc sống con người VN. 
- Thấy được sự vân dụng sáng tạo ca dao của tác giả và những đặc điểm về hình ảnh, thể thơ, giọng điệu của bài thơ.
- Rèn luyện kĩ năng cảm thụ, phân tích thơ trữ tình thể tự do, phân tích hình tượng thơ được sáng tạo bằng những liên tưởng, tượng tượng.
b. Tổ chức các hoạt động dạy - học
 1. ổn định tổ chức 
 2. Bài cũ: 
? Cách lập luận trong văn bản:” Chó sói và cừu non là gì?
a. Quy nạp; B. Diễn dịch ; C. Kết hợp quy nạp và diễn dịch
D. So sánh, dẫn chứng
? Theo Buy Phông, chó sói và cừu non đáng thương hay đáng ghét?
A. Đáng thương B. Đáng ghét C. Vừa đáng thương, vừa đáng ghét
3. Bài mới: 
Tình mẫu tử thiêng liêng mà gần gũi đối với con người đã từ lâu trở thành đề tài cho thi ca nhạc hoạ Đông, Tây , Kim ,Cổ mà không bao giờ cũ, không bao giờ thôi quyến rũ người đọc. Chế Lan Viên góp thêm tiếng nói độc đáo và đặc sắc của mình vào đề tài trên bằng cách phát triển những câu ca dao quen thuộc nói về con cò để ngợi ca tình mãu tử và lời ru đối với cuộc sống con người VN. Tất cả được thể hiện thông qua nội dung văn bản “Con cò” mà hôm nay chúng ta tìm hiểu.
*) Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
*) Hoạt động 1: vài nét về tác giả, tác phẩm
1. Tác giả: 
( 1920 – 1989) là một tài năng lớn của VHVNHĐ. Trước CMT8 với tập Điêu tàn” ( 1937) ông trở thành một trong những gương mặt chói sáng của phong trào thơ mới. Sau CM, sức sáng tạo của ông rất dồi dào. Thơ CLV giàu chất trí tuệ, hình ảnh thơ phong phú, ngôn ngữ thơ tài hoa mới lạ. Thơ ông có ảnh hưởng sâu sắc đến nhiều nhà thơ trẻ thế hệ sau.
2. Tác phẩm: 
cò được viết năm 1962, in trong tập “ Hoa ngày thường, Chim bão bão”( 1967). Bài thơ thể hiện khá rõ những nét đặc sắc trong phong cách nghệ thuật của CLV. Trên cơ sở khai thác hình ảnh con cò trong những khúc hát ru, nhà thơ ngợi ca tình mẫu tử, nêu lên ý nghĩa to lớn của lời ru đối với cuộc sống con người.
*) Hoạt động 2: Đọc , giả từ khó, tìm hiểu cấu trúc văn bản
GV hướng dẫn HS cách đọc, giọng đọc
GV đọc một lần. Sau khi GV đọc xong, gọi 3 HS đọc tiếp, giọng đọc phải , đằm thắm, thiết tha, gần gũi và nhẹ nhàng , thể hiện được tình cảm của người mẹ đối với con mình thông qua lời ru của bài thơ.
Các HS khác nhận xét
2. Cấu trúc văn bản:
- Mượn hình ảnh con cò trong ca dao để bộc lộ tình cảm
- PTBĐ chính: Biểu cảm, ( Biểu cảm kết hợp với tự sự , miêu tả)
- Thể thơ: Tự do, vì câu ngắn , câu dài khác khác nhau, không gò bó niêm luật.Nhịp điệu thơ luôn biến đổi
- Bố cục : 3 phần
 + Phần 1: Đoạn 1 ( Hình ảnh con có qua những lời ru của mẹ)
 + Phần 2: Đoạn 2 ( Hình ảnh còn có đi vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên gần gũi và sẽ theo con trên mọi chẳng cuộc đời)
 + Phần 3: Đoạn 3:( ý nghĩa của lời ru và tấm lòng của mẹ đối với cuộc đời của mõi con người).
? Qua hình tượng con cò trong hnững câu hát ru, tác giả nhằm nói lên điều gì?
- Hình tượng con có thường biểu trưng cho hình ảnh người nông dân, đặc biệt là người phụ nữ còn nhiều vất vả trong cuộc sống nhưng giàu đức tính tốt đẹp và niền vui cuộc sống. Tuy nhien trong bài thơ này, CLV chỉ khai thác hình ảnh con có biểu trưng cho tấm lòng người mẹ yêu con dạt dào qua những câu hát ru.
? ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con cò được bổ sung biến đổi như thế nào qua các đoạn thơ?
- Đoạn 1:
 Qua lời ru của mẹ, hình ảnh con có trong câu ca dao đến với tâm hồn trẻ thơ một cách vô thức. Đây chính là sự khởi đầu đi vào thế giới tâm hồn của con người, của những lời ru, của ca dao , dân ca qua đó là cả âm điệu của tâm hồn dân tộc. Tuổi ấu thơ trẻ chưa cần hiẻu hết nội dung, ý nghĩa của những lời ru, mà chúng chỉ cầm võ về bằng những âm điệu ngọt ngào, dịu dàng bay lên từ tình yêu thương và che chở của người mẹ
Đoạn 2:
 Cánh có từ trong lời ru đã đi vào trong tiềm thức của tuổi thơ, trở nên gần gũi, thân thiết nâng đỡ con người trên những chặng đường từ lúc còn nằm nôi, đến lúc vào trường và ngay khi đã trưởng thành. Như thế hình ảnh con cò đã gợi ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ, về sự dìu dắt, nâng đỡ đầy dịu dàng và bền bỉ của mẹ dành cho con
Đoạn 3: 
Hình ảnh con cò ở đây lại chuyên chở những suy ngẫm, triết lí về cuộc đời những con cò con bé nhỏ mai sau, về lòng mẹ bao la che chở cho con suốt cuộc đời.
? Nhận xét của em về thể thơm nhịp điệu, giọng điệu của bài thơ?
- Về thể thơ: Tác giả sự dụng thể thơ tự do, nhưng có nhiều câu mang dáng dấp thể 8 chữ quen thuộc của ca dao, dân ca. Thể tự do giúp cho t/g dễ dảng thể hiện được tình điệu, cảm xúc một cách linh hoạt, sinh động.
- Vềnhịp điệu, giọng điệu thơ, bài thơ mang âm điẹu đồng dao, các đoạn thơ thường được bắt đầu từ những câu thơ ngắn, có cấu trúc giống nhau, nhiều chỗ lặp lại hoàn toàn gợi âm điệu lời ru, vì vậy tuy không sử dụng thể lục bát, bài thơ vẫn gợi được âm hưởng hát ru. Tuy nhiên, bì thơ của CLV không chỉ là một lời hát ru thực sự mà còn mang giọng điệu , suy ngãm triết lí sâu sắc.Nó làm cho bài thơ không cuốn người ta vào hẳn điệu ru êm ái, đều đặn, mà hướng tâm trí nhiều hơn vào sự suy ngẫm, phát hiện.
=> Thể thơ, nhịp thơ và giọng điệu ấy của bài thơ đã thổi vào lòng người đọc một giai điệu du dương, ngọt ngào của lời mẹ ru từ buổi ấu thơ, một tình cảm khó tả về tình mẫu tử thiêng liêng, sâu nặng trong lòng mỗi chúng ta, để ta biết yêu hơn những giá trị cuộc đời và sống ý nghĩa hơn, lạc quan hơn.
Ngày soạn: / / 2009
Ngày dạy: / / 2009
 Tiết 112, 113 
cách làm bài văn nghị luận
về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
a. mục tiêu cần đạt:
 *) Giúp HS:
- Ôn tập kiến thức về văn nghị luận nói chung vànghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí nói riêng.
- Rèn luyện kí năng làm một bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí.
- Rèn luyện các kĩ năng tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn bài cho một bài văn nghị luận.
b. tổ chức các hoạt động dạy - học
*) Hoạt động của gv và hs	nội dung cần đạt
	*) Hoạt động 1: tìm hiểu các dạng đề
GV cho HS đọc các đề văn ở SGK trang 51,52
? Các đề văn vừa đọc có gì giống và khác nhau?
1. Đọc 10 đề văn SGK
- Giống nhau: Đều yêu cầu nghị luận về một tư tưởng, đạo lí
- Khác nhau:
 + Đề 1, 3, 10 thuộc dạng đề có kèm theo mệnh lệnh
Cụ thể các từ mệnh lệnh như: “ Bàn” trong “ Bàn về đọc sách”/ Suy nghĩ trong “ Suy nghic về câu thầy giỏi sẽ đào tạo trò giỏi.
 + Các đề còn lại không kèm theo mệnh lệnh. Cụ thể 
 Ăn vóc học hay
 Ăn trông nồi ngồi trông hướng.
=> Có 2 dạng đề: Dạng đề có kèm theo mệnh lệnh và dạng đề không kèm theo mệnh lệnh.
 *) Hoạt động 2 các bước làm bài văn nghị luận
 về một vấn đề tư tưởng đạo lí	
? Đề văn thuộc loại gì?
? Nội dung mà đề yêu cầu là gì?
? Tư liệu nào dùng để viết bài văn? Tư liệu đó lấy từ đâu?
? Cách tìm ý để viết bài văn này như thế nào?
1. Cho đề văn: Suy nghĩa về đạo lí “ Uống nước nhớ nguồn”
 a. Tìm hiểu đề: 
- Đề thuộc nghị luận về một vấn đề đạo lí.
- Yêu cầu về nội dung: Nêu suy nghĩ của mình về câu tục ngữ ( Tức là phân tích cách cảm , hiểu và bài học về đạo lí rút ra từ câu tục ngữ. )
- Tư liệu để phân tích: Thông qua vốn tri thức, vốn sống
 + Vốn sống trực tiếp: tuổi đời , nghề nghiệp, kinh nghiệm
 + Vốn sống gián tiếp: Hiểu biết về tục ngữ VN; về phong tục, tập quán, văn hoá dân tộc.
b. Tìm ý:
Giải nghĩa đen và nghĩa bóng của câu tục ngữ
 *) Nghĩa đen: Nước là một vật tự nhiên, thể lỏng, mèm, mát, cơ động, linh hoạt trong mọi địa hình, có vai trò quan trọng trong đời sống con người: “ Nhất nước , nhì phân , tam cần, tứ giống”
*) Nghĩa bóng: Nước là thành quả mà con người được hưởng thụ bao gồm giá trị vật chất ( cơm áo, nhà cửa, ruộng vườn,...) và giá trị tinh thần ( văn hoá, nghệ thuật, lễ, tết
- Nguồn gốc là tổ tien, tiền nhân, tiền bối, những người có công tạo dựng lên.
? Bài học đạo lí từ câu tục ngữ này là gì?
GV cho HS 3 phút để xác định bố cục và nhiệm vụ của từng phần của bài văn
- Bài học đạo lí:
 + Những người hôm nay được hưởng thành quả về vật chất và tinh thần phải biết ơn những người làm ra nó
- ý nghĩa đạo lí: 
 + Là mọt trong những nhân tố tạo nên sức mạnh tinh tần của dân tộc
 + Là một trong nguyên tắc đối nhân xử thế mang vẻ đẹp văn hoá của dân tộc.
c. Lập dàn bài:
- Bố cục 3 phần:
 *) MB: Giới thiệu câu tục ngữ và nêu tư tưởng chung của câu tục ngữ.
*) TB: Giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng của câu tục ngữ.
 - Nhận định, đánh giá
 + Câu tục ngữ khẳng định truyênd thống tốt đẹp của dan tộc
 + .................... Khẳng định một nguyên tắc trogn đối nhân xử thế.
+ Câu tục ngữ nhắc nhở mọi người thể hiện trách nhiệm của mình đối với dân tộc
*) KB: Câu tục ngữ thể hiện một trong những vẻ đẹp văn hoá của dân tộc.
d. Viết bài
GV hướng dẫn HS viết phần MB . Có thể đi từ cái chung đến cái riêng như:
- Trong kho tàng tục ngữ VN có rất nhiều câu tục ngữ thể hiện sâu sắc đạo lí của người dân chúng ta, “ Uống nước nhớ nguồn” là một trong những nội dung đó.
 *) HS cũng có thể đi từ thực tế đến đạo lí
- Đấ nước VN có nhiều đền , chùa, lễ hội. Mọt trong những đối tượng thờ cúng đólà suy tôn các anh hùng dân tộc, các vị tổ tiên. Đó chính là truyền thống “ Uống nước nhớ nguồn” đã thấm sâu vào đạo lí của chúng ta.
*) HS cũng có thể dẫn một câu danh ngôn.
Tiết: 114, 115 	
cách làm bài văn nghị luận 
về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: 
- Ôn tập kiến thức về văn nghị luận nói chung, nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí nói riêng.
- Rèn luyện kĩ năng làm một bài văn về một vấn đề tư tưởng đạo lí.
B. Chuẩn bị: - Giáo viên: Bảng phụ, ngữ liệu
 - Học sinh: Soạn theo yêu cầu SGK
C. hoạt động dạy học:
Hoạt động của thầy
định hướng Hoạt động của trò
HĐI: Bài cũ:
? Thế nào là nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí?
? Yêu cầu về nội dung của kiểu bài này là gì?
HĐII: Bài mới:
Giáo viên treo bảng phụ ghi các đề bài SGK, gọi hs đọc.
? Các đề bài trên có gì giống và khác nhau?
Giáo viên: Dạng đề không kèm theo mệnh lệnh mà chỉ nêu lên một tư tưởng, đạo lí tức là đã ngầm ý đòi hỏi người viết bài nghị luận lấy tư tưởng đạo lí ấy làm nhan đề để viết một bài nghị luận.
? Em hãy nêu một vài đề tương tự?
Gọi hs đọc đề bài SGK.
? Đề bài thuộc loại nào?
? Nêu yêu cầu về nội dung của đề bài?
? Kiến thức cần có để giải quyết đề bài là gì?
? Nước là gì?
? Nguồn là gì?
? Hiểu theo nghĩa bóng thì nước là gì?
? Nhớ nguồn là nhớ cái gì?
 (Bài học đạo lí)
? ý nghĩa của đạo lí này là gì?
Giáo viên: Có thể mở bài theo kiểu tương phản nghịch đối
Giáo viên nêu một số cách viết phần kết bài cho hs tham khảo.
Giáo viên hướng dẫn hs sửa lỗi về bố cục, chính tả, dùng từ, đặt câu, diễn đạt, liên kết...
? Hãy nêu cách hiểu về từ "học"?
? Theo em "tự học" là gì?
- HS trình bày, giáo vi ... : Nhất nước nhì phân tam cần tứ giống)
- Nguồn là nơi bắt đầu của mọi dòng chảy...
- Giải thích nghĩa bóng (chủ yếu)
* Nước: Những thành quả mà con người được hưởng thụ, gồm: 
+ Các giá trị vật chất: Cơm ăn, áo mặc, nhà ở, điện thắp sáng, phương tiện giao thông, tiện nghi cuộc sống...
+ Các giá trị tinh thần: Văn hóa nghệ thuật, phong tục tập quán, các di sản ...
* Nguồn: Tổ tiên, tiên nhân, tiền bối... những người vô danh và hữu danh có công tạo dựng đất nước, làng xã, dòng họ bằng mồ hôi lao động và xương máu chiến đấu trong trường kì lịch sử của dân tộc.
+ Nhớ nguồn là sự biết ơn, giữ gìn và tiếp nối sáng tạo...
+ Nhớ nguồn là không vong ơn bội nghĩa
+ Nhớ nguồn là lương tâm trách nhiệm của mỗi người.
* ý nghĩa đạo lí:
- Là một trong nhướng nhân tố tạo nên sức mạnh tinh thần của dân tộc.
- Là nguyên tắc đối nhân xử thế mang vẽ đẹp văn hóa của dân tộc
3. Lập dàn ý:
- Mở bài:
Giới thiệu câu tục ngữ và tư tưởng chung của câu tục ngữ.
- Thân bài:
* Giải thích câu tục ngữ:
- Nghĩa đen
- Nghĩa bóng
* Nhận định đánh giá:
- Câu tục ngữ nêu đạo lí làm người
- Câu tục ngữ khẳng định truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
- Câu tục ngữ khẳng định nguyên tắc đối nhân xử thế.
- Câu tục ngữ nhắc nhở trách nhiệm của mọi người đối với dân tộc.
- Kết bài: Câu tục ngữ thể hiện một trong những vẽ đẹp văn hóa của dân tộc Việt Nam.
4. Viết bài:
* Mở bài: Có nhiều cách;
- Đi từ chung đến riêng: SGK
- Đi từ thực tế đến đạo lí: SGK
- Dẫn một câu danh ngôn: "Kẻ nào bắn vào quá khứ bằng súng lục thì tương lai sẽ bắn vào hắn bằng đại bác". Thật vậy! Nếu nước có nguồn, cây có cội thì con người có tổ tiên và lịch sử.
* Thân bài: HS xây dựng theo dàn ý đã lập.
* Kết bài: Câu tục ngữ thể hiện một nét đẹp về truyền thống và con người Việt Nam.
Có nhiều cách kết bài:
+ Đi từ nhận thức đến hành động: SGK
+ Kết bài có tính tổng kết: SGK
- HS theo dõi.
5. Đọc lại và sữa chữa:
- HS kiểm tra lại bài viết của mình và sửa lỗi (nếu có).
Ghi nhớ: HS đọc SGK
III. Luyện tập:
Đề ra: Lập dàn ý cho đề bài: Tinh thần tự học
* Mở bài: Giới thiệu về tinh thần tự học
* Thân bài: 
 Giải thích:
a. Học là gì?
- Học là hoạt động thu nhận kiến thức và hình thành kĩ năng của một chủ thể học tập nào đó. Có thể diễn ra dưới hai hình thức:
+ Học dưới sự hướng dẫn của thầy cô
+ Tự học
b. Tinh thần tự học là gì?
- Là có ý thức tự học, trở thành một nhu cầu thường trực đối với người học.
- Là có ý chí vượt qua khó khăn trở ngại để thu nhận kiến thức một cách có hiệu quả.
- Là có phương pháp tự học phù hợp với trình độ của bản thân, hoàn cảnh sóng, điều kiện vật chất...
- Là luôn khiêm tốn học hỏi ở bạn bè và những người khác
+ Dẫn chứng: 
- Các tấm gương trong sách báo.
- Các tấm gương trong đời sống xung quanh.
* Kết bài: Khẳng định vai trò của tự học trong việc phát triển và hoàn thiện nhân cách mỗi người
HĐ III: Hướng dẫn học bài : - Viết thành bài văn hoàn chỉnh.
 - Soạn bài: “Mùa xuân nho nhỏ”
Ngày soạn: / / 2009
Ngày dạy: / / 2009
Tiết 114: Trả bài Tập làm văn số 5
A. Mục tiêu cần đạt:
Giúp HS:
- Ôn lại các kién thức và kĩ năng được thể hiện trong bài kiểm tra
- Thấy được những ưu, nhược điểm và hạn chế trong bài làm của mình
- Tìm ra phương hướng khắc phục và sửa chữa.
B. Chuẩn bị:
	GV: Bài kiểm tra của HS (đã chấm).
	HS: Tự xây dựng đáp án cho bài kiểm tra trước ở nhà.
C. Các hoạt động dạy và học:
	GV: Giới thiệu bài học.
Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh phân tích đề, lập dàn ý, cách làm bài và xây dựng đáp án cho đề kiểm tra.
	Đáp án:
A. Trắc nghiệm: (3,5 điểm).
	Từ câu 1 đến câu 10 mỗi cau trả lời đúng được 0,25 điểm:
Câu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Đáp án
D
B
C
A
D
A
C
C
A
B
	Câu 11: (1 điểm), mỗi ya đúng 0,25 điểm.
	Nối: a - 2; b - 4; c - 1; e - 3.
B. Tự luận: (6,5 điểm).
	Câu 12: (1,5 điểm).
	- Chép chính xác khổ thơ: 0,75 điểm.
	- Phân tích cử chỉ "giật mình" ở cuố bài thơ: 0,25 điểm.
	+ Giật mình vì chợt nhận ra sự vô tình, bạc bẽo, sự nông nổi trong cách sống của mình.
	+ Ăn năn, tự trách mình, thấy phải thay đổi cách sống.
	Câu 13: (5 điểm).
	1/ Mở bài: Giới thiệu tác phẩm và nhân vật (0,5 điểm).
	2/ Thân bài: Cảm nhận về vẻ đẹp phẩm chất của anh thanh niên (3điểm).
	+ Sống có lí tưởng, say mê và có tinh thần trách nhiệm cao với công việc (1,5 điểm).
	+ Lạc quan, yêu đời, sống ngăn nắp, khoa học và có ý thức vươn lên (0,75 điểm).
	+ Cởi mở, chân thành, ân cần chu đáo với mọi người và cũng rất khiêm tốn (0,75 điểm).
	3/ Kết bài: Bài học và liên hệ bản thân (0,5 điểm).
	* Hình thức: (1 điểm).
	Chữ viết đúng, sạch đẹp, diễn đạt trôi chảy, chặt chẽ, mạch lạc, bố cục rõ ràng (không sai quá 3 lỗi chính tả và câu).
Họat động 2: Tổ chức cho HS đối chiếu, so sánh giữa yêu cầu với bài làm cụ thể của mình để thấy được những ưu điểm và hạn chế cần khắc phục.
	- Cách nhận diện, suy luận và kĩ năng làm các câu trắc nghiệm.
	- Với các đề tự luận: hiểu đúng vẫn đề trọng tâm, kiểu văn bản và phương thức biểu đạt cần vận dụng trong bài văn. Đã huy động các kiến thức cần thiết phục vụ cho bài kiểm tra hay chưa.
	- Những lỗi cơ bản về kĩ năng viêt còn mắc phải là những lỗi nào (Về hệ thống ý, diễn đạt, bố cục, trình bày, chữ viết, chính tả, ngữ phápvà kĩ năng làm các câu hỏi trắc nghiệm.
	HS: Trao đổi và tìm ra phương hướng khắc phục các nhược điểm.
Hoạt động 3: Củng cố.
Nhận xét và đánh giá tổng hợp về ưu điểm, nhược điểm của HS, nhắc HS những lưu ý cần thiết.
* Dăn dò: HS chuẩn bị tốt cho chương trình học kì II.
* Rút kinh nghiệm giờ dạy: 
.
.
.
=========&&&&&&&&&&&&&&&=========
Ngày soạn: / / 2009
Ngày dạy: / / 2009
Tiết:115. 
Mùa xuân nho nhỏ
 (Thanh Hải )
 A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: 
- Cảm nhận được cảm xúc của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên đất nước và khát vọng đẹp đẽ muốn làm một “ Mùa xuân nho nhỏ” dâng hiến cho cuộc đời. Từ đó mở ra những suy nghĩ về cuộc đời của mỗi cá nhân là sống có ích, có cống hiến cho cuộc đời chung.
- Rèn kĩ năng cảm thụ và phân tích hình ảnh thơ đầy sáng tạo của Thanh Hải.
B. Chuẩn bị: - Giáo viên: ảnh nhà thơ Thanh Hải. 
 - Học sinh: Đọc và soạn bài. Sưu tầm một số bài bình luận về tác phẩm này. 
C. hoạt độn g dạy học:
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
HĐI: Bài cũ:
? Đọc thuộc lòng bài thơ “Con cò” của Chế Lan Viên và phân tích hình ảnh con cò trong bài thơ đó?
HĐII: Bài mới: Giáo viên giới thiệu bài và ghi mục lên bảng.
( gọi học sinh đọc chú thích)
? Trình bày những nét chính về nhà thơ Thanh Hải?
? Nêu xuất xứ bài thơ?
Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc bài: Say sưa, trìu mến , có lúc hối hả, phấn chấn, lúc tha thiết trầm lắng...
Giáo viên đọc minh hoạ từng đoạn rồi sau đó đọc lại cả bài.
Gọi 2 học sinh đọc bài.
Giáo viên nhận xét cách đọc của học sinh.
? Em hảy cho biết mạch cảm xúc của bài thơ?
? Dựa vào mạch cảm xúc hảy xác định bố cục của bài thơ?
Giáo viên gọi học sinh đọc lại bài thơ.
? Mùa xuân ở khổ thơ đầu được dùng với ý nghĩa gì?
? Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên được phác hoạ như thế nào?
? Cảm xúc của tác giả trước cảnh đất trời vào xuân được diễn tả như thế nào?
? Theo sự chuyển đổi cảm giác thì tâm trạng của tác giả như thế nào?
Gọi học sinh đọc khổ 2,3,4,5.
? Từ cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên đất trời, nhà thơ đã cảm nhận ra điều gì?
? Không khí mùa xuân ở đây được tác giả miêu tả như thế nào?
? Từ việc cảm nhận về mùa xuân của thiên nhiên, đất nước, tác giả đã khái quát hình ảnh đất nước ta như thế nào?
? Tác giả tâm niệm điều gì?
? Những điều tâm niệm ấy được tác giả khái quát bằng hình ảnh nào?
? Qua sự phân tích trên em hãy rút ra chủ đề tư tưởng của bài thơ?
? Hảy đọc khổ cuối và nêu cảm nhận của em? 
? Hảy điểm lại những nét chính về nghệ thuật của bài thơ?
? Nội dung của bài thơ?
- Học sinh trả lời.
I- Tìm hiểu chú thích:
-Học sinh đọc và trả lời.
1- Tác giả: thanh Hải(1930-1980), tên khai sinh là Phạm Bá Ngoãn, quê Phong Điền, Thừa Thiên -Huế. Ông hoạt động văn nghệ từ cuối những năm kháng chiến chống Pháp. Những năm kháng chiến chống Mĩ ông hoạt động ở miền Nam và là một cây bút có công với nền văn học miền Nam.
2- Tác phẩm: Bài thơ được viết tháng 11-1980, không bao lâu thì ông qua đời.Bài thơ là một niềm tâm niệm chân thành, lời gửi gắm tha thiết với cuộc đời. 
II- Đọc- hiểu bài thơ:
-Học sinh nghe.
- Hai học sinh đọc bài.
- Bắt đầu bằng cảm xúc về mùa xuân đất trời rồi mở ra mùa xuân đất nước, cách mạng và những suy nghĩ, ước nguyện của tác giả, kết thúc bằng lòng tự hào về quê hương, đất nước qua làn điệu dân ca xứ Huế.
- Khổ đầu (6 dòng): mùa xuân của thiên nhiên đất trời.
- Hai khổ tiếp: Suy nghĩ, ước nguyện của nhà thơ.
- Khổ cuối: Lời ca ngợi quê hương, đất nước.
- Học sinh đọc.
1- Khổ thơ đầu: 
Mùa xuân của thiên nhiên, đất trời: Dòng sông xanh, bông hoa tím, tiếng chim chiền chiện=> rộn rã âm thanh, rực rỡ màu sắc=> Đậm chất Huế.
- Không gian cao rộng, màu sắc tươi thắm, âm thanh vang vọng, tươi vui.
- “ Từng giọt long lanh rơi- Tôi đưa tay tôi hứng”=> Chuyển đổi cảm giác từ nhìn đến nghe đến cảm nhận bằng xúc giác: Một hình khối long lanh ánh sáng và màu sắc.
- Say sưa ngây ngất trước vẽ đẹp của thiên nhiên đất nước lúc vào xuân.
2- Khổ 2,3,4,5:
-“ Mùa xuân người cầm súng... người ra đồng”=> Biểu trưng cho hai nhiệm vụ chiến đấu bảo vệ tổ quốc và lao động sản xuất xây dựng đất nước.
- “ Tất cả như hối hả- Tất cả như xôn xao”
( Điệp ngữ, so sánh)=> Bức tranh mùa xuân sôi động, đầy sức sống và tươi vui.
- “ Đất nước bốn ngàn năm
 Vất vả và gian lao
 Đất nước như vì sao
 Cứ đi lên phía trước”
 => Quá khứ, hiện tại, tương lai, một lịch sử đau thương nhưng anh hùng, một đất nước có quá khứ và tương lai đẹp tươi, đầy sức sống đang từng bước tiến lên.
- “ Ta làm...” (điệp ngữ) :Thể hiện khát vọng được hoà nhập vào cuộc sống của đất nước, cống hiến phần tốt đẹp dù nhỏ bé của mình cho cuộc đời chung cho đất nước.
- “ Mùa xuân nho nhỏ
 Lặng lẽ dâng cho đời
 Dù là...
 Dù là...”
=> Hình ảnh ẩn dụ thể hiện ước nguyện bình dị, khiêm nhường nhưng tha thiết, cháy bỏng. 
-Bài thơ đề cập đến vấn đề nhân sinh quan, lẽ sống. Mỗi người phải mang đến phần tinh tuý của mình để dâng hiến cho cuộc đời...
3- Khổ cuối:
- Lời ca ngợi về quê hương đất nước, lòng tự hào về cuộc đời chung được thể hiện qua làn điệu dân ca xứ Huế nhẹ nhàng, ngọt ngào, tha thiết.
* Tổng kết:
- Nghệ thuật: Thể thơ 5 chữ gần với làn điệu dân ca... Hình ảnh thơ tự nhiên, giản dị có sự lặp lại nhưng được đổi mới và nâng cao. Cấu tứ bài thơ chặt chẽ trên sự phát triển của hình ảnh “Mùa xuân”...Giọng điệu biến đỗi linh hoạt phù hợp với cảm xúc.
- Nội dung: ( Học sinh chiếm lĩnh ghi nhớ).
Hđ iii: Hướng dẫn học bài : - Học thuộc lòng bài thơ. 
 -Phát biểu cảm nghĩ của em về một khổ thơ mà em thích nhất.
 - Soạn bài “ Viếng lăng Bác”