Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tuần 5 năm 2010

 Ngày soạn: 5/9/2010
Tuần 5 – Tiết 21
Sệẽ PHAÙT TRIEÅN CUÛA Tệỉ VệẽNG
I. MUẽC TIEÂU CAÀN ẹAẽT 
 1. Kiến thức: - Nắm được từ vựng của một ngôn ngữ không ngừng phát triển.
 - Nắm được sự phát triển của từ vựng được diễn ra trước hết theo cách phát triển nghĩa của từ thành nhiều nghĩa trên cơ sở nghĩa gốc. Hai phương thức phát triển nghĩa là ẩn dụ và hoán dụ.
 2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng mở rộng vốn từ theo các cách phát triển từ vựng.
 3. Thái độ: tích cực, tự giác trong học tập, Yêu và gìn giữ sự trong sáng của tiếng Việt
II. Chuẩn bị :
 - GV: Bảng phụ, phiếu học tập.
 - HS : Xem trước nội dung tiết học: Ôn lại kiến thức về ẩn dụ, hoán dụ.
III.TIEÁN TRèNH LEÂN LễÙP
1.Bửụực 1 : OÅn ủũnh lụựp (1p) - GV: kieồm tra sú soỏ HS
2. Bửụực 2 : Kieồm tra baứi cuừ (5p)
 ? Theỏ naứo laứ caựch daón trửùc tieỏp? Theỏ naứo laứ caựch daón giaựn tieỏp? Vớ duù?
3. Bửụực 3 : Baứi mụựi (35p)
Giới thiệu bài mới: Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt nam . 
 Ngôn ngữ đa dạng và phong phú, một từ má mang nhiều nghĩa....
TG
HOAẽT ẹOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN 
HOAẽT ẹOÄNG CUÛA HOẽC SINH
20p
15p
15p
HOAẽT ẹOÄNG 1: Sệẽ BIEÁN ẹOÅI VAỉ PHAÙT TRIEÅN NGHểA CUÛA Tệỉ NGệế
- GV: Goùi HS ủoùc yeõu caàu cuỷa muùc 1 vaứ traỷ lụứi.
- GV: Hửụựng daón HS giaỷi thớch nghúa cuỷa nhửừng tửứ ngửừ mụựi.
? Cho bieỏt tửứ kinh teỏ trong baứi thụ naứy coự nghúa laứ gỡ? 
=> Từ ngữ: Kinh teỏ (Vaứo nhaứ nguùc Quaỷng ẹoõng caỷm taực): Nghúa laứ trũ nửụực cứu ủụứi . . .
? Ngaứy nay chuựng ta coự theồ hieồu tửứ naứy theo nghúa nhử Phan Boọi Chaõu ủaừ duứng hay khoõng?
=> Kinh teỏ (Ngaứy nay): Nghúa laứ toaứn boọ hoaùt ủoọng cuỷa con ngửụứi trong lao ủoọng saỷn xuaỏt, trao ủoồi, phaõn phoỏi vaứ sửỷ duùng cuỷa caỷi, vaọt chaỏt laứm ra.
? Qua ủoự em ruựt ra nhaọn xeựt gỡ veà nghúa cuỷa tửứ?
=> Nghúa cuỷa tửứ khoõng phaỷi baỏt bieỏn. Noự coự theồ thay ủoồi theo thụứi gian. Coự nhửừng nghúa cuừ bũ maỏt ủi vaứ coự nhửừng nghúa mụựi ủửụùc hỡnh thaứnh. 
- GV: Goùi HS ủoùc yeõu caàu 2 SGK tr. 55, 56.
? Trong VD 2a các từ "xuân" có ý nghĩa gì? Nghĩa nào là nghĩa gốc?
? Xuân chuyển nghĩa theo phương thức nào?
? Từ "tay" câu thơ 1 có nghĩa là gì?
? Từ "tay' chuyển nghĩa theo phương thức nào?
 Từ các VD trên giáo viên khái quát lại nội dung chính của bài học.
? Qua việc phân tích các ví dụ trên, em có nhận xét gì về sự biến đổi nghĩa của từ.
- GV: Goùi HS ủoùc ghi nhụự SGK tr. 56 
HOAẽT ẹOÄNG 2: HệễÙNG DAÃN HS LAỉM BAỉI TAÄP 
 - GV: Goùi HS ủoùc yeõu caàu cuỷa baứi taọp 1 
SGK tr. 56, 57.
 ? Tửứ chaõn trong caực caõu sau laứ tửứ nhieàu nghúa. Haừy xaực ủũnh: 
 ? ễÛ caõu naứo, tửứ chaõn duứng ụỷ nghúa goỏc?
 ? ễÛ caõu naứo, tửứ chaõn duứng vụựi nghúa chuyeồn theo phửụng thửực aồn duù?.
 ? ễÛ caõu naứo, tửứ chaõn duứng vụựi nghúa chuyeồn theo phửụng thửực hoaựn duù?.
=> Tửứ chaõn ủửụùc duứng vụựi nghúa goỏc.
=> Tửứ chaõn ủửụùc duứng vụựi nghúa chuyeồn theo phửụng thửực hoaựn duù.
=> Tửứ chaõn ủửụùc duứng vụựi nghúa chuyeồn theo phửụng thửực aồn duù.
=> Tửứ chaõn ủửụùc duứng vụựi nghúa chuyeồn theo phửụng thửực aồn duù.
- GV: Goùi HS ủoùc yeõu caàu cuỷa baứi taọp 2 SGK tr. 57.
 ? Dửùa vaứủũnh nghúa treõn haừy neõu nhaọn xeựt nghúa cuỷa tửứ tra trong nhửừng caựch duứng nhử: traứ a-ti-soõ, traứ haứ thuỷ oõ, traứ saõm, traứ linh chi, traứ taõm sen, traứ khoồ qua(mửụựp ủaộng).
 -Trong nhửừng caựch duứng traứ a-ti-soõ, traứ haứ thuỷ oõ, traứ saõm, traứ linh chi, traứ taõm sen, traứ khoồ qua(mửụựp ủaộng), tửứ traứ ủaừ ủửụùc duứng vụựi nghúa chuyeồn, chửự khoõng phaỷi vụựi nghúa goỏc nhử ủửụùc giaỷi thớch ụỷ treõn. Traứ trong nhửừng caựch duứng naứy coự nghúa laứ saỷn phaồm tửứ thửùc vaọt ủửụùc cheỏ bieỏn thaứnh daùng khoõ, duứng ủeồ pha nửụực uoỏng. ễÛ ủaõy tửứ traứ ủửụùc chuyeồn nghúa theo phửụng thửực aồn duù.
 Bài tập 3.
 - Từ đồng hồ được dựng với nghĩa chuyển dựng để đo, bề ngoài giống đồng hồ theo phương thức ẩn dụ.
 Bài tập 4.
 - Hội chứng: Hội chứng suy giảm miễn dịch, hội chứng viờm đường hụ hấp cấp, hội chứng chất độc màu da cam
 - Ngõn hàng: Ngõn hàng nhà nước, ngõn hàng đề thi
 - Sốt: sốt cao, sốt giỏ, cơn sốt nhà đất
 - Vua: Vua búng đỏ ,Vua dầu hoả, vua nhạc rốc
I. Sệẽ BIEÁN ẹOÅI VAỉ PHAÙT TRIEÅN NGHểA CUÛA Tệỉ NGệế.
1, Ví dụ: sgk 
 HS ủoùc và thực hiện theo yêu cầu.
1/ Từ ngữ: Kinh teỏ (Vaứo nhaứ nguùc Quaỷng ẹoõng caỷm taực): Nghúa laứ trũ nửụực cửựu ủụứi . . . 
- Kinh teỏ (Ngaứy nay): Nghúa laứ toaứn boọ hoaùt ủoọng cuỷa con ngửụứi trong lao ủoọng saỷn xuaỏt, trao ủoồi, phaõn phoỏi vaứ sửỷ duùng cuỷa caỷi, vaọt chaỏt laứm ra.
=> Nghúa cuỷa tửứ khoõng phaỷi baỏt bieỏn. Noự coự theồ thay ủoồi theo thụứi gian. Coự nhửừng nghúa cuừ bũ maỏt ủi vaứ coự nhửừng nghúa mụựi ủửụùc hỡnh thaứnh. 
*, HS ủoùc yeõu caàu 2 SGK tr. 55, 56.
2/ a/ -Xuaõn (thửự nhaỏt): Muứa chuyeồn tieỏp tửứ ẹoõng sang Haù, thụứi tieỏt aỏm daàn leõn, thửụứng ủửụùc coi laứ mụỷ ủaàu cuỷa naờm (nghúa goỏc).
- Xuaõn(thửự hai):Thuoọc veà tuoồi treỷ(nghúa chuyeồn) -> theo phửụng thửực aồn duù.
b/ -Tay (thửự nhaỏt): Boọ phaọn phớa treõn cuỷa cụ theồ . . . (nghúa goỏc).
- Tay(thửự hai): ngửụứi chuyeõn hoaùt ủoọng hay gioỷi veà moọt moõn, moọt ngheà naứo ủoự (nghúa chuyeồn) -> theo phửụng thửực hoaựn duù.
2, Kết luận
* Ghi nhụự: (SGK tr. 56)
- HS ủoùc ghi nhụự 
SGK tr. 56 
II. LUYEÄN TAÄP:
 Baứi taọp 1: Xaực ủũnh caực nghúa cuỷa tửứ chaõn.
a/ Tửứ chaõn ủửụùc duứng vụựi nghúa goỏc.
b/ Tửứ chaõn ủửụùc duứng vụựi nghúa chuyeồn theo phửụng thửực hoaựn duù.
c/ Tửứ chaõn ủửụùc duứng vụựi nghúa chuyeồn theo phửụng thửực aồn duù.
d/ Tửứ chaõn ủửụùc duứng vụựi nghúa chuyeồn theo phửụng thửực aồn duù.
Baứi taọp 2 : Trong nhửừng caựch duứng traứ a-ti-soõ, traứ haứ thuỷ oõ, traứ saõm, traứ linh chi, traứ taõm sen, traứ khoồ qua(mửụựp ủaộng), tửứ traứ ủaừ ủửụùc duứng vụựi nghúa chuyeồn, chửự khoõng phaỷi vụựi nghúa goỏc nhử ủửụùc giaỷi thớch ụỷ treõn. Traứ trong nhửừng caựch duứng naứy coự nghúa laứ saỷn phaồm tửứ thửùc vaọt ủửụùc cheỏ bieỏn thaứnh daùng khoõ, duứng ủeồ pha nửụực uoỏng. ễÛ ủaõy tửứ traứ ủửụùc chuyeồn nghúa theo phửụng thửực aồn duù.
4. Bửụực 4 : Củng coỏ (3p)
 ? Coự maỏy caựch phaựt trieồn tửứ vửùng ? vớ duù ?
5. Bửụực 5 : Daởn doứ (1p)
 - Học, nắm chắc kiến thứcbài học. Làm hoàn thiện các bài tập sgk.
 - Soaùn baứi "Truyeọn cuừ trong phuỷ chuựa Trũnh.
 Chuẩn bị theo câu hỏi sgk.
*- Rút kinh nghiệm: ............................................................................................................ 
..............................................................................................................................................
-----///-----
 Ngày soạn: 5/9/2010
Tuần 5 – Tiết 22
VAấN BAÛN
CHUYEÄN CUế TRONG PHUÛ CHUÙA TRềNH
I. MUẽC TIEÂU CAÀN ẹAẽT
 1. Kiến thức - Hiểu về cuộc sống xa hoa vô độ của bọn vua chúa, quan lại dưới thời Lê- Trịnh và thái độ phê phán của tác giả; bước đầu nhận biết đặc trưng cơ bản của thể loại tuỳ bút trung đại và giá trị nghệ thuật của đoạn văn tuỳ bút này.
 2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc và phân tích thể loại VB tuỳ bút trung đại.
 3.Thái độ: Tích cực , tự giác trong học tập.
II. Chuẩn bị :
 - GV: Sưu tầm tác phẩm " Vũ trung tuỳ bút ".
 - HS: Đọc kĩ VB, tìm hiểu những thông tin về tác giả và thể loại tác phẩm.
 Tìm đọc tác phẩm " Vũ trung tuỳ bút " .Xem trước nội dung tiết học
III.TIEÁN TRèNH LEÂN LễÙP
1.Bửụực 1 : OÅn ủũnh lụựp (1p) GV kieồm tra sú soỏ HS
2. Bửụực 2 : Kieồm tra baứi cuừ (5p)
 ? Kể tóm tắt chuyện "Người con gái NX" theo ngôi kể Vũ Nương hoặc Trương Sinh (ngôi thứ nhất).
 ? Câu văn nào khái quát được vẻ đẹp toàn diện của nhân vật Vũ Nương?
a, Vũ Thị Thiết có tư dung tốt đẹp.	
b, Nàng hết sức thuốc thang lễ bái thần phật và lấy lời ngọt ngào khôn khéo khuyên lơn.
c, Lo liệu như đối với cha mẹ đẻ mình.
3. Bửụực 3 : Baứi mụựi (35p)
TG
HOAẽT ẹOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN 
HOAẽT ẹOÄNG CUÛA 
HOẽC SINH
5P
7P
19p
10P
5p
HOAẽT ẹOÄNG 1 : GIễÙI THIEÄU vài nét về tác giả, tác phẩm
? Qua phần chú thích (*) sgk, neõu vaứi neựt veà taực giaỷ Phaùm ẹỡnh Hoồ.
 Taực giaỷ: Phaùm ẹỡnh Hoồ laứ nho sú soỏng trong thụứi phong kieỏn khuỷng hoaỷng neõn muoỏn aồn cử vaứ saựng taực vaờn chửụng.
 ? Qua phần chú thích (*) sgk, neõu vaứi neựt veà tác phẩm.
 Tác phẩm viết về những vấn đề xã hội, con người mà tác giả chứng kiến suy ngẫm. Tác phẩm ghi lại 1 cách sinh động, hấp dẫn hiện thực đen tối của lịch sử nước ta thời đó.
 Chuyện cũ trong phủ chúa trích trong "Vũ Trung tuỳ bút" là 1 trong 88 mẩu chuyện nhỏ mà tác giả tuỳ theo ngọn bút viết trong mưa một cách tự nhiên.
 Chuyện cũ .... chúa ghi chép về cuộc sống và sinh hoạt ở phủ chúa thời Thịnh Vương Trịnh Sâm (1742 - 1782), một vị chúa nổi tiếng thông minh, kiêu căng, xa xỉ.
HOAẽT ẹOÄNG 2 : Đọc, tìm hiểu văn bản 
? G/v hướng dẫn cách đọc:
 Đọc giọng bình thản, chậm rãi, hơi buồn, hàm ý phê phán kín đáo.
 Goùi HS ủoùc vb, Gv nhaọn xeựt caựch ủoùc.
? Yêu cầu HS giải nghĩa các từ:
- Tuỳ bút
- Hoạn quan: những viên quan đàn ông bị thiến
- Cung giám: nơi ở và làm việc của các hoạn quan
? Xác định thể loại và PTBĐ của văn bản.
? Xác định bố cục của văn bản
Bố cục : 2 phần.
- Từ đầu - bất tường: thú ăn chơi của chúa Trịnh.
- Còn lại: Sự tham lam nhũng nhiễu của quan lại trong phủ chúa.
Hoạt động 3: Tìm hiểu văn bản
? Tỡm nhửừng chi tieỏt vaứ sửù vieọc theồ hieọn thoựi aờn chụi xa xổ cuỷa chuựa Trũnh vaứ caực quan laùi trong phuỷ chuựa ?
 - Chuựa cho xaõy dửùng nhieàu cung ủieọn, ủỡnh ủaứi ủeồ thoỷa yự thớch.
 - Nhửừng cuoọc daùo chụi cuỷa chuựa ụỷ Taõy hoà ủửụùc mieõu taỷ tổ mổ : dieón ra thửụứng xuyeõn, huy ủoọng raỏt ủoõng ngửụứi haàu haù, baứy ủaởt nhieàu troứ giaỷi trớ loỏ laờng vaứ toỏn keựm.
 - Vieọc tỡm thu vaọt phuùng thuỷ thửùc chaỏt laứ cửụựp ủoaùt cuỷa quyự trong thieõn haù veà toõ ủieồm cho phuỷ chuựa
? Nhaọn xeựt veà ngheọ thuaọt mieõu taỷ ?
GV cho HS ủoùc laùi ủoaùn “ Moói khi ủeõm thanh trieọu baỏt tửụứng”.
? Caỷm nhaọn ủieàu gỡ qua ủoaùn vaờn naứy ?
? Qua đó, em có nhận xét gì về chúa Trịnh Sâm
? Boùn quan laùi trong phuỷ chuựa ủaừ nhuừng nhieóu daõn laứnh baống nhửừng thuỷ ủoaùn naứo ?
- Ra ngoaứi doùa daóm.
- Doứ xeựt xem nhaứ naứo coự cuỷa quyự thỡ bieõn ngay hai chửừ “Phuùng thuỷ” vaứo.
- ẹeõm ủeỏn, leỷn ra, sai lớnh ủem veà, coự khi phaỷi phaự nhaứ ủaọp tửụứng.
- Buoọc toọi gia chuỷ ủeồ toỏng tieàn
? Em coự nhaọn xeựt gỡ veà thuỷ ủoaùn cuỷa boùn hoaùn quan ?
? ễÛ cuoỏi baứi taực giaỷ keồ veà moọt vieọc ủaừ tửứng xaỷy ra ụỷ taùi nhaứ mỡnh nhaốm muùc ủớch gỡ ? 
- Nhaốm laứm taờng sửực thuyeỏt phuùc cho caõu chuyeọn, theồ hieọn moọt caựch kớn ủaựo thaựi ủoọ baỏt bỡnh cuỷa taực giaỷ.
HOAẽT ẹOÄNG 3 : TOÅNG KEÁT
? Theo em , theồ vaờn tuứy buựt trong baứi coự gỡ khaực so vụựi theồ truyeọn maứ caực em ủaừ hoùc ụỷ caực baứi trửụực ?
? Truyện đề cập đến nội dung gì.
I. Vài nét về tác giả, tác phẩm
 1. Tác giả
- (1768 - 1839)  ... h lụựp (1p) GV: Kieồm tra sú soỏ HS
 2. Bửụực 2 : Kieồm tra baứi cuừ (5p)
 ? Tóm tắt diễn biến cuộc hành quân thần tốc của vua QT ở đoạn 2 
 3. Bửụực 3 : Baứi mụựi (35p)
TG
HOAẽT ẹOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN 
HOAẽT ẹOÄNG CUÛA HOẽC SINH
15P
15P
5P
HOAẽT ẹOÄNG 1 : GIễÙI THIEÄU 
HOAẽT ẹOÄNG 2 : HUễÙNG DAÃN TèM HIEÅU VAấN BAÛN
? Theo dõi tiếp VB, Quang Trung không chỉ là con người mạnh mẽ, quyết đoán mà ông còn là người ntn nữa?
- Giáo viên phân tích lời dụ quân lính (trang 66)
? Việc Quang Trung dùng Ngô Thì Nhậm chủ mưu rút quân khỏi Thăng Long, tha tội cho Ngô Văn Sở cho em thấy ông là người ntn?
? Qua lời phán xét em thấy QT hiểu bề tôi ra sao.
? ý muốn lâu dài tránh chuyện binh đao ở phương Bắc để phúc cho nhân dân cho em thấy thêm khả năng nào của Quang Trung?
?Theo dõi tiếp phần VB, em thấy trong việc đại phá quân Thanh Nguyễn Huệ có những tài gì trong việc dùng binh?
? Dùng dẫn chứng trong bài minh hoạ điều đó?
? Hình ảnh vua Quang Trung trong chiến trận được miêu tả ntn?
? Hãy liệt kê mưu kế đánh giặc của Nguyễn Huệ?
- Bắt gọn quân do thám.
- Đánh nghi binh.
- Dùng đội quân cảm tử khiêng ván
- Lùa voi dày đạp.
? Thông qua các sự việc trên, em thấy Quang Trung là vị vua ntn?
- H/s theo dõi “Lại nói Tôn Sĩ Nghị... được nữa” (trang 69)
? Trong khi quân Tây Sơn tiến đánh như vũ bão, thì cuộc sống của các tướng lĩnh nhà Thanh ở Thăng Long diễn ra ntn?
? Khi quân Tây Sơn đánh đến nơi thì tướng quân nhà Thanh ntn?
? Em thấy chi tiết nào bi thảm nhất?
? Nguyên nhân nào dẫn đến thất bại mau chóng và thảm hại của quân Thanh?
đ Do: + Chủ quan khinh địch, kiêu căng. 
 + Chiến đấu không vì mục đích chính nghĩa
 + Quân Tây Sơn quá hùng mạnh
? Vua tôi Lê Chiêu Thống đã có hành động gì khi nghe tin quân Tây Sơn tiến đến nơi?
? Em có nhận xét gì về lối văn trần thuật?
? Thảo luận: H/s so sánh hai cuộc tháo chạy (một quân tướng nhà Thanh và một của Lê Chiêu Thống) có gì khác biệt? Hãy giải thích vì sao có sự khác biệt đó?
* Cả 2 cuộc tháo chạy đều tả thực, với những chi tiết cụ thể, những âm hưởng khác nhau.
- Đoạn miêu tả quân Thanh: nhịp điệu nhanh, mạnh, hối hả - thể hiện sự hả hê sung sướng của người thắng trận.
- Đoạn miêu tả vua Lê Chiêu Thống: nhịp điệu chậm hơn, âm hưởng có phần ngậm ngừ, chua xót.
đ Vì là những cựu thần của nhà Lê, tác giả không thể không mủi lòng trước sự sụp đổ của một vương triều mà mình từng phụng thờ.
? Em có nhận xét gì về cách viết truyện, khắc hoạ nhân vật, miêu tả của nhà văn.
? Nội dung nổi bật, khái quát của văn bản là gì.
I.GIễÙI THIEÄU TAÙC GIAÛ-TAÙC PHAÅM
II.Đọc, GNT, bố cục
III.TèM HIEÅU VAấN BAÛN
a. Con người mạnh mẽ, quyết đoán.
b. Trí tuệ sáng suốt, nhạy bén.
- Sáng suốt trong việc phân tích thời cuộc và thế tương quan giữa ta và địch.
 + Khẳng định chủ quyền đất nào sao ấy
 + Nêu bật giã tâm của giặc
 + Nhắc lại truyền thống chống giặc
 + Kêu gọi quân lính
 + Kỉ luật nghiêm.
- Sáng suốt, nhạy bén trong việc xét đoán, dùng người “Sở và Lân mang gươm chịu tội”.
*, Ông am hiểu tận năng lực bề tôi
c. Có tầm nhìn xa trông rộng.
d. Kỳ tài trong việc dùng binh
- 25 tháng chạp xuất quân ở Phú Xuân (Huế)
- Một tuần sau đã ra đến Tam Điệp cách Huế 500 km.
- Chiều mùng 5 tháng giêng năm Kỉ Dậu, đoàn quân đã tiến vào kinh thành Thăng Long 
đ Cưỡi voi đốc thúc, xông pha tên đạn, bày mưu tính kế.
đ. Có nhiều mưu kế đánh giặc:
- Bắt gọn quân do thám.
- Đánh nghi binh.
- Dùng đội quân cảm tử khiêng ván
- Lùa voi dày đạp.
đ Quang Trung là vị vua yêu nước, sáng suốt có tài cầm quân. là người tổ chức và là linh hồn của chiến công vĩ đại.
2. Hình ảnh bọn cướp nước và bán nước.
a. Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh.
- Mấy ngày tết chỉ chăm chú vào yến tiệc, vui chơi, không đề phòng cảnh giác.
- Tướng: sợ mất mật, ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc áo giáp...
chuồn trước qua cầu phao.
- Quân: Tan tác bỏ chạy, tranh nhau qua cầu sang sông, xô đẩy nhau rơi xuống chết rất nhiều, sông Nhị Hà tắc nghẽn.
đ Do: + Chủ quan khinh địch, kiêu căng. 
 + Chiến đấu không vì mục đích chính nghĩa
 + Quân Tây Sơn quá hùng mạnh.
b. Số phận thảm hại của bọn vua tôi phản nước, hại dân.
- Vội vã rời bỏ cung điện đem mẹ chạy theo Tôn Sĩ Nghị, cướp cả thuyền của dân để qua sông.
- Bị Nghị bỏ rơi
- Thu nhặt tàn quân kéo về.
đ Kể chuyện xen kẽ miêu tả1 cách sinh động.
* Cả 2 cuộc tháo chạy đều tả thực, với những chi tiết cụ thể, những âm hưởng khác nhau.
- Đoạn miêu tả quân Thanh: nhịp điệu nhanh, mạnh, hối hả - thể hiện sự hả hê sung sướng của người thắng trận.
- Đoạn miêu tả vua Lê Chiêu Thống: nhịp điệu chậm hơn, âm hưởng có phần ngậm ngừ, chua xót.
đ Vì là những cựu thần của nhà Lê, tác giả không thể không mủi lòng trước sự sụp đổ của một vương triều mà mình từng phụng thờ.
III. Tổng kết
1, Nghệ thuật
- Sinh động, chân thực, giọng văn khách quan mang đậm chất sử thi.
2, Nội dung
- H/s đọc phần ghi nhớ (SGK trang 72)
4. Bửụực 4 : Cuỷng coỏ (3p)
 - Hồi 14 của tác phẩm đã mang lại cho em những hiểu biết gì về người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ?
 - Số phận của quân Thanh và vua tôi Lê Chiêu Thống?
5. Bửụực 5 : Daởn doứ (1p)
 Học, nắm chắc nội dung bài
 Soaùn baứi : "Sửù phaựt trieồn cuỷa tửứ vửùng( tieỏp theo)".
 Chuẩn bị theo câu hỏi sgk.
* Rút kinh nghiệm: ..........................................................................................................
 ........................................................................................................................................... 
-----///-----
 Ngày soạn: 5/9/2010
Tuần 5 – Tiết 25
Sệẽ PHAÙT TRIEÅN CUÛA Tệỉ VệẽNG
(TIEÁP THEO)
I. MUẽC TIEÂU CAÀN ẹAẽT
 1. Kiến thức - Nắm được từ vựng của một ngôn ngữ không ngừng phát triển.
- Nắm được ngoài việc phát triển nghĩa của từ vựng, một ngôn ngữ có thể phát triển bằng cách tăng thêm số lượng các từ ngữ nhờ :
 + Cấu tạo thêm từ ngữ mới.
 + Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài.
 2. Kĩ năng - Rèn luyện kĩ năng mở rộng vốn từ theo các cách phát triển từ vựng. 
 - Rèn kĩ năng mở rộng vốn từ và giải thích ý nghĩa của từ ngữ mới
 3. Thái độ: tích cực, tự giác trong học tập, Yêu và gìn giữ sự trong sáng của tiếng Việt
II. Chuẩn bị :
 - GV: Bảng phụ, phiếu học tập.
 - HS : Xem trước nội dung tiết học: Ôn lại kiến thức về ẩn dụ, hoán dụ.
III. TIEÁN TRèNH LEÂN LễÙP
1.Bửụực 1 : oồn ủũnh lụựp (1p) GV: Kieồm tra sú soỏ HS
2. Bửụực 2 : Kieồm tra baứi cuừ (5p)
 ? Người ta có thể phát triển nghĩa của từ ngữ bằng những phương thức nào ?
 ? Từ xuân trong ttrường hợp nào dưới đây được dùng với nghĩa chuyển ?
Chuyển theo phương thức nào?
 A. Sen tàn, cúc lại nở hoa.
 Sầu dài, ngày ngắn, đông đà sang xuân.
 B. Khi người ta đã ngoài 70 xuân thì tuổi tác càng cao, sức khoẻ càng thấp.
3. Bửụực 3 : baứi mụựi (35p)
TG
HOAẽT ẹOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN 
HOAẽT ẹOÄNG CUÛA 
HOẽC SINH
10p
10p
15p
HOAẽT ẹOÄNG 1: TèM HIEÅU TAẽO Tệỉ NGệế MễÙI
GV: Goùi HS ủoùc yeõu caàu cuỷa muùc 1 vaứ traỷ lụứi.
GV: Hửụựng daón HS giaỷi thớch nghúa cuỷa nhửừng tửứ ngửừ mụựi
* ẹieọn thoaùi di ủoọng: Điện thoaùi voõ tuyeỏn nhoỷ mang theo ngửụứi, ủửụùc sửỷ duùng trong vuứng phuỷ soựng cuỷa cụ sụỷ cho thueõ bao.
* Kinh teỏ tri thửực : neàn kinh teỏ dửùa chuỷ yeỏu vaứo vieọc sx, lửu thoõng, phaõn phoỏi caực sphaồm coự haứm lửụùng tri thửực cao.
* Sụỷ hửừu trớ tueọ : quyeàn sụỷ hửừu ủoỏi vụựi sphaồm do hoaùt ủoọng trớ tueọ mang laùi, ủửụùc phaựp luaọt baỷo hoọ nhử: quyeàn taực giaỷ, quyeàn ủoỏi vụựi saựng cheỏ, giaỷi phaựp hửừu ớch, kieồu daựng coõng nghieọp.
*Đặc khu kinh tế: Khu vực dành thu hút vốn, CN nước ngoài.
Gv goùi HS ủoùc vaứ thửùc hieọn yeõu caàu muùc 2, traỷ lụứi
2. Mẫu x+tặc:
- Không tặc : Những kẻ chuyên cướp trên máy bay.
- Hải tặc: Những kẻ chuyên cướp trên tàu biển.
- Lâm tặc: Những kẻ khai thác bất hợp pháp tài nguyên rừng.
- Nghịch tặc: Kẻ phản bội làm giặc.
đ Làm cho vốn từ ngữ tăng lên.
Gv sụ keỏt
 ? Qua các ví dụ trên, em hãy cho biết việc tạo ra các từ ngữ mới nhằm mục đích gì.
HOAẽT ẹOÄNG 2 : TèM HIEÅU VIEÄC MệễẽN Tệỉ NGệế CUÛA TIEÁNG NệễÙC NGOAỉI
GV goùi HS ủoùc ủ.trớch (tr 73)
1-Yeõu caàu HS tỡm nhửừng tửứ Haựn Vieọt coự trong ủ.trớch.
 ? Tìm các từ hán Việt trong đoạn trích.
2-Gv goùi HS ủoùc vaứ traỷ lụứi caõu 2.
=> AIDS ( Hoọi chửựng suy giaỷm mieón dũch maộc phaỷi)
 Ma - keựt - tinh ( Maketing)
Gv sụ keỏt .
? Trong hệ thống từ vựng ta hãy mượn tiếng nước ngoài nào nhất. (Tiếng Hán).
HOAẽT ẹOÄNG 3 : LUYEÄN TAÄP
GV goùi HS laàn lửụùt ủoùc caực yeõu caàu cuỷa caực BT.
GV hửụựng daón HS giaỷi BT
GV hửụựng daón HS thaỷo luaọn BT 4 .
2. Bài tập 2 (T 74)
- Cầu truyền hình: hình thức truyền hình tại chỗ cuộc giao lưu, đối thoại trực tiếp với nhau qua hệ thống (camera) giữa các địa điểm cách xa nhau.
- Cơm bụi: cơm giá rẻ, thường bán trong hàng quán nhỏ.
- Công viên nước: Công viên trong đó chủ yếu là những trò chơi dưới nước như: trượt nước, bơi thuyền, tắm biển nhân tạo...
- Đường cao tốc: đường xây dựng theo tiêu chuẩn chất lượng cao dành cho các loại xe cơ giới chạy với tốc độ cao (khoảng 100km/h)
3. Bài tập 3 (T74)
a. Từ mượn của tiếng Hán.
- Măng xà, biên phòng, tham ô, tô thuế phê bình, phê phán, ca sĩ, nô lệ.
b. Từ mượn của các ngôn ngữ châu Âu:
- Xà phòng, ô tô, ra đi ô, cà phê, ca nô.
I. TAẽO Tệỉ NGệế MễÙI
1, Ví dụ: sgk
HS ủoùc yeõu caàu cuỷa muùc 1 vaứ traỷ lụứi.
HS ủoùc vaứ thửùc hieọn yeõu caàu muùc 2, traỷ lụứi
2, Kết luận:
->Taùo tửứ ngửừ mụựi ủeồ laứm cho voỏn tửứ taờng leõn cuừng laứ moọt caựch ủeồ phaựt trieồn tửứ vửùng tieỏng Vieọt.
 HS đọc
II. MệễẽN Tệỉ NGệế CUÛA TIEÁNG NệễÙC NGOAỉI
1, Ví dụ: sgk
GV goùi HS ủoùc ủ.trớch (tr 73)
a. Thanh minh, tieỏt, leó, taỷo moọ, hoọi ủaùp thanh, yeỏn anh, boọ haứnh, xuaõn, taứi tửỷ, giai nhaõn.
 b. Baùc meọnh, duyeõn phaọn, thaàn linh, chửựng giaựm, thieỏp, ủoan trang, tieỏt trinh, baùch, ngoùc.
 - HS ủoùc vaứ traỷ lụứi caõu 2.
2, Kết luận:
->Mửụùn tửứ ngửừ cuỷa tieỏng nửụực ngoaứi cuừng laứ moọt caựch ủeồ phaựt trieồn tửứ vửùng tieỏng Vieọt. Boọ phaọn tửứ mửụùn quan troùng nhaỏt trong tieỏng Vieọt laứ tửứ mửụùn tieỏng Haựn.
*Ghi nhụự (sgk)
 HS đọc
III. LUYEÄN TAÄP
Baứi taọp 1:
a. x+tập: học tập, kiến tập, sưu tập, luyện tập...
b. x + trửụứng : chieỏn trửụứng, coõng trửụứng, noõng trửụứng
 x + hoựa : oõ - xi hoựa, laừo hoựa, thửụng maùi hoựa, ủoõ thũ hoựa
4. Bửụực 4 : Cuừng coỏ (3p)
 ? coự maỏy caựch phaựt trieồn tửứ vửùng ? vớ duù ?
5. Bửụực 5 : Daởn doứ(1p)
 - Học, nắm chắc kiến thức lý thuyết. Veà laứm BT 4,5
 - Soaùn baứi "Truyeọn Kieàu cuỷa Nguyeón Du".
 Chuẩn bị theo yêu cầu của sgk.
* Rút kinh nghiệm: ............................................................................................................. 
...............................................................................................................................................
-----///-----