Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Viết đoạn văn trình bày luận điểm

Tiết 100: Tập làm văn Ngày dạy: 07/3/09
VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM
I.Mục tiêu bài học:
 Học sinh:
- Nhận thức được ý nghĩa quan trọng của việc trình bày luận điểm trong một bài văn nghị luận.
- Biết cách trình bày theo các cách diễn dịch và quy nạp.
 II.Chuẩn bị: 
III.Các bước lên lớp:
 1. Ổn định: 8a / 25 (vắng.) 
 2.Kiểm tra: Kiểm tra bài soạn.
 3.Bài mới:
 * Giới thiệu bài:
 Học kỳ II này chúng ta sẽ làm quen với thể loại văn nghị luận. Muốn viết được bài văn nghị luận, ta phải biết cách sắp xếp và trình bày các luận điểm theo một trình tự hợp lý.
*Hoạt động 1: Hướng dẫn trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận:
Đọc và tìm hiểu các đoạn văn in trong sgk trang 79- 80.
-Học sinh đọc văn bản Sgk.
-Đọc các đoạn văn bản a,b,c.
- Xác định câu chủ đề của mỗi đoạn văn trên?
(Thành Đại La) thật là chốn tụ hội.
(b) “ Đồng bào ta... ngày trước”
- Theo em câu chủ đề ở đây có nhiệm vụ gì?
- Câu chủ đề nhiệm vụ thông báo luận điểm của đoạn văn một cách rõ ràng, chính xác. Nhờ đó ta xác định được luận điểm của đoạn văn.
-? Nếu không có cụm từ “huống gì” mở đầu đoạn văn (a) có bị ảnh hướng gì không? Nêu tác dụng của từ này?
(Tác dụng liên kết đoạn văn.)
- Có thể thay “huống gì” bằng “ bởi vì”, “cho nên”, “hay”, “tuy vậy” được không? Vì sao?(k)
- Tìm trong đoạn văn (c), từ nào đóng vai trò liên kết đoạn văn? “Từ”.
- Câu chủ đề thường đặt ở vị trí nào? Hai đoạn văn trên được trình bày theo cách nào?
 - Sau khi tìm hiểu 2 đoạn văn trên, em cần lưu ý điểm gì khi trình bày luận điểm trong văn nghị luận?
-Giáo viên cho học sinh đọc điểm 1,2 phần ghi nhớ sgk.
*Hoạt động 2: Tìm hiểu đoạn văn 2.
- Luận cứ là gì? Là cơ sở, là chứng cứ để làm rõ luận điểm.
- Tìm luận điểm và luận cứ trong đoạn văn trên?
+ Luận điểm: “ cho thằng nhà giàu... giai cấp nó ra”.
+ Luận cứ: vợ chồng Nghị Quế thích chó, giở giọng chó má ngay với mẹ con chị Dậu.
- Các luận cứ trong đoạn văn trên có xác thực và có đủ để làm rõ luận điểm không? 
+ Các luận cứ trong đoạn văn trên xác thực, đủ để làm rõ luận điểm. 
-Thử tưởng tượng: nếu trong chương 13 của tiểu thuyết “Tắt đèn”, Nghị Quế không thích chó hoặc không “giở giọng chó má ngay với mẹ con chị Dậu” thì sức thuyết phục của luận điểm sẽ bị ảnh hưởng như thế nào? sẽ mất đi, giảm đi.
- Nhận xét các ý sắp xếp trong đoạn văn ?
-Theo thứ tự hợp lý, rõ ràng
- Trong đoạn văn, những cụm từ “ chuyện chó con, giọng chó má, thằng nhà giàu rước chó vào nhà, chất chó đểu của giai cấp nó” được xếp cạnh nhau. Cách viết ấy có làm cho sự trình bày luận điểm thêm chặt chẽ và hấp dẫn không? Vì sao?
- Qua phần tìm hiểu ở trên, em có nhận xét gì về cách nêu luận cứ cũng như cách diễn đạt một luận điểm?
+ Đọc ghi nhớ 3,4 sgk 
*Hoạt động 3 :Luyện tập 
- Treo bảng phụ.
- Đọc hai câu văn và diễn đạt ý mỗi câu thành một luận điểm ngắn, gọn, rõ?
 -Treo bảng phụ.
 + Đọc đoạn văn.
 - Xác định luận điểm, luận cứ?
 - Nhận xét về cách sắp xếp luận cứ và cách diễn đạt đoạn văn?
Cho HS làm việc theo nhóm – viết đoạn văn:
Nhóm 1+ 3: bài 3a
Nhóm 2+4 : 3
- Gọi đại diện nhóm trình bày=> nhận xét.
I.Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận:
1. Đọc đoạn văn a,b /79, 80.
“Thành Đại La thật là... đế vương muôn đời”.
c) “ Đồng bào ta... ngày trước”
Luận điểm (câu chủ đề)
-“Huống gì”
-“Rất xứng đáng với tổ tiên ngày trước. Từ”
Từ ngữ có tính liên kết.
* Ghi nhớ: ý1 ,2: sgk 
2. Đọc đoạn văn 2: sgk 
+ Nhận xét:
-Luận cứ xác thực, theo thứ tự hợp lý, rõ ràng.
-Diễn đạt trong sáng hấp dẫn.
* Ghi nhớ: ý 3,4 :sgk
II.Luyện tập :
Bài tập 1:
-Xác định luận điểm:
a. Cần phải tránh lối viết lằng nhằng, dài dòng.
b. Cái thích thứ hai của Nguyên Hồng là được truyền nghề cho bạn trẻ.
Bài tập 2:
- Luận điểm: Tế Hanh là tinh lắm.
- Luận cứ:
+ Tế Hanh ghi ... quê hương.
+ Thơ Tế Hanh đưa ta... cảnh vật.
-Các luận cứ được tác giả xếp đặt theo trình tự tăng tiến
Bài tập 3:
Viết đoạn văn
4.Hướng dẫn – dặn dò:
 - Học thuộc lý thuyết/ sgk. Viết lại đoạn văn (bài 3)
 - Soạn bài”Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm”. Làm bài tập 1+2/ 83+84.