Giáo án môn học Ngữ văn khối 9 - Tiết 113 – Bài 22: Con cò (hướng dẫn đọc thêm)

Ngày soạn : 10/2/1012
Ngày giảng : 15/2/2012
Tiết 113 – Bài 22
CON CÒ
(HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM)
 Chế Lan Viên
A. MỤC TIÊU
1. Kiến thức : 
- Cảm nhận được vẻ đẹp và ý nghĩa của hình tượng con cò trong bài thơ được phát triển từ những câu hát ru xưa để ca ngợi tình mẫu tử thiêng kiêng và lời hát ru ngọt ngào.
- Tác dụng của việc vận dụng ca dao một cách sáng tạo trong bài thơ.
2. Ký năng : 
- Rèn kĩ năng đọc hiểu một văn bản thơ trữ tình
- Cảm thụ những hình tượng thơ được sáng tạo bằng liên tưởng, tưởng tượng.
3. Giáo dục : 
- HS lòng kính yêu mẹ , trân trọng tình mẫu tử thiêng liêng trong cuộc sống.
* KNS: Kĩ năng phân tích đánh giá, kĩ năng ra quyết định, kĩ năng xác định giá trị
B. CHUẨN BỊ
- GV : Bài soạn, Bài tập trắc nghiệm
- HS : Soạn bài ở nhà.
C. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC
1. Ổn định 
2. Kiểm tra bài cũ ( 5’)
? So sánh sự khác nhau dưới cái nhìn của hai nhà khoa học và nhà thơ về 2 con vật cừu và chó sói ?
? Mục đích của bài nghị luận ?
3. Bài mới (1)
- Giáo viên: Tình mẫu tử thiêng liêng mà gần gũi đối với con người đã từ lâu trở thành đề tài cho thi ca nhạc họa đông tây cổ kim mà không bao giờ cũ, không bao giờ thôi quyến rũ người đọc. Chế Lan Viên góp thêm tiếng nói độc đáo và đặc sắc của mình vào đề tài trên bằng cách phát triển những câu ca dao quen thuộc về con cò để ngợi ca tình mẹ và lời ru
Hoạt động của gv và Hs
Tg
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1
Hướng dẫn đọc
-Thể thơ tự do, nhịp điệu biến đổi có nhiều câu thơ điệp lại, tạo nhịp điệu gần với điệu hát ru à Chú ý thay đổi giọng điệu, nhịp điệu
Đọc mẫu- Hs đọc- nhận xét
- Chú ý một số từ khó sgk
? Giới thiệu những nét chính về tác giả
- Gv: ¤ng sinh tr­ëng trong mét gia ®×nh nghÌo, kh«ng cã truyÒn thèng v¨n th¬. N¨m 17 tuæi «ng cho ®¨ng tËp th¬ “ §iªu tµn”, trë thµnh nhµ th¬ næi tiÕng cña phong trµo Th¬ míi
? Hiểu biết của em về văn bản
? Nhận xét về thể thơ
? Nhận xét về bố cục của văn bản
+Đoạn 1: Hình ảnh con cò qua những lời ru bắt đầu đến với tuổi ấu thơ.
+Đoạn 2: Hình ảnh con cò đi vào tiềm thức của tuổi ấu thơ sẽ theo cùng con người trên mọi chặng đường đời.
+Đoạn 3: Từ hình ảnh con cò, suy ngẫm và triết lí về ý nghĩa của lời ru và lòng mẹ đối với cuộc đời mỗi người
Hoạt động 2
? Hình ảnh con cò được nhắc đến trong lời ru của mẹ qua những chi tiết nào
? Những câu thơ có gì đặc biệt
? Những câu thơ về h/ a con cò gợi cho em cảm nhận gì về h/ a con cò?
- Gợi tả không gian, khung cảnh của làng quê, phố xá thanh bình yên ả..., sự vất vả kiếm ăn...
? Nhắc đến con cò trong ca dao là tượng trưng cho ai? Với cuộc sống như thế nào?
? Tác giả sử dụng nghệ thuật gì
Con cò như hình ảnh người phụ nữ Việt, vừa tần tảo lam lũ,
 vừa chân phương, mộc mạc, vừa giản dị bao dun.
GV: -Ngủ yên! Ngủ yên! cò ơi, chớ sợ!
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng! 
? Con cò con được giới thiệu như thế nào?
? Nhận xét về nghệ thuật được sử dụng trong những câu thơ này?
? Qua đó em cảm nhận được tình yêu của người mẹ đối với con như thế nào
Gv: Lời ru ngọt ngào, dịu dàng tràn đầy tình yêu thương của mẹ đến với tuổi ấu thơ để vỗ về, nuôi dưỡng tâm hồn cho con... mẹ đã ru con bằng những câu ca dao là cả điệu hồn dân tộc và bằng tình mẹ giành cho con.
? ... lúc này đứa con bé bỏng đã cảm nhận được chưa?
Gv: Chuyển ý
? Hình ảnh cánh cò được thể hiện qua những lời thơ nào
- Hs đọc đoạn 2
? Con cò gắn với những chặng đường đời nào của con
? Nhận xét về những hình ảnh được sử dụng trong câu thơ
? Nhà thơ muốn ca ngợi điều gì?
- Hiếm ai sống được trên đời này mà lại không có mẹ. Từ lúc lọt lòng còn đỏ hỏn trên tay, mẹ đã trao tặng cho mỗi chúng ta dòng sữa ngọt, sự yêu thương nâng niu chăm sóc. Lớn lên chút, mẹ cũng chính là người dạy cho ta những bước đi đầu tiên, những con chữ, những bài học; khi ta phạm lỗi, mẹ cũng là người sẵn sàng dang rộng vòng tay mình tha thứ, chở che cho ta mỗi khi bất trắc, đau buồn. Nhưng đó chỉ là những gì mà ta có thể thấy được. Những hi sinh của mẹ dành cho ta còn hơn thế, mà dưới ánh mắt đơn giản của một đứa trẻ thơ, chúng ta chẳng thể nào hiểu được trọn lòng. Mẹ không đòi hỏi sự trả ơn, cũng chưa từng đem sự hi sinh của mình ra đong đếm. Mà điều mà mẹ mong chờ nhất chính là sự trưởng thành của con mình Bên vòng tay mẹ, sự che chở của mẹ, hay chỉ đơn giản là 1 lúc được nhớ về mẹ ta sẽ thấy cuộc sống như dịu dàng hơn, ấm áp, trọn vẹn mà ý nghĩa hơn. Có rất nhiều tác phẩm nghệ thuật lấy cảm hứng sáng tác từ cánh cò, từ thơ văn cho đến nhạc hoạ nhưng bài thơ con cò của CLV vẫn có sức hấp dẫn hơn cả. 
? T/c của mẹ đối với con được thể hiện qua chi tiết nào?
 - Hs đọc
? Nhà thơ đã dùng từ loại gì?
? Từ đó nhà thơ đã viết lên những câu thơ lắng đọng?
?Từ đó lời ru “đi hết đời”gợi em cảm nghĩ gì về tình mẹ?
? Nhà thơ muốn ca ngượi điều gì?
Hoạt động 3
? Khái quát nghệ thuật đặc sắc trong bài?
? Đọc bài thơ em cảm nhận được những điều cao đẹp nào của tình mẹ và những lời ru? Biểu hiện đáng quý nào trong tấm lòng nhà thơ được bộc lộ?
H/S đọc phần ghi nhớ (SGK trang 48)
10
25
3
I. Đọc- tìm hiểu chung
1, Đọc- giải nghĩa từ khó
2/Tác giả, tác phẩm (sgk)
a. Tác giả
- Chế Lan Viên ( 1920- 1989), quê ở Cam Lộ, Quảng Trị.
- Nhà thơ nổi tiếng của nền thơ hiện đại Việt Nam với phong cách độc đáo, đậm chất trí tuệ và hiện đại. 
b. Tác phẩm
- Bài thơ viết năm 1962
3. Thể thơ
- Thơ tự do
4. Bố cục: 3 đoạn
- Đ 1: Lời ru thuở ấu thơ
- Đ 1: Lời ru của mẹ trên những chặng đường đời.
- Đ 3: Tình mẹ và ý nghĩa của lời ru đối với cuộc đời mỗi con người.
II. Đoc- hiểu văn bản
1. Hình ảnh con cò qua lời ru tuổi thơ.
- Hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ
- “Con cò bay la...
Con cò Đồng Đăng”
- Con cò ăn đêm... xáo măng”
-> Vận dụng ca dao
àẨn dụ
=> Hình ảnh con cò tượng trưng cho người mẹ, người phụ nữ trong cuộc sống vất vả.
- Hình ảnh em bé trong nôi ( con cò con của mẹ)
“Ngủ yên! Ngủ yên! cò ơi, chớ sợ!
Con có mẹ... lại ngủ
Cành ... mềm, mẹ ... sẵn tay nâng!”
àĐiệp từ, dấu chấm than
=> Tình yêu con bao la của mẹ.
2. Lời ru của mẹ trên những chặng đường đời.
...
Cho cò trắng đến làm quen...
 đôi chân.
Cánh cò trắngkhông nghỉ”
-> Liên tưởng, tưởng tượng
=> Ca ngợi sự gắn bó, chở che của mẹ đối với con, đi theo con suốt cuộc đời.
3. Tình mẹ và ý nghĩa lời ru đối với cuộc đời mỗi con người.
-Dù ở gần con,
Dù ở xa con....,
Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con.
-> Cặp từ trái nghĩa
- “ Con dù lớn...theo con”.
=> Ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, bền chặt, mãi mãi; ý nghĩa lời ru đối với cuộc đời mỗi con người.
III. Tổng kết
Nghệ thuật
Nội dung
Ghi nhớ sgk
IV. Luyện tập 
- Về nhà
* Củng cố- Dặn dò: (1)
-? Cảm nhận của em về hai câu thơ “Con dù lớntheo con”
- Học thuộc lòng bài thơ
- Soạn bài tiếp theo.