Giáo án môn học Ngữ văn khối 9 - Tiết 153: Văn bản bố của Xi – Mông

Ngày soạn: 17/4/ 2011
Ngày giảng: 18/4/ 2011
Tiết 153
 Văn bản
BỐ CỦA XI – MÔNG
 -G. Đ Mô- pa- xăng-
A . MỤC TIÊU
1. Kiến thức : 
- Hiểu được nỗi khổ của một đứa trẻ không có bố và những ước mơ, những khao khát của em
2. Kỹ năng : 
- Đọc hiểu một văn bản dịch thuộc thể loại tự sự
- Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật.
- Nhận diện được những chi tiết miêu tả tâm trạng nhân vật trong một văn bản tự sự.
3. Giáo dục : 
- HS lòng yêu thương bè bạn, mở rộng ra là yêu thương con người. 
B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN, HỌC SINH
1 . Giáo viên: SGK, SGV, bài soạn
2 . Học sinh: Chuẩn bị bài
C . CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định
2. Kiểm tra bài cũ
? Qua nghệ thuật kể chuyện của Đi-Phô nhân vật Rô-Bin-Xơn hiện lên là một con ngườicos những đặc điểm phẩm chất gì ?
3. Bài mới
Hoạt động của Gv và Hs
Tg
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1
-GV: HS phân biệt lời kể chuyện, tả cảnh, giọng nói, lời đối thoại của Xi-mông, bác Philíp, chị Blăng-xốt.
- 3HS đọc bài
? Dựa vào phần chú thích hãy tóm tắt những nét chính về tác giả ?
-GV: Văn bản Bố của Xi-Mông là phần đầu của truyện ngắn cùng tên của tác giả.
? Hãy tóm tắt nội dung phần truyện.
-HS: Vì không có bố, cậu bé Xi-Mông con chị Blăng-xốt định chết. Những bác thợ rèn Phi-líp đã giải thoát cho chú bằng cách nhận là bố của Xi –Mông.
? Văn bản có thể chia làm mấy phần? Nêu ý chính của mỗi phần ?
 Hoạt động 2
- GV: Xi – Mông là một bé trai độ 7 – 8 tuổi con chi Blăng sốt. Nó hơi xanh xao, rất sạch sẽ, vẻ nhút nhát gần như vụng dại. Nó không biết bố mình là ai. Mẹ nó chưa bao giờ nói với nó về chuyện này. Bàn bè trong trường học thường hay trêu trọc nó vì nó là đứa trẻ không có bố, nó đau khổ lắm.
? Đoạn văn phần đầu kể tả về chuyện gì ? cảnh gì ?
-HS: Kể chuyện Xi – Mông lần đầu đến trường bị đám học trò chễ giễu là không có bố. Em buồn bực lang thang ra bờ sông, chỉ muốn chết cho xong.
? Một cảnh tuợng như thế nào hiện ra trước mắt Xi – Mông khi em ở bờ sông 
- HS: Trời ấm áp, ánh mặt trời êm đềm sưởi ấm bãi cỏ, nước lấp lánh như gương.
? Đó là cảnh tượng như thế nào ?
- HS: Cảnh cao rộng, trong sáng, ấm áp.
? Trước cảnh tượng ấy Xi – Mông có tâm trạng như thế nào ?
- Có những giây phút khoan khoái, thèm được ngủ ở đây.
- GV: Hình ảnh một em bé đẫm nước mắt, lang thang một mình nơi bờ sông, thèm được ngủ trên cỏ gợi lên một số phận, tình cảnh như thế nào ?
? Sự xuất hiện của chú nhái đã cuốn Xi – Mông vào một trò chơi như thế nào ?
- Em đuổi theo nó và vồ hụt ba lần liền ....
? Trò chơi ấy tác động đến tâm trạng của Xi – Mông như thế nào ?
- Vui, bật cười
GV: Xi – Mông tìm lại được niềm vui nơi bờ sông và lại bị chính những người là đám bạn học chế giễu, hành hạ
? Sự việc ấy nói lên điều gì ?
- HS: Thiên nhiên nâng đỡ tâm hồn chú bé. Còn con người thì lạnh lùng trước những đau khổ của em.
-GV: Trò chơi với con nhái khiến Xi – Mông nhớ nhà và em lại buồn bã khóc.
? Vì sao Xi – Mông lại buồn bã khóc.
-HS: Trò chơi kéo em trở về với thực tại không thoát ra được.
? Theo em thực tại đó là gì ?
? Xi – Mông đã quỳ xuống cầu nguyện. ? Theo em Xi – Mông cầu nguyện điều gì ?
-HS: tự bộc lộ.
? Rồi Xi – Mông không đọc hết bài kinh, những cơn nức nở lại kéo đến, dồn dập.
- Xi – Mông phải chịu đựng một nỗi khổ như thế nào ?
I . Đọc – tìm hiểu chung
1 . Đọc- giải nghĩa từ khó
2 . Tác giả, tác phẩm.
* Tác giả: 
Mô-Pa-Xăng (1850 – 1893) là nhà văn Pháp.
* Tác phẩm: Đoạn trích Bố của Xi – Mông trích trong truyện ngắn cùng tên của tác giả.
3. Tóm tắt truyện
5 . Bố cục: 4 phần
a, Từ đầu ... chỉ khóc hoài: Nỗi tuyệt vọng của Xi – Mông.
b, Tiếp... một ông bố: Phi – Líp gặp Xi – Mông và nói sẽ cho em một ông bố.
c, Tiếp... đi rất nhanh: Phi – Líp đưa Xi-Mông về nhà trả cho chị Blăng –sốt và nhận làm bố Xi – Mông.
d, Còn lại: Xi – Mông đến trường khoe với các bạn là em đã có bố.
II . Đọc - Hiểu văn bản :
1 . Nhân vật Xi- Mông
a, Nỗi khổ của Xi – Mông
- Không có bố, bị bạn bè chế giễu
à Cô độc, đau khổ, đáng thương.
à Nỗi đau tinh thần không thể giải thoát, đến độ tuyệt vọng.
? Tình cờ gặp bác Phi – Líp ở bờ sông, Xi – Mông đã làm gì ?
- HS: Tình cờ gặp bác thợ rèn cao lớn và nhân hậu, Xi – Mông được dịp chút nỗi lòng đau khổ ngây thơ của mình.
? Những chi tiết nào chứng tỏ tâm trạng của Xi – Mông lúc đó.
-GV: Hình ảnh em bé xanh xao, mắt đẫm lệ, vừa trả lời bác thợ rèn giọng nghẹn ngào trong tiếng nấc buồn tủi, sấu hổ, câu nói không có bố được nhắc lại hai lần.
? Điều đó cho thấy tâm trạng gì của Xi – Mông.
- GV: Những Xi – Mông vẫn còn là một chú bé, nên ngay sau đó em đã hoàn toàn nghe lời bác Phi – líp, để bác nắm tay đưa em về nhà.
? Khi về nhà, gặp mẹ, Xi – Mông có những cử chỉ, hành động lời nói gì ?
? Tại sao Xi – Mông lại òa khóc khi gặp mẹ?
-HS: Không chịu nổi nỗi nhục không có bố. Điều mà nó không hiểu nổi. Vì tất cả những đứa trẻ khác mà nó biết đều có bố.
? Những câu nói, câu hỏi của bé Xi – Mông với bác Phi – Líp ngay sau đó nói lên điều gì 
? Được bác Phi líp nhận lời tâm trạng chú bé Xi – Mông như thế nào ?
Tìm những chi tiết cho thấy tâm trạng của Xi – Mông lúc đó và khi đến trường.
? Nhận xét tâm trạng của Xi – Mông lúc này 
? Những trận cười và la hét của lũ trẻ có làm Xi – Mông bận tâm không ? Vì sao?
-HS: Sẵn sàng thách thức và chịu đựng hành hạ chứ không chịu bỏ chạy không chịu đầu hàng lũ trẻ.
à Bố cho Xi – Mông sức mạnh.
? Em có nhận xét gì về cách kể chuyện về mỗi khổ của Xi – Mông trong đoạn trích.
? Tác giả làm hiện lên một chú bé Xi – Mông như thế nào ?
? Blăng – Sốt được giới thiệu là một cô gái như thế nào ?
? Chuyện gì đã xảy ra với cô gái được xem là đẹp nhất vùng này?
-HS: Một người phụ nữ nhẹ dạ, lầm lỡ, bị lừa nên đã sinh ra Xi – Mông.
? Những chi tiết nào cho ta thấy bản chất của mẹ Xi – Mông.
? Nhận xét về chị Blăng Sốt qua những chi tiết trên.
-> Nghèo nhưng đứng đắn và nghiêm túc, thương con, đau âm ỉ vết thương lòng.
-GV: Trên đường dắt Xi – Mông về nhà Bác Phi Líp đã nghĩ về chi Blăng Sốt.
? Bác Phi Líp đã nghĩ gì về Blăng Sốt ? Vì sao?
-HS: Một tuổi xuân đã lầm lỡ rất có thể sẽ lầm lỡ lần nữa.
à Cho chị là người phụ nữ dễ dãi.
? Khi nhìn và gặp chị Blăng Sốt bác Phi líp có thái độ như thế nào ? Vì sao ?
-HS: Bỗng tắt ngay nụ cười, e dè bỏ mũ cầm tay, bác ấp úng.
à Bác hiểu ngay là không thể bỡn cợt được nữa.
? Qua thái độ với khách ta thấy Blăng Sốt là người phụ nữ như thế nào ?
? Những chi tiết nào giới thiệu về bác Phi líp ? Đó là một người như thế nào ?
? Khi gặp chị Blặng sốt bác Philíp đã hiểu điều gì ?
? Những chi tiết nào chứng tỏ bác Philíp là người nhân hậu.
? ý định làm bố của Xi – Mông của bác có từ bao giờ ? Vì sao?
-HS: Xảy ra bất ngờ, vì thương Xi – Mông, cảm mến Blăng sốt.
? Bác Phi líp là người như thế nào ?
 Hoạt động 3
? Nhận xét gì về nghệ thuật kể chuyện của tác giả.
? Văn bản cho em hiểu điều gì ?
- HS đọc ghi nhớ.
b, Xi – Mông được giải thoát khỏi nỗi khổ.
- Mắt đẫm lệ, giọng nghẹn ngào: Chúng nó đánh cháu ... vì ... cháu
Cháu...cháu không có bố.
à Tuyệt vọng, bất lực.
- Nhảy lên ôm chầm lấy cổ mẹ, lại òa khóc và bảo: Con đã ... cho chết đuối... tại con không có bố.
à Không chịu nổi nỗi nhục không có bố.
- Khao khát có bố.
- Im lặng một giây...hết cả buồn, vươn cánh tay nói:
- Thế nhé! Bác Phi líp, bác là bố cháu.
-Quát vào mặt nó. Như muốn ném một hòn đá: Bố tao ấy à, bố tao là Phi líp.
à Hãnh diện, tự hào không giấu diếm.
à Miêu tả cách nói năng đứt quãng + những giọt nước mắt.
=> Đáng thương, đáng yêu.
2 . Nhân vật Blăng - Sốt.
- Cô gái đẹp nhất vùng.
- cao lớn, xanh xao đứng nghiêm nghị trước cửa nhà mình. Ngôi nhà nhỏ... sạch sẽ.
- Hai má thiếu phụ đỏ ửng ... tuôn rơi.
à Là người phụ nữ đức hạnh, vì bị lừa dối nên rất đau khổ, thương con.
3 . Bác Phi líp.
+ Một bác thợ cao lớn, tóc đen quăn mỉm cười khi trò chuyện
à Khỏe mạnh, nhân hậu.
- Đưa Xi – Mông về nhà.
- Nhận làm bố của Xi – Mông
à Yêu trẻ, hiểu khát khao của trẻ, nhân hậu. 
III . Tổng kết – Ghi nhớ.
1 . Nghệ thuật.
- Diễn biến chuyện theo thời gian.
- Thấu hiểu tâm lí nhân vật.
2 . Nội dung:
- Miêu tả sâu sắc nỗi đau không có bó và khát khao có bố của Xi – Mông.
- Phê phán sự bỡn cợt trên nội đau của người khác.
3 . Ghi nhớ: SGK
* Củng cố, dặn dò: 
- HS học bài
- Đọc và chuẩn bị bài mới.