Giáo án môn học Ngữ văn khối 9 - Tiết 161, 162: Tổng kết phần văn học nước ngoài

Ngày soạn: 24/4/2012
Ngày giảng: 9a+9b: 28/4/2012
Ngữ văn. Tiết 161, 162.
Tổng kết phần văn học nước ngoài
I .Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- HS hệ thống được kiến thức cơ bản về những văn bản nước ngoài đã được học trong chương trình THCS.
2. Kĩ năng:
- HS có kĩ năng tổng hợp, hệ thống hoá kiến thức về các tác phẩm văn học nước ngoài.
- Liên hệ với những tác phẩm văn học Việt Nam có cùng đề tài.
3.Tư tưởng:
- ý thức học tập tốt.
II. Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài
Giao tiếp, Tự nhận thức, Suy nghĩ sáng tạo, Quản lớ thời gian, Thực hành. 
III. Đồ dựng dạy học:
GV. Giáo án. Bảng phụ
HS. Chuẩn bị những yêu cầu SGK.
IV. Phương pháp: Trao đổi đàm thoại, tổng hợp,
V. Các bước lên lớp
1. ổn định tổ chức (1p)
2. Kiểm tra bài cũ (1p)
- Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh ở nhà.
3, Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học
* Khởi động (2p)
GV. Nêu mục tiêu của tiết học và chú ý cho học sinh:
- Chương trình văn học nước ngoài nằm rải rác với văn học Việt Nam vì thế ta cần hệ thống lại.
- Những văn bản của tác giả nước ngoài được dịch ra tiếng Việt nhưng thuộc phần văn bản nhật dụng thì không tổng kết như: Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (lớp 6),Bàn về đọc sách (lớp 9)
- Văn bản: Ông lão đánh cá và con cá vàng (Lớp 6) do Pus-kin kể lại truyện cổ tích nên thuộc phần văn học dân gian -> Không xếp vào phần tổng kết.
- Vì thời gian có hạn ta không tổng kết những bài đọc thêm.
Hoạt động 1: HD HS tổng kết . (20p)
- Mục tiêu: kiến thức cơ bản về những văn bản nước ngoài đã được học trong chương trình THCS..
Hoạt động của GV & HS
Nội dung cần đạt
I. Bảng thống kê
GV kẻ bảng hệ thống lên bảng lần lượt gọi HS lên điền
Bảng 1: Lập bảng thống kê tác phẩm văn học nước ngoài đã học từ lớp 6- lớp 9
TT
Tên tác phẩm 
( đoạn trích)
Tác giả
Nước
Thế kỉ
Thể loại
Lớp
1
Buổi học cuối cùng
An- phông- xơ Đô- đê
Pháp
XIX
Truyện ngắn
6
2
Lòng yêu nước
I- li- a Ê- ren- bua
Liên Xô
XX
Bút kí chính luận
6
3
Xa ngắm thác núi Lư
Lí Bạch
Trung Quốc
VIII
TNBCĐL
7
4
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Lí Bạch
Trung Quốc
VIII
Trữ tình, NNĐL
7
5
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Hạ Tri Chương
Trung Quốc
VII- VIII
Thất ngôn tứ tuyệt
7
6
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
Đỗ Phủ
Trung Quốc
VIII
Thất ngôn trường thiên
8
7
Cô bé bán diêm 
 ( trích) 
An- đéc- xen
Đan Mạch
XIX
Truyện ngắn
8
8
Đánh nhau với cối xay gió ( trích: Đôn- ki- hô- tê)
Xéc- van- téc
Tây Ban Nha
XVI- XVII
Tiểu thuyết
8
9
Chiếc lá cuối cùng (Trích)
O. Hen- ri
Mĩ
XIX- XX
Truyện ngắn
8
10
Hai cây phong
( trích: Người thầy đầu tiên)
Ai- mai- tốp
Cư- rơ- gư- xtan
XX
Truyện
8
11
Đi bộ ngao du ( trích: Ê- min hay về giáo dục)
Ru- xô
Pháp
XVIII
Nghị luận xã hội
8
12
Ông Giuốc- đanh mặc lễ phục ( Trích: Trưởng giả học làm sang)
Mô- li- e)
Pháp
XVII
Kịch
8
13
Cố hương
Lỗ Tấn
Trung Quốc
XX
Truyện ngắn
9
14
Những đứa trẻ ( Trích: Thời thơ ấu)
Mác- xim Go- rơ- ki
Nga
XX
Tiểu thuyết
9
15
Chó Sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông- ten ( trích)
Hi- pô- lít- Ten
Pháp
XIX
Nghị luận văn chương
9
16
Mây và sóng
Ra- bin- đra- nát Ta - go
ấn Độ
XX
Thơ tự do
9
17
Rô- bin- xơn ngoài đảo hoang ( Trích: Rô- bin- xơn Cru- xô)
Đa- ni- ơn Đi- phô
Anh
XVIII
Tiểu thuyết
9
18
Bố của Xi- mông 
( trích)
Guy- đơ Mô- pa- xăng
Pháp
XIX
Truyện ngắn
9
19
Con chó Bấc ( Trích: Tiếng gọi nơi hoang dã)
Giắc Lân- đơn
Mĩ
XX
Tiểu thuyết
9
Tiết 33. Giảng: 9a+9b: 5/5/2012
Bảng 2: Nội dung và nét nghệ thuật đặc sắc của các TP VHNN
TT
Tác phẩm
Tóm tắt nội dung
Nét nghệ thuật 
đặc sắc
1
Buổi học cuối cùng
Thể hiện lòng yêu nước trong một biểu hiện cụ thể là TY tiếng nói của dân tộc và nêu chân lí: "Khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khoá chốn lao tù ..." 
Xây dựng nhân vật qua miêu tả ngoại hình, cử chỉ , lời nói và tâm trạng.
2
Lòng yêu nước
Thể hiện tinh thần yêu nước tha thiết, sâu sắc của tác giả và những người dân Xô Viết trong hoàn cảnh thử thách gay gắt của cuộc chiến tranh vệ quốc, nói lên chân lí: "Lòng yêu nước ban đầu là lòng yêu những vật tầm thường nhất,..lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên làng yêu Tổ quốc".
Lập luận chặt chẽ, thuyết phục
3
Xa ngắm thác núi Lư
Miêu tả sinh động vẻ đẹp nhìn từ xa của thác nước chảy từ đỉnh Hương Lô thuộc dãy núi Lư. Thể hiện tình yêu thiên nhiên đằm thắm và bộc lộ tính cách mạnh mẽ, hào phóng của tác giả.
Hình ảnh tráng lệ, huyền ảo, miêu tả sinh động.
4
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Thể hiện nhẹ nhàng mà thấm thía tình quê hương của một người sống xa nhà trong đêm trăng thanh tĩnh.
Từ ngữ giản dị, tinh luyện
5
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Biểu hiện chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ.
Thể hiện chân thực sâu sắc, hóm hỉnh , ngậm ngùi.
6
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
Thể hiện sinh động nỗi khổ của bản thân vì căn nhà tranh bị gió thu phá nát, vượt lên trên bất hạnh cá nhân, nhà thơ bộc lộ khát vọng cao cả: ước ao có được ngôi nhà vững chắc ngàn vạn gian để che chở cho tất cả mọi người trong thiên hạ.
Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt.
7
Cô bé bán diêm ( trích)
Thể hiện lòng thương cảm sâu sắc đối với một em bé bất hạnh.
Kể chuyện hấp dẫn, đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng.
8
Đánh nhau với cối xay gió 
( trích: Đôn- ki- hô- tê)
Sự tương phản giữa Đôn- ki- hô- tê và Xan- chô Pan- xa. Đôn- ki- hô- tê thật nực cười nhưng cơ bản có những phẩm chất đáng quý, Xan- chô Pan- xa có những mặt tốt song cũng bộc lộ nhiều điểm chê trách.
Sự tương phản đối lập giữa 2 nhân vật tạo nên một cặp nhân vật bất hủ.
9
Chiếc lá cuối cùng (Trích)
Tình yêu cao cả giữa những con người nghèo khổ
Nhiều tình tiết hấp dẫn, sắp xếp chặt chẽ, khéo léo, kết cấu đảo ngược tình huống
10
Hai cây phong
( trích: Người thầy đầu tiên)
Tình yêu quê hương da diết và lòng xúc động đặc biệt về hai cây phong gắn với câu chuyện về thày Đuy- sen, người đã vun trồng ước mơ, hi vọng cho những trò của mình.
Miêu tả sinh động bằng ngòi bút đậm chất hội hoạ.
11
Đi bộ ngao du
 ( Trích: Ê- min hay về giáo dục)
Chứng minh muốn ngao du cần phải đi bộ, thể hiện tác tác giả là một con người giản dị, trong tự do và yêu thiên nhiên.
Lập luận chặt chẽ, thuyết phục, sinh động.
12
Ông Giuốc- đanh mặc lễ phục 
( Trích: Trưởng giả học làmsang)
Khắc hoạ tài tình tính cách lố lăng của một trang trưởng giả muốn học đòi làm sang, gây nên tiếng cười sảng khoái cho khán giả.
Xây dựng kịch hết sức sinh động.
13
Cố hương
Thuật lại chuyến về quê lần cuối cùng của nhân vật " tôi", những rung cảm của "tôi" trước sự thay đổi của làng quê. Phê phán xã hội phong kiến, lễ giáo PK, đặt ra vấn đề con đường đi của nông dân và của toàn xã hội để mọi người suy ngẫm.
So sánh, kết hợp miêu tả với tự sự, biểu cảm, lập luận.
14
Những đứa trẻ ( Trích: Thời thơ ấu)
Tình bạn thân thiết nảy sinh giữa tác giả hồi còn nhỏ với mấy đứa trẻ sống thiếu tình thương bên hàng xóm, bất chấp những cản trở trong qua hệ xã hội lúc bấy giờ.
Kể chuyện giàu hình ảnh, đan xen chuyện đời thường với truyện cổ tích.
15
Chó Sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông- ten ( trích)
So sánh hình tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn La Phông- ten với những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy- phông. Nêu bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật là in đậm dấu ấn cách nhìn, cách nghĩ riêng của nhà văn.
Nghệ thuật so sánh đặc sắc.
16
Mây và sóng
Ngợi ca tình mẫu tử thiêng liêng bất diệt.
Đối thoại lồng trong lời kể, h/ả tự nhiên giàu YN tượng trưng.
17
Rô- bin- xơn ngoài đảo hoang ( Trích: Rô- bin- xơn Cru- xô)
Qua bức chân tự hoạ và giọng kể của Rô- bin- xơn cho thấy suộc sống vô cùng khó khăn gian khổ và tinh thần lạc quan của Rô- bin- xơn khi một mình nơi đảo hoang suốt mười mấy năm ròng rã.
Xây dựng nhân vật xưng " tôi" tự kể chuyện mình. làm nổi bức chân dung tự hoạ rõ nét, đặc sắc.
18
Bố của Xi- mông ( trích)
Nhắc nhở lòng yêu thương bạn bè, lòng yêu thương con người, sự thông cảm với những nỗi đau hoặc lầm lỡ của người khác.
Thể hiện sắc nét diễn biến tâm trạng của từng nhân vật.
19
Con chó Bấc ( Trích: Tiếng gọi nơi hoang dã)
Thể hiện trí tưởng tượng tuyệt vời và bộc lộ tình cảm yêu thương đối với loài vật của tác giả.
Nhận xét tinh tế, trí tưởng tượng tuyệt vời khi viết về loài vật.
II. Giá trị về nội dung tư tưởng và nghệ thuật
1. Nội dung tư tưởng
H: Các văn bản VHNN tập trung phản ánh những vấn đề gì? Ví dụ minh hoạ?
(Bố của Xi- mông; Lòng yêu nước; Cố hương ...)
- Giới thiệu sắc thái, phong tục, tập quán của nhiều dận tộc trên thế giới.
- Đề cập đến nhiều vấn đề xã hội, nhân sinh ở các nước thuộc nhiều thời đại khác nhau:
+ Lòng yêu gia đình, quê hương, đất nước, con người ...
+ Phản ánh hiện thực xã hội ( quan hệ xã hội, giáo dục, nghệ thuật)
+ Ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên
H: Với các nội dung trên, các VBNN bồi dưỡng cho ta điều gì?
2. Giá trị tư tưởng
- Nêu cao tư tưởng nhân văn, ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp của con người.
- Bồi dưỡng tình cảm đẹp: yêu cái thiện, ghét cái ác. tình cảm con người- con người
- Có thêm nhiều hiểu biết về các nước trên thế giới ...
H: Về nghệ thuật, bộ phận văn học này cung cấp cho chúng ta những gì?
3. Nghệ thuật
- Thể loại phong phú với nhiều phương thức thể hiện: Thơ đường, thơ văn xuôi, bút kí chính luận, hài kịch, các kỉeu văn nghị luận, truyện và tiểu thuyết
- Phong cách thể hiện đa dạng với nhiều đề tài khác nhau..
Cho một số HS phát biểu tự do mình yêu thích nhất bài nào hoặc tác giả nào và giải thích.
4. Tổng kết và hướng dẫn học tập (2p’)
- GV. Chốt lại những kiến thức cơ bản của hai tiết học.
- Tiếp tục ôn tập để nắm vững kiến thức về văn học nước ngoài.
- Soạn: Bắc Sơn.