Giáo án môn học Ngữ văn khối 9 - Tiết 98: Các thành phần biệt lập

Ngày soạn : 8/1/2012
Ngày giảng : 12/1/2012
Tiết 98
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
A. Mục tiêu:
1. Kiến thức :
- HS nhận biết được đặc điểm hai thành phần biệt lập : Tình thái và cảm thán. 
- Hiểu được công dụng của mỗi thành phần trong câu.
2. Kĩ năng : 
- HS nhận biết hai thành phần tình thái và thành phần cảm thán trong câu.
- Đặt câu có thành phần tình thái và cảm thán.
3. Thái độ:
- Giáo dục HS có ý thức vận dụng các thánh phần biệt lập trong khi viết.
B. Chuẩn bị của GV và HS :
- GV: Soạn bài, bảng phụ.
- HS : Soạn bài trước ở nhà
C. Các hoạt động dạy- học
1. Ổn định
2. Kiểm tra 4p
? Thế nào là khởi ngữ ? Đặt một câu có thành phần khởi ngữ ?
3. Bài mới
- Giới thiệu bài
Hoạt động của GV và HS
Tg
Nội dung kiến thức cần đạt
Hoạt động 1
- Đọc ví dụ 
? Những từ (chắc, có lẽ ) trong các câu trên thể hiện nhận định của người nói đối với sự việc nêu ở trong câu ntn ?
 ? Vậy những từ này dùng để diễn tả sự vật hay thể hiện sự nhận định, đánh giá, cách nhìn của người nói với sự vật?
? Nếu bỏ đi những từ ấy thì nghĩa miêu tả sự việc của câu có thay đổi không ?
- Nếu lược bỏ từ đó đi nghĩa cơ bản không thay đổi, nhưng không thể hiện rõ thái độ của người nói đối với sự việc trong câu.
- Gv kết luận
? Thế nào là thành phần tình thái ?
- Hs đọc
Hoạt động 2 
- HS đọc VD
? Những từ in đậm trong những câu trên có tác dụng gì ?
? Những từ ngữ ấy có thể hiện ý nghĩa về sự việc được nói tới trong câu không ? 
Gv kết luận
? Thế nào là thành phần cảm thán ? 
- Hs đọc
? Vậy thành phần tình thái và thành phần cảm thái có tác dụng gì ?
? Cả hai thành phần đều có điểm gì giống nhau ?
? Thế nào là TP biệt lập ?
Hoạt động 3 
Bài 1 : Hoạt động độc lập – Tìm nhanh và ghi vào vở
- GV gọi một HS trình bày + Cả lớp nhận xét
Bài 2
- Nêu yêu cầu của bài tập.
- Hoạt động nhóm và ghi bảng phụ.
- GV nhận xét + Kết luận
Bài 3
- Nêu yêu cầu bài tập
- Trả lời độc lập
Bài 4 : GV nêu yêu cầu bài tập
- HS viết bài
- Trình bày bài + Cả lớp nhận xét.
- GV kết luận – cho điểm
10
10
20
I. Thành phần tình thái :
1. Ví dụ : sgk
2. Nhận xét :
- “ chắc”, “ có lẽ” : Thể hiện cách nhìn (tin cậy cao, hoặc chưa cao) của người nói với sự việc được nói tới trong câu.
=> Gọi là thành phần tình thái.
3. Ghi nhớ (sgk)
II. Thành phần cảm thán :
1. Ví dụ : sgk
2. Nhận xét :
- “ ồ”, “ trời ơi” : Biểu lộ cảm xúc của người nói.
=> Gọi là thành phần cảm thán.
3. Ghi nhớ 
*Kết luận : Hai thành phần trên đều không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu -> Gọi là thành phần biệt lập. 
III. Luỵên tập :
1. Bài 1 : Tìm thành phần cảm thán và tình thái trong câu
* Thành phần tình thái
a. có lẽ
c. hình như
d. chả nhẽ
* Thành phần cảm thán :
 b. chao ôi
2. Bài 2 :
Xắp xếp các từ ngữ theo trình tự tăng dần độ tin cậy
- Dường như – hình như – có vẻ như – có lẽ – chắc là - chắc hẳn – chắc chắn
3. Bài 3 : Hãy lựa chọn và giải thích
- Từ mà người nói phải chịu trách nhiệm cao nhất về độ tin cậy của sự việc : Chắc chắn
- Từ mà người nói có trách nhiệm thấp nhất về độ tin cậy : Hình như
- Nguyễn Quang Sáng lựa chọn từ :Chắc-> Vì người nói – Bác Sáu tin là thế nhưng chưa thể chắc chắn ở mức độ cao nhất.
4. Bài 4 : Viết đoạn văn
- Chủ đề : Cảm xúc của em khi được thưởng một tức phẩm văn nghệ.
- Độ dài : 5-10 dòng.
Thể loại : Cảm nghĩ.
 * Củng cố, dặn dò : (1p)
- Củng cố : ? Thế nào là thành phần biệt lập ?
- Dặn dò : Học khung ghi nhớ + Soạn bài : Nghị luận về một sự vật, hịên tượng đời sống.