Giáo án môn học Ngữ văn khối 9 - Tiết học 1 đến tiết 5

Tiết1: 01
Dạy 9a/ .......8/ 2012
HƯớNG DẫN Sử DụNG SGK, TàI LIệU Và PHƯƠNG PHáP HọC Bộ MÔN.
I/ Mục tiêu cần đạt.
1/ Kiến thức: Giúp học sinh biết cách sử dụng SGK, tài liệu và phương pháp học bộ môn.
2/ Kỹ năng:Rèn kỹ năng sử dụng đúng SGK, tài liệu nắm chắc phương pháp học môn Ngữ 	văn có hiệu quả.
3/ Thái độ: Từ đó học sinh thêm say mê, hứng thú và yêu thích môn học.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò.
1/ Thầy: SGK, tài liệu tham khảo.
2/ Trò: Đọc lời nói đầu SGK Ngữ văn 9/ trang 3.
III/ Tiến trình tổ chức dạy - học.
1/ ổn định tổ chức lớp.
2/ Bài mới.678776
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
GV
HS
GV
GV
GV
GV
HS
GV
* Hoạt động 1. Hướng dẫn HS cách sử dụng SGK, tài liệu.
Giới thiệu cấu trúc SGK.
Đọc phần lời nói đầu SGK/ 9
Hướng dẫn sử dụng SGK, tài liệu
* Lưu ý: Mua, sử dụng tài liệu phải chọn lọc có hiệu quả
* Hoạt động 2: Hướng dẫn phương pháp học bộ môn Ngữ văn 9.
* Hướng dẫn học sinh phương pháp ghi chép bài trên lớp.
+ Cách ghi vở
- Ghi thứ, ngày, tháng,
- Tiết,
- Đầu bài viêt chữ in hoa ( nửa dòng hoặc 2 ô ly),
- Các đề mục gạch chân,
- Kẻ hết bài, để cách một dòng sang bài khác,
- Chữ viết đẹp, đúng chính tả, một màu mực( đen).
Hướng dẫn phương pháp học trong 1 tiết học.
- Ra vào lớp đúng giờ theo quy định,
- Trong giờ học phải trật tự nghe giảng, ghi chép bài đầy đủ theo hướng dẫn của GV, hăng hái phát biểu xây dựng bài. Chỗ nào chưa hiểu hay thắc mắc cần giơ tay phát biểu ý kiến, không nói leo, nói chen lời người khác gây ồn ào trong lớp học.
- Trao đổi bài theo nhóm, làm bài tập phải nghiêm túc dưới sự hướng dẫn của GV hoặc nhóm trưởng.
- Các giờ kiểm tra phải nghiêm túc không gian lận, chép bài của bạn.
- Tham gia đầy đủ các buổi học phụ đạo, bồi dưỡng theo lịch của nhà trường ( Trường hợp cần thiết mới được nghỉ, nghỉ học phải xin phép và có chữ kí của cha mẹ).
Hướng dẫn HS phương pháp học ở nhà.
- Soạn, chuẩn bị bài, học bài đầy đủ trước khi lên lớp theo đúng PP chương trình.( Không được sử dụng tài liệu tham khảo trong các giờ học - chỉ được nghiên cứu, tham khảo sử dụng ở nhà).
* Hướng dẫn cách soạn bài.
- Đối với văn bản:
+ Đọc kĩ văn bản, phần chú thích: Để nắm vững từ khó, tác giả, tác phẩm.
+ Đọc và trả lời câu hỏi phần đọc văn bản, phần luyện tập theo hiểu biết cá nhân.
- Đối với phần Tiếng việt - Tập làm văn:
+ Đọc kỹ bài
+ Trả lời các câu hỏi theo câu hỏi SGK.
+ Viết các đoạn văn ở nhà theo yêu cầu của SGK. (Với môn Tập làm văn).
I. Hướng dẫn sử dụng SGK,tài liệu:
 1. Cấu trúc SGK
Gồm 3 phần: 
 - Văn học
 -Tiếng việt
 -Tập làm văn
 ( sgk/9)
2/ Yêu cầu về tài liệu.
- Đủ SGK Ngữ văn 9 Tập 1+ 2.
- Tài liệu tham khảo: Để học tốt Ngữ văn 9, Ngữ văn nâng cao 9, bồi dưỡng văn năng khiếu, các bài văn mẫu từ lớp 6 -> 9.
II. Phương pháp học bộ môn Ngữ văn 9.
1. Trong giờ học trên lớp.
a. Phương pháp ghi chép bài.
b. Phương pháp thái độ đối với từng giờ học trên lớp.
c. Phương pháp học ở nhà.
4/ Củng cố.
	- GV nhấn mạnh nội dung tiết học.
	- Nhận xét, đánh giá ý thức học tập của học sinh.
5/ Hướng dẫn.
	 - Soạn văn bản: " Phong cách Hồ Chí Minh"
Tiết: 02
Dạy 9a/8/ 2012
Phong cách Hồ chí Minh.
 (Lê Anh Trà)
I/ Mục tiêu cần đạt.
1/ Kiến thức.
	- Giúp học sinh thấy rõ vẻ đẹp văn hoá phong cách sống và làm việc của chủ tịch Hồ Chí Minh: đó là sự kết hợp hài hào giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, vĩ đại và bình dị.
2/ Kỹ năng: Rèn kỹ năng đọc, tìm hiểu, phân tích văn bản nhật dụng.
3/ Thái độ: Từ đó học sinh thêm kính yêu và tự hào về Bác Hồ, có ý thức tu dưỡng, học tập và rèn luyện theo gương Bác Hồ.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò.
1/ Thầy: SGK, SGV, sưu tầm tranh ảnh, bài viết về nơi ở và nơi làm việc của Bác Hồ.
2/ Trò: Soạn bài, SGK, sưu tầm tranh ảnh, bài viết về nơi ở và nơi làm việc của Bác Hồ.
III/ Tiến trình tổ chức dạy - học.
1/ ổn định tổ chức- Kiểm tra sĩ số lớp.
2/ Kiểm tra.
- Kiểm tra việc soạn bài của học sinh.
3/ Bài mới.
 - Giới thiệu bài: chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn là danh nhân văn hoá thế giới. Bởi vậy phong cách sống và làm việc của Bác Hồ không chỉ là phong cách sống và làm việc của người anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn là một nhà văn hoá lớn.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
GV
HS
GV
HS
GV
GV
HS
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
* Hoạt động 1. Hưỡng dẫn đọc, tìm hiểu chung về tác phẩm.
- Hướng dẫn cách đọc.
+ Giọng chậm, bình tĩnh, khúc triết.
+ Đọc mẫu đoạn 1,2.
- Đọc nối tiếp đến hết.
- Giải thích từ: bất giác, đạm bạc?
Giải thích.
+ Bất giác: Một cách ngẫu nhiên không dự định trước.
+ Đạm bạc: sơ sài, giản dị, cầu kỳ, bày vẽ.
- Cho biết thể loại của văn bản?
- Đoạn trích có thể chia thành mấy đoạn nhỏ? Nội dung của mỗi đoạn là gì?
- Phát biểu.
* Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.
- Đọc đoạn văn.
- Đoạn văn đã khái quát vốn tri thức của Bác Hồ như thế nào?
- Nêu ý kiến.
Vốn tri thức văn hoá của chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức sâu rộng, ít có vị lãnh tụ nào lại am hiểu nhiều về các dân tộc và nhân dân thế giới, văn hoá thế giới sâu sắc như Bác Hồ.
- Vậy bằng những con đường nào Người có được vốn văn hoá ấy?
- Trả lời.
Vốn tri thức của Hồ Chí Minh không phải là trời cho mà nhờ Bác đã dày công học tập, rèn luyện không ngừng trong suốt bao nhiêu năm suốt cuộc đời hoạt động cách mạng đầy gian truân của Bác.
Em có những nhận xét gì về lối sống của Bác?
Trả lời.
Em hiểu những ảnh hưởng quốc tế và cái gốc văn hóa dân tộc ở Bác như thế nào? 
Thảo luận trả lời
Bác tiếp thu các giá trị văn hóa của nhân loại. văn hóa của Bác mang tính nhân loại.
Bác giữ vững các giá trị văn hóa nước nhà.văn hóa của Bác mang đậm bản sắc dân tộc. 
Em hiểu như thế nào về sự nhào nặn của hai nguồn văn hóa quốc tế và dân tộc ở Bác?
Trả lời
Đó là sự đan xen kết hợp, bổ sung, sáng tạo hài hòa hai nguồn văn hóa nhân loại và dân tộc trong tri thức văn hóa Hồ Chí Minh.
Từ đó, em hiểu thêm những gì về vẻ đẹp trong phong cách văn hóa Hồ Chí Minh.
Nêu ý kiến.
Để làm rõ đặc điểm phong cách văn hóa Hồ Chí Minh, tác giả đã sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
Trả lời. 
Theo em các phương pháp thuyết minh đó đã đem lại hiệu quả gì cho bài viết này?
Trao đổi, trả lời
- Đảm bảo tính khách quan cho nội dung được trình bày, đó là văn hóa Hồ Chí Minh.
- Khơi gợi ở người đọc cảm xúc tự hào, tin tưởng.
I/ Đọc, tìn hiểu chung về tác phẩm.
1/ Đọc.
2/ Giải thích từ khó.
3/Thể loại: Văn bản nhật dụng.
4/ Bố cục: (3 đoạn).
- Đoạn 1: Từ đầu đến rất hiện đại: Quá trình hình thành và điều kỳ lạ của phong cách văn hoá Hồ Chí Minh.
- Đoạn 2: Tiếp đó đến hạ tắm ao: Những vẻ đẹp cụ thể của phong cách sống và làm việc của Bác Hồ.
- Đoạn 3: Còn lại: Bình luận và khẳng định ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh.
II/ Tìm hiểu chi tiết văn bản.
1. Con đường hình thành phong cách văn hoá Hồ Chí Minh.
- Bác đi nhiều có điều kiện tiếp xúc với văn hoá nhiều nước, từng sống dài ngày ơ Pháp, Anh, Nga, Trung Quốc, Thái lan..
- Nói và viết thành thạo nhiều thứ tiếng nước ngoài.
- Học trong công việc trong lao động ở mọi nơi, mọi lúc.
 Bác có lối sống rất bình dị, rất phương đông, rất Việt Nam nhưng đồng thời cũng rất hiện đại.
- Cái độc đáo kỳ lạ nhất là phong cách văn hoá Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà những phẩm chất khác nhau, thống nhất trong một con người. Đó là truyền thống và hiện đại, phương đông và phương tây, xưa và nay, dân tộc và quốc tế, vĩ đại và bình di.
- Bác là người biết thừa kế và phát triển các giá trị văn hóa.
- Các phương pháp thuyết minh được sử dụng;
+ So sánh
+ Liệt kê
+ Kết hợp bình luận
4/ Củng cố.
	- Do đâu mà có được vốn tri thức văn hoá sâu rộng trong con người Hồ Chí 	Minh?
	- Lối sống bình dị của Hồ Chí Minh được biểu hiện như thế nào?
5/ Hướng dẫn.
	- Về nhà học bài.
	- Đọc kỹ văn bản, chuẩn bị tiếp các câu hỏi còn lại trong phần đọc - hiểu văn 	bản. 
	============================================
Tiết: 03
Dạy 9a: /8/2012
Phong cách Hồ chí Minh. (tiếp)
 (Lê Anh Trà)
I/ Mục tiêu cần đạt.
 (Như tiết 1).
II/ Chuẩn bị của thầy và trò.
1/ Thầy: Một vài mẩu chuyện về Bác.
2/ Trò. Học bài, soạn bài.
III/ Tiến trình tổ chức dạy - học.
2/ Kiểm tra bài cũ.
	? Em biết gỡ về phong cỏch văn húa Hồ Chớ Minh?
3/ Bài mới.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
HS
GV
Hoạt động 1- Giỏo viờn khỏi quỏt tiết học trước
Hoạt động 2- Hướng dẫn tỡm hiểu ( tiếp)
Bước 1- Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh thể hiện trong phong cách sống và làm việc của người.
Đọc đoạn 2: (SGK).
Phong cách sống của Bác Hồ được tác giả kể và bình luận trên những mặt nào?
Trả lời.
Em hãy đọc những câu thơ, những mẫu chuyện khác cũng nói về điều này mà em biết?
Trả lời.
Tác giả bài "Đức tính giản dị của Bác Hồ" đã viết về bài này như thế nào?
Nhận xét: Chưa có vị nguyên thủ quốc gia xưa nay nào có cách sống như vậy, giản dị lão thực dến vậy. Đó là nếp sống của các vị hiền triết xưa như: Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm nếp sống thanh đạm, thanh cao.
Bước 2- ý nghĩa phong cách Hồ Chí Minh
Đọc đoạn cuối.
ý nghĩa cao đẹp của phong cách Hồ Chí Minh là gì?
Nêu ý kiến.
Tại sao tác giả có thể khẳng định rằng lối sống của Bác có khả năng đem lại hạnh phúc thanh cao cho tâm hồn và thể xác?
Trả lời.
Từ đó, em nhận thức được gì về vẻ đẹp trong phong cách sinh hoạt cuả Bác Hồ?
Trả lời.
- Là vẻ đẹp vốn có, tự nhiên, hồn nhiên gần gũi không xa lạ với mọi người, mọi người đều có thể học tập.
* Hoạt động 3- Tổng kết.
Để làm nổi bật vẻ đẹp và phẩm chất cao quý của phong cách Hồ Chí Minh, người viết đã dùng những biện pháp nghệ thuật nào?
Phát biểu.
Nêu cảm nhận của em về những nét đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh?
Nêu cảm nhận của mình.
Đọc ghi nhớ SGK.
Nhấn mạnh nội dung ghi nhớ và yêu cầu HS học thuộc.
* Hoạt động 4: Hướng dẫn luyện tập.
Thảo luận chuẩn bị theo nhóm, đại diện các nhóm đọc những câu, đoạn thơ nói về phong cách Hồ Chí Minh.
Đưa ra đoạn thơ ở bảng phụ đã ghi sẵn.
Bác Hồ đó, chiếc áo nâu giản dị,
Màu quê hương bền bỉ, đầm đà
Bác Hồ đó, ung dung châm lửa hút,
Trán mênh mông, thanh thản một vùng trời,
Không gì vui bằng đôi mắt Bác Hồ cười,
Quên tuổi già, tươi mãi tuổi đôi mươi
Giọng của Người không phải sấm trên cao.
Thấm từng tiếng ấm vào lòng mong ước,
Tiếng ngày xưa và cả tiếng mai sau.
Đọc thên nột số câu thơ, đoạn thơ nới về phong cách của Hồ Chí Minh.
2/ Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh thể hiện trong phong cách sống và làm việc của người.
- Chuyện ở: Ngôi nhà sàn độc đáo, với những đồ đạc mộc mạc, đơn sơ.
- Trang phục: áo bà ba nâu, áo trấn thủ, đôi dép cao su, cái quạt cọ
- Chuyện ăn: đạm bạc; cá kho, rau luộc, cà muối, cháo hoa..
- Tư trang của Bác: ít ỏi một chiếc va li con với vài bộ quần áo, vài kỉ niệm của cuộc đời dài.
3/ ý nghĩa phong cách Hồ Chí Minh.
- Giống các vị danh nho: không phải làm cho tự khác đời, lập dị mà là cách di dưỡng tinh thần, một quan niệm thẩm mỹ về lẽ sống.
- Khác các vị danh nho: đây là lối sống của một người cộng sản lão thành, một vị chủ tịch nước. 
- Sự bình dị gắn với thanh cao, trong sạch. Tâm hồn không phải chịu đựng những toan tính vụ lợi tâm hồn được thanh cao hạnh phúc.
- Sống thanh bạch giản dị, thể xác không phải gánh chịu ham muốn, bệnh tật.
 Phong cách ấy vừa mang vẻ đẹp của trí tuệ vừa mang vẻ đẹp của đạo đức.
III/ Tổng kết.
1. Nội dung: 
- Sự hiểu biết sõu rộng về cỏc dõn tộc và văn húa thế giới nhào nặn nờn cốt cahs văn húa Hồ Chớ Minh.
- Phong cỏch HCM là sự giản dị trong lối sống, sinh hoạt hằng ngày, là cỏch di dưỡng tinh thần, thể hiện một quan niệm thẩm mĩ cao đẹp.
2. nghệ thuật
- Sử dụng ngụn ngữ trang trọng.
- Vận dụng kết hợp cỏc phương thức biểu đạ ttự sự, biểu cảm lập luận.
3. ý nghĩa: 
* Ghi nhớ (SGK T.8).
IV/ Luyện tập.
	4/ Củng cố.
- Em có nhận xét như thế nào về vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh?
- Việc học tập, rèn luyện theo phong cách Hồ Chí Minh có ý nghĩa như thế nào đối với h/s?
	5/ Hướng dẫn.
- Về nhà học bài.
- Chuẩn bị bài: Các phương châm hội thoại.
----------------------------------------------------------------------------------------------------	
Tiết: 04
Dạy 9a:
các phương châm hội thoại
I/ Mục tiêu cần đạt.
1/ Kiên thức.
	- Nắm được nội dung phương châm về lượng, phương châm về chất.
2/ Kỹ năng. 
	- Nhận biết và phân tích được cách sử dụng phương châm về lượng và phương châm về chất trong một tình huống giao tiếp cụ thể.
	- Biết vận dụng các phương châm hội thoại trong giao tiếp xã hội.
3/ Thái độ.
	- Từ đó h/s viết lựa chọn nội dung phù hợp, chính xác khi giao tiếp.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò.
	1/ Thầy: Giáo án, SGK, SGV, phiếu học tập.
	2/ Trò: Soạn bài, SGK.
III/ Các bước lên lớp.
	1/ Kiểm tra: - Kiểm tra việc soạn bài của h/s.
	2/ Bài mới.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
HS
GV
HS
GV
GV
GV
HS
GV
HS
HS
GV
GV
HS
GV
HS
HS
GV
HS
GV
GV
HS
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
GV
* Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm phương châm về lượng.
Đọc đoạn đối thoại SGK. T.8 và truyện cười "Lợn cưới, áo mới" SGK.T.9.
Theo em, câu trả lời của Ba có làm cho An thoả mãn không? Tại sao?
Trả lời.
Câu trả lời của Ba không làm cho An thoả mãn vì nó mơ hồ về ý nghĩa.( vì An muốn hỏi địa điểm học bơi chứ không hỏi bơi là gì?)
Qua đoạn đối thoại trên em rút ra bài học gì trong giao tiếp?
Vậy, muốn giúp cho người nghe hiểu thì người nói cần chú ý xem người nghe hỏi về cái gì? như thế nào? ở đâu?
Câu hỏi của anh "Lợn cưới" và câu trả lời của anh "áo mới" có gì trái với câu hỏi - đáp bình thường?
Phát biểu.
Trái với câu hỏi đáp bình thường vì nó thừa từ ngữ:
- Câu hỏi thừa từ: Cưới.
- Câu đáp thừa: Từ lúc tôi mặc cái áo mới này.
Qua câu chuyện, em thấy khi giao tiếp cần phải tuân thủ yêu cầu gì?
Trả lời.
Đọc ghi nhớ SGK.
Nhấn mạnh nội dung ghi nhớ và yêu cầu học thuộc.
* Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm phương châm về chất.
Theo em, truyện cười này phê phán thói xấu nào?
Trả lời.
Truyện cười phê phán thói xấu khoác lác, nói những điều mà chính mình cũng không tin là nói thật.
Từ sự phê phán trên, em rút ra được bài học gì trong giao tiếp?
Phát biểu.
Đọc ghi nhớ SGK.
Nhấn mạnh nội dung ghi nhớ, yêu cầu học thuộc.
* Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập.
Thảo luận theo nhóm nhỏ, trình bày.
Kết luận.
Nêu nhiệm vụ. 
Thảo luận theo bàn (thời gian 5 phút).
Đại diện nhóm trình bày
Kết luận.
Đọc truyện cười: "Có nuôi được không" SGK.
Cho biết phương châm hội thoại nào đã không được tuân thủ?
Đọc yêu cầu của bài tập.
Giải nghĩa các thành ngữ và cho biết nhhững thành ngữ này có liên quan đến phương châm hội thoại nào?
Phát phiếu học tập.
Làm bài tập theo nhóm (theo bàn), đại diện nhóm trình bày.
Nhận xét; kết luận: Đưa ra kết quả ở bảng phụ.
I/ Phương châm về lượng.
1/ Ví dụ1( SGK/ 8).
- Muốn hỏi - đáp cho chuẩn mực, cần chú ý không hỏi thừa và trả lời thừa.
- Khi giao tiếp, cần nhớ nói cho đúng, đủ.
2/ Ví dụ 2 ( SGK/ 9).
- Gây cười: + Hỏi thừa
 + Trả lời thừa
=> Trong giao tiếp: cần nói cho có nội dung, nói không thừa, không thiếu.
* Ghi nhớ 1 (SGK.T.9).
II/ Phương châm về chất.
1/ Ví dụ (SGK.T.9-10).
2/ Nhận xét.
- Không nói những điều mình tin là không đúng hoặc không có bằng chứng xác thực.
* Ghi nhớ (SGK.T.10).
III/ Luyện tập.
* Bài tập 1 (SGK.T.10).
a. Thừâ cụm từ: "nuôi ở nhà"
b. Thừa cụm từ: "có hai cánh".
* Bài tập 2 (SGK.T.10-11).
a nói có sách, mách có chứng.
b nói dối.
c nói mò.
d. nói nhăng, nói cuội.
e nói trạng.
 Các câu trên liên quan đến phương châm về chất trong hội thoại.
* Bài tập 3 (SGK.T.11).
- Truyện thừa câu: "Rồi có nuôi được không".
- Vi phạm phương châm về lượng.
* Bài tập 5 (SGK.T.11)
- ăn đơm nói đặt: Vu khống bịa đặt.
- ăn ốc nói mò: nói vu vơ không có bằng chứng.
- ăn không nói có: vu cáo, bịa đặt.
- Cãi chày cãi cối: ngoan cố không chịu thừa nhận sự thật đã có bằng chứng.
- Khua môi múa mép: ba hoa, khoác lác.
- Nói dơi, nói chuột: nói lăng nhăng nhảm nhí.
- Hứa hươu hứa vượn: hứa hẹn một cách vô trách nhiệm.
 Các thành ngữ vi phạm phương châm về chất.
4/ Củng cố.
	- Vì sao khi giao tiếp cần phải tuân thủ phương châm về lượng và phương châm 	về chất? Sự tuân thủ đó có ý nghĩa gì?
5/ Hướng dẫn.
	- Về nhà học bài và làm bài tập 4/SGK; bài tập 6/SBT.
	- Chuẩn bị bài: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết 	minh.
	- Ôn tập phần văn thuyết minh.
Tiết: 05
Dạy 9a:..
sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
I/ Mục tiêu cần đạt.
1/ Kiên thức.
	- Củng cố kiến thức về văn bản thuyết minh.
	- Hiểu được văn bản thuyết minh và các phương pháp thuyết minh thường dùng.
	- Vai trò của các biện pháp nghệ thuật trong bài văn thuyết minh.
2/ Kỹ năng.
	- Nhận ra các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong các văn bản thuyết 	minh.
	- Vận dụng cỏc biện pjaps nghệ thuật khi viết văn bản thuyết minh
3/ Thái độ: có ý thức sử dụng những biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò.
1/ Thầy: SGK, SGV, bài soạn.
2/ Trò: SGK, soạn bài.
III/ Tiến trình tổ chức dạy - học.
2/ Kiểm tra chuẩn bị bài của HS.
3/ Bài mới.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
GV
HS
GV
HS
HS
HS
HS
GV
HS
GV
HS
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
GV
HS
* Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
Văn bản thuyết minh là gì?
Trả lời
Mục đích của văn bản thuyết minh là gì?
Phát biểu.
Hãy kể ra các phương pháp thuyết minh?
Trả lời.
Đọc diễn cảm văn bản.
Văn bản này thuyết minh vấn đề gì? Vấn đề ấy có khó không? Tại sao?
Trả lời.
Văn bản thuyết minh về sự kỳ lạ của Hạ Long. đây là vấn đề khó thuyết minh vì: Đối tượng thuyết minh rất trừu tượng.
Để cho sinh động, ngoài những phương pháp thuyết minh đã học tác giả còn sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào?
Phát biểu.
Miêu tả, so sánh.
* Hoạt động 2: Hướng dẫn luyện tập.
Đọc văn bản: " Ngọc Hoàng xử tội ruồi xanh".
Theo em, bài văn có tính chất thuyết minh không?
Phát biểu.
Tính chất ấy thể hiện ở những điểm nào?
Trả lời.
- Tính chất ấy thể hiện ở những chi tiết sau:
+ "Con là Ruồi xanh.. giấm".
+ "Bên ngoài Ruồi xanh mang 6 triệu vi khuẩn. 19 triệu tỉ con Ruồi"
+ "một mắt chứa hàng triệu mắt nhỏ, trượt chân".
Những phương pháp thuyết minh nào đã được sử dụng?
Phát biểu.
bài thuyết minh có nét gì đặc biệt?
Trả lời.
Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào?
Nêu ý kiến
Các biện pháp nghệ thuật ở đây có tác dụng gì? chúng có gây hứng thú không?
Trả lời.
I/ Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
1/ Ôn tập văn bản thuyết minh.
- Văn bản thuyết minh: là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực, đời sống nhằm cung cấp tri thức khách quan về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân. của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
- Mục đích: Cung cấp tri thức khách quan về những sự vật hiện tượng, vấn đề. được chọn làm đối tượng để thuyết minh.
- Các phương pháp thuyết minh : Định nghĩa, ví dụ, liệt kê, dùng số liệu, phân loại, so sánh.
2/ Đọc văn bản "Hạ Long- Đá và Nước".
II/ Luyện tập.
* Bài tập 1 (SGK.T.114).
- Tìm hiểu văn bản: " Ngọc Hoàng xử tội ruồi xanh"
- Bài văn có tính chất thuyết minh vì đã cung cấp cho người đọc những tri thức khách quan về loài ruồi.
- Những phương pháp thuyết minh được sử dụng: giải thích, nêu số liệu, so sánh.
- Bài thuyết minh có một số nét đặc biệt:
+ Về hình thức: giống như văn bản tường thuật một phiên toà.
+ Về cấu trúc: giống như biên bản một cuộc tranh luận về mặt pháp lí.
+ Về nội dung: giống như một câu chuyện kể về loài ruồi.
- Tác giả sử dụng các biện pháp nghệ thuật: Kể chuyện, miêu tả, ẩn dụ..
- Các biện pháp nghệ thuật đã làm cho văn bản trở nên sinh động, hấp dẫn, thú vị.
+ Nhờ các biện pháp nghệ thuật mà văn bản gây hứng thú cho người đọc.
	4/ Củng cố.
- Thuyết minh những vấn đề trừu tượng, ngoài trình bày giới thiệu còn cần sử dụng phương pháp nào?
- Các biện pháp nghệ thuật thường sử dụng trong văn bản thuyết minh? Sử dụng các biện pháp nghệ thuật thường chú ý điều gì?
	5/ Hướng dẫn.
- Về nhà học bài và chuẩn bị bài.
- Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
+ Mỗi nhóm thuyết minh về một đồ vật.