Giáo án môn học Ngữ văn lớp 9 - Tiết 119 đến tiết 125

Giáo án môn học Ngữ văn lớp 9 - Tiết 119 đến tiết 125

 Tiết 119

CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN

( HOẶC ĐOẠN TRÍCH )

A- Mục tiêu: giúp HS

 - Biết cách viết bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) cho đúng với yêu cầu đã học ở tiết trước.

 - Rèn kĩ năng thực hiện các bước khi làm bài nghị luận này, cách tổ chức, triển khai các luận điểm.

B- Tiến trình lên lớp

 * Ổn định. Kiểm tra bài cũ:

 ? Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) ? Nêu những yêu cầu về nội dung và hình thức của bài nghị luận này ?

 * Giới thiệu bài: Nêu nội dung, yêu cầu của tiết học

 

doc 15 trang Người đăng honghoa45 Lượt xem 497Lượt tải 0 Download
Bạn đang xem tài liệu "Giáo án môn học Ngữ văn lớp 9 - Tiết 119 đến tiết 125", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Ngày soạn:10/2/ 2010
 Ngày dạy: /2 /2010 
 Tiết 119 
cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện 
( hoặc đoạn trích )
A- Mục tiêu: giúp HS
 - Biết cách viết bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) cho đúng với yêu cầu đã học ở tiết trước.
 - Rèn kĩ năng thực hiện các bước khi làm bài nghị luận này, cách tổ chức, triển khai các luận điểm.
B- Tiến trình lên lớp
 * ổn định lớp. Kiểm tra bài cũ:
 ? Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) ? Nêu những yêu cầu về nội dung và hình thức của bài nghị luận này ?
 * Giới thiệu bài: Nêu nội dung, yêu cầu của tiết học
I- Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
- HS đọc các đề bài (mục I- SGK)
? Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) nêu ra những gì ?
? Vấn đề nghị luận thuộc những mặt nào của tác phẩm (hoặc đoạn trích) ? 
? Các từ “suy nghĩ”, “phân tích” trong đề bài đòi hỏi bài làm phải khác nhau ntn ?
GV lưu ý HS: đề bài nghị luận này cũng có các dạng : đề mệnh lệnh, đề mở.
? Hãy đặt một số đề bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích).
- Vấn đề nghị luận: là chủ đề, nhân vật, cốt truyện, nghệ thuật,... của truyện (hoặc đoạn trích truyện)
- Mệnh lệnh: suy nghĩ, phân tích
II- Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
- Gv giới thiệu đề bài: Suy nghĩ về n/v ông Hai trong truyện ngắn “Làng” của Kim Lân.
- GV cho HS đọc mục 1
? Khi tìm hiểu đề cần xác định những gì ?
? Cách tìm ý ntn ?
- HS đọc dàn bài của đề bài trên
? Nêu dàn ý chung của bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) ?
- HS đọc các đoạn mở bài.
? Nêu các cách mở bài của bài văn ?
- HS đọc mục 3.b
? Khi viết Thân bài cần lưu ý những gì ?
- HS đọc các đoạn Kết bài
? Có những cách kết bài nào ?
? Khi viết baì xong cần làm gì ?
- GV tiểu kết. HS đọc Ghi nhớ 
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
- Tìm hiểu đề: + vấn đề nghị luận
 + mệnh lệnh của đề 
- Điều kiện cần có về tri thức, kĩ năng.
2. Lập dàn bài
a. Mở bài: giới thiệu vấn đề nghị luận trong tác phẩm nào, của tác giả nào?
b. Thân bài: Nêu và làm rõ các luận điểm chính, có phân tích, chứng minh bằng các luận cứ tiêu biểu, xác thực.
c. Kết bài: Nêu nhận định, đánh giá chung về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
3. Viết bài
- Mở bài: có nhiều cách: trực tiếp; từ khái quát đến cụ thể,...
- Thân bài:
 + Cần có những cảm thụ và ý kiến riêng của người viết về tác phẩm.
 + ở từng luận điểm cần phân tích, chứng minh; dẫn chứng phải tiêu biểu, chính xác.
 + Giữa các phần, các đoạn phải liên kết tự nhiên, chặt chẽ, hợp lí.
c. Kết bài
4. Đọc lại bài viết và sửa chữa 
III- Luyện tập
- GV cho HS đọc đề bài, xác định yêu cầu, tìm ý, lập dàn bài.
- GV chia nhóm, giao mỗi nhóm viết một đoạn. HS viết bài cá nhân.
- HS trình bày. HS và GV nhận xét, sửa chữa.
C- Củng cố, dặn dò
 - Nắm được cách làm bài, làm hoàn chỉnh bài tập
 - Chuẩn bị tiết 120: Luyện tập làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
Yêu cầu: Thực hiện tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn bài, viết bài cho đề bài Cảm nhận của em về đoạn trích truyện “Chiếc lược ngà” của Ng. Quang Sáng.
* Rút kinh nghiệm:
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
----------------------- *** ------------------
Ngày soạn:10/2/ 2010
 Ngày dạy: /2 /2010 
Tiết 120 
luyện tập làm bài văn nghị luận về
tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
A- Mục tiêu: giúp HS
 - Củng cố tri thức về yêu cầu, cách làm bài văn NL về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích).
 - Qua hoạt động luyện tập cụ thể mà nắm vững, thành thạo thêm kĩ năng tìm ý, lập dàn ý, kĩ năng viết bài nghị luận này.
B- Chuẩn bị
- HS đọc kĩ đề bài, xác định yêu cầu, tìm ý, lập dàn ý chi tiết cho đề bài ở trong bài.
C- Tiến trình lên lớp
 * ổn định lớp. Kiểm tra bài cũ:
 ? Nêu các bước làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) ?
 * Giới thiệu bài: nêu nhiệm vụ, yêu cầu của tiết Luyện tập
 * Tổ chức luyện tập:
 Đề bài: Cảm nhận của em về đoạn trích truyện “Chiếc lược ngà” của Ng.Quang Sáng.
1. Tìm hiểu đề, tìm ý
 ? Tìm hiểu yêu cầu của đề bài ?
Vấn đề nghị luận: đoạn trích truyện “Chiếc lược ngà”
Yêu cầu: nêu cảm nhận
 ? Hãy tìm ý cho bài văn ?
 HS nêu các ý. HS khác nhận xét, bổ sung. GV tổng hợp, nhận xét, bổ sung.
 2. Lập dàn ý
 - GV cho thảo luận theo nhóm nhỏ (5 phút). Đại diện nhóm trình bày. 
 - Các nhóm nhận xét, bổ sung. GV nhận xét, bổ sung hoàn chỉnh dàn ý chi tiết
a. Mở bài: - Giới thiệu tác phẩm, tác giả
 - Nêu ý kiến đánh giá chung về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích
b. Thân bài
 - Đoạn trích là câu chuyện cảm động về tình cảm cha con ông Sáu trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh.
 + Tình cảm của bé Thu đối với ba: sâu sắc, mãnh liệt. (Dẫn chứng: Thái độ, hành động của bé Thu khi chưa nhận ra ông Sáu là cha, khi nhận ra ông Sáu là cha)
 + Tình cảm của ông Sáu đối với con: thắm thiết, sâu nặng (Dẫn chứng: nỗi mong muốn được nghe tiếng “ba”, làm cây lược tặng con, trước lúc hi sinh gửi cây lược cho người bạn)
 - Đoạn trích rất thành công về nghệ thuật tạo dựng tình huống truyện, nghệ thuật kể chuyện. (nêu các tình huống truyện, phân tích ý nghĩa của nó; tác dụng của ngôi kể, lời kể)
 c. Kết bài: khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.
3. Viết bài
 - GV cho HS viết từng đoạn, trình bày, sửa chữa. Phần Thân bài giao mỗi tổ viết một đoạn.
 - GV nhận xét chung, cho HS sửa các đoạn, hoàn chỉnh bài viết.
D- Củng cố, dặn dò
 - GV nhắc lại những kiến thức cơ bản của bài NL về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
 - HS nắm chắc cách làm bài, làm hoàn chỉnh bài tập.
 - Chuẩn bị tiết 121: soạn bài “Sang thu”
Viết bài tập làm văn số 6
(Làm ở nhà)
A- Mục tiêu: nhằm đánh giá HS ở các phương diện:
 - Biết cách vận dụng kiến thức và kĩ năng làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích).
 - Biết vận dụng linh hoạt, nhuần nhuyễn các thao tác phân tích, chứng minh, bình luận,... để làm tốt bài nghị luận này. 
 - Có kĩ năng làm bài tập làm văn nói chung (bố cục, diễn đạt, ngữ pháp, chính tả,...)
B- Đề bài
 Suy nghĩ về tình bạn của A-li-ô-sa và ba đứa trẻ trong đoạn trích “Những đứa trẻ” (trích “Thời thơ ấu” của Mác-xim Go-rơ-ki )
C- Đáp án
 - Xác định đúng vấn đề nghị luận: tình bạn của A-li-ô-sa và ba đứa trẻ trong đoạn trích “Những đứa trẻ”.
 - Nêu được những suy nghĩ , ý kiến, đánh giá về tình bạn đó
* Rút kinh nghiệm:
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
----------------------- *** ------------------
Ngày soạn:10/2/ 2010
 Ngày dạy: /2 /2010 
 Tiết 121 
Sang thu
 Hữu Thỉnh
A- Mục tiêu: Giúp HS
- Phân tích được những cảm nhận tinh tế của nhà thơ Hữu Thỉnh về sự biến đổi của đát trời từ cuối hạ sang đầu thu.
- Rèn luyện thêm năng lực cảm thụ thơ ca.
B- Tiến trình lên lớp:
* ổn định lớp . Kiểm tra bài cũ.
? Đọc thuộc lòng bài “Viếng lăng Bác” (Viễn Phương).
? Cảm hứng bao trùm bài thơ?
* Giới thiệu bài: 
	+ Đề tài mùa thu trong thu xưa, thơ mới.
	+ Bối cảnh thời gian, không gian mà bài thơ miêu tả: thời điểm giao mùa hạ - thu ở vùng nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.
* Dạy bài mới.
I- Tìm hiểu chung
? Giới thiệu những nét chính về nhà thơ Hữu Thĩnh?
? Giới thiệu xuất xứ của bài thơ?
? Bài thơ được viết theo thể thơ gì?
- GV hướng dẩn đọc, đọc mẫu. HS đọc, giải nghĩa 2 từ khó (SGK).
? Nêu cảm nhận ban đầu của em về bài thơ?
1. Tác giả:
- Nguyễn Hữu Thỉnh (1942)
Quê: Tam Dương - Vĩnh Phúc
- Ông là nhà thơ - chiến sĩ
- Ông viết nhiều, viết hay về những con người, cuộc sống ở nông thôn vê mùa thu.
2. Tác phẩm:
a- Xuất xứ: sáng tác 1977, in trong tập “Từ chiến hào đến thành phố”.
b- Thể thơ: năm chữ
c- Đọc giải nghĩa từ khó.
II- Phân tích
? Sự biến chuyển trong không gian lúc giao mùa hạ - thu được nhà thơ nhận ra qua những tín hiệu nào?
? Hãy nêu sự cảm nhận của em về những tín hiệu (hình ảnh) mà tác giả miêu tả?
? Nhận xét sự cảm nhận của nhà thơ về những biến chuyển đó? 
? Cảm nhận về mùa thu đến của Hữu Thỉnh khác với nhà thơ xưa, thơ mới ở điểm nào?
(Khác ở chổ mùa thu trong thơ xưa, thơ mới thường có cả lá rụng màu vàng)
? Cảm xúc của nhà thơ được diễn tả ở từ ngữ nào? Đó là cảm xúc gì?
- GV: Từ cảm xúc ngỡ ngàng, bâng khuâng khi chợt nhận ra tín hiệu sự chuyển mùa, tác giả mở rộng tâm hồn cảm nhận cảnh vật thiên nhiên.
? Cảnh vật thiên nhiên ở thời điểm giao mùa được tác giả cảm nhận, miêu tả qua hình ảnh, từ ngữ nào?
? Em hiểu “sông được lúc dềnh dàng” như thế nào?
? Hình ảnh đám mây mùa hạ vắt nửa mình sang thu nghĩa là thế nao? 
? Nhận xét gì về những từ ngữ dùng để miêu tả cảnh vật thiên nhiên đó?
GV tiểu kết, chuyển ý
? ở khổ 3 là cảm nhận của nhà thơ về điều gì? 
? Thời tiết lúc giao mùa được tác giả cảm nhận và miêu tả như thế nào?
? Em hiểu thế nào về những hình ảnh đó. Đặc biệt là hình ảnh cuối bài?
? Qua 3 khổ thơ, em cảm nhận như thế nào về khung cảnh thiên nhiên lúc giao mùa hạ - thu?
? Theo em, nét riêng của thời điểm giao mùa được thể hiện đặc sắc nhất qua hình ảnh câu thơ nào?
* Khổ 1:
- Sự chuyển màu hạ - sang thu:
+ hương ổi phả vào
+ gió se: gió nhẹ, khô, hơi lạnh
+ sương chùng chình
Tác giả cảm nhận tinh tế bằng cả khứu giác, xúc giác, thị giác.
- Cảm xúc nhà thơ: “bỗng”, “hình như” -> ngỡ ngàng, bâng khuâng.
* Khổ 2:
- Cảnh vật thiên nhiên:
 + Sông dềnh dàng: dòng sông trôi thong thả
 + Chim vội vã
 + Đám mây mùa hạ: vắt nửa mình sang thu.
- Nghệ thuật dùng từ ngữ chỉ trạng thái, tính chất của người để miêu tả cảnh vật thiên nhiên, (nhân hoá) khiến cảnh vật trở nên sống động, có hồn.
* Khổ 3:
- Thời tiết lúc giao mùa.
+ nắng: còn bao nhiêu
+ mưa: vơi dần
+ sấm: bớt bất ngờ trên hàng cây đứng tuổi.
Vừa có ý nghĩa tả thực, vừa có ý nghĩa ẩn dụ: khi con người từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời.
=> Khung cảnh thiên nhiên lúc giao mùa hạ sang thu với những biến chuyển nhệ nhàng mang vẻ đẹp riêng đầy gợi cảm.
III- Tổng kết - Luyện tập
? Nét đặt sắc nghệ thuật của bài thơ “Sang thu”?
? Nội dung cảm xúc của bài?
? Bài thơ giúp em hiểu gì về nhà thơ Hữu Thỉnh?
(Cảm nhận tinh tế, tình yêu thiên nhiên, gắn bó với thiên nhiên, quê hương đất nước...)
1- Nghệ thuật:
- Từ ngữ giàu hìn ... g minh, câu nói thứ nhất có hàm ý.
? Nghĩa tường minh là gì? Hàm ý là gì?
GV tiểu kết, cho HS đọc ghi nhớ.
- Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
- Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy. 
II- Luyện tập.
Bài 1: HS đọc, xác định yêu cầu. HS làm bài cá nhân. 
Yêu cầu:	a/ Câu “Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dạy.”, đặc biệt là cụm từ “tặc lưỡi”. Đây là cách dùng hình ảnh để diễn đạt ý của ngôn ngữ nghệ thuật.
	b/ Những từ ngữ: mặt đỏ ửng (ngượng), nhận lại chiếc khăn (không trách được), vội quay đi (quá ngượng). Thái độ ấy cho thấy cô gái định kín đáo để khăn lại làm kỉ vật cho người thanh niên.
Bài 2, 3, 4: 
- HS đoc, xác định yêu cầu. GV chia mỗi nhóm làm 1 bài, (trong nhóm lớn chia thành các nhóm nhỏ).
- HS làm theo nhóm 5’. Đại diện nhóm trình bày. Các nhóm nhận xét. GV nhận xét, chuẩn xác.
Yêu cầu:	+ Bài 2: Hàm ý câu in đậm là “ông hoạ sĩ chưa kịp uống nước chè đấy.”
	+ Bài 3: Câu chứa hàm ý “Cơm chín rồi!”, nội dung hàm ý là “ông vô ăn cơm đi”.
	+ Bài 4: Những câu in đậm không chứa hàm ý. Câu thứ nhất là câu nói lảng, câu thứ 2 là câu nói dở dang.
C. Củng cố, dặn dò.
- Nắm chắc lí thuyết. Hoàn chỉnh các bài tập.
- Chuẩn bị tiết 124: Nghị luận về một đoạn thơ.
Yêu cầu: đọc kĩ VB mẫu, trả lời các câu hỏi, nghiên cứu bài tập.
* Rút kinh nghiệm:
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
----------------------- *** ------------------
Ngày soạn:10/2/ 2010
 Ngày dạy: /2 /2010 
Tiết 124 
Nghị luận về một đoạn thơ , bài thơ 
A . Mục tiêu cần đạt 
Giúp học sinh : 
 - Hiểu rõ các yêu cầu đối với bài văn nghị luận về một đoạn thơ , bài thơ .
- Bước đầu rèn luyện kĩ năng viết bài nghị luận về một đoạn thơ , bài thơ .
B. Tiến trình dạy học 
* ổn định lớp. Kiểm tra bài cũ : 
 Trong số những bài thơ đã học , hình ảnh thơ nào gây ấn tượng cho em nhất ? Vì sao ?
* Giới thiệu bài: 
* Bài mới : 
I . Tìm hiểu bài nghị luận về một đoạn thơ , bài thơ .
- HS đọc văn bản mẫu " Khát vọng .... cho đời " ở SGK .
- GV tổ chức HS thảo luận hệ thống câu hỏi ở SGK (7 phút)
Đại diện nhóm trình bày, nhận xét.
GV tổng hợp, nhận xét, bổ sung.
? Nhận xét về cách diễn đạt trong từng đoạn văn bản .
? Thế nào là nghị luận về đoạn thơ, bài thơ ?
? yêu cầu của bài nghị luận về đoạn thơ, bài thơ ntn ? 
GV nhấn mạnh: Người viết phải chọn lọc và bình giảng những chi tiết , hình ảnh thơ đặc sắc , phân tích .
HS đọc ghi nhớ SGK .
1. Văn bản mẫu : 
a, Vấn đề nghị luận : " Khát vọng , hoà nhập , dâng hiến cho đời " -> Hình ảnh mùa xuân , tình cảm thiết tha của Thanh Hải trong bài thơ " Mùa xuân nho nhỏ " .
b, Các luận điểm :
- Hình ảnh mùa xuân mang nhiều tầng nghĩa .
- Hình ảnh mùa xuân rạo rực của thiên nhiên đất nước trong cảm xúc thiết tha , trìu mến của tác giả -> Bao gồm các luận cứ : 
+ Đó là dòng sông xanh , bông hoa tím , lộc " giắt đầy trên lưng " người ra trận .... 
+ Đó là tiếng chim chiền chiện hót vang trời .
+ Đó là sức xuân " đi lên phía trước " của đất nước .
- Từ rung cảm thiết tha trước vẻ đẹp của mùa xuân quê hương , đất nước , nhà thơ bộc lộ một nguyện ước chân thành : 
+ Khát vọng được hoà nhập , được dâng hiến . 
+ Sự khiêm nhường , tự tin , tự hào của con người ý thức sâu sắc về giá trị cuộc đời , về hạnh phúc của hiến dâng và đón nhận .
c, Bố cục :
- Mở bài : Từ đầu -> đáng trân trọng .
- Thân bài : Tiếp theo ....... mùa xuân .
- Kết bài : Còn lại .
-> Bố cục rõ ràng , mạch lạc , có sự liên kết .
d, Nhận xét cách diễn đạt :
Người viết đã trình bày những cảm nghĩ , đánh giá của mình bằng thái độ tin yêu , bằng tình cảm thiết tha trìu mến -> chỉ ra được cái hay , cái đẹp của bài thơ .
2. Bài học
 Ghi nhớ : SGk .
II . Luyện tập .
Học sinh đọc yêu cầu luyện tập .
- Học sinh làm theo nhóm , bổ sung luận điểm cho bài thơ .
- Đại diện các nhóm trình bày . Giáo viên nhận xét , đánh giá , tổng kết .
* Có thể bổ sung các luận điểm cho bài thơ :
+ Nhạc điệu của bài thơ .
+ Bức tranh mùa xuân của bài thơ .
+ Mùa xuân của giai điệu ngọt ngào , tình tứ , sâu lắng trong dân ca xứ Huế . 
C. Củng cố, dặn dò
- Nắm vững yêu cầu nghị luận về một bài thơ , đoạn thơ .
- Chuẩn bị bài : Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ , bài thơ .
 Yêu cầu: đọc kĩ VD, tập ra đề, rút ra cách tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý, cách viết các phần.
* Rút kinh nghiệm:
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
----------------------- *** ------------------
Ngày soạn:10/2/ 2010
 Ngày dạy: /2 /2010 
Tiết 125 
 Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ , bài thơ 
A . Mục tiêu cần đạt 
- Biết cách viết bài nghị luận về một đoạn thơ , bài thơ cho đúng với các yêu cầu của bài nghị luận văn học .
 - Rèn kĩ năng thực hiện các bước khi làm văn nghị luận tác phẩm văn học , cách tổ chức triển khai luận điểm .
 - Có ý thức thực hiện lập dàn ý , bày tỏ ý kiến trước một tác phẩm .
B . Tiến trình dạy học 
 * ổn định lớp. Kiểm tra bài cũ : 
? Thế nào là bài nghị luận về một bài thơ , đoạn thơ ? Yêu cầu của bài nghị luận về đoạn thơ, bài thơ ?
 * Giới thiệu bài: nêu nội dung, yêu cầu của bài học
 * Dạy bài mới 
- GV cho HS đọc 8 đề văn ở SGK .
? Yêu cầu của đề được thể hiện ở những từ ngữ nào ? 
( HS xác định , GV chuẩn xác ) .
? Đối tượng nghị luận là gì ? 
? Các đề có cấu tạo như thế nào ? 
? Các từ trong đề bài như phân tích cảm nhận , suy nghĩ , biểu thị những yêu cầu gì đối với bài làm ? 
HS đọc bài văn viết về quê hương (trang 81 ) .
? Chỉ ra bố cục 3 phần của bài văn .
? Mở bài tác giả viết những ý gì ?
? Câu nào là câu luận điểm trong bài viết ở phần thân bài .
? Để triển khai phần thân bài tác giả đã phân tích mấy luận cứ ?
? Mỗi luận cứ được phân tích triển khai như thế nào ? 
? Trong mỗi câu nêu luận cứ khái quát có từ ngữ nào thể hiện sự đánh giá của người viết .
? Kết bài viết ý gì ? 
? Bài văn có sức thuyết phục không ? Tại sao ? 
? Từ VB mẫu, em hãy rút ra cách làm bài nghị luận về đoạn thơ, bài thơ ? 
Học sinh đọc to ghi nhớ .
I . Đề bài nghị luận về một đoạn thơ , bài thơ
1. Ví dụ : SGK .
- Yêu cầu : Phân tích , cảm nghĩ , cảm nhận . 
- Đối tượng : 
+ Hình tượng thơ .
+ Một đoạn thơ . 
+ Cả bài thơ .
- Cấu tạo của đề : 
+ Phần mệnh lệnh nêu yêu cầu thực hiện.
+ Phần cốt lõi nêu các vấn đề nghị luận.
- Yêu cầu cụ thể : 
+ Phân tích : chủ yếu vận dụng phương pháp phân tích .
+ Cảm nhận : ấn tượng , cảm thụ của người viết 
+ Suy nghĩ : nhận định , phân tích , của người viết .
+ Nếu không có câu lệnh : người viết bày tỏ ý kiến của mình về vấn đề được nêu ra trong bài . 
II . Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ . 
1 . Ví dụ : Lập dàn ý cho đề văn .
Đề : Phân tích tình yêu quê hương của Tế Hanh trong " Quê hương " .
a, Mở bài : Cảm xúc về đề tài quê hương trong thơ Tế Hanh .
Giới thiệu tác phẩm , bàn luận " Quê hương " .b, Thân bài : 
Khái quát vấn đề " Tế Hanh đã cất tiếng ca trong trẻo , nồng nàn về làng chài " . Rút ra ý nghĩa của bài thơ : bồi đắp cho mỗi người đọc tình yêu quê hương thắm thiết .
- Luận cứ 1 : Hình ảnh đoàn thuyền ra khơi trong kí ức thật sinh động .
+ Hình ảnh con thuyền .
+ Nhận xét lời thơ , từ ngữ .
+ Cảm nhận về cánh buồm .
-> Tình cảm của tác giả thiêng liêng trìu mến 
- Luận cứ 2 : Cảnh ồn ào đáng yêu khi chào đón thành quả lao động cũng thật vui tươi .
+ Nhận xét âm điệu thơ so sánh với trước .
- Luận cứ 3 : Hình ảnh con người với những câu thơ tinh tế , hay nhất .
+ Nhận xét con người : bức tượng đài người dân chài được khắc hoạ . 
+ Bức tượng mang hương vị quê hương.
+ Nhận xét câu thơ cuối .
c, Kết bài : 
Đánh giá khái quát , khẳng định ý kiến về tác phẩm :
Tiếng ca trong trẻo ........
Tác dụng : Thêm yêu quê hương .
- Đây là một bài văn hấp dẫn , giàu sức thuyết phục .
- Hấp dẫn bởi : người viết đã biết chọn những hình ảnh tiêu biểu , đặc sắc của bài thơ , có những cảm thụ , đánh giá riêng , lời văn mượt mà , thể hiện cảm xúc của viết , ý kiến nhận xét nêu ra là xác đáng .
- Bài viết đã phân tích các khía cạnh cụ thể trong bài thơ để chứng minh cho nhận xét của mình .
- Bài viết có sự liên kết liền mạch .
2 . Bài học : Cách làm một bài nghị luận về một đoạn thơ , bài thơ :
- Bố cục : đủ 3 phần : Mỗi phần đảm nhận một nhiệm vụ riêng ( như SGK ) .
- Các ý kiến , nhận xét đưa ra trong bài văn phải cụ thể , đáng tin cậy . Các ý kiến đó phải được phân tích , chứng minh bằng các luận cứ xác thực .
- Các luận điểm đưa ra phải gắn với sự đánh giá cái hay , cái đẹp của đoạn thơ , bài thơ .
- Để làm rõ luận điểm : người viết phải bộc lộ ý kiến riêng của mình , chứng tỏ khả năng cảm thụ tác phẩm văn học tốt. 
- Về lời văn : tự nhiên , giàu cảm xúc .
4 . Ghi nhớ : SGK 
 II . Luyện tập .
GV yêu cầu HS nêu yêu cầu luyện tập : Lập dàn ý phân tích bài " Khúc hát ru ....... " của Nguyễn Khoa Điềm .
Giáo viên chia học sinh làm theo nhóm , mỗi nhóm làm một phần :
Nhóm 1 : Mở bài + kết bài .
Nhóm 2 : Luận điểm 1 .
Nhóm 3 : Luận điểm 2 .
Yêu cầu triển khai các ý theo trình tự lập luận : nêu luận điểm -> dẫn chứng + lí lẽ phân tích -> kết luận .
* Gợi ý : 
* Mở bài : 
- Giới thiệu hoàn cảnh ra đời 1969 .
- Bài thơ là lời ru tha thiết của người mẹ .....
* Thân bài : 
- Tình cảm yêu thương trìu mến của người mẹ đối với con .
- Hình ảnh người mẹ trong công việc .
* Kết bài : Khúc ca được mọi người yêu mến bởi tình cảm bao la của người mẹ với con thật xúc động -> hiểu thêm tình mẹ .
C. Củng cố, dặn dò
- Tìm ý cho đề văn : Phân tích khổ thơ đầu trong bài " Sang thu " của Hữu Thỉnh.
- Nắm nội dung bài học .
- Chuẩn bị tiết 126: Soạn bài : Mây và sóng .
* Rút kinh nghiệm:
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
----------------------- *** ------------------
-

Tài liệu đính kèm:

  • docvan 9_T25.doc