Giáo án môn học Ngữ văn lớp 9 - Tiết 20 đến tiết 34

Ngµy so¹n :10-9-2010 	
 TiÕt 20 - 
 LUYỆN TẬP TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
 A.MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Biết linh hoạt trình bày văn bản tự sự với các dung lượng khác nhau phù hợp với
 yêu cầu gia của mỗi hoàn cảnh giao tiếp, học tập.
- Củng cố kiến thức về thể loại tự sự đã học.
1.Kiến thức:
- Các yếu tố của thể loại tự sự( nhân vật, sự việc, cốt truyện)
- Yêu cầu cần đạt của một văn bản tóm tắt tác phẩm tự sự.
2. Kĩ năng:
- Tóm tắt một văn bản tự sự theo các mục đích khác nhau.
B. CHUẨN BỊ:
	- Gi¸o viªn: So¹n bµi + §äc t­ liÖu.
	- Häc sinh: Lµm hÕt bµi tËp cò + ¤n l¹i kiÕn thøc v¨n b¶n tù sù.
C. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC::
* Ho¹t ®éng 1- KIỂM TRA BÀI CŨ
- ThÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù?
(Lµ kÓ l¹i mét cèt truyÖn ®Ó ng­êi ®äc hiÓu ®­îc néi dung c¬ b¶n cña t¸c phÈm Êy; 
khi tãm t¾t cÇn chó ý:
+ Ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt cña t¸c phÈm lµ sù viÖc vµ 
nh©n vËt chÝnh.
	+ Cã thÓ xen kÏ cã møc ®é nh÷ng yÕu tè bæ trî c¸c chi tiÕt, c¸c nh©n vËt phô,
miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn, ®èi tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m.
* Hoạt động 2- GIỚI THIỆU BÀI
* Ho¹t ®éng 3 – BÀI MỚI
HD HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
1.Ng÷ liÖu, ph©n tÝch ng÷ liÖu:
a-§äc c¸c t×nh huèng trong SGK
- Trong c¶ 3 t×nh huèng trªn, ng­êi ta
®Òu ph¶i tãm t¾t v¨n b¶n à Em h·y rót
ra nhËn xÐt vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i tãm t¾t
v¨n b¶n?
- H·y t×m hiªu vµ nªu lªn c¸c t×nh huèng
kh¸c trong cuéc sèng mµ em thÊy cÇn
ph¶i vËn dông kü n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n
tù sù?
b-§äc c¸c sù viÖc trong SGK.
? C¸c sù viÖc chÝnh ®· ®­îc nªu ®Çy ®ñ
ch­a? Cã thiÕu kh«ng? Sù viÖc thiÕu cã
quan träng kh«ng? T¹i sao? Tr×nh tù xÕp
s¾p ®· hîp lý ch­a?
- Söa l¹i nh­ thÕ nµo?
- HS tóm tắt tác phẩm
3. Nếu phải tóm tắt ngắn gọn hơn, 
em sẽ tóm tắt như thế nào?
- H­íng dÉn häc sinh viÕt tãm t¾t v¨n 
b¶ntù sù à Tr×nh bµy.
a)- V¨n b¶n: L·o H¹c.
b)- V¨n b¶n: ChiÕc l¸ .
I. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC:
1. CỦNG CỐ KIẾN THỨC:
a.Sự cần thiết của việc tóm tắt VB tự sự:
* Mục đích của việc tóm tắt văn bản tự sự:
- Dùng để trao đổi vấn đề liên quan đến
 tác phẩm được tóm tắt.
- Dùng để lưu trữ tài liệu học tập.
- Dùng để giới thiệu tác phẩm tự sự.
* Yêu cầu của việc tóm tắt văn bản tự sự:
- Văn bản tóm tắt phải bảo đảm ngắn gọn, 
phù hợp với mục đích sử dụng.
- Các sự việc chính trong truyện được tóm 
tắt phải được tổ chức thành một chỉnh 
thể thống nhất, dễ theo dõi, trung thành với 
cốt truyện.
- Ngôn ngữ văn bản tóm tắt cần cô đọng 
với từ ngữ có tính khái quát câu văn có khả
 năng bao quát nhiều sự kiện.
b-Thùc hµnh tãm t¾t mét v¨n b¶n tù sù:
1.a.Nhìn chung 7 sự việc và các nhân vật 
nêu ra là đủ; tuy vậy vẫn còn thiếu một sự việc 
quan trọng đó là cái bóng.
1.b. Như vậy sự việc thứ năm là chưa hợp lí cần
 chữa lại.
- Gĩư nguyên sự việc từ 1-6
- Sự việc 5: Một đêm, TS cùng con trai ngồi bên
 ngọn đèn, đứa con nói rằng: “ Cha Đản 
lại đến kia kìa!”. Chàng hỏi đâu, nó chỉ bóng 
chàng trên vách: “ Đây này!”. Bấy giờ chàng mới tỉnh ngộ, thấu nỗi oan của vợ, nhưng việc đã trót qua rồi.
- Sự việc 8: TS nghe Phan Lang kể..
2.Tóm tắt:
 Xưa có chàng TS vừa cưới vợ xong đã đầu quân
 đi lính để lại mẹ già và người vợ trẻ. Giặc tan, 
TS về nhà, nghe lưòi con trai nghĩ là vợ mình 
không chung thuỷ. VN bị nghi oan bèn gieo 
mình xuống sông HG tự tử. Một đêm TS 
cùng con trai ngồi bên đèn, đứa con chỉ chiếc 
bóng trên tường và nói đó là người thường đến 
với mẹ những đêm trước đây. TS hiểu ngay rằng
 vợ mình đã bị oan. PL tình cờ gặp lại VN ở thuỷ
 cung. Khi PL được về trần gian, VN gửi chiếc 
hoa vàng và lưòi nhắn TS. TS bèn lập đàn giải 
oan bên bờ HG. VN trở về ngồi trên chiếc kiệu 
hoa đứng ở giữa dòng, lúc ẩn, lúc hiện.
3. Xưa có chàng TS vừa cưới vợ xong đã phải đi 
lính. Giặc tan TS trở về, hồ đồ nghe lời con trẻ, 
nghi oan cho VN khiến nàng phải tự tử. Khi TS
hiểu ra cơ sự thì đã muộn, chàng chỉ còn nhìn 
thấy được VN ngồi trên chiếc kiệu hoa đứng ở 
giữa dònglúc ẩn, lúc hiện.
II. LUYỆN TẬP:
1-Bµi tËp 1: SGK trang 58.
- Mêi hai em tr×nh bµy, nhËn xÐt:
+ ¦u ®iÓm:
+ Tån t¹i:
* Hoạt động 4- CỦNG CỐ BÀI HỌC
- HÖ thèng néi dung bµi.
- Kh¾c s©u kiÕn thøc c¬ b¶n.
* Hoạt động 5- HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học thuộc bài.
- Soạn bài: Sự phát triển của từ vựng.
Ngµy so¹n :18-9-2007 	
 TiÕt 21 
 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- N¾m ®­îc mét trong nh÷ng c¸ch quan träng ®Ó ph¸t triÓn cña tõ vùng tiÕng 
ViÖt lµ biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ng÷ trªn c¬ së nghÜa gèc.
1.KiÕn thøc:
 - Sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ng÷
 - Hai ph­¬ng thøc ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ng÷.
2.KÜ n¨ng:
 - NhËn biÕt ý nghÜa cña tõ ng÷ trong côm tõ vµ trong v¨n b¶n.
 - Ph©n biÖt c¸c ph­¬ng thøc t¹o nghÜa míi cua tõ ng÷ víi c¸c phÐp tu tõ Èn dô, 
 ho¸n dô.
B. CHUẨN BỊ:
	- Gi¸o viªn: So¹n bµi + §äc tµi liÖu. 
	- Häc sinh: + §äc tr­íc tiÕt 21.
 + Tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK? 
C. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
* Ho¹t ®éng 1- KIỂM TRA BÀI CŨ
- ThÕ nµo lµ lêi dÉn trùc tiÕp? Lêi dÉn gi¸n tiÕp? Cho VD minh ho¹?
	- Lµm bµi tËp 2 + 3 (Trang 54, 55).
* Ho¹t ®éng 2- GIỚI THIỆU BÀI 
HD HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
1.Ng÷ liÖu, ph©n tÝch ng÷ liÖu:
* §äc c¸c ng÷ liÖu SGK.
(1)- Gi¶i nghÜa tõ “Kinh tÕ”:
? Tõ “Kinh tÕ” víi nghÜa cũ hiÖn nay cã
cßn dïng n÷a hay kh«ng?
? NhËn xÐt nghÜa cña tõ nµy?
Kinh tế có nghĩa là kinh bang tế thế: lo việc 
nước, việc đời => hoài bão cứu nướ. Ngày
 nay chúng ta không dùng với nghĩa như
 vậy nữa mà chuyển từ rộng sang hẹp.
(2)- “ChÞ em s¾m . xu©n”: Tõ “Xu©n”
nghÜa lµ g×? ( mùa xuân)
-? “Ngµy xu©n  dµi”: Tõ “Xu©n” nghÜa
lµ g×. ( tuæi trÎ)
? HiÖn t­îng chuyÓn nghÜa nµy ®­îc tiÕn
hµnh theo ph­¬ng thøc nµo. (Èn dô).
? Tõ “Giê kim  trao tay”: Tõ “Tay” cã
nghÜa lµ g×? ( bé phËn c¬ thÓ ng­êi)
? “Cïng  tay lu«n ”: Tõ “Tay” nghÜa
lµ g×. ( kÎ bu«n ng­êi)
? HiÖn t­îng nµy chuyÓn nghÜa nµy theo
ph­¬ng thøc nµo? (Ho¸n dô).
- Gäi 2 häc sinh ®äc ghi nhí.
HD LUYỆN TẬP
- Häc sinh ®äc bµi tËp sè 1?
- Nªu yªu cÇu?
- Häc sinh tr¶ lêi à Gi¸o viªn nhận xét
- §äc yªu cÇucña bµi tËp 2
- Gi¶i nghÜa c¸ch dïng tõ “Trµ” gièng?
Kh¸c?
- Gi¶i thÝch nghÜa chuyÓn tõ, nghÜa gèc
“§ång hå”?
- §äc yªu cÇu cña bµi tËp?
à Chøng minh ®ã lµ nh÷ng tõ nhiÒu 
nghÜa?
- §äc yªu cÇu cña ®Ò bµi?
- Häc sinh tr¶ lêi, gi¸o viªn uèn n¾n cho
häc sinh?
- Tìm các ví dụ về nghĩa của từ nhiều nghĩa?
- Phân biệt phép ẩn dụ và phương thức ẩn dụ
Trong việc tạo nghĩa mới của từ?
I.HÌNH THÀNH KIẾN THỨC:
1.Sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn nghÜa cña tõ
ng÷.
- Tõ vùng kh«ng ngõng ®­îc bæ sung, ph¸t
 triÓn.
- Mét trong nh÷ng c¸ch ph¸t triÓn tõ vùng 
tiÕng ViÖt lµ biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn nghÜa cña
 tõ ng÷ trªn c¬ së nghÜa gèc cña chóng.
- Ph­¬ng thøc chñ yÕu biÕn ®æi vµ ph¸t 
triÓn nghÜa cña tõ ng÷ lµ ph­¬ng thøc Èn dô vµ 
ho¸n dô.
II.LUYỆN TẬP:
1-Bµi tËp 1: (Trang 56).
- a): NghÜa gèc: Bé phËn c¬ thÓ.
- b): Ho¸n dô:
- c): Èn dô: VÞ trÝ tiÕp xóc 
- d): Èn dô: TiÕp xóc ®Êt 
2-Bµi tËp 2: (Trang 57).
Gièng: ®· chÕ biÕn dïng ®Ó pha n­íc uèng.
Kh¸c: Dïng ®Ó ch÷a bÖnh.
3-Bµi tËp 3: (Trang 57).
- §ång hå diÖn: Dïng ®Ó ®Õm sè ®¬n vÞ
®iÖn ®· tiªu thô ®Ó tÝnh tiÒn, 
4-Bµi tËp 4: (Trang 57).
- Héi chøng: KÝnh th­a; CT; phong b×;
b»ng dëm.
- Ng©n hµng.
- Sèt.
- Vua.
5-Bµi tËp 5: (Trang 57).
- MÆt trêi (1) àChØ sù viÖc cña hiÖn t­îng.
- MÆt trêi (2)à Èn dô NT.
 * Ho¹t ®éng 4- CỦNG CỐ BÀI HỌC
- Häc kü néi dung bµi à HÖ thèng néi dung c¬ b¶n cña bµi.
- §äc l¹i ghi nhí.
- Lµm hoµn chØnh bµi tËp vµo vë.
 * Hoạt động 5- HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Đọc một số mục từ trong từ điển và xác định nghĩa gốc, nghĩa chuyển của từ đó. Chỉ ra
 trình tự trình bày nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ trong từ điển.
Ngµy so¹n :18-9-2010 	
 Tiết 22
 CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
(TrÝch: “Vò Trung tuú bót”)
 - Ph¹m §×nh Hæ -
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Bước đầu làm quen với thể tuỳ bút thời kì trung đại
- Cảm nhận được nội dung phản ánh xã hội của tuỳ bút trong Chuyện cũ trong phủ chúa
 Trịnh.
-Thấy được đặc điểm nghệ thuật độc đáo của truyện.
1.Kiến thức:
- Sơ giản về thể văn tuỳ bút thời trung đại.
- Cuọc sống xa hoa của vua chúa, sự nhũng nhiễu của bọn quan lại thời Lê- Trịnh.
- Những đặc điểm nghệ thuật của một văn bản viết theo thể loại tuỳ bút thời kì trung đại.
2. Kĩ năng:
- Đọc-hiểu một văn bản tuỳ bút thời kì trung đại.
- Tự tìm hiểu một số địa danh, chức sắc, nghi lễ thời Lê- Trịnh.
B. CHUẨN BỊ:
	- Gi¸o viªn: So¹n bµi - §äc t­ liÖu, b¶ng phô, chuÈn kiÕn thøc.
	- Häc sinh: §äc tr­íc tiÕt 22.
C. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
* Ho¹t ®éng 1- KIỂM TRA
	- Em h·y liÖt kª nh÷ng chi tiÕt nãi vÒ ®øc tÝnh tèt ®Ñp cña Vò N­¬ng?
	- Sau khi ®äc xong t¸c phÈm em cã suy nghÜ g× vÒ sè phËn cña ng­êi phô n÷
trong x· héi phong kiÕn tr­íc ®©y?
* Ho¹t ®éng 2- GIỚI THIỆU BÀI 
 “Vũ trung tuỳ bút” –một tác phẩm văn xuôi ghi lại một cách sinh động, hấp dẫn hiện thực
đen tối của xã hội nước ta thời đó, cung cấp những kiến thức về văn hoá truyên thống .
 Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh ghi chép lại điều gì ? Chúng ta cùng tìm hiểu trong tiết
học hôm nay.
* Hoạt động 3- BÀI MỚI 
HD TÌM HIỂU CHUNG
? Nêu những hiểu biết của em về tác 
giả.
? Tác phẩm được viết vào thời gian 
nào.
- Giäng ®äc b×nh th¶n, chËm r·i, h¬i 
buån, hµm ý phª ph¸n kÝn ®¸o.
- §äc 19 chó thÝch.
- Gi¶i nghÜa thªm 2 tõ.
- V¨n b¶n ®­îc viÕt theo thÓ lo¹i nµo?
- §o¹n trÝch chia lµm mÊy phÇn?
- Nªu néi dung tõng phÇn?
- §äc ®o¹n 1?
- Nh÷ng cuéc ®i ch¬i cña TrÞnh S©m ®­îc
t¸c gi¶ miªu t¶ nh­ thÕ nµo?
- X©y dùng ®×nh ®µi liªn tôc, ®i ch¬i liªn
miªn, huy ®éng ng­êi phôc dÞch, bµy
nhiÒu trß lè l¨ng tèn kÐm, 
- û thÕ ®Ó c­íp ®o¹t nh÷ng cña quý trong
thiªn h¹ ®em vÒ t« ®iÓm n¬i phñ chóa.
- Th¸i ®é cña t¸c gi¶ ®­îc biÓu hiÖn ra sao?
=> T¸c gi¶ t¶, kÓ chi tiÕt, tû mû hÇu nh­ 
kh¸ch quan kh«ng ®Ó lé th¸i ®é, xóc c¶m
vµ muèn ®Ó tù sù viÖc nãi lªn vÊn ®Ò.
- Em hiÓu c©u: “KÎ thøc gi¶ biÕt ®ã .
t­êng” hµm ý g×? LÞch sö ®· chøng minh
lêi ®o¸n nµy ®óng nh­ thÕ nµo?
- C©u v¨n thÓ hiÖn th¸i ®é dù ®o¸n cña t¸c
gi¶ tr­íc c¶nh xa hoa, d©m ®·ng.
- §äc ®o¹n 2?
- Dùa thÕ chóa, bän ho¹n quan th¸i gi¸m
®· lµm g×? V× sao chóng cã thÓ lµm ®­îc nh­ vËy?
Thùc chÊt nh÷ng hµnh ®éng ®ã lµ g×?
- Ra ngoµi do¹ dÉm, dß xÐt t×m ®å quÝ
hiÕm ®Ó chiÕm ®o¹t c­íp ®i hoÆc tèng
tiÒn nh©n d©n,
à §ã lµ thñ ®o¹n võa ¨n c­íp, võa la
lµng cña bän tay sai qu¸i ®¶n, chóng lµm
®­îc nh­ vËy lµ do chóng ®­îc chóa dung
tóng à Mäi phiÒn hµ, thèng khæ ®Òu 
chót lªn ®Çu ng­êi d©n.
- Em cã nhËn xÐt nh­ thÕ nµo vÒ c¸ch
miªu t¶ cña t¸c gi¶? So víi ®o¹n trªn cã
g× kh¸c?
- Chi tiÕt cuèi ®o¹n t¸c gi¶ nªu ra nh»m
môc ®Ých g×? ( HS thảo luận nhóm)
- MÑ t¸c gi¶ tù chÆt c©y sî tai v¹ Ëp ®Õn.
à C©u chuyÖn t¨ng tÝnh ch©n thùc.
à Víi c¸ch t¶ tû mû, chi tiÕt, cô thÓ cã 
vÎ nh­ kh¸ch quan, l¹nh lïng, song cã
c¶m xóc ®· hiÖn ra.
- Cho biết thái độ của tác giả?
- §Æc s¾c nghÖ ...  trong văn bản tự sự.
2.Kĩ năng:
- Phát hiện và phân tích được tác dụng của miêu tả trong văn bản tự sự
- Kết hợp kể chuyện với miêu tả khi làm một bài văn tự sự
B.CHUẨN BỊ:
- GV: Đoạn văn mẫu 
- HS: Ôn lại kiến thức ngữ văn 8 có liên quan tới bài học.
C-TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG:
* Hoạt động 1- KIỂM TRA BÀI CŨ
 KT sự chuẩn bị bài của học sinh.
* Hoạt động 2- GIỚI THIỆU BÀI 
Ở chương trình NV 8, chúng ta đã được tìm hiểu “Miêu tả và bản chất trong VB tự sự”. Giờ học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu tiếp vai trò của miêu tả trong VB tự sự. Từ đó các em vận dụng viết các đoạn văn bài văn.
* Hoạt động 3- BÀI MỚI
HD HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
1. Ngữ liệu và phân tích ngữ liệu:
 * Ví dụ: đoạn trích (SGK tr 91)
 - 2 HS đọc VD.
? Đoạn trích trên kể về trận đánh nào?
-> Trận đánh đồn Ngọc Hồi.
?Trong trận đánh này Quang Trung xuất hiện (làm gì) như thế nào?
-> Quang Trung chỉ huy tướng sĩ: Rất mưu trí, oai phong.
?Hãy chỉ ra các chi tiết MT trong đoạn trích? Các chi tiết ấy nhằm thể hiện những đối tượng nào?
+ “Nhân có gió bấc làm hại mình”
+ “Quân Thanh chống không nổi mà chết”
+ “Quân Tây Sơn thừa thếlung tung”
Làm nổi bật quân Thanh và quân Tây Sơn.
?Bạn kể lại ND đoạn trích với 4 sự việc (SGK tr91) đã được chưa, vì sao?
-> Mới chỉ là liệt kê các sự việc diễn ra theo trình tự thời gian và mới chỉ trả lời được câu hỏi “việc gì đã xảy ra” chưa trả lời được xảy ra ntn? Chưa sử dụng yếu tố miêu tả.
=> Câu chuyện khô khan, không sinh động.
?Hãy rút ra nhận xét: Yếu tố miêu tả có vai trò ntn đối với VB tự sự?
I.HÌNH THÀNH KT:
1.TÌM HIỂU YẾU TỐ MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ:
- Yếu tố miêu tả tái hiện lại những hình ảnh, những trạng thái,đặc điểm, tính chất, của sự vật, con người và cảnh vật trong tác phẩm.
- Việc miêu tả làm cho lời kể trở nên cụ thể, sinh động và hấp dẫn hơn. 
* HD Luyện tập.
- Bài tập1:
 HS đọc yêu cầu bài tập
- Làm vào vở
- Trình bày trước lớp -> nhận xét
- GV đánh giá
Bài tập 3;
- Đọc yêu cầu BT
- Làm miệng trước lớp
- HS nhận xét
- GV đánh giá.
Bài tập 4:
Kể lại diễn biến một sự việc trong đó có các chi tiết miêu tả tâm trạng của bản thân.
Bài tập 1: SGK tr 92.
Thuý Vân
 “Mây thuamàu da”
 “Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang
 Hoa cười ngọc thốt”
Thuý Kiều
 “Làn thu thuỷ
 Liễu hờn kém xanh”
Tả cảnh: “Cỏ non xanh tận chân trời
 Cành lê trắng điểm một vài bông hoa”
 “Tà tà bóng ngả về tây
 Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang”
=> VB sinh động, hấp dẫn, giàu chất thơ.
Bài tập 3: SGK tr92
Giải thích trước lớp về vẻ đẹp chị em Thuý Kiều.
Gợi ý: dựa vào VB “Chị em Thuý Kiều”
Bài tập 4: HS tự làm
* Hoạt động 4- CỦNG CỐ BÀI HỌC
- Phát hiện, nhận biết được những câu văn miêu tả trong một đoạn văn tự sự đã học và chỉ rõ tác dụng của nó.
- Khắc sâu hai nọi dung:+ Vai trò của yếu tố miêu tả trong VB tự sự.
 + Vận dụng vào việc các đoạn văn, văn bản
* Hoạt động 5-HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Học thuộc bài
- Tuần đến làm bài viết số II
- Tiết đến học bài: Trau dồi vốn từ.
Soạn:5-10-09
Tiết 33- TRAU DỒI VỐN TỪ
A.MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Nắm được những định hướng chính để trau dồi vốn từ.
1.Kiên thức:
-Những định hướng chính để trau dồi vốn từ
2.Kĩ năng:
- Giải nghĩa từ và sử dụng từ đúng nghĩa, phù hợp với ngữ cảnh.
B.CHUẨN BỊ.
- GV: Đọc thêm từ điển + TL tham khảo.
- HS: tra từ điển Hán Việt , Tiếng Việt.
C.TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG;
* Hoạt động 1- KIỂM TRA BÀI CŨ
- Thế nào là thuật ngữ? đặc điểm của thuật ngữ? Tìm những thuật ngữ thuộc lính vực Lịch sử.
- Kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS
* Hoạt động 2- GIỚI THIỆU BÀI 
Làm thế nào để hiểu biết được đầy đủ và chính xác nghĩa của từ, qua đó ta còn biết cách dùng từ đúng, không những thế vốn từ của ta ngày càng thêm phong phú. Không có cách nào khác là trau dồi vốn từ. Cụ thể về vấn đề này ntn? mời cả lớp vào giờ học hôm nay.
* Hoạt động 3- BÀI MỚI
HD HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
*- HS đọc VD 1: (SGK/99, 100)
? Cho biết T/g Phạm Văn Đồng muốn nói gì?
->Muốn làm rõ 2 ý:
 1. TiÕng ViÖt là một ngôn ngữ có khả năng rất lớn để đáp ứng nhu cầu diễn đạt của người viết.
 2. Muốn phát huy khả năng tối đa của TiÕng ViÖt, mỗi cá nhân phải không ngừng trau dồi ngôn gữ của mình mà trước hết phải trau dồi vốn từ.
* HS đọc VD 2: (SGK/100)
? Xác định lối diễn đạt trong những câu sau:
a, thừa từ đẹp vì thắng cảnh: Cảnh đẹp
b, Sai từ dự đoán: vì dự đoán: “đoán trước tình hình sự việc nào đó xảy ra trong tương lai” Thay bằng từ ước đoán, phỏng đoán.
C, Sai từ đẩy mạnh: có nghĩa là “thúc đẩy cho phát triển nhanh lên”. Mà ở đây nói về quy mô: mở rộng hay thu hẹp.
? Giải thích vì sao lại có những lỗi trên?
-> Người viết không biết chính xác nghĩa và cách dùng từ mà mình sử dụng.
? Để “biết dùng tiếng ta” cần phải làm gì?
-> Nắm được đầy đủ, chính xác nghĩa của từ và cách dùng từ.
* HS đọc ý kiến của Tô Hoài VD 3: (SGK/100, 101)
? Em hiểu ý kiến sau đây ntn?
-> Nhà văn Tô Hoài phân tích quá trình trau dồi vốn từ của đại thi hào Nguyễn Du bằng cách học lời ăn, tiếng nói của nhân dân.
? So sánh hình thức trau dồi vốn từ ở các VD?
- VD1: Trau dồi vốn từ bằng cách rèn luyện để biết đầy đủ và chính xác nghĩa và cách dùng từ (có thể đã biết nhưng chưa biết rõ)
- VD 2: Học hỏi để biết thêm những từ mà mình chưa biết.
?Qua VD trên cho biết làm thế nào để tăng vốn từ?
I.HÌNH THÀNH KT:
1.RÈN LUYỆN ĐỂ NẮM VỮNG NGHĨA CỦA TỪ VÀ CÁCH DÙNG TỪ .
Muốn sử dụng tốt TV trước hết cần trau dồi vốn từ. Rèn luyện để nắm được đầy đủ và chính xác nghĩa của từ và cách dùng từ là việc rất quan trọng để trau dồi vốn từ.
Ba định hướng chính để trau dồi vốn từ:
Hiểu đầy đủ và chính xác nghĩa của từ trong những văn cảnh cụ thể.
Biết cách dùng từ cho đúng nghĩa và phù hợp với văn cảnh.
Tích luỹ thêm những yếu tố cấu tạo từ chưa biết, làm phong phú vốn từ của bản thân
*HD Luyện tâp.
- Đọc yêu cầu BT
- Làm miệng trước lớp
- H/s khác nhận xét, bổ xung
- Hướng dẫn H/s làm bài.
- Hướng dẫn H/s làm bài tập.
Đọc yêu cầu BT
?Nêu cách thể hiện để làm tăng vốn từ?
Đọc yêu cầu BT
-Hướng dẫn H/s làm bài
- Trình bày miệng.
1-Bài tập 1: (SGK/101)
- Hậu quả: b - Tinh tú: b
- Đoạt: a
2-Bài tập 2: (SGK/101)
A, Mẫu:
- Dứt, không còn gì: tuyệt chủng, tuyệt giao
- Cực kì, nhất: Tuyệt đỉnh, tuyệt mật
B, Đồng:
- Cùng nhau, giống nhau: Đồng âm, đồng bào
- Trẻ em: Đồng giao, đồng ấu
- Chất (đồng): Chất đống
3-Bài tập 3: Sửa lỗi
a, Im lặng thay bằng tĩnh lặng (phù hợp với vật)
b, Thành lập: lập nên, xây dựng nên thay bằng thiết lập
c, Cảm xúc: sự rung động trong lòng do tiếp xúc với sự việc gì thay bằng cảm phục.
4-Bài tập 5: (SGK/103)
Chú ý quan sát, lắng nghe lời nói hằng ngày của mọi người xung quanh và trên các phương tiện thông tin đại chúng.
- Đọc sách báo.
- Ghi chép những từ ngữ mới + tra từ điển từ ngữ khó.
+ Bài tập 6: (SGK/104).
 Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
a, điểm yếu d, láu táu
b, mục đích cuối cùng e, hoảng loạn
c, đề bạt
5-Bài tập 9: (SGK/104)
Mẫu: - Bất: bất biến, bất chính
 - Bí: Bí danh
 - Trữ: trữ lượng, tàng trữ 
- Hệ thống, khắc sâu nội dung bài
- Hướng dẫn H/s về nhà làm bài.
- 2 hình thức trau dồi vốn từ
 + Rèn luyện để biết đầy đủ, chính xác
 + Rèn luyện để biết thêm những từ chưa biết
- Học bài + Hoàn thành những bài tập còn lại
- Chuẩn bị cho viết bài TLV số 2.
* Hoạt động 4- CỦNG CỐ BÀI HỌC
- Tìm các từ có yếu tố cấu tạo từ hoặc có mô hình cho trước
- Rút ra các biện pháp để tăng vốn từ:
 + Rèn luyện để biết đầy đủ, chính xác
 + Rèn luyện để biết thêm những từ chưa biết.
* Hoạt động 5- HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Học bài + Hoàn thành những bài tập còn lại
- Soạn bài: Tổng kết từ vựng
- Chuẩn bị cho viết bài TLV số 2.
-------------------------------------------------------
Soạn ngày:6/10/09
Tiết: 34,35
VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ II
A.MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Biết vận dụng những kiến thứcđã học để thực hành viết một bài văn tự sự kết hợp với miêu tả cảnh vật, con người, hành động.
1.Kiến thức:
- Biết cách làm bài văn tự sự có yếu tố miêu tả.
2.Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng diễn đạt, trình bày.
B.CHUẨN BỊ:
- Giáo viên: Đề + Đáp án
- Học sinh: Lập dàn ý chi tiết 4 đề trong SGK.
C.TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG:
*Hoạt động 1-KIỂM TRA BÀI CŨ
 KT sự chuẩn bị cho giờ viết bài của H/s
* Hoạt động 2- GIỚI THIỆU BÀI
Các em đã được tìm hiểu về miêu tả trong VB tự sự, giờ học này chúng ta sẽ vận dụng những kiến thức đó vào tạo lập một VB tự sự kết hợp VB miêu tả cảnh vật, con người, hành động
*Hoạt động 3- BÀI MỚI 
GV chép đề bài lên bảng
?Xác định kiểu văn bản cần tạo lập.
? Để tạo lập được VB này, ta cần vận dụng những kĩ năng nào vào bài viết?
?VB tạo lập cần cần đảm bảo những nội dung gì?
- Nêu yêu cầu của bài viết.
Những yêu cầu về thái độ trong giờ viết bài của häc sinh.
Nêu đáp án.
I.Đề bài: 
 Tưởng tượng 20 năm sau, vào một ngày hè, em về thăm lại trường cũ. Hãy viết thư cho một b¹n học hồi ấy kể lại buổi thăm trường đầy xúc động đó.
II.Yêu cầu chung: 
1.Nội dung: 
- Kiểu văn bản tự sự
- Vận dụng các kĩ năng: Kể chuyện + tưởng tượng + miêu tả.
- Các nội dung cần nêu ra trong bài làm.
 + Vị trí của người kể chuyện: đã trưởng thành, có một công việc, một vị trí nào đó trong x· héi, mong trở lại thăm ngôi trường cũ.
 + Lí do trở lại thăm trường (đi công tác qua, hè về quê tới thăm trường)
 + Đến thăm trường vào buổi nào?
 + Đến thăm trường đi với ai?
 + Đến trường gặp ai?
 + Quang cảnh trường nh­ thÕ nµo? (có gì thay đổi, có gì còn nguyên vẹn?)
 + Hồi tưởng lại cảnh trường ngày xưa mình học (Những gì gợi lại kỉ niệm buồn, vui của tuổi học trò, trong giờ phút đó bạn bè hiện lên nh­ thÕ nµo?)
2.Hình thức: 
- Cần xác định đúng yêu cầu của đề bài: Kể chuyện.
- Hình thức viết bài: lá thư gửi người bạn cũ.
- Bài viết kết hợp tự sự + miêu tả.
- Trình bày sạch, đẹp, khoa học.
3.Thái độ:
- Nghiêm túc trong giờ viết bài.
- Bài viết thể hiện được sự kết hợp nhuần nhuyễn các kĩ năng đã học (dung từ, đặt câu, diễn đạt, kể chuyện ,miêu tả...)
- Qua bài làm häc sinh cần thể hiện tình cảm yêu mến quý trọng mái trường mình đã học với kỉ niệm buồn vui của tuổi học trò.
III.Đáp án chấm:
- Mở bài: (1 điểm)
 + Lí do viết thư của bạn.
- Thân bài: (7 điểm)
Nội dung bức thư
 + Lời thăm hỏi bạn.
 + Kể cho (nghe) biết về buổi thăm trường đầy xúc động:
 . Lí do trở lại thăm trường
 . Thời gian đến thăm trường
 . Đến thăm trường với ai?
 . Quang cảnh trường ntn?
 . Suy nghĩ của bản than
- Kết bài: (1 điểm)
Lời chúc, lời chào, lời hứa hẹn.
*HD Luyện tập.
GV giao bài tập cho H/s về nhà
Đề bài: Kể lại một giấc mơ, trong đó em được gặp lại người than đã xa cách lâu ngày.
- Hãy lập dàn ý cho đề văn trên.
- Viết đoạn trong phần than bài trong đó có kết hợp kể và miêu tả.
*Hoạt động 4: CỦNG CỐ BÀI HỌC
- GV thu bài
- Nhận xét giờ viết bài của học sinh
* Hoạt động 5-HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Làm bài tập
- Soạn "M· Gi¸m Sinh mua KiÒu"