Giáo án môn học Ngữ văn lớp 9 - Tiết học 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống

Tiết 99:	Tập làm văn.	 Ngày dạy: 10/01/09
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
I. Mục đích yêu cầu:
Học sinh:
- Nắm được những đặc diểm của văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống.
- Biết cách suy nghĩ, đánh giá, nhìn nhận về những sự việc, hiện tượng xung quanh mình.
- Có kĩ năng nhận biết và xây dựng bố cục một bài văn nghị luận.
II. Tiến trình hoạt động:
 1. Ổn định: 9a: / 36(vắng ) 
 2. Kiểm tra:
 Nêu các dạng nghị luận đã học? Đặc điểm chung của bài văn nghị luận là gì ? Vấn đề thường bàn luận là vấn đề nào?
 3. Bài mới:
Hs
Gv
Hs
Gv
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Gv
Hs
Gv
* Hoạt động 1: Tìm hiểu bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống.
+ Đọc văn bản “Bệnh lề mề”
- Văn bản nêu ra vấn đề nghị luận gì trong đời sống?
- Để bàn bạc vấn đề này tác giả nêu ra những biểu hiện cơ bản nào? Hãy phân tích những luận điểm đó?
+ Các hiện tượng: sai hẹn, đi chậm, không coi trọng 
- Cách trình bày hiện tượng trong văn bản có nêu được vấn đề của hiện tượng bệnh lề mề không? 
(Tác giả làm thế nào để người đọc nhận ra hiện tượng ấy?)
- Tác giả đã phân tích những tác hại của việc lề mề trong từng trường hợp cụ thể.
- Có thể có những nguyên nhân nào tạo nên hiện tượng đó?
+ Thảo luận theo nhóm.
+ Mỗi nhóm trình bày kết quả của mình.
- Nhận xét, bổ sung.
- Bệnh lề mề có những tác hại gì?
+ Làm phiền mọi người, làm mất thời giờ, nảy sinh cách đối phó.
- Vì sao có thể xem lề mề là thiếu tôn trọng mình và người khác?
- Hiện tượng lề mề có phù hợp với cụ thể đời sống công nghiệp hoá hiện nay không?
- Vì sao phải đúng giờ giấc là tôn trọng mình và người khác?
+ Gây được thiện cảm trong giao tiếp, hiệu quả công việc, tăng độ tin cậy 
- Bố cục bài viết có mạch lạc, chặt chẽ không? Vì sao?
+ Bố cục bài viết mạch lạc: trước hết nêu hiện tượng, tiếp theo phân tích các nguyên nhân và tác hại, cuối cùng là nêu giải pháp để khắc phục.
- Thái độ của tác giả đối với hiện tượng ấy như thế nào?
+ Phê phán gay gắt.
- Em đã lúc nào mắc bệnh đó chưa? Biểu hiện? Cách khắc phục ?
- Em hiểu thế nào là văn nghị luận một sự việc, hiện tượng trong đời sống? ( ghi nhớ 1)
- Yêu cầu về nội dung và hình thức của bài nghị luận này? (ghi nhớ 2,3)
 Nghị luận về một sự việc, hiện tượng:
 + Nêu hiện tượng.
 + Phân tích nguyên nhân, tác hại.
 + Bày tỏ thái độ.
 + Đề xuất, kiến nghị.
- Văn bản”Tiếng nói văn nghệ”, “Bàn về đọc sách” có phải là nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống không?
* Hoạt động 2: Hướng dẫn luyện tập.
- Đọc và nêu yêu cầu bài tập 1 
- Thảo luận theo nhóm.
+ Trao đổi hiện tượng và chọn hiện tượng đáng biểu dương để khen ngợi.
+ Trình bày trước lớp.
+ Đọc và nêu yêu cầu bài tập 2 
- Gợi nhớ đến bài “Ôn dịch thuốc lá” đã học ở lớp 8 để trao đổi.
+ Thảo luận nhóm.
+ Đại diện nhóm trình bày.
- Nhận xét, sửa cho học sinh.
I. Tìm hiểu bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống:
1. Phân tích ví dụ:
 Văn bản: Bệnh lề mề
 - Hiện tượng: Bệnh lề mề trong đời sống.
 * Biểu hiện của bệnh lề mề:
 + Coi thường giờ giấc
 + Việc riêng thì đúng giờ, việc chung muộn
 => Căn bệnh khó chữa.
* Nguyên nhân:
 - Thiếu tự trọng và chưa biết tôn trọng người khác
 - Quý trọng thời gian của mình, xem thường thời gian của người khác 
 - Coi thường việc chung
* Tác hại: 
 - Làm phiền mọi người 
 - Aûnh hưởng tới những người khác
 - Tạo tập quán không tốt - nảy sinh sự đối phó
* Khắc phục:
- Mọi người: khắc phục, hợp tác
- Đúng giờ, tự giác 
->Tác phong văn hoá
->Bố cụ mạch lạc, chặt chẽ.
2. Ghi nhớ: Sgk.
II. Luyện tập:
 Bài 1/21:
 Các hiện tượng đáng biểu dương như: Chăm học, thật thà, tự giác giúp bạn
 Bài 2/21:
Các ý cần viết bài nghị luận về nạn hút thuốc lá:
+ Nêu hiện tượng hút thuốc lá.
+ Tác hại của việc hút thuốc lá.
+ Nguyên nhân, thái độ, đề xuất
4. Củng cố: Thế nào là nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống?
5. Hướng dẫn – dặn dò:
a. Bài học:
 - Thế nào là văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống?
 - Yêu cầu về nội dung của bài văn nghị luận?
 - Về hình thức bài viết phải có bố cục như thế nào?
 b. Chuẩn bị:
 Gv: Bảng phụ ghi bố cục và các bước làm cơ bản của bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng.
 Hs: + Phần I /Sgk / Tr 22 đọc kĩ 4 đề và thực hiện yêu cầu bên dưới.
 + Phần II /Sgk /Tr 22 dựa vào phần gợi ý thực hiện 4 bước khi làm văn.