Giáo án môn học Ngữ văn lớp 9 - Tuần học 12

Ngµy so¹n:1.11.08
Ngµy gi¶ng: 3.11.08	TiÕt 45: 	
C©u ghÐp
(TiÕp)
A . Môc tiªu:
	- Häc sinh n¾m ®­îc mèi quah hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp.
	- RÌn kü n¨ng sö dông c¸c cÆp quan hÖ tõ ®Ó t¹o lËp c©u ghÐp.
B. ChuÈn bÞ:
	- GV: SGK, tµi liÖu tham kh¶o, gi¸o ¸n.
	- HS: So¹n bµi.
C. C¸c b­íc lªn líp.
1. æn ®Þnh tæ chøc.
2. KiÓm tra bµi cò.
 ? ThÕ nµo lµ c©u ghÐp? Cã mÊy c¸ch nãi vÕ c©u trong c©u ghÐp? Lµm bµi tËp 3.
3. TiÕn tr×nh häat ®éng.
Häat ®éng cñathÇy vµ trß 
TG
Néi dung chÝnh
H§1: Khëi ®éng.
2
ë giê tr­íc chóng ta ®· biÕt thÕ nµo lµ c©u ghÐp, c¸ch nèi c¸c vÕ c©u trong 1 c©u ghÐp. VËy, gi÷a c¸c vÕ c©u cã quan hÖ ý nghÜa nh­ thÕ nµo, chóng ta sÏ t×m hiÓu ë bµi ngµy h«m nay.
H§2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi.
GV treo b¶ng phô - häc sinh ®äc vÝ dô.
20
12
I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u.
1. Bµi tËp : SGK Tr. 123.
? Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©ughÐp lµ quan hÖ g×? Mçi vÕ c©u biÓu thÞ ý nghÜa g×?
HS x¸c ®Þnh kÕt cÊu CV.
VÕ A: BiÓu thÞ ý nghÜa kh¼ng ®Þnh.
VÕ B: BiÓu thÞ ý nghÜa gi¶i thÝch.
- Quan hÖ nghÜa: Nguyªn nh©n - kÕt qu¶.
VÕ A: Cã lÏ tiÕng ViÖt cña chóng ta rÊt ®Ñp.
-VÕ B: (Bëi v×) t©m hån cña ngêi ViÖt Nam rÊt ®Ñp....
- VÕ A: kÕt qu¶
- VÕ B,C : nguyªn nh©n .
-> Quan hÖ gi÷a hai vÕ lµ: Nguyªn nh©n – kÕt qu¶.
? Dùa vµo nh÷ng kiÕn thøc ®· häc, h·y lÊy thªm mét vµi vÝ dô vÒ c©u ghÐp vµ x¸c ®Þnh quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u trong c¸c c©u ghÐp ®ã ? 
* Mét sè quan hÖ ý nghÜa kh¸c.
- MÆc dï nã vÒ b»ng nh÷ng nÐt to 
t­íng, nh­ng ngay c¶ c¸i b¾t móc c¸m l¬ng søt 1 miÕng còng trë lªn ngé nghÜnh.
-> Quan hÖ t­¬ng ph¶n.
- Mét chiÕc xe ®¹p ch¹y vµo s©n 1 chiÕc kh¸c ch¹y ®Õn ®ç bªn c¹nh nã.
-> Quan hÖ nèi tiÕp.
- NÕu ai buån phiÒn cau cã th× g­¬ng còng buån phiÒu cau cã theo.
-> Quan hÖ ®iÒu kiÖn - KÕt qu¶.
- C¸c em ph¶i cè g¾ng häc ®Ó thÇy mÑ ®­îc vui lßng vµ ®Ó thÇy d¹y c¸c em ®­îc sung s­íng.
-> Quan hÖ môc ®Ých.
- Tuy «ng næi giËn nh­ng bµ kh«ng nãi g× c¶.
 -> Quan hÖ nhùng bé t¨ng tiÕn 
? Dùa vµo ®©u ®Ó biÕt ®­îc quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÒ c©u?
- Dùa vµo v¨n c¶nh hoÆc hßan c¶nh giao tiÕp.
? VËy em nhËn xÐt g× vÒ quan hÖ gi÷a c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp ? Cã nh÷ng quan hÖ ý nghÜa nµo gi÷a c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp ? 
8
2. NhËn xÐt : 
- Quan hÖ gi÷a c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp rÊt chÆt chÏ 
- C¸c quan hÖ gi÷a c¸c vÕ c©u : 
+ Quan hÖ nguyªn nh©n – kÕt qu¶ 
+ Quan hÖ ®iÒu kiÖn – gi¶ thiÕt 
+ Quan hÖ t­¬ng ph¶n 
+ Quan hÖ Môc ®Ých 
+ Quan hÖ t¨ng tiÕn 
+ Quan hÖ ®ång thêi 
- CÇn ph¶i dùa vµo hoµn c¶nh giao tiÕp ®Ó x¸c ®Þnh ý nghÜa gi÷© c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp . 
? Em hiÓu thÕ nµo lµ quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u trong mét c©u ghÐp ? 
3. Ghi nhí: SGK: Tr 123.
Häc sinh ®äc ghi nhí SGK.
- Gv : Cho hai c©u ®¬n: ¤ng næi giËn. Bµ kh«ng nãi g× c¶.
-> ChuyÓn thµnh c©u ghÐp cã sö dông quan hÖ tõ ? vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u ? 
- V× «ng næi giËn nªn bµ kh«ng nãi g× c¶.
- Tuy «ng næi giËn nh­ng bµ kh«ng nãi g× c¶.
H§3: H­íng dÉn luyÖn tËp.
13
II. LuyÖn tËp:
4
1. Bµi tËp 1:
? T×m c©u ghÐp. X¸c ®Þnh quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong nh÷ng c©u ghÐp vµ cho biÕt mçi vÕ c©u biÓu thÞ ý nghÜa g× trong mèi quan hÖ Êy?
Th¶o luËn bµi - theo d·y ( 3 d·y , mçi d·y chia hai nhãm ) 
§¹i diÖn nhãm tr¶ lêi.
C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung
a. VÕ 1 + 2: Nguyªn nh©n - kÕt qu¶.
VÕ 2 + 3: Gi¶i thÝch.
b. Quan hÖ ®iÒu kiÖn - kÕt qu¶.
c. Quan hÖ t¨ng tiÕn.
d. Quan hÖ t­¬ng ph¶n.
e. Quan hÖ thêi gian tiÕp nèi.
 Quan hÖ nguyªn nh©n - kÕt qu¶.
4
2. Bµi tËp 2:
Häc sinh ®äc bµi tËp.
* C¸c c©u ghÐp.
? T×m c©u ghÐp trong nh÷ng ®o¹n trÝch?
? X¸c ®Þnh quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u trong mçi c©u ghÐp?
? Cã thÓ t¸ch mçi vÕ thµnh 1 c©u ®¬n kh«ng? V× sao?
- Trêi xanh th¼m... giËn gi÷.
-> Quan hÖ ®iÒu kiÖn - kÕt qu¶ (vÕ 1: §iÒu kiÖn c¸c vÕ sau chØ kÕt qu¶).
- Buæi sím, mÆt trêi .... mÆt biÓn.
- Quan hÖ nguyªn nh©n - kÕt qu¶ (vÕ 1: Nguyªn nh©n, c¸c vÕ sau chØ kÕt qu¶).
* Kh«ng nªn t¸ch mçi vÕ c©u trong c¸c c©u ghÐp ®· cho ra thµnh c©u riªng ý nghÜa cña c¸c c©u cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau.
? Trong ®o¹n trÝch cã 2 c©u ghÐp rÊt dµi. XÐt vÒ mÆt lËp luËn cã thÓ t¸ch mçi vÕ cña nh÷ng c©u ghÐp Êy thµnh 1 c©u ®¬n kh«ng? V× sao? XÐt vÒ gi¸ trÞ biÓu hiÖn, nh÷ng c©u ghÐp dµi nh­ vËy cã t¸c dông nh­ thÕ nµo trong viÖc miªu t¶ lêi cña nh©n vËt (L·o H¹c)?.
Häc sinh th¶o luËn ( NN) 
§¹i diÖn nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ 
Häc sinh ®äc bµi tËp 4 SGK 
Häc sinh lµm bµi – GV h­íng dÉn 
3
 2
3. Bµi tËp 3:
- VÒ néi dung: Mçi c©u tr×nh bµy 1 viÖc mµ L·o H¹c nhê «ng gi¸o.
- VÒ lËp luËn: NÕu t¸ch mçi vÕ c©u trong tõng c©u ghÐp thµnh 1 c©u ®¬n th× kh«ng ®¶m b¶o ®­îc tÝnh m¹ch l¹c cña lËp luËn.
- VÒ gi¸ trÞ biÓu hiÖn: T¸c gi¶ cã ý viÕt c©u dµi ®Ó t¸i hiÖn c¸ch kÓ lÓ "dµi dßng" cña L·o H¹c.
Bµi tËp 4: 
a. Quan hÖ ®iÒu kiÖn . §ÓthÓ hiÖn mèi quan hÖ nµy kh«ng nªn t¸ch mçi vÕ c©u thµnh c©u ®¬n 
b. §Ó c©u ghÐp khiÕn ng­êi ®äc h×nh dung ra c¸ch nãi kÓ lÓ van xin tha thiÕt cña nh©n vËt.
4. Cñng cè;
	? Gi÷a c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp cã quan hÖ ý nghÜa nµo?
5. DÆn dß:
	- Bµi cò: Lµm bµi tËp SGK , häc ghi nhí.
	- Bµi míi: So¹n dÊu ngoÆc ®¬n vµ dÊu hai chÊm.
 §äc kÜ bµi tËp SGK
________________________________
 Ngµy so¹n : 2.11.08
 Ngµy gi¶ng : 5.11.08 
 TiÕt 46: 	
Tr¶ bµi kiÓm tra v¨n, bµi tËp Lµm v¨n sè 2
A. Môc tiªu:
	- Häc sinh nhËn thøc ®­îc kh¸i qu¸t bµi viÕt cña b¶n th©n, nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm vÒ c¸c mÆt phÇn v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i vµ v¨n häc N­íc ngoµi vËn dông vµo bµi viÕt kÓ chuyÖn cã sö dông kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m.
	- Häc sinh biÕt c¸ch söa ch÷a nh÷ng sai sãt vÒ liªn kÕt v¨n b¶n vµ c¸c lçi chÝnh t¶.
B. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c häat ®éng d¹y häc:
1. æn ®Þnh tæ chøc.
2. KiÓm tra bµi cò.
3. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng.
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
TG
Néi dung
Ho¹t ®éng 1 : Khëi ®éng 
Gv nªu yªu cÇu cña tiÕt häc 
Ho¹t ®éng 2 : Tr¶ vµ ch÷a bµi 
Gi¸o viªn nªu vµ ch÷a 1 vµi dÉn chøng tiªu biÓu.
- Gi¸o viªn lùa chän 1 bµi kh¸, cïng häc sinh tr×nh bµy ­u ®iÓm.
Gv chÐp ®Ò bµi lªn b¶ng 
Gv nhËn xÐt chung bµi lµm cña häc sinh 
Gv ®äc mét bµi sai nhiÒu lçi chÝnh t¶. Yªu cÇu häc ch÷a bµi 
 Gv liÖt kª nh÷ng häc sinh m¾c nhiÒu lçi chÝnh t¶ : C­êng , Phi Hïng , TuÊn , Ly , TrÇn H­¬ng 
Gv : gäi häc sinh ®äc lçi diÔn ®¹t cña c¸c em 
TuÊn , TiÕn , TuÕ , K× , Nam , Hoµng H­¬ng , V©n Anh 
- Gi¸o viªn tr¶ bµi cho häc sinh xem, trao ®æi bµi cho nhau ®Ó nhËn xÐt. Häc sinh ch÷a bµi lµm cña m×nh vµo bªn lÒ hoÆc phÝa d­íi bµi lµm cña m×nh c¸c lçi vÒ dïng tõ, chÝnh t¶, diÔn ®¹t.
- Gi¸o viªn ®äc bµi viÕt häc sinh kh¸ 
NhËn xÐt chung cho c¶ giê häc 
10
30
1. Bµi kiÓm tra v¨n:
- NhËn xÐt chung.
+ ¦u ®iÓm: C¸c em cã ý thøc häc bµi, tr¶ lêi ®óng phÇn tr¾c nghiÖm, phÇn tù luËn nhiÒu em lµm tèt, tr×nh bµy l­u lo¸t, kh«ng m¾c lçi chÝnh .
+ Tån t¹i: Cßn nhiÒu em ch­a häc bµi, phÇn tr¾c nghiÖm lµm sai, phÇn tù luËn tr×nh bµy s¬ sµi, ch­a l« gÝc, ch­a x¸c ®Þnh ®­îc träng t©m kiÕn thøc 
2. Bµi tËp lµm v¨n sè 2:
* §Ò bµi: H·y kÓ vÒ mét lÇn em m¾c khuyÕt ®iÓm khiÕn thÇy, c« gi¸o buån.
- NhËn xÐt chung: Nh×n chung c¸c em x¸c ®Þnh ®óng yªu cÇu cña ®Ò bµi. Bµi viÕt tr×nh bµy l­u lo¸t, râ rµng, kh«ng sai lçi chÝnh t¶, biÕt kÕt hîp c¸c ph­¬ng thøc miªu t¶, biÓu c¶m, tù sù. Néi dung bµi viÕt s©u s¾c, cÊu trôc hîp lý, tr×nh bµy ®Ñp. Bªn c¹nh ®ã cßn cã nh÷ng bµi viÕt s¬ sµi, tr×nh bµy lan man sai nhiÒu lçi chÝnh t¶, diÔn ®¹t, dïng tõ ch­a chÝnh x¸c
 * Ch÷a lçi cô thÓ 
+ Lçi chÝnh t¶.
* Ch¨m ch¨m nh×n xuèng- > Ch»m ch»m nh×n xuèng. 
* Rót kinh nghiÖp	- > Rót kinh nghiÖm.
* XÏ tha thø	- > SÏ tha thø.
* Kh«ng ng­îc lêi.- > Kh«ng nghe lêi.
* Coi cãp	 - > Quay cãp.
* C©y cuèi	 - > C©y cèi.
* KhuyÕn 	 - > KhiÕn
* Høa gi»ng	 - > Høa r»ng
* Bông gi¶ng	 - > Bôc gi¶ng.
* ¡n b÷a ch­a song - > ¡n c¬m tr­a xong
+ Lçi diÔn ®¹t.
* §©y lµ 1 khuyÕt ®iÓm ®èi víi t«i vµ c« gi¸o.
-> §©y lµ khuyÕt ®iÓm cña t«i...
 * Lóc ®Êy mÆt t«i ®á hÕt c¶ lªn, m¾t th× níc ra dÇn dÇn.
 -> Lóc ®Êy mÆt t«i nãng bõng lªn, n­íc m¾t chØ chùc trµo ra.
4. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê tr¶ bµi.
	Häc sinh ch÷a c¸c lçi m×nh m¾c vµo bµi kiÓm tra.
5. H­íng dÉn häc bµi : ChuÈn bÞ : Ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh 
 §äc kÜ phÇn bµi tËp SGK 
 ...............................................................................................
Ngµy so¹n : 3 .11.08
Ngµy gi¶ng : 8.11.08
 TiÕt 47: 
 Ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh
A. Môc tiªu bµi häc.
KiÕn thøc : Gióp häc sinh n¾m ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh
KÜ n¨ng : RÌn kü n¨ng x©y dùng kiÓu v¨n b¶n thuyÕt minh.
B. ChuÈn bÞ: 
GV:SGK – SGV – B¶ng phô.
HS: Bµi chuÈn bÞ ë nhµ.
C. C¸c b­íc lªn líp 
1. æn ®Þnh tæ chøc:
2. Bµi cò: ThÕ nµo lµ v¨n b¶n thuyÕt minh? Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n thuyÕt minh . KiÓm tra bµi tËp vÒ nhµ.
3. TiÕn hµnh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng
Ho¹t ®éng cña ThÇy vµ trß
TG
Néi dung
Ho¹t ®éng 1 : Khëi ®éng 
 H«m tr­íc chóng ta ®· t×m hiÓu chung vÒ kiÓu bµi thuyÕt minh. §Ó gióp c¸c em cã thÓ viÕt ®­îc bµi thuyÕt minh h«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh.
Ho¹t ®éng 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi 
2
30
I. T×m hiÓu c¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh. 
§äc c¸c v¨n b¶n thuyÕt minh (C©y Dõa B×nh §Þnh, T¹i sao l¸ c©y...., con giun ®Êt, HuÕ, K/n N«ng V¨n V©n).
7
1. Quan s¸t häc tËp, tÝch luü tri thøc ®Ó lµm bµi v¨n thuyÕt minh.
a. Bµi tËp 
? C¸c tri thøc ®­îc sö dông trong 5 v¨n b¶n trªn lµ nh÷ng tri thøc thuéc nh÷ng lÜnh vùc nµo?
- C¸c tri thøc: Sù vËt (c©y dõa) khoa häc (T¹i sao l¸ c©y c©y cã mµu xanh lôc, Con giun ®Êt), LÞch sö (khëi nghÜa cña N«ng V¨n V©n), v¨n hãa (HuÕ).
? Theo em ®Ó n¾m ®­îc c¸c tri thøc vÒ ®èi t­îng thuyÕt minh ta ph¶i lµm g×?
- §Ó n¾m ®­îc c¸c tri thøc Êy cÇn:
+ Quan s¸t, t×m hiÓu ®èi t­îng (mµu s¾c, h×nh d¸ng, kÝch th­íc, ®Æc ®iÓm, t/chÊt...)
+ §äc s¸ch, häc tËp, tra cøu. (§äc s¸ch b¸o, tµi liÖu, tõ ®iÓn...)
+ Tham quan.(T×m hiÓu ®èi t­îng trùc tiÕp th«ng qua c¸c gi¸c quan).
+ TÝch luü - sö dông (hiÓu chÝnh x¸c, cã ®é tin cËy cao)
? NhËn xÐt vÒ vai trß cña c¸c yÕu tè trªn ? 
b. NhËn xÐt 
- Quan s¸t , häc tËp , tham quan tÝch luü kiÕn thøc lµ viÖc lµm hÕt søc quan träng ®Ó lµm bµi v¨n thuyÕt minh . 
? §äc VD a, b c¸c c©u nµy cã vÞ trÝ nh­ thÕ nµo trong bµi v¨n thuyÕt minh? vai trß ? X¸c ®Þnh m« h×nh cña c¸c c©u ®ã. 
23
2. Ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh.
a. Ph­¬ng ph¸p, nªu ®Þnh nghÜa, gi¶i thÝch.
- VÞ trÝ : PhÇn lín n»m ë ®Çu bµi, ®Çu ®o¹n gi÷ vai trß giíi thiÖu.
- M« h×nh A lµ B.
Trong ®ã: A lµ ®èi t­îng cÇn thuyÕt minh.
 B lµ tri thøc vÒ ®èi t­îng.
? T¸c dông cña ph­¬ng ph¸p nµy?
“lµ” tõ ®­îc dïng trong ph­¬ng ph¸p ®Þnh nghÜa -> Gióp ng­êi ®äc hiÓu râ ®èi t­îng.
§äc VD 3
 ? H·y ®Þnh nghÜa s¸ch lµ g×? 
(S¸ch lµ ph­¬ng tiÖn truyÒn b¸ trÝ thøc...)
? §äc c¸c ®o¹n v¨n môc (b) nªu c¸ch thøc tr×nh bµy ? 
Vai trß, t¸c dông ? 
b. Ph­¬ng ph¸p liÖt kª.
- C¸ch lµm: KÓ ra lÇn l­ît  ...  thµnh kiÕn thøc míi.
30
I. §Ò v¨n thuyÕt minh vµ c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh.
HS ®äc 1,2 ®Ò trong SGK.
? §Ò nªu lªn ®iÒu g×?
10
1. §Ò v¨n thuyÕt minh.
- §Ò nªu lªn ®èi tîng thuyÕt minh 
? §èi t­îng thuyÕt minh cã thÓ gåm nh÷ng lo¹i nµo?
- Con ng­êi, ®å vËt, di tÝch, con vËt, thùc vËt, mãn ¨n, ®å ch¬i, lÔ tÕt...
? Lµm sao em biÕt ®ã lµ ®Ò v¨n thuyÕt minh?
- Lµ ®Ò v¨n thuyÕt minh v× kh«ng yªu cÇu kÓ chuyÖn, miªu t¶, biÓu c¶m, tøc lµ yªu cÇu giíi thiÖu, thuyÕt minh gi¶i thÝch.
? Em h·y x¸c ®Þnh ph¹m vi vÒ néi dung cña mçi ®o¹n v¨n?
Häc sinh th¶o luËn nhãm nhá - theo d·y mçi d·y 1 ®Ò v¨n.
- §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi.
* §Ò v¨n: Giíi thiÖu 1 tËp truyÖn.
- T¸c gi¶, nhµ xuÊt b¶n, n¨m xuÊt b¶n kh«ng.
- D­ luËn chung vÒ tËp truyÖn.
- Giíi thiÖu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ néi dung, nghÖ thuËt... cña tËp truyÖn.
- Kh¼ng ®Þnh nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc cña tËp chuyÖn.
20
2. C¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh.
HS ®äc bµi v¨n SGK - Tr 138.
1. Bµi tËp : 
? §èi t­îng thuyÕt minh cña v¨n b¶n lµ g×?
- §èi t­îng: ChiÕc xe ®¹p.
? ChØ ra phÇn MB, TB, KB vµ néi dung mçi phÇn?
+ MB: Tõ ®µu -> nhí søc ng­êi - giíi thiÖu chung vÒ chiÕc xe ®¹p.
TB: Giíi thiÖu cÊu t¹o cña xe ®¹p, nguyªn t¾c häat ®éng cña nã.
+ TB: TiÕp -> chç tay cÇm - thuyÕt minh chi tiÕt vÒ chiÕc xe ®¹p.
+ KB: Cßn l¹i - vai trß cña chiÕc xe ®¹p trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai.
? §Ó giíi thiÖu vÒ chiÕc xe ®¹p, bµi viÕt ®· tr×nh bµy cÊu t¹o chiÕc xe nh­ thÕ nµo?
HS giíi thiÖu cô thÓ tõng bé phËn cña xe.
- C¸c bé phËn chÝnh cña xe ®¹p.
+ HÖ thèng truyÓn ®éng.
+ HÖ thèng ®iÓu khiÓn.
+ HÖ thèng chuyªn chë.
? V¨n b¶n trong SGK cã nh÷ng yÕu tè miªu t¶ k«ng? T¹i sao?
- C¸c bé phËn phô: Ch¾n bïn, ch¾n xÝch, ®Ìn...
- Kh«ng v× môc ®Ých v¨n b¶n vµ gióp cho ng­êi ®äc hiÓu vÒ cÊu t¹o, nguyªn lý vËn hµng cña xe ®¹p.
? NÕu miªu t¶ 1 chiÕc xe ®¹p em sÏ chó träng ®Õn phÇn nµo?
- Mµu s¾c, kiÓu d¸ng, vÎ ®Ñp, xen l·n c¶m xóc 
? Ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh trong bµi lµ g×?
- Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch: Chia 1 vËt ra thµnh c¸c bé phËn t¹o thµnh ®Ó lÇn lît giíi thiÖu.
- Ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh: Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, ph©n lo¹i, liÖt kª, ®Þnh nghÜa, sè liÖu.
? Bµi lµm thùc hiÖn ®Ò bµi ®· cho nh­ thÕ nµo?
? Ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh cã thÝch hîp kh«ng?. DiÔn ®¹t cã dÔ hiÓu h¬n?
? §Ó lµm bµi v¨n thuyÕt minh ta
2. Ghi nhí: SGK - Tr 140.
cÇn ph¶i lµm g×?
H: Bè côc cña bµi v¨n thuyÕt minh gåm cã mÊy phÇn? NhiÖm vô cña tõng phÇn?
HS ®äc ghi nhí.
H§3: H­íng dÉn luyÖn tËp.
HS ®äc néi dung, yªu cÇu bµi tËp 1.
? LËp dµn ý cho ®Ò bµi: "Giíi thiÖu vÒ chiÕc nãn lµ ViÖt Nam"?.
12
II. LuyÖn tËp.
1. Bµi tËp 1.
Häc sinh th¶o luËn ( NL) 3 phót 
Häc sinh tr×nh bµy 
Gv nhËn xÐt kÕt luËn 
- Më bµi:
+ Nªu ®Þnh nghÜa vÒ chiÕc nãn l¸ ViÖt Nam.
+Tr×nh bµy kh¸i qu¸t lÞch sö cña nãn l¸ VN 
? Nªu yªu cÇu trong phÇn th©n bµi ? 
? Nªu phÇn kÕt bµi ? 
- Th©n bµi: 
+ ChiÕc nãn l¸ lµ 1 thø ®å dïng cña ng­êi ViÖt Nam.
+Nguyªn liÖu 
+ H×nh d¸ng 
+ C¸ch lµm 
+T¸c dông 
- Nãn cã thÓ dïng ®Ó móa c¸c ®iÖu móa truyÒn thèng mang d¸ng dÊp ViÖt Nam.
 - Kh¸ch du lich n­íc ngoµi th­êng ®em nãn l¸ vÒ n­íc nh­ 1 kû niÖm ®Ñp vÒ ng­êi ViÖt Nam.
 - ChiÕc nãn lµ t¹o nªn vÎ ®Ñp th¬ méng cho ng­êi phô n÷ ViÖt Nam.
- KÕt bµi: C¶m nghØ vÒ chiÕc nã lµ ViÖt Nam.
4. Cñng cè:
	H: Bè côc cña 1 bµi v¨n thuyÕt minh gåm mÊy phÇn?
	Néi dung cña tõng phÇn.
5. H­íng dÉn häc bµi 
	- Bµi cò: Häc ghi nhí.
	LËp dµn ý cho ®Ò bµi: ThuyÕt minh vÒ 1 gièng vËt nu«i cã Ých.
	ChuÈn bÞ: LuyÖn nãi: ThuyÕt minh vÒ 1 thø ®å dïng.
Ngµy so¹n:26.11.06
Ngµy gi¶ng:27.11.06
TiÕt 49: 	
Bµi to¸n d©n sè
(V¨n b¶n nhËt dông) 
	- Th¸i An-
I. Môc tiªu:
	- N¾m ®­îc mËt ®é vµ néi dung chÝnh cña mµ t¸c gi¶ ®Æt ra qua v¨n b¶n lµ cÇn ph¶i h¹n chÕ sù gia t¨ng d©n sè, ®ã lµ con ®­êng "tån t¹i hay kh«ng tån t¹i" cña chÝnh loµi ng­êi. ThÊy ®­îc c¸ch viÕt nhÑ nhµng, kÕt hîp víi kÓ chuyÖn víi lËp luËn trong viÖc thÓ hiÖn néi dung bµi viÕt.
	- Gi¸o dôc häc sinh cã ý thøc gãp phÇn m×nh vµo viÖc tuyªn truyÒn vËn ®éng cho quèc s¸ch cña §¶ng vµ nhµ n­íc ta vÒ ph¸t triÓn d©n sè.
	- RÌn kü n¨ng ®äc vµ ph©n tÝch.
II. ChuÈn bÞ:
	- GV: SGK, tµi liÖu tham kh¶o, b¶ng phô b¶ng thèng kª vµ dù b¸o sù ph¸t triÓn cña d©n sè thÕ giíi.
	- Häc sinh: So¹n bµi, s­u tÇm 1 vµi c©u tôc ng÷, thµnh ng÷ nãi vÒ d©n sè.
III. C¸c b­íc lªn líp:
A. æn ®Þnh tæ chøc:
B. KiÓm tra bµi cò.
	H: Ph©n tÝch t¸c h¹i cña thuèc l¸ ®èi víi con ng­êi?
	Nh÷ng biÖn ph¸p phßng chèng «n dÞch thuèc l¸?
C. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng.
Häat ®éng cña thÇy vµ trß 
TG
Néi dung
H§1: Khëi ®éng.
GV yªu cÇu häc sinh ®äc nh÷ng c©u tôc ng÷ thµnh ng÷ ViÖt Nam mµ c¸c em biÕt vÒ sinh ®Î, vÒ d©n sè...
GV bæ sung ,chuyÓn vµo bµi:
Trêi sinh voi, trêi sinh cá.
Cã nÕp cã tÎ.
Con ®µn ch¸u ®èng.
§ã lµ nh÷ng c©u tôc ng÷, thµnh ng÷ nh÷ng c©u nãi cöa miÖng cña ng­êi ViÖt Nam xa, ph¶n ¸nh quan niÖm ®Î nhiÒu con...
H§2: H­íng dÉn ®äc- hiÓu v¨n b¶n.
I. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch.
GV h­íng dÉn ®äc: §äc râ rµng, chó ý c¸c c©u c¶m, c¸c mèc thêi gian, c¸c con sè vµ c¸c tªn n­íc ®­îc nh¾c ®Õn trong v¨n b¶n.
GV ®äc mÉu, HS ®äc, nhËn xÐt.
1. §äc
Häc sinh chó vµo c¸c chó thÝch 
- A §am - £ Va: CÆp vî chång ®Çu tiªn sinh ra loµi ngêi. (Theo kinh th¸nh).
- “Tån t¹i hay kh«ng tån t¹i”: C©u nãi næi tiÕng cña nh©n vËt H¨m-lÐt trong vë bi kÞch “H¨m-lÐt” cña V. SÕc-xpia (Anh).
? Theo em cã thÓ gäi “ Bµi to¸n d©n sè” lµ v¨n b¶n nhËt dông kh«ng ? 
V× v¨n b¶n ®Ò cËp ®Õn mét vÊn ®Ò thêi sù võa cÊp thiÕt võa l©u dµi cña ®êi sèng nh©n lo¹i , ®ã lµ vÊn ®Ò gia t¨ng d©n sè vµ hiÓm ho¹ cña nã 
2. T×m hiÓu chó thÝch.
* KiÓu v¨n b¶n : Lµ v¨n b¶n nhËt dông.
? V¨n b¶n cã bè côc ntn? Néi dung?
II. T×m hiÓu bè côc: 3 phÇn
- P1: Tõ ®Çu-> s¸ng m¾t ra - bµi toµn d©n sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh.
- P2: TiÕp -> sang « thø 31 cña bµn cê - Tèc ®é gia t¨ng d©n sè. 
-P3: Cßn l¹i: Lêi kªu gäi khÈn thiÕt
H: Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t cña VB?
- LËp luËn kÕt hîp thuyÕt minh vµ biÓu c¶m?
? Bµi to¸n d©n sè theo t¸c gi¶ thùc chÊt lµ vÊn ®Ò g×? §­îc ®Æt ra tõ bao giê? 
- VÊn ®Ò d©n sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh.
III. T×m hiÓu v¨n b¶n:
1. Bµi to¸n d©n sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh.
? Em hiÓu thÕ nµo vÒ vÊn ®Ò vÒ d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ? 
Häc sinh th¶o luËn (NL)
Häc sinh tr×nh bµy – GV nhËn xÐt kÕt luËn 
- D©n sè lµ sè ng­êi sinh sèng trªn ph¹m vi mét quèc gia , mét ch©u lôc 
- Gia t¨ng d©n sè ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn bé x· héi vµ lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn ®ãi nghÌo , l¹c hËu 
- D©n sè g¾n liÒn víi KHHGD , tøc vÊn ®Ò sinh s¶n 
- DSKHHGD lµ vÊn ®Ò ®· vµ ®­îc quan t©m trªn toµn thÕ giíi . 
- VÊn ®Ò d©n sè vµ ho¹ch hãa gia ®×nh ®· ®­îc ®Æt ra tõ thêi cæ ®¹i.
? Khi nãi m×nh “ s¸ng m¾t ra” Tg ®· s¸ng m¾t ra vÒ vÊn ®Ò g×?
? Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nªu vÊn ®Ò trong ®o¹n v¨n phÇn më bµi ? Nã cã t¸c dông nh­ thÕ nµo ? 
-> C¸ch nªu vÊn ®Ò nhÑ nhµng gi¶n dÞ , gÇn gòi . T¹o sù bÊt ngê , l«i cuèn sù chó ý theo dâi cña ng­êi ®äc.
HS theo dâi phÇn th©n bµi
2. Tèc ®é gia t¨ng d©n sè thÕ giíi:
? §Ó lµm râ vÊn ®Ò d©n sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, t¸c gi¶ ®· lËp luËn vµ thuyÕt minh dùa trªn c¸c ý chÝnh nµo , em h·y chØ ra c¸c ý lín ®ã?
 Ba ý chÝnh t­¬ng øng víi ba ®o¹n v¨n
- VÊn ®Ò d©n sè ®­îc ®Æt ra tõ bµi to¸n cæ ( §ã lµ c©u chuyÖn ...nhõng nµo !) 
- Bµi to¸n d©n sè ®­îc tÝnh to¸n tõ mét c©u chuyÖn trong kinh th¸nh 
- VÊn ®Ò d©n sè®­îc nh×n nhËn tõ thùc tÕ sinh s¶n cña con ng­êi . 
? Cã thÓ tãm t¾t bµi to¸n cæ nµy nh­ thÕ nµo ? 
- §Æt 1 h¹t thãc vµo « thø nhÊt , « tthø hai ®Æt hai h¹t thãc , c¸c « tiÕp theo cø thÕ nh©n ®«i 
- Tæng sè thãc thu ®­îc cã thÓ phñ kh¾p bÒ mÆt tr¸i ®Êt . 
* VÊn ®Ò d©n sè ®­îc ®Æt ra tõ bµi to¸n cæ :
? T¹i sao cã thÓ h×nh dung vÊn ®Ò gia t¨ng d©n sè tõ bµi to¸n cæ nµy ? 
- Con sè bµi to¸n cæ t¨ng dÇn theo cÊp sè nh©n, t­¬ng øng víi sè ng­êi sinh ra trªn tr¸i ®Êt theo cÊp ®é nµy sÏ kh«ng lµ con sè tÇm th­êng mµ lµ con sè khñng khiÕp 
? T¸c gi¶ sö dông ph­¬ng ph¸p nµo ®Ó thuyÕt minh ? 
- C©u chuyÖn kÐn rÓ lµ tiÒn ®Ò t¸c
gi¶ so s¸nh víi sù bïng næ vµ gia t¨ng d©n sè.
? Ng­êi viÕt dÉn chøng c©u chuyÖn ra ®Ó nh¾m môc ®Ých g×?
- G©y tß mß, hÊp dÉn, b¸t ngê ®èi víi ng­êi ®äc.
? C©u chuyÖn kÐn rÓ cña nhµ th«ng th¸i cã vai trß vµ ý nghÜa nh­ thÕ nµo trong viÖc lµm næi bËt vÊn ®Ò ®¸nh gi¸ mµ t¸c gi¶ muèn nãi? 
Häc sinh chó ý vµo ®o¹n v¨n tiÕp theo 
- Tõ sù so s¸nh nµy, t¸c gi¶ gióp ng­êi ®äc h×nh dung ra th¸i ®é gia t¨ng d©n sè vµ hÕt søc nhanh chãng.
? Tãm t¾t bµi to¸n d©n sè cã khëi ®iÓm tõ chuyÖn trong kinh th¸nh ? 
* Bµi to¸n d©n sè ®­îc ®Æt ra tõ truyÖn trong kinh th¸nh 
? C¸c t­ liÖu thuyÕt minh d©n sè ë ®©y cã t¸c dông g×?
- Lóc ®Çu tr¸i ®Êt chØ cã hai ng­êi 
- NÕu mçi gia ®×nh chØ sinh hai con th× ®Õn n¨m 1995 sè d©n tr¸i ®Êt lµ 5,63 tØ ng­êi 
- So víi bµi t¸o cæ , con sè nµy xÊp xØ « thø 30 m­¬i cña bµn cê . 
- Cho mäi ng­êi thÊy ®­îc møc ®é gia t¨ng d©n sè nhanh chãng trªn thÕ giíi.
Häc sinh chó ý vµo ®o¹n v¨n tiÕp theo . 
* Bµi to¸n d©n sè ®­îc nh×n nhËn tõ sinh në cña phô n÷ 
? Theo th«ng b¸o cña Héi nghÞ Cai-r«, c¸c n­íc cã tØ lÖ sinh con cao thuéc c¸c ch©u lôc nµo ? 
Ch©u phi , ch©u ¸ ( trong ®ã cã VN) 
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù gia t¨ng d©n sè vµ thùc tr¹ng KT - VH ë c¸c ch©u lôc (¸, Phi) nµy?. HËu qu¶ cña sù gia t¨ng d©n sè ë hai ch©u lôc ®ã ? 
Gv yªu cÇu häc sinh liªn hÖ thùc tÕ ë ®Þa ph­¬ng em 
ë hai ch©u lôc ¸, Phi d©n sè ph¸t triÓn nhanh vµ ®«ng nhÊt - > Sù bïng næ d©n sè ®i kÌm víi nghÌo nµn, l¹c hËu, kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, VH, GD kh«ng ®­îc n©ng cao. 
3. Lêi kªu gäi khÈn thiÕt.
Häc sinh theo dâi phÇn 3.
? Em hiÓu lêi nãi sau ®©y cña t¸c gi¶ nh­ thÕ nµo?
"§õng ®Ó cho ...... cµng tèt".
- Muèn cã ®Êt sèng ph¶i sinh ®Î cã kÕ ho¹ch ®Ó h¹n chÕ gia t¨ng d©n sè trªn tßan cÇu.
? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i dÉn c©u ®éc tho¹i næi tiÕng cña nh©n vËt H¨m LÐt trong vë kÞch vÜ ®¹i cña SÐc - XPia.? 
- Con ng­êi muèn tån t¹i ph¶i biÕt ®iÒu chØnh, h¹n chÕ sù gia t¨ng d©n sè.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ “ bµi to¸n d©n sè” cña t¸c gi¶?.
- Võa tËp trung h­íng vµo chñ ®Ò, võa gãp phÇn n©ng cao tÇm quan träng cña vÊn ®Ò, lµm cho ng­êi ®äc thÊy râ tÇm quan träng cña nã.
- Gv kiªn hÖ thøc tÕ víi vÊn ®Ò d©n sè ë ®Þa ph­¬ng 
H§3: h­íng dÉn tæng kÕt - Ghi nhí
? T¸c gi¶ muèn nãi ®iÒu g× qua v¨n b¶n "Bµi to¸n d©n sè"?.
Häc sinh ®äc ghi nhí - gi¸o viªn nhÊn m¹nh.
IV. Ghi nhí: SGK - T 132.
H§4: H­íng dÉn luyÖn tËp.
Häc sinh ®äc bµi ®äc thªm.
? Con ®­êng nµo lµ con ®­êng tèt nhÊt ®Ó h¹n chÕ sù gia t¨ng d©n sè?
V. LuyÖn tËp:
Bµi tËp 1:
§Èy m¹nh GD lµ con ®­êng tèt nhÊt ®Ó h¹n chÕ sù gia t¨ng d©n sè.
Bëi v× chØ b»ng con ®­êng Gd míi gióp mäi ng­êi hiÓu nguy c¬ cña sù bïng næ vµ gia t¨ng d©n sè.
4 . Cñng cè:
	- ? VB nµy ®em l¹i cho em nh÷ng hiÓu biÕt g×?
5. H­íngdÉn häc bµi 
	- Bµi cò: Häc bµi + ghi nhí + lµm BT 2 - 3.
	- Bµi míi: ChuÈn bÞ bµi ch­¬ng tr×nh ®Þa ph¬ng phÇn v¨n.
________________________________________