Giáo án môn Ngữ lớp 9 - Tiết 108: Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí

Ngày soạn: 12 / 2 /2008 
Ngày dạy: 14 / 2 /2008 
Tiết 108.
Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
A. Mục tiêu cần đạt :
1.Kiến thức.
-Giúp học sinh biết làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí. ( Nghị luận xã hội)
2.Kĩ năng:
-Rèn luyện kĩ năng nhận diện và kĩ năng viết một văn bản nghị luận xã hội về vấn đề tư tưởng đạo lí.
 3.Thái độ:
-Học sinh luôn có ý thức vận dụng lý thuyết để làm bài văn nghị luận về vấn đề tư tưởng đạo lý.
B. Chuẩn bị .
-Giáo viên: Chuẩn bị bảng phụ.
-Học sinh: Chuẩn bị bài theo hướng dẫn của giáo viên.
C. Tổ chức các hoạt động..
* Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. ( 7’)
? Thế nào là nghị luận về một sự việc và hiện tượng đời sống xã hội? Bài văn nghị luận sự việc, hiện tượng đời sống có nội dung, hình thức như thế nào?
* Hoạt động 2: Giới thiệu bài. ( 1’)
Bài văn nghị luận về tư tưởng đạo lí có những điểm giống với bài văn nghị luận về sự việc, hiện tượng xã hội, để giúp các em nắm được điểm khác nhau đó và biết cách làm bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lí, chúng ta cùng tìm hiểu bài.
* Hoạt động 3: Bài mới. ( 35’)
Hoạt động của
giáo viên
Hoạt động của H/S
Nội dung cần đạt
- Gọi HS đọc văn bản : tri thức là sức mạnh.
? Văn bản trên bàn về vấn đề gì ?
? Văn bản chia làm mấy phần ? Chỉ ra nội dung của mỗi phần ?
? Mối quan hệ giữa các phần như thế nào ? Vì sao ?
? Tìm câu nêu luận điểm chính của bài ?
? Các luận điểm ấy đã diễn đạt rõ ràng, dứt khoát ý kiến của người viết chưa ? vì sao ? 
? văn bản sử dụng phép lập luận nào là chính ? cách lập luận có thuyết phục không ? vì sao ?
- Dùng sự thực thực tế để nêu một vấn đề tư tưởng , phê phán tư tưởng không biết trọng tri thức , dùng sai mục đích – chốt .
? Vậy : hiểu như thế nào về nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý ? 
? Bài nghị luận này cần đảm bảo yêu cầu nào về nội dung và hình thức ?
Gọi HS đọc ghi nhớ SGK.
? Theo em , bài nghị luận về vấn đề tư tưởng, đạo lý khác với bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống như thế nào ?
- đọc văn bản SGK / 36.
- Văn bản trên thuộc loại nghị luận nào ?
? văn bản nghị luận về vấn đề gì ? Chỉ ra luận điểm chính ?
? Nhận xét cách trình bày luận điểm của văn bản ? 
? xác định phép lập luận chủ yếu trong bài ? nhận xét cách lập luận trong văn bản ?
- Đọc.
- xác định
- Tìm bố cục – ghi.
- xác định.
- phát hiện.
- Thảo luận – ghi.
- xác định.
- nghe.
- Khái quát.
- Đọc ghi nhớ.
- Thảo luận.
- Đọc.
- xác định.
- xác định.
- Tìm luận điểm.
- nhận xét.
- xác định – nhận xét.
I.Tìm hiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
1. Bài văn: Trí thức là sức mạnh
-Văn bản bàn về giá trị của tri thức khoa học và người tri thức.
-Văn bản chia 3 phần.
+ Phần 1: Từ đầu đến Tư tưởng ấy nêu vấn đề.
+ Phần 2: tiếp đến xuất khẩu gạo trên thế giới Chứng minh trí thức là sức mạnh.
+ Phần 3: còn lại phê phán một số người không biết quí trọng trí thức, sử dụng không đúng chỗ.
-> Các phần có mối quan hệ chặt chẽ, cụ thể: Phần mở đầu nêu vấn đề, tiếp đến lập luận chứng minh vấn đề; mở rộng vấn đề để bàn luận.
* Các câu nêu luận điểm:
-Nhà khoa học người Anh...
- Sau này Lê-nin...
-Trí thức đúng là sức mạnh.
-Rõ ràng người có trí thức...
-Trí thức cũng là sức mạnh của cách mạng.
- Trí thức có sức mạnh to lớn như thế nhưng đáng tiếc...
-Họ không biết rằng...lĩnh vực.
-> Các luận điểm đã diẽn đạt rõ ràng , dứt khóat ý kiến của người viết đó là : Trí thức là sức mạnh; Vai trò to lớn của trí thức trên mọi lĩnh vực của đời sống.
- chủ yếu là lập luận chứng minh.
- thuyết phục người đọc , giúp người đọc nhận thức vai trò của tri thức và người tri thức .
- bài nghị luận về vấn đề tư tưởng, đạo lý.
2. Ghi nhớ : SGK / 36.
- Một đằng từ những sự việc, hiện tượng đời sống mà nêu ra những vấn đề tư tưởng.
 - Một đằng dùng giải thích, chứng minh làm sáng tỏ các tư tưởng , đạo lý quan trọng đối với đời sống con người.
III. Luyện tập.
- văn bản : thời gian là vàng.
- nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý.
- nghị luận về vấn đề thời gian.
- luận điểm : thời gian là sự sống.
	+ thời gian là thắng lợi. 	
 + thời gian là tiền .
 + thời gian là tri thức.
- sau mỗi luận điểm là một dẫn chứng thuyết phục cho giá trị của thời gian.
- Phép lập luận : Phân tích, chứng minh.
- có sức thuyết phục vì giản dị, dễ hiểu.
 * Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà. ( 1’)
-Hoàn thành bài tập 4 viết thành văn.
-Chuẩn bị bài : cách làm bài nghị luận về tư tưởng, đạo lý .