Giáo án môn Ngữ văn 9 - Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Ngày tháng năm
Tiết . 119
 Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện
 ( hoặc đoạn trích) 
 A. Mục tiêu: 
 Giúp học sinh:
 Hiểu cách viết bài nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích) 
 Rèn luyện kĩ năng thực hành các bước khi làm bài , cách tổ chức triển khai các luận điểm , 
 Rèn năng lực tư duy tổng hợp, phân tích và viết bài.
 B.Phương pháp :
 Gợi tìm, luỵện tập
 C .Chuẩn bị:
Giáo viên: Soạn bài . 
Học sinh: Đọc bài mới ở nhà, tìm hiểu các đề bài.
D. Tiến trình lên lớp:
 I . ổn định:
 II. Bài củ:
 Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện( hoặc đoạn trích)?
 Những nhận xét đánh giá phải xuất phát từ đâu ?
 III . Bài mới.
 1.Giới thiệu bài:
 2.Kiến thức:
Hoạt động 1.
HS tìm hiểu 4 đề sgk.
Các đề bài trên yêu cầu nghị luận về vấn đề gì?
Các từ : Suy nghĩ , phân tích trong đề bài đòi hỏi ta làm khác nhau ntn ?
Hoạt động 2.
HS đọc đề bài sgk.
Các bước làm bài văn nghị luận.
Đề yêu cầu vấn đề gì?
Phương pháp làm bài?
Tìm ý.
Cái gì là nét nổi bật nhất ở nhân vật ông Hai? 
Tình yêu làng , yêu nước của ông Hai được bọc lộ qua tình huống nào?
Những chi tiết nghệ thuật nào chứng tỏ một cách sinh động chứng tỏ lòng yêu làng , yêu nước?
Bước thứ 2 làm gì?
Dựa vào dàn bài sgk GV hướng dẫn
HS lập dàn bài .
Bố cục mấy phần?
Mở bài nêu vấn đề gì?
Thân bài triển khai vấn đề gì?
Phần kết bài cần viết ntn ?
Bước tiếp theo phải làm gì?
Có mấy cách mở bài?
Phần thân bài cần làm gì?
Phần kết dựa vào dàn bài.
Phần 4 các em phải chú ý vấn đề gì?
Em hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích)
Hoạt động 3
GV HD HS viết phần mở bài gián tiếp , mở bài trực tiếp.
HS trình bày , lớp nhận xét
Gv bổ sung.
I. Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích).
* Đề 1: Nghị luận về thân phận người phụ nữ trong XH củ.
* Đề 2: Nghị luận về diễn biến cốt truyện
* Đề 3: Nghị luận về thân phận Thuý Kiều.
* Đề 4: Nghị luận về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh.
- Suy nghĩ là xuất phát từ sự cảm, hiểucủa mình để nhận xét đánh giá tác phẩm.
- Phân tích là xuất phát từ tác phẩm ( cốt truyện , nhan vật, sự việc, tình tiết.
II. Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích).
Đề bài. Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn ‘‘ Làng” của Kim Lân.
1 Tìm hiểu đề và tìm ý.
- Nghị luận về nhân vật trong tác phẩm.
- Xuất phát từ sự cảm , hiểu của bản thân. 
( tình yêu làng quyện với lòng yêu nước của nhân vật ông Hai)
* Tìm ý.
 - Phẩm chất điển hình của nhân vật ông Hai: Tình yêu làng gắn bó hoà quyện với lòng yêu nước ( nét mới trong đời sống tinh thần của người nông dân trong cuộc K/C chống Pháp)
- Yêu làng: nhớ làng.khoe làng, tự hào về làng.
- Yêu nước : Nghe tin làng theo giặc thì thù làng
- Vui khi làng được cải chính.
- Các chi tiết nghệ thuật: Tâm trạng, cử chỉ .hành động.)
2. Lập dàn bài.
 a . Mở bài .
- Giới thiệu truyện ngắn Làng, nhân vật ông Hai. Đánh giá ngắn gọn thành công của T/G trong việc xây dựng nhân vật.
b. Thân bài.
 - Nhận định về tình yêu làng , yêu nước của nhân vật ông Hai.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật.
+ Hành động của ông Hai.
+ Miêu tả nội tâm.( đối thoại , độc thoại )
c Kết bài.
 Khẳng địnhvẻ đẹp tâm hồn của nhân vật ông Hai và khẳng định thành công của T/G trong việc xây dựng tình huống truyện, nhân vật.
3, Viết bài.
* Mở bài
C1 . Đi từ khái quát đến cụ thể (Nhà văn -> tác phẩm và nhân vật).
C2. Nêu trực tiếp suy nghĩ của người viết
* Thân bài.
- Lần lượt trình bày các luận điểm theo dàn bài.
- Từng luận điểm cần có sự phân tích , chứng minh cụ thể.
- Giữa các luận diểm phải có sự liên kết chặt chẻ, chuyển tiếp .
* Kết bài.
4 . Đọc lại bài viết và sửa chữa.
* Ghi nhớ , sgk.
III .Luyện tập.
Đề bài . Suy nghĩ của em về truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao
 Viết mở bài
 3. Củng cố: 
 	Nhắc lại các bước làm bài?
 	Mở bài có mấy cách. 
 V .dặn dò:
 	 Học phần lí thuyết, nắm phương pháp làm bài
 	Viết trọn vẹn phần thân bài.
Chuẩn bị bài luyện tập theo đề bài sgk.
Lập dàn ý trước ở nhà.