Giáo án môn Ngữ văn 9 - Phép phân tích và tổng hợp

Ngày tháng năm 
Tiết:94 Phép phân tích và tổng hợp
A.Mục tiêu:
Giúp HS: 
_Hiểu và vận dụng các phép lập luận phân tích và tổng hợp.
B.Phương pháp:
_Gợi tìm, phân tích.
C.Chuẩn bị:
_HS đọc văn bản và chuẩn bị theo các câu hỏi của SGK.
D.Tiến trình lên lớp:
I.ổn định lớp:
II.Kiểm tra bài cũ:
III.Bài mới:
1.Giới thiệu bài:
 Để viết tốt bài văn nghị luận, một trong những thao tác mà người viết cần sử dụng là phép phân tích và tổng hợp. Thế nào là phan tích? Thế nào là tỏng hợp? Giữa phân tích và tổng hợp có mối quan hệ như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu.
2.Tổ chức các hoạt động:
1.HĐ1:
1.1.
_HS đọc văn bản: giọng điệu bàn luận.(1 HS đọc)
?Văn bản trên là của tác giả nào? Trích từ đâu? Phương thức biểu đạt chính là gì? 
?Tìm bố cục và xác định vấn đề nghị luận của bài viết?Nêu các luận điểm triễn khai vấn đề? 
 +Vào bài: nêu vấn đề ăn mặc chỉnh tề.
 +Thân bài: Ăn mặc phải phù hợp hoàn cảnh
 chung và riêng(1). Ăn mặc phải phù hợp đạo đức, môi trường ,văn hóa (2).
 +Kết bài: Trang phục hợp văn hóa, hợp đạo đức,
 hợp môi trường là trang phục đẹp.
1.2.
_HS chú ý phần vào bài và đoạn văn tiếp theo.
?Tác giả nêu ra những dẫn chứng nào về trang
 phục? Vì sao không ai làm các điều phi lí đó?
?Việc không làm như vậy của mọi người cho thấy
điều gì? (Trang phục phải tuân thủ những qui tắc ngầm của văn hóa xã hội. ) 
 ? Tác giả nêu mấy dẫn chứng, lập luận theo cách nào?(Có 5 dẫn chứng. Lập luận theo cáchgiả định.)
?Tách ra các trường hợp cụ thể như vậy để làm gì?
(Để thấy rõ rằng: Có “qui tắc ngầm của văn hóa”
 Chi phối cách ăn mặc của con người).
Tác giả đã sử dụng phép phân tích để lập luận,
 làm rõ vấn đề. ?Thế nào là phép phân tích? Khi
 phân tích có thể làm gì?
1.3.
_HS chú ý đoạn văn 3 và 4 của văn bản.
?Dẫn lời người xưa để chuyển ý, tác giả nói:
“Ăn mặc ra sao cũng phải phù hợp với hoàn cảnh
riêng của mình và hoàn cảnh chung nơi công cộng
 hay toàn xã hội.” Đây có phải là câu tổng hợp các
 ý đã phân tích ở phần trước không?
?Từ tổng hợp trên bài viết chuyển sang vấn đề gì?
?Tác giả đã khái quát thế nào?
?Cách lập luận như trên là sử dụng phép tổng
 hợp.Phép tổng hợp có gì khác phép phân tích?
1.4.
?Qua bài viết ta thấy vai trò của các phép phân tích
 và phép tổng hợp như thế nào trong nghị luận?
2.HĐ 2: 
1.Nêu luận điểm trước rồi giải thích, làm rõ luận điểm(Bỡi vì). Lí lẽ trước là tiền đề cho lí lẽ sau.
2.Phân tích những lí do phải chọn sách để đọc rất
cụ thể, gắn thực tiễn cuộc sống(So sánh, đối chiếu)
3.Phân tích tầm quan trọng của cách đọc sách bằng giải thích, chúng minh, giả định để khẳng định.
I.Tìm hiểu phép lập luận phân tích và tổng hợp:
1.Tìm hiểu chung
_Văn bản nghị luận.
_Vấn đề:Văn hóa trong trang phục, các
 qui tắc ngầm của văn hóa mà mọi người phải tuân theo.
2.Phép phân tích:
-Có lẽ không ai
_Một mình trong hang sâu chắc không
_Đi tát nước hay câu cá chắc không
_Đi đám cưới không thể 
_Dự đám tang không được
*Tách ra để phân tích cụ thể, để làm rõ vấn đề.
*Có thể giả định, so sánh, đối chiếu,
 giải thích, chứng minh để phân tích.
3.Phép tổng hợp:
+Ăn mặc phải phù hợp.
+Trang phục đẹp là trang phục hợp văn 
hóa, đạo đức, môi trường.
*Phép tổng hợp là tổng hợp các ý đã 
phân tích hoặc khái quát vấn đề.
4.Vai trò của phép phân tích và tổng hợp
Phép phân tích giúp hiểu vấn đề cụ thể.
Phép tổng hợp giúp khái quát vấn đề.
Có phân tích mới có tổng hợp.
*GHI NHớ :(sgk)
II.Luyện tập:
1.
2.
3.
3.Củng cố:
?Phân tích có vai trò như thế nào trong lập luận?
?Phép phân tích khác phép tổng hợp như thế nào?
E.Dặn dò:
1.Nắm chắc ghi nhớ.
2.Chuẩn bị bài luyện tập phân tích và tổng hợp.
3.Câu hỏi kiểm tra bài cũ: ?Phân tích có vai trò như thế nào trong lập luận?
 ?Phép phân tích khác phép tổng hợp như thế nào?