Giáo án môn Ngữ văn 9 - Tiết 23, 24: Hoàng Lê nhất thống chí

Tuần : 05	
Tiết : 23+24. VH	 Ngày dạy : 
HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ
 (Hồi thứ mười bốn - trích) – Ngô gia văn phái
A. Mục tiêu cần đạt
Giúp HS :
- Cảm nhận đc vẻ đẹp hào hùng của người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong chiến công đại phá quân Thanh, sự thảm bại của bọn xâm lược và số phận của lũ vua quan phản dân hại nước.
- Hiểu sơ bộ về thể loại và giá trị nghệ thuật của lối văn trần thuật kết hợp mtả chân thực, sinh động.
B. Công tác chuẩn bị
1) GV : Giáo án, SGK, STK,
2) HS : Bài soạn, SGK.
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học
TG
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung
5
30
42
Tiết 2
5
7
1
HĐ1 : Khởi động
- Kiểm tra bài cũ :
+ Qua bức tranh mtả cảnh sống của chúa Trịnh, em có suy nghĩ gì về hthực đn bấy giờ ?
- Giới thiệu bài mới
HĐ2 : Tìm hiểu chung về tg, văn bản
- Gọi HS đọc phần Chú thích dấu sao trong SGK.
+ Nêu đôi nét về tg ? 
- Mở rộng.
- Cho HS đọc chú thích 1.
+ Cho biết xuất xứ của văn bản này ?
- Giảng. Mở rộng.
+ VB này thuộc TLVH nào ?
Lưu ý : Có ý kiến cho rằng đây là kí sự lịch sử.
+ Em hiểu ntn về TLVH này ?
- Giảng.
_ Chuyển ý.
- GV đọc. Hd HS đọc.
- Cho HS đọc.
+ VB có thể chia làm mấy đoạn ? Nêu ý chính của từng đoạn.
- Chốt.
+ Cho biết đại ý của VB này ?
- Chốt.
_ Chuyển ý.
HĐ3 : Tìm hiểu văn bản
+ Qua đt tp, em cảm nhận hình ảnh người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ như thế nào ?
- Chú ý : Pt lời phủ dụ quân lính ở Nghệ An.
- Giảng. Nhấn mạnh : Đến nay con là điều bí ẩn và kinh ngạc.
" Ko phải trên danh nghĩa.
+ Theo em , nguồn cảm hứng nào đã chi phối ngòi bút tg khi tạo dựng hình ảnh người anh hùng dt ?
- Chú ý : Các tg là những cựu thần của nhà Lê.
- Chốt. Giảng.
_ Chuyển ý.
+ Em hiểu gì về nv Tôn Sĩ Nghị ?
+ Số phận của quân xl ntn trước sự tấn công của quân ta ?
+ NX chung về bọn vua tôi nhà Lê (Lê Chiêu Thống) ?
- Gợi ý : Dùng thành ngữ.
+ Tình cảnh bọn vua tôi nhà Lê ntn ?
- Giảng. Liên hệ lịch sử.
+ Em có nx gì về lối văn tt ở đây ?
- Cho HS ss hai đv mtả hai cuộc tháo chạy.
" Nhịp nhanh, mạnh, hối hả : hả hê, sung sướng.
" Nhịp chậm hơn, dừng lại mt tỉ mỉ những giọt nước mắt của vua tôi nhà Lê : ngậm ngùi, chua xót.
- Chốt.
HĐ4 : Củng cố
+ Nhận xét nd và nghệ thuật của văn bản.
- Kết luận.
- Cho HS đọc Ghi nhớ.
HĐ5 : HD Luyện tập
- Cho HS làm LT.
- Chú ý : Câu nói của Quang Trung; mtả cuộc hành quân trong đêm; trận đánh ở sông Gián; Ngọc Hồi.
- Nhận xét, sửa chữa.
HĐ5 : Dặn dò
- Nắm nd và nghệ thuật của văn bản.
- Làm BT còn lại.
- Soạn bài : Truyện Kiều của Nguyễn Du.
 - 2 HS lên bảng.
- Nghe.
- Đọc.
- HS dựa vào chú thích. 
- Nghe. Ghi nhớ.
- Đọc.
- HS dựa vào SGK trả lời.
- Nghe. Khắc sâu.
- HS suy nghĩ, trả lời.
- HS phát biểu.
- Nghe.
- Đọc.
- Trả lời. Bổ sung.
- HS phát biểu.
- HS suy nghĩ, phát biểu. Bổ sung.
- Định thân chinh cầm quân đi ngay.
- HS nêu dẫn chứng.
- Cách xử trí với các chsĩ tại Tam Điệp.
-“phương lược tiến đánh đã có tính sẵn”. Kế hoạch ngoại giao.
- Cuộc hành quân thần tốc.
- HS nêu chi tiết.
- HS tự bộc lộ.
" Tôn trọng sự thực lịch sử và ý thức dân tộc.
- Nghe. Khắc sâu.
- HS dựa vào VB trả lời.
- Trả lời.
- HS phát biểu. Bổ sung.
- Trả lời. Bổ sung.
- Nghe. Khắc sâu.
- HS phát biểu. 
- Nhận xét.
- HS phát biểu.
- Đọc.
- HS làm việc độc lập. Trình bày miệng.
- Nghe. Ghi nhận.
- Nghe. Thực hiện.
I. Giới thiệu
1) Tác giả
 Ngô gia văn phái : một nhóm tg thuộc dòng họ Ngô Thì , ở làng Tả Thanh Oai, nay thuộc huyện Thanh Oai, Hà Tây. 
2) Văn bản
a) Xuất xứ : 
Hoàng Lê nhất thống chí có 17 hồi, trên đây trích phần lớn hồi mười bốn, viết về sự kiện vua Quang Trung đại phá quân Thanh.
b) Thể loại : tiểu thuyết lịch sử.
c) Bố cục : 3 đoạn
- Từ đầu  “Mậu Thân (1788)” : 
- “Vua Quang Trung  vào thành” .
- “Lại nói  xấu hổ”.
d) Đại ý
Bức tranh chân thực sinh động về người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ và sự thảm bại tất yếu của bọn xâm lược cùng lũ tay sai.
II. Tìm hiểu văn bản
1) Hình tượng người anh hùng Nguyễn Huệ
- Con người hành động mạnh mẽ, quyết đoán.
- Trí tuệ sáng suốt, nhạy bén :
+ Trong việc pt tình hình thời cuộc.
+ Trong việc xét đoán và dùng người.
- Ý chí quyết thắng và tầm nhìn xa trông rộng.
- Tài dụng binh như thần
- Hình ảnh lẫm liệt trong trận chiến : Ông là một tổng chỉ huy chiến dịch thực sự.
" Nghệ thuật : ĐV trần thuật ko chỉ ghi chép lại những sk mà còn chú ý mt cụ thể. Qua đó làm nổi bật hình tượng anh hùng Nguyễn Huệ.
2) Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và sự thảm hại của bọn vua tôi phản nước hại dân
a) Tôn Sĩ Nghị và bọn quân Thanh
- Tôn Sĩ Nghị bất tài, kiêu căng, tự mãn, chủ quan, khinh địch.
- Sợ mất mật, kẻ xin hàng.
- Chạy tán loạn, giẫm đạp lên nhau mà chết.
" Thất bại thảm hại.
b) Bọn vua tôi phản nước, hại dân
- Cõng rắn cắn gà nhà : Chỉ biết mưu cầu lợi ích cá nhân.
- Chịu nhuc, cầu cạnh van xin giặc, mất tư cách quân vương.
" Kể chuyện xen kẽ miêu tả một cách sinh động, cụ thể, gây ấn tượng mạnh. 
III. Tổng kết (Ghi nhớ)
IV. Luyện tập
* Rút kinh nghiệm :-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------